Category: Tuổi dậy thì (10-15 tuổi)

Tuổi dậy thì là gì? Dậy thì là quá trình mà cả trẻ em nam và nữ điều trải qua với những thay đổi về thể chất lẫn tinh thần. Khi bước vào độ tuổi này, đa số các em còn khá bỡ ngỡ với những thay đổi của cơ thể mình.

Do đó, việc giúp con trang bị các kiến thức về tuổi dậy thì là điều vô cùng cần thiết mà cha mẹ và người thân của trẻ không thể bỏ qua.

Tuổi dậy thì là gì?

Dậy thì là giai đoạn phát triển quá độ về sinh lý từ thời kỳ nhi đồng sang thời kỳ thành niên. Thực chất, đây là quá trình thay đổi thế chất của một đứa trẻ, là giai đoạn chuyển giao từ trẻ con sang người trưởng thành mà bất kỳ thiếu niên nào cũng trải qua.

Khi bước vào tuổi dậy thì nghĩa là lúc này trẻ đã có khả năng sinh sản với nhiều sự thay đổi về cơ thể. Không chỉ vậy, đây còn là mốc đánh dấu sự phát triển về tâm sinh lý với nhiều thay đổi quan trọng ảnh hưởng đến cuộc sống sau này của trẻ.

Do đó, khi trẻ ở độ tuổi này, cha mẹ cần có sự chăm sóc và giáo dục phù hợp. Ngoài ra, cần cho trẻ biết những thay đổi của cơ thể mình để không bị bỡ ngỡ hoang mang.

Giai đoạn này, cơ quan sinh sản của trẻ bước đầu hoàn thiện, được thể hiện qua sự thay đổi của não, xương, cơ, máu, da, tóc, các cơ quan sinh dục.

Lúc này, cơ thể tăng trưởng vượt bậc về thể chất, chiều cao, trọng lượng trong nửa đầu tuổi dậy thì và được hoàn thành khi cơ thể phát triển hoàn toàn.

Theo các nghiên cứu, trung bình, các bé gái bắt đầu dậy thì vào khoảng 10 – 12 tuổi và kết thúc vào khoảng từ 15 – 17 tuổi. Ở nam, tuổi dậy thì bắt đầu khoảng 11 – 12 tuổi và kết thúc ở độ tuổi từ 16 – 17.

Cột mốc đánh dấu độ tuổi dậy thì ở nữ là xuất hiện kinh nguyệt, thường xảy ra trong độ tuổi 12 – 13. Còn ở nam giới, mốc đánh dấu là lần xuất tinh đầu tiên, thường xảy ra ở tuổi 13.

Các biểu hiện dậy thì ở nam và nữ

Tuổi dậy thì là gì và biểu hiện ở nam nữ khác nhau như thế nào?

Mụn có thể là dấu hiệu đầu tiên trên mặt, ngực hoặc lưng, là dấu hiệu bắt đầu bước vào giai đoạn dậy thì. Nguyên nhân là bởi các tuyến bã nhờn hoạt động quá mức dưới tác dụng của hormone.

Theo đó, cần cố gắng giữ vệ sinh da thay vì sử dụng các loại mỹ phẩm trang điểm, mụn trứng cá sẽ nhanh chóng biến mất vào giai đoạn cuối tuổi dậy thì.

[inline_article id=263558]

Đổ nhiều mồ hôi với mùi khó chịu. Đây là kết quả của việc hoạt động quá mức các tuyến mồ hôi trong cơ thể đặc biệt là vùng nách.

Tuy nhiên nó không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, nếu cảm thấy thiếu tự tin vì mùi cơ thể các bé gái hoàn toàn có thể sử dụng lăn khử mùi.

Âm đạo bắt đầu tiết dịch xuất hiện các vết màu trắng hoặc vàng. Đây là cơ chế tự bảo vệ và giữ ẩm của âm đạo. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng như ngứa âm đạo, dịch tiết mùi khó chịu cần trao đổi với mẹ để tìm cách giải quyết vì đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.

1. Dậy thì bé trai

Quá trình dậy thì ở các bé trai được miêu tả qua một số hình ảnh:

Sau khi ngực và tinh hoàn phát triển, râu và lông ở nhiều bộ phận như tay, chân, nách, mu cũng bắt đầu xuất hiện và mọc ngày càng nhiều hơn. Kèm theo đó là mụn trứng cá.

