Nuôi dạy con đúng cách là gì? Cuộc sống ngày càng phát triển, hiện nay ngoài vấn đề chăm sóc dinh dưỡng con con, việc nuôi dạy con còn khía cạnh khác bố mẹ cần quan tâm. Ví dụ như: Dạy con, Chọn trường, Sơ cấp cứu, Hạt giống tâm hồn – Sống đẹp.
Nuôi dạy con đúng cách như thế nào?
Bố mẹ nào cũng muốn con nên người, thành đạt, nhưng lại lúng túng không biết phải làm gì ngoài việc nuôi nấng và lo cho con ăn học, học sao cho giỏi, học cho đến nơi đến chốn, vậy là ổn. Nhưng “trồng người” đâu chỉ đơn giản như vậy.
Các bậc cha mẹ muốn nuôi dạy con đúng cách cần có một cái nhìn trọn vẹn và một tầm nhìn xa. Mục đích cuối cùng của việc dạy dỗ và giáo dục con cái đó là giúp chúng đứng vững trong cuộc sống, đương đầu với những khó khăn, thích nghi tốt với mọi hoàn cảnh của cuộc sống, giúp con cái phát triển đúng với con người của chúng: về năng khiếu, tiềm năng, sở trường…
Cha mẹ không thể sống giúp, sống thay cho con mình được. Vì vậy, điều quan trọng là phải tạo cho con một nền tảng vững chắc để chúng có khả năng độc lập, tự chủ, không phụ thuộc.
Các bậc phụ huynh nên ý thức về mục đích giáo dục con cái, đó là giúp cho chúng phát triển thành một con người độc lập, con người trưởng thành thật sự – không chỉ về mặt sinh học mà quan trọng là mặt nhân cách.
“Di sản quí nhất bố mẹ để lại cho con cái không phải là của cải, tài sản; mà là niềm tin vào bản thân, sức mạnh để đứng vững trong đời sống với tình thương vô bờ bến”.
Những vấn đề nuôi dạy con bố mẹ cần quan tâm
Để nuôi dạy con đúng cách bố mẹ cần lưu ý những vấn đề sau:
1. Có phương pháp dạy con đúng cách
Các bậc cha mẹ cần hiểu rằng việc nuôi dạy con không phải là áp đặt theo ý của người lớn mà phải tùy thuộc vào tâm lý của trẻ con, chính xác hơn là tâm lý của chính con bạn thì mới hiệu quả.
Dưới đây là các phương pháp nuôi dạy trẻ đúng cách phù hợp với tâm lý trẻ, các bạn cùng tham khảo để nuôi dạy con phát triển tốt nhất nhé!
Nuôi dạy con đúng cách bằng phương pháp Montessori
Phương pháp Montessori là một phương pháp giáo dục trẻ em bằng các giáo cụ trực quan. Được sáng lập bởi Tiến sĩ người Ý Maria Montessori – một chuyên gia trong các lĩnh vực triết học, nhân văn học và giáo dục học.
Montessori là một phương pháp giáo dục trẻ bằng việc học tập thông qua các giáo cụ trực quan. Montessori là gì? Montessori tập trung thúc đẩy tiềm năng của trẻ bằng một môi trường giáo dục thân thiện, cởi mở với các giáo viên được đào tạo bài bản về chuyên môn cùng với các giáo cụ học tập chuyên biệt…
Montessori hướng đến một môi trường thân thiện và cởi mở giữa người dạy và học. Là một phương pháp giáo dục trẻ em duy nhất trên thế giới học tập thông qua các giáo cụ trực quan, với trẻ là trung tâm và giáo viên, bố mẹ đóng vai trò là người hướng dẫn.
Đặc điểm nổi trội của Montessori là nhấn mạnh đến vai trò của tính tự lập, tự do (trong khuôn khổ cho phép) trong việc hình thành nhân cách trẻ. Montessori giúp trẻ trở nên hoạt bát, có thể tự chăm sóc bản thân và mọi người sớm. Thông qua môi trường này, bé tăng khả năng nhớ và tiếp thu kiến thức, giúp trẻ luôn muốn tìm tòi, học hỏi điều mới
Phương pháp nuôi dạy con đúng cách của người Do Thái
Thế giới đã công nhận rằng: “Người Do Thái có trí tuệ rất thông minh và sáng suốt”. Và điều này xuất phát phần lớn từ sự giáo dục từ nhỏ. Cách giáo dục con của người Do Thái đã góp 40% vào tỷ lệ người đoạt giải Nobel.
