Theo các chuyên gia tâm lý, những bé đang là trung tâm của cả gia đình, “tự nhiên” bị đẩy ra rìa khi có em bé xuất hiện thì các em sẽ có cảm giác như bị bỏ rơi. Đây cũng là tâm lý bình thường của các bé, vì còn quá nhỏ để nhận ra mối quan hệ ruột thịt với em. Lúc này, cha mẹ cần có ứng xử thích hợp để bé không rơi vào tình trạng mất cân bằng tâm lý. Đồng thời dạy con biết yêu thương và dành tình cảm cho em.
Dạy con biết yêu thương em
Đầu tiên, cha mẹ cần chuẩn bị về mặt tâm lý cho bé khi sắp được “lên chức”:
- Trước khi sinh, bạn hãy nói với con, thật chân thành và thẳng thắn, về sự xuất hiện sắp tới của một em bé nữa trong nhà.
- Bên cạnh đó, bạn nên giúp con hình dung những thay đổi có thể xảy đến khi em bé chào đời, ảnh hưởng của sự thay đổi đó đến con (kể cả tích cực và không tích cực).
- Động viên con đặt nhiều câu hỏi liên quan đến em và nói cho bố mẹ biết con cảm thấy thế nào. Thường xuyên trấn an con rằng không gì có thể ảnh hưởng đến tình yêu của bố mẹ dành cho con.
Để hạn chế tính ghen tị của bé, cha mẹ phải gần gũi, chia sẻ với con, và thực hiện các biện pháp sau:
- Nói chuyện nhẹ nhàng, chia sẻ với bé rằng cha mẹ rất hiểu cảm giác ghen tị với người khác, cụ thể là em bé mới chào đời, đây có thể là những tuần khủng hoảng đối với con. Điều này sẽ giúp bé cảm thấy gần gũi và được thông cảm. Tuy nhiên, phải nhớ nói thêm với bé rằng chưa bao giờ bạn để cảm giác đó tồn tại lâu, vì điều đó sẽ làm mình luôn thấy buồn phiền, lo lắng. Cảm giác ghen tị của bé sẽ dần nguôi ngoai.
- Khuyến khích bé nói ra sự ghen tị của mình. Bày tỏ cảm xúc tiêu cực giúp trẻ thấy nhẹ nhõm hơn. Nếu phớt lờ tính ghen tị của con, cha mẹ không thể giúp bé từ bỏ được tính xấu này. Hãy giúp bé thổ lộ, thông qua các hoạt động, sự ghen tị dần dần sẽ mất đi.
- Hãy tìm hiểu nguyên nhân sâu xa khiến bé ghen tị. Cha mẹ hãy giúp con giải toả những nỗi bức xúc trong lòng, giải thích cho bé hiểu vì sao không nên hành động như thế. Khi rơi vào tâm trạng này, bé rất cần sự giúp đỡ của cha mẹ để có thể kiểm soát cảm xúc của mình.
- Ngay từ những năm đầu đời hãy dạy con cách chia sẻ với mọi người xung quanh, hãy từ những bài học trong gia đình và nhà trường để giúp trẻ biết cách thể hiện thể hiện lòng vị tha với các thành viên trong gia đình cũng như với người xung quanh. Bạn cũng có thể đọc truyện kể cho bé nghe trước khi đi ngủ với nội dung liên quan tới tình cảm anh, chị em trong gia đình.
Bạn cũng cần lưu ý, không nên quát mắng khi bé có những hành động thể hiện sự ganh tị. Vì khi đó chúng sẽ che giấu cảm xúc thật của mình, không dám bộc lộ ra, và sống khép mình hơn với mọi người.
Dạy trẻ biết yêu thương ông bà
Chỉ bằng những hành động đơn giản dưới đây, bạn và các con có thể tạo thêm niềm vui cho gia đình với nụ cười của “những người bạn lớn tuổi” đấy!
1. Tâm sự với con về tình yêu thương của ông bà
Trẻ con rất thích tâm sự và trò chuyện với cha mẹ về những điều trẻ cảm nhận được từ cuộc sống. Những lúc như thế, bạn nên kề cận bên con, giải thích cho bé biết những việc đúng, sai kết hợp kể cho bé nghe những câu chuyện ngày xưa của bạn đã được ông bà dạy dỗ như thế nào. Cha mẹ cũng nên thể hiện tình cảm yêu thương ông bà trước mắt trẻ để làm gương. Hãy tâm sự với con về những đóng góp của tổ tiên với con cháu và sự vất vả của ông bà đã nuôi cha mẹ nên người để trẻ cảm dần những khó khăn vất vả từ đó lòng tri ân sẽ đến một cách tự nhiên.
2. Gợi ý cho con những hành động nhỏ
Những dịp gia đình sum họp đầy đủ, bạn nên chú ý đến việc để con ngồi chung và trò chuyện cùng ông bà. Sự gần gũi với gia đình phải được xây dựng từ nhỏ nếu không khi lớn lên trẻ sẽ cảm thấy xa cách khi tiếp xúc với người thân trong gia đình. Chị Nhung (quận 10) cho biết “Hằng tuần mình lại chở các con đến thăm hai bên nội ngoại, đây là dịp cháu được gần gũi và học được những giá trị to lớn của tình cảm gia đình”. Ngoài ra, bạn nên gợi ý cho trẻ những hành động nhỏ thể hiện tình cảm với ông bà như: bóp vai cho ông bà, rót nước, lấy tăm cho ông bà, quạt mát cho ông bà… Những việc làm nhỏ như thế giống như một cốc nước mát làm không khí gia đình thêm tươi vui và gắn bó.