Phát triển cơ bắp là biểu hiện rõ ràng ở nam giới trong tuổi dậy thì. Vai rộng và cao hơn trong khi mặt bớt tròn và xuất hiện những góc cạnh giống người lớn. Tuy không bằng các bạn nữ nhưng chiều cao của các bạn nam cũng phát triển nhanh trong độ tuổi này.

Vỡ giọng: Giọng nói của nam giới dần trở nên trầm hơn do sự giải phóng của hormone testosterone. Chúng tác động làm thanh quản lớn hơn và dây thanh âm dài ra.

Thay đổi tâm lý ở tuổi dậy thì

Tuổi dậy thì là gì và có những thay đổi tâm lý nào? Bước vào tuổi dậy thì, tâm sinh lý trẻ tuổi dậy thì thay đổi rất phức tạp, vui buồn thất thường, hay nóng nảy, cáu giận và cũng rất dễ tự ái, tổn thương. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của cơ thể, trẻ cũng sẽ cảm thấy mệt mỏi, uể oải, chậm chạp và lười biếng hơn.

Đây cũng là thời gian trẻ thích khẳng định bản thân, muốn được bố mẹ tôn trọng và xem mình là người lớn thực thụ. Vì thế, nếu không hiểu hết được những khó khăn của lứa tuổi dậy thì, giữa bố mẹ và trẻ dễ xảy ra xung đột.

Trẻ sẽ phản ứng bằng lời nói gay gắt, thái độ thách thức khi thường xuyên bị la mắng, chỉ trích. Trẻ nghĩ rằng bố mẹ không hiểu và không tôn trọng mình.

Vì thế trẻ tự thiết lập cho mình không gian riêng, tách rời bố mẹ và tìm sự chia sẻ ở bạn bè. Có con ở tuổi mới lớn, rất nhiều cha mẹ phải phiền lòng.

Đủ thứ để lo lắng, băn khoăn thậm chí sợ hãi trước các định hướng cho con thế nào đây khi tính tình ở lứa tuổi này thay đổi, khó dạy bảo nên nhiều khi cha mẹ bất lực.

Cách giáo dục tâm lý cho trẻ tuổi dậy thì

Bên cạnh hiểu rõ vấn đề tuổi dậy thì là gì, bố mẹ cần tìm hiểu cách giáo dục trẻ đúng đắn trong giai đoạn này:

1. Học kỹ năng làm cha mẹ

Một trong những nguyên nhân quan trọng nhất là cha mẹ còn quá thiếu kỹ năng. Không đủ cập nhật sự phát triển của con trong giai đoạn hiện tại. Tuổi dậy thì bây giờ so với cách đây mấy chục năm trước của cha mẹ, có quá nhiều sự khác biệt.

Vì lẽ đó cha mẹ cần phải quay trở lại để học cách hiểu con, gần con, làm bạn cùng con. Giai đoạn con ở tuổi dậy thì, cha mẹ phải thu xếp cuộc sống, sắp xếp công việc, để có thêm nhiều thời gian gần gũi và chăm sóc con hơn.

2. Tạo thói quen tuân theo quy định và có thưởng, phạt

Bước vào tuổi dậy thì tâm sinh lý trẻ thay đổi rất phức tạp, vui buồn thất thường, hay nóng nảy, cáu giận và cũng rất dễ tự ái, tổn thương…

Để tạo mối quan hệ gần gũi với con trong giai đoạn này, trước tiên cha mẹ cần có sự nhất quán trong việc cư xử, trò chuyện với con. Bố mẹ hãy cùng thiết lập một kỷ luật chung về giờ giấc sinh hoạt cho cả gia đình và là người đầu tiên tôn trọng, tuân thủ quy định đó.

3. Hãy lắng nghe để thấu hiểu con tuổi dậy thì

Tâm lý tuổi dậy thì là gì? Cha mẹ cần biết về tâm lý tuổi dậy thì, hãy lắng nghe để hiểu con. Rồi đặt mình vào vị trí của con để xem con có những tâm tư, nguyện vọng gì.

Cách nói chuyện với con ở giai đoạn này là biết đặt câu hỏi để con nói, rồi sau đó đặt câu hỏi để gợi mở cho con cách nào là tốt hơn.