Người mẹ Việt yêu con theo cách bảo bọc. Còn những người mẹ Do Thái lại dành cho con khích lệ và nỗ lực. Đối với người mẹ Do thái, 3 không trong việc nuôi con đó là: Không thỏa mãn trước; Không thỏa mãn tức thời; Không thỏa mãn quá mức yêu cầu của con.
Hơn nữa, người Do thái còn đặt ra cho mình một chỉ số AQ- chỉ số vượt khó. 20% IQ + 80% (AQ + EQ) = 100% thành công. (IQ:chỉ số thông minh, EQ: chỉ số cảm xúc). Các bậc phụ huynh quan tâm và cố gắng rèn luyện chỉ số này cho con, kể cả các gia đình quý tộc ở Israel.
Một điểm khác trong nuôi dạy con đúng cách của người Do thái thúc đẩy trẻ giúp đỡ việc nhà. Đối với họ, đây là một kĩ năng sinh tồn cần thiết. Từ lúc con 2 tuổi đã có thể tự phục vụ bản thân.
Phương pháp nuôi dạy con đúng cách theo người Nhật
Bắt đầu từ giai đoạn mẫu giáo và đi học, trẻ em ở Nhật Bản đã được dạy cách đối nhân xử thế, cùng các chuẩn mực đạo đức và văn hóa. Người Nhật chú trọng vào nuôi dạy phẩm chất đạo đức cho trẻ trước tiên.
Tại Nhật Bản, shitsuke- kỷ luật rất được cộng đồng tôn trọng. Bố mẹ Nhật dạy con tính kỷ luật từ rất sớm. Đây cũng là điểm tương đâu trong cách nuôi dạy trẻ của người Do thái.
Tạo thói quen thỏa hiệp khi trẻ khóc sẽ khiến bé quen và ý lại. Bé sẽ có xu hướng quấy khóc khi muốn đòi hỏi việc gì đó.
Các hoạt động dã ngoại với bạn bè, gia đình cũng được chú trọng. Ngay từ khi trẻ lên 2 lên 3, cha mẹ đã cho trẻ tập đi bộ đều đặn. Chia nhỏ thành những bài tập cho trẻ đi bộ 10 mét, 20 mét.
2. Chọn trường cho con
Khác cách đây vài chục năm khi không ai phải nghĩ nhiều đến việc chọn trường cho con bởi trường công là lựa chọn duy nhất, phụ huynh nay có nhiều lựa chọn hơn khi con vào cấp I.
Chọn trường công nào: trường công bình thường, trường thực nghiệm, trường điểm, trường chuyên, chương trình chất lượng cao, những lớp song bằng? Chọn trường tư nào: trường quốc tế, trường song ngữ, trường tư theo chương trình Việt Nam?
Chi phí giáo dục là khoản đầu tư quan trọng nhất của đời người, mà sự lựa chọn đúng – sai đôi khi dẫn đến những hệ quả khó lòng sửa chữa được.
Nó không chỉ là đầu tư về tiền bạc, mà còn là thời gian và nhất là những cơ hội duy nhất, khó mà làm lại cho con cái chúng ta.
Nhìn chung, ở Việt Nam hiện có các loại trường sau đây:
Trường công lập:
Học phí thấp, chỉ khoảng 150.000 đồng/tháng. Các chi phí ngoài học phí (tiền học thêm, quà cáp bồi dưỡng thầy cô…) khác nhau, tùy trường, tùy vùng miền, tùy hoàn cảnh.
Nhược điểm của các trường công là chương trình học nhồi nhét và cứng nhắc, học thêm gần như không thể tránh, học chủ yếu để thi, nên học sinh học rất vất vả mà vẫn thiếu nhiều kỹ năng thực sự cần sau này trong đời thực.
Nhưng ưu điểm của trường công mà ít ai nghĩ tới, ngoài học phí thấp, là giúp học sinh nhận thức thế giới có thực mà các em sẽ phải sống với nó khi lớn lên.
Trường công Việt Nam là bức tranh thu nhỏ của xã hội Việt Nam, cũng đủ kiểu vấn nạn: lạm thu, hình thức, chạy theo thành tích, bạo lực…
Trong môi trường đó, bọn trẻ học cách nhận thức về cuộc đời đúng như là cuộc đời đang tồn tại. Trẻ sẽ học từ những hình mẫu sống động qua thầy cô và bạn bè chúng, với điều tốt – cái xấu phong phú y như cuộc đời thực.