3. Làm những món quà ý nghĩa
Vào những lúc rảnh rỗi, bạn hãy cùng trẻ làm những món quà nhỏ nhưng đầy ý nghĩa để tặng ông bà. Đó có thể là một tấm thiệp hoặc một bức tranh với những nét vẽ ngây ngô của bé kết hợp những lời chúc đáng yêu ngộ nghĩnh. Người lớn tuổi hay ôn lại kỉ niệm nên bé có thể giúp ông bà bằng cách tạo ra những bức ảnh cắt ghép từ ảnh cũ, hoặc những bức ảnh chụp chung với con cháu của ông bà. Những món quà nhỏ như thế đối với những người lớn tuổi như là một báu vật của cuộc sống vậy.
4. Dạy con biết ơn khi nhận quà
Nhiều bậc cha mẹ hay suy nghĩ trẻ con thường không biết gì, nên khi trẻ quên nói lời cảm ơn tới người thân, đặc biệt là ông bà thì cũng bỏ qua mà không uốn nắn trẻ ngay. Nhưng đó là một sai lầm bởi bạn đã đánh mất cơ hội để con có thói quen tri ân. Việc giáo dục để trẻ biết vâng lời, lễ phép và học cách thể hiện tri ân là điều vô cùng cần thiết. Dĩ nhiên việc dạy dỗ trẻ làm thể nào để tri ân không hề dễ, nhất là khi trí óc và nhận thức của trẻ lúc này như tờ giấy trắng. Tuy nhiên, nói như thế không có nghĩa trẻ không thể tiếp thu những bài học về thái độ lễ phép từ bố mẹ. Điều quan trọng là các bậc cha mẹ cần kiên trì, nhẹ nhàng và dạy con từng chút một. Chị Tâm (quận 1) cho biết mỗi khi qua nhà nội, bà luôn cho bé bánh kẹo hoặc đồ chơi, những lúc như thế chị đều nhắc khéo bé đại loại như: “Mỗi khi con được tặng quà thì con sẽ làm gì nhỉ?” hay “Con quên gì rồi nhỉ? Khi nhận quà phải làm gì con nhớ chưa?”. Từng hành động nhỏ được sửa đổi dần sẽ tạo nên thói quen tốt nơi trẻ.
Ông bà chính là những nguồn động viên tinh thần, là tình yêu thương vô giá đối với các bé con nhà bạn. Nếu biết cách giúp bé gần gũi và yêu thương ông bà hơn thì gia đình bạn không chỉ tràn ngập tiếng cười mà các con bạn còn được lớn lên với một tâm hồn đẹp. Giáo dục trẻ về tình yêu gia đình nên bắt đầu từ hôm nay ngay trong chính gia đình bạn.
Dạy con biết yêu thương mẹ
Thực ra, bé đã có cảm tình với bạn từ những ngày mới chào đời vì lúc nào mẹ cũng ở bên cạnh, quan tâm và chăm sóc bé. Ngay từ giai đoạn sơ sinh, bé đã mỉm cười khi nhìn thấy khuôn mặt của bạn, khi bạn ôm bé vào lòng âu yếm, nâng niu bé. Mối liên kết tình cảm của bé và mẹ đã có một khởi đầu tốt đẹp. Tuy nhiên khi bé lớn hơn và bắt đầu tìm hiểu thế giới bên ngoài, bạn cần phải nỗ lực hơn để mối quan hệ này ngày càng bền chặt hơn. Dưới đây là một số lời khuyên cho các bậc phụ huynh tham khảo trong việc dạy con biết yêu thương mẹ:
Lắng nghe và giải thích
Các bậc cha mẹ thường có xu hướng áp đặt con cái theo khuôn phép của cha mẹ dù nguyên nhân cũng chỉ vì quá yêu và lo lắng cho con Những câu nói “Con phải ăn cái này, con phải làm cái kia” mà không hề có lời giải thích cho bé hiểu vì sao phải làm như thế sẽ chỉ tạo cảm giác bị ép buộc cho trẻ mà thôi. Có khi sự áp đặt thái quá sẽ dẫn đến việc bé sợ và ngày càng tránh xa bạn.
Các bậc cha mẹ nên hiểu rằng trẻ cũng có những sở thích và năng khiếu riêng của mình. Hãy quan tâm, lắng nghe, phát huy những thế mạnh của trẻ, tìm giải pháp thuyết phục phù hợp với tính cách thay vì áp đặt, bắt buộc bé phải nghe lời. Mỗi khi trẻ trò chuyện, bạn hãy thật sự chăm chú lắng nghe và trả lời những câu hỏi của con để bé cảm thấy mình quan trọng và thích chuyện trò với bạn hơn. Đó là cách dạy con biết yêu thương rất đơn giản phải không nào?
Kiềm chế sự tức giận
Các bậc phụ huynh cần kiềm chế sự tức giận và tránh dùng hình phạt nặng khi bé phạm lỗi. Tuyệt đối không được đánh bé vì như vậy chỉ khiến bé cảm thấy tổn thương và có phản ứng tiêu cực