Cha mẹ luôn phải nhớ nguyên tắc: Nếu không bình tĩnh thì không bao giờ dạy được con. Người lớn hãy cố gắng kiềm chế nóng giận trong những lúc con tỏ ra ngang bướng hoặc tỏ thái độ thù nghịch.

Một số lưu ý khi chăm sóc trẻ tuổi dậy thì

Bên cạnh những thông tin về như tuổi dậy thì là gì, tuổi dậy thì của bé gái và tuổi dậy thì ở con trai khác như thế nào, để con em mình vượt qua được giai đoạn “ẩm ương” này một cách tốt nhất cả về thể chất và tinh thần thì sự giúp sức, hỗ trợ của bố mẹ và người thân là vô cùng quan trọng.

Phụ huynh cần nắm rõ tuổi dậy thì không nên làm gì và nên làm gì, đồng thời kết hợp lắng nghe, quan tâm đến con mình. Cụ thể như sau:

• Tuổi dậy thì cần được bổ sung đầy đủ, cân bằng các chất dinh dưỡng, uống đầy đủ nước từ 2l/ngày. Thực đơn cho tuổi dậy thì cần hạn chế tối đa các loại đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, những món ăn có nhiều dầu mỡ và cay nóng, tuyệt đối không được sử dụng các chất kích thích như bia rượu, thuốc lá…
• Hướng dẫn con cách chăm sóc sức khỏe, vệ sinh cá nhân, cân đối về cân nặng, giữ đầu óc được thoải mái thay vì học tập quá sức, căng thẳng kéo dài. Bố mẹ nên khuyến khích con tham gia vận động, tập thể thao, khuyên con ngủ đủ giấc và tránh lạm dụng những thiết bị điện tử.
• Chủ động chia sẻ kinh nghiệm, trò chuyện và lắng nghe nhu cầu của con để cùng tìm ra phương pháp giải quyết nếu gặp phải vấn đề nào đó. Tuy nhiên cần tránh việc quát mắng thường xuyên hoặc quản lý con một cách quá mức mà hãy tôn trọng quyền tự do cá nhân thông thường.
• Hỗ trợ, định hướng con tới những suy nghĩ tích cực trong cuộc sống, có những sự giáo dục về giới tính, giải thích để con hiểu và không tiếp xúc với những văn hóa phẩm đồi trụy hay tệ nạn xã hội, dạy con biết cách tự bảo vệ bản thân của mình.
• Nếu con mắc phải những bất thường về sức khỏe, các bệnh phụ khoa thường gặp ở tuổi dậy thì hay vấn đề tâm lý… thì phụ huynh hãy nhanh chóng đưa con đến thăm khám bác sĩ ở những cơ sở y tế, phòng khám uy tín để được kiểm tra chính xác.

Hy vọng rằng những thông tin trong bài viết trên đây đã giúp bạn đọc có lời giải đáp cho câu hỏi tuổi dậy thì là gì, độ tuổi dậy thì của bé gái và nam là bao nhiêu. Nếu con mình đã và đang bước vào độ tuổi dậy thì, các bậc phụ huynh lưu ý nên dành nhiều thời gian quan tâm, xây dựng những thói quen khoa học và chia sẻ kiến thức giáo dục giới tính kịp thời.

Vân An

Các bé gái độ tuổi dậy thì sẽ trải qua nhiều sự thay đổi về sinh lý, cần mẹ bên cạnh hướng dẫn, truyền dạy kinh nghiệm cho con. Một trong số đó là tình trạng ra khi hư. Hiểu rõ trẻ em bị ra khí hư khi nào là bình thường và khi nào là bất thường để có những hướng dẫn đúng đắn cho con, mẹ nhé!

Khí hư hay huyết trắng là dịch tiết âm đạo xuất hiện ở các bé gái khi bước vào độ tuổi dậy cho đến khi mãn kinh. Khí hư đóng vai trò như một chất bôi trơn, giữ ẩm cho môi trường sinh dục và hạn chế sự phát triển của các tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên trẻ em bị ra khí hư không phải lúc nào cũng là hiện tượng sinh lý bình thường. Đó có thể là dấu hiệu của bệnh lý. 

Trẻ em bị ra khí hư khi nào là bình thường, khi nào là bất thường?