Ngoài trường công bình thường nói trên, còn có trường điểm, trường chuyên, lớp chất lượng cao, lớp song bằng…
Đây là những nhóm nhỏ được coi là “ưu tú” trong thể loại trường công, được đầu tư tốt hơn về cơ sở vật chất, chứa nhiều yếu tố tích cực về chương trình đào tạo, chất lượng giáo viên, một số trường có thể đạt đến một số mặt gần giống các trường quốc tế. Học phí cao hơn trường công bình thường, nhưng không thấm gì so với trường quốc tế.
Học sinh ở các trường này được tuyển chọn chặt chẽ, nhiều em đạt thành tích cao ở các kỳ thi quốc tế, dễ xin học bổng du học hơn. Những trường này đang thuyết phục được nhiều phụ huynh, vì thế cung không đáp ứng đủ cầu, xin hoặc thi tuyển để vào học không hề dễ.
Trường tư:
Trường tư tồn tại nhờ học phí, vì thế xu hướng chung là học sinh/phụ huynh được coi như khách hàng, nhà trường là bên cung ứng dịch vụ giáo dục.
Cũng như mọi thị trường khác, trường tư bao gồm một dải rộng về học phí, về điều kiện giáo dục/học tập, về chất lượng giáo viên nhằm đáp ứng những nhu cầu đa dạng và khả năng chi trả đa dạng của người học.
Trường quốc tế:
Những trường tư có yếu tố nước ngoài thường được gọi là trường quốc tế (luật Việt Nam không quy định loại trường nào là trường quốc tế, vì thế chữ “quốc tế” ở đây được hiểu phổ biến là chương trình và bằng cấp được công nhận ở các nước phát triển, giáo viên quốc tế, cơ sở vật chất hiện đại).
Một số trường lâu năm, có uy tín xin vào không dễ, các trường mới thành lập thì học phí nhẹ hơn và xin học dễ hơn. Trường quốc tế sử dụng hoàn toàn chương trình Canada, Anh, Úc, Mỹ… tùy theo đối tác chính của trường.
Một số trường đã được kiểm định bởi các tổ chức quốc tế có uy tín. Hình thức “du học tại chỗ” này giúp cha mẹ giảm lo âu khi họ không thể gửi con ra nước ngoài một mình lúc chúng còn quá nhỏ.
Ưu điểm của loại này là chương trình, thi cử và bằng cấp, cơ sở vật chất, môi trường học tập tương tự các quốc gia đối tác của trường hoặc các trường ở nước ngoài.
Giáo viên nước ngoài, có bằng cấp cẩn thận. Ở những trường này, họ sẽ nuôi dạy con đúng cách theo chuẩn quốc tế, môi trường giáo dục và chương trình học tốt, trẻ được tôn trọng, được chăm sóc và giáo dục toàn diện, kỹ năng ngoại ngữ, giao tiếp và làm việc nhóm tốt, thể lực tốt.
3. Sơ cấp cứu
Kiến thức về sơ cấp cứu cho trẻ em rất quan trọng trong quá trình nuôi dạy con đúng cách. Ở cạnh trẻ nhỏ, ta luôn đề cao cảnh giác tuy vậy vẫn có những trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Phần lớn cha mẹ trở nên hoảng loạn hoặc lúng túng không biết nên xử trí như thế nào. Dưới đây là một số cách sơ cấp cứu cho trẻ khi bé gặp vấn đề:
Phải làm gì khi bé bị thương?
Nếu vết thương chảy máu bạn có thể dùng gạc hoặc khăn sạch đắp trực tiếp lên vết thương đến khi máu ngừng chảy. Nếu 10 phút sau khi sơ cứu máu vẫn chảy bạn cần đưa trẻ đến phòng cấp cứu ngay lập tức. Bạn nhớ phải rửa tay thật sạch với xà phòng trước khi sơ cứu vết thương cho bé để tránh nhiễm trùng.
Khi máu đã ngừng chảy, kiểm tra xem có mẩu thủy tinh, đất cát hoặc dị vật khác trong vết thương hay không. Nếu có, bạn thử rửa trôi chúng dưới vòi nước lạnh. Nếu không thể rửa trôi, thử dùng nhíp cẩn thận gắp ra.
Bạn cũng không nên thổi vào vết thương mặc dù việc này có thể khiến bé cảm thấy đỡ đau hơn vì có thể khiến vi khuẩn xâm nhập vào vết thương.
Bạn có thể bôi các loại thuốc sát trùng sau khi rửa sạch và làm khô vết thương sẽ giảm được nguy cơ viêm nhiễm. Lưu ý không dùng rượu thuốc, i-ốt, ôxy già, hoặc thuốc đỏ để sơ cấp cứu vết thương vì chúng không những khiến bé đau hơn mà còn làm chậm quá trình lành vết thương.