1. Khí hư sinh lý (khí hư bình thường)

Trẻ em bị ra khí hư là tình trạng sinh lý rất bình thường khi bé gái bước vào giai đoạn dậy thì, thường là 10 – 14 tuổi. Khi đó, cơ quan sinh dục dần có sự thay đổi. Cụ thể là buồng trứng dần hoàn thiện và bắt đầu thực hiện chức năng kéo theo sự tăng tiết các nội tiết tố như progesteron và estrogen. Sự thay đổi và gia tăng của các hormone này kích thích tử cung tăng tiết dịch. Dịch này gọi là khi hứ hay huyết trắng ở tuổi dậy thì.

Dấu hiệu nhận biết khi hư bình thường (huyết trắng sinh lý): màu trắng trong suốt như lòng trắng trứng, dai dính có thể kéo thành sợi và không có mùi hôi.

Trong một số trường hợp có thể không dai dính mà có hiện tượng khí hư loãng như nước. Nếu trẻ em bị ra khí hư không có mùi tanh hôi hay màu sắc khác lạ, đây vẫn là tình trạng sinh lý bình thường, mẹ hãy nói bé không phải lo lắng.

Những dấu hiệu tiền dậy thì đi kèm: Thông thường khi ra khí hư, trẻ sẽ cũng bắt đầu trải qua nhiều sự thay đổi ở vùng ngực, vùng kín, nách:

• Ngực bắt đầu phát triển.
• Xuất hiện lông nhạt màu, mọc thưa thớt tại vùng kín.
• Nách cũng xuất hiện lông nhạt màu, mọc thưa thớt.

Khí hư sinh lý là tình trạng rất bình thường, cho thấy sức khỏe vùng kín tốt. Mẹ cần giải thích cho bé hiểu để tránh tâm lý hoang mang, lo lắng nhé.

2. Khí hư bệnh lý (khí hư bất thường)

Khí hư bệnh lý là dấu hiệu “cô bé” có vấn đề. Màu sắc, số lượng, cấu trúc, mùi là những cơ sở giúp nhận biết khí hư bất thường do bệnh lý. 

– Sự thay đổi màu sắc

Nếu khí hư bình thường có màu trắng trong thì khi trẻ em bị ra khí hư màu trắng sữa hoặc ngả màu xanh lục hoặc vàng, thậm chí có kèm cả máu là dấu hiệu cảnh báo sự bất thường.

– Dịch tiết nhiều với tần suất và mật độ dày đặc

Dịch tiết nhiều với tần suất và mật độ dày đặc có thể là khí hư bình thường nhưng vẫn có thể là dấu hiệu cảnh báo một tình trạng bệnh lý. Mẹ không được chủ quan, hãy tiếp tục theo dõi trẻ.

– Mùi tanh hôi nồng nặc

Khi trẻ em bị ra khí hư thấy có mùi tanh hoặc mùi hôi nồng nặc từ huyết trắng rất có thể vùng kín đang có vấn đề. 

– Ngứa rát vùng kín

Trẻ ra nhiều khí hư, khí hư có màu sắc, mùi bất thường kèm ngứa rát vùng kín thì nên cho bé đi khám.

[inline_article id=275396] 

Cách phòng tránh khí hư bệnh lý cho trẻ

Khí hư bất thường có thể là dấu hiệu của bệnh lý phụ khoa. Không chỉ người lớn, trẻ em cũng có thể mắc các bệnh viêm nhiễm phụ khoa. Nếu không chữa kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Hướng dẫn con chăm sóc và bảo vệ vùng kín đúng cách sẽ giúp bé phòng tránh khí hư bệnh lý.

– Rửa vùng kín bằng nước sạch 

Hãy vệ sinh vùng kín bằng nước sạch (và lau khô bằng khăn mềm) ít nhất 2 lần mỗi ngày.

– Không lạm dụng dung dịch vệ sinh

Mẹ nên cẩn thận khi chọn dung dịch vệ sinh vùng kín cho trẻ. Hãy chọn sản phẩm có độ pH trùng với môi trường âm đạo. Hơn nữa, nhắc con tránh lạm dụng việc dùng dung dịch vệ sinh vì có thể gây khô và khiến hệ vi khuẩn âm đạo bị mất cân bằng. Từ đó ảnh hưởng xấu đến sức khỏe “cô bé”.

– Rửa vùng kín từ trước ra sau

Dạy bé không rửa vùng kín từ sau ra trước (tức từ hậu môn ra trước âm đạo). Cách rửa này vô tình mang vi khuẩn, chất bẩn gây viêm nhiễm “cô bé”. Rửa vùng kín từ trước ra sau mới là quy trình đúng. 

– Không nên sử dụng vòi xịt rửa vùng kín

Trẻ em bị ra khí hư do viêm phụ khoa càng không nên dùng vòi xịt để rửa vùng kín. Vì sức nước mạnh từ vòi xịt dễ gây tổn thương và khiến “cô bé” bị viêm nhiễm. 

– Không nhịn tiểu

Thói quen nhịn tiểu có thể khiến vùng kín dễ bị viêm nhiễm. Bởi vì nhịn tiểu gây tăng áp lực vùng chậu. Ngoài ra, nước tiểu có thể bị rò rỉ khi chịu áp lực cao khiến đũng quần con bị ẩm ướt, bốc mùi, tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn phát triển.

– Nên thay băng vệ sinh 4 giờ/lần

Mỗi khi đến ngày đèn đỏ, mẹ nhắc con nên thường xuyên thay băng vệ sinh, ít nhất 4 giờ/lần. Nếu không, sẽ tạo điều kiện để vi khuẩn phát triển gây viêm nhiễm. 

– Chọn quần đúng kích cỡ, tránh bó sát

Việc lựa chọn quần lót cũng quan trọng không kém để bảo vệ sức khỏe cho “cô bé”. Nên chọn quần có chất liệu thoáng khí, thấm hút tốt, không chật. 

– Quần con cần được giặt sạch và phơi khô trước khi dùng

Quần con sau khi giặt sạch nên phơi trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời. Nhiệt độ cao từ ánh nắng mặt trời có thể tiêu diệt vi khuẩn, nấm mốc.

– Khám phụ khoa

Không chỉ người lớn, trẻ em cũng cần khám phụ khoa, nhất là khi phát hiện có dấu hiệu khí hư ra bất thường.

– Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C

Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng. Đồng thời, vitamin C cũng hỗ trợ tăng cường quá trình chống oxy hóa. Từ đó giúp ngăn ngừa viêm nhiễm, phòng tránh tình trạng trẻ em bị ra khí hư bệnh lý. 

Những lưu ý khi cho bé đi khám phụ khoa

– Bé gái thường e ngại khi phải đi khám phụ khoa. Vì vậy, mẹ cần làm công tác tư tưởng cho con, chỉ ra những hậu quả nếu con không chữa bệnh vùng kín. Đồng thời, nên đề nghị bác sĩ nữ khám cho bé để con bớt lo ngại.

– Mẹ nên ở bên cạnh khi trẻ được khám. Cung cấp cho bác sĩ những thông tin chính xác, cần thiết về tình trạng của con.

– Nên cho con khám khi không có kinh hoặc sạch kinh ít nhất 3 ngày.

– Con còn nhỏ, chưa qua quan hệ, vì vậy không thăm khám bằng kỹ thuật siêu âm đầu dò hoặc khám sâu.

– Các loại thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chứa nhiều đường có thể gây tăng tiết dịch âm đạo, trẻ em bị ra khí hư nhiều, ảnh hưởng kết quả khám. Vì vậy, trẻ không nên ăn trước đó nếu có kế hoạch đi khám.

Trẻ em bị ra khí hư có thể là bình thường hoặc bất thường. Những dấu hiệu về màu sắc, mật độ tiết dịch, mùi… sẽ giúp nhận biết tình trạng sức khỏe của trẻ. Nếu có dấu hiệu lạ, hãy đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và có phương pháp điều trị kịp thời.

Hương Lê

Nguồn

1. Vaginal Discharge
https://www.health.harvard.edu/a_to_z/vaginal-discharge-a-to-z
Ngày truy cập: 31/8/2021.

2. Vaginal Discharge, Itching or Irritation
https://www.health.harvard.edu/decision_guide/vaginal-discharge-itching-or-irritation
Ngày truy cập: 31/8/202.

3. Understanding Anxiety in Children and Teens
https://childmind.org/our-impact/childrens-mental-health-report/2018report/
Ngày truy cập: 31/8/2021.

4. Vaginitis in Teens
https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=vaginitis-in-teens-90-P01659
Ngày truy cập: 31/8/2021.

5. Trichomoniasis (Trich) in Teens
https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=trichomoniasis-trich-in-teens-160-53
Ngày truy cập: 31/8/2021.