Để vết thương thoáng khí và nếu phải dùng băng nhớ thay hàng ngày. Và nhớ đừng quên chuẩn bị sẵn bộ dụng cụ cứu thương cơ bản tại nhà.
Phải làm gì khi bé bị đuối nước
Trước tiên, cần nhanh chóng đưa trẻ lên chỗ khô ráo, thoáng khí. Kế đến, hãy kiểm tra đường thở và quan sát lồng ngực xem bé còn thở hay không.
Nếu trẻ không thở, hãy làm hô hấp nhân tạo. Sau hai lần thổi ngạt, tiếp tục kiểm tra tim trẻ có dấu hiệu đập hay không bằng cách áp tai vào lồng ngực trái hoặc bắt mạch.
Nếu trẻ không có dấu hiệu sống, hãy làm song song hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực theo tỷ lệ 15:2, tức 15 lần thổi ngạt và 2 lần ép tim. Sau cùng, nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện.
Trường hợp trẻ tự thở được, hãy đặt trẻ nằm nghiêng, cởi hết quần áo ướt và giữ ấm. Sau cùng, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để tránh tiếp diễn tình trạng ngạt thở.
Phải làm gì khi bé bị điện giật
Trước hết, đừng vì mất bình tĩnh để biến mình thành nạn nhân tiếp theo. Hãy chắc chắn nguồn điện đã ngắt hoặc nếu không thể tự ngắt, hãy dùng gậy gỗ gạc dây điện khỏi người bé. Sau đó kiểm tra xem bé còn thở hay không.
Nếu bé còn thở, đặt bé nghiêng một bên, cổ kê gối và đầu hạ thấp, đồng thời cho bé co một đầu gối lên cao. Trường hợp trẻ ngưng thở hãy nhanh chóng thổi ngạt và ép tim ngoài lồng ngực để trẻ thở trở lại. Nhanh chóng chuyển viện để trẻ tiếp tục được cấp cứu kịp thời.
Phải làm gì khi bé bị chảy máu cam
Tuyệt đối không cho bé ngửa đầu vì máu có thể chạy ngược xuống thực quản gây ngạt. Nên để bé cúi đầu về trước và bịt mũi bé lại. Sử dụng miệng để hít thở.
Sau khoảng 10 phút, máu sẽ ngừng chảy. Trường hợp bé không có dấu hiệu chuyển biến tích cực ngay những phút đầu, tiếp tục lặp lại thao tác vài lần trước khi đưa bé đến bệnh viện.
Phải làm gì khi bé uống phải hóa chất
Tùy thuộc hóa chất là loại gì để có biện pháp xử lý chính xác:
Với các hóa chất bay hơi như dầu hỏa hoặc các loại axit, bazơ, tuyệt đối không nên tìm cách cho trẻ nôn vì chất độc có thể tràn vào khí quản, gây bỏng thực quản hoặc làm viêm phổi nghiêm trọng.
Các trường hợp này đều gây nguy hiểm tính mạng. Trước khi chuyển viện, có thể cho trẻ uống từ từ từng ngụm một nước lọc để bé qua cơn rát cuống họng.
4. Dạy con sống đẹp
Cách dạy con sống đẹp từ nhỏ cũng rất quan trọng trong nuôi dạy con đúng cách. Dạy trẻ cách sống đẹp đòi hỏi cha mẹ, gia đình phải kiên trì và nhẫn nại suốt giai đoạn tuổi thơ của con, không thể nóng vội đốt giai đoạn.
Thông qua giáo dục, trẻ sẽ được bồi dưỡng tính cách tích cực. Do đó, trong giai đoạn tiểu học, cha mẹ không nên bỏ qua giai đoạn vàng dạy trẻ các giá trị sống như: tình yêu thương con người, lòng tự trọng, ý thức cộng đồng, lễ phép, khiêm tốn…
Bên cạnh đó, cha mẹ nuôi dạy con đúng cách cũng cần hướng con tới một lối sống có ước mơ, lý tưởng, có chí tiến thủ, động viên con biết đứng dậy bằng chính đôi chân của mình khi vấp ngã, không nản chí trước khó khăn, vượt qua thử thách để đạt được ước mơ. Luôn nỗ lực học tập và rèn luyện, hướng đến lối sống đẹp, văn minh và giàu tình yêu thương.
Nuôi dạy con đúng cách không khó nhưng cũng là vấn đề quan trọng cần quý phụ huynh dành nhiều thời gian đầu tư. Chúc bạn sẽ đào tạo được những công dân tốt cho xã hội.
Minh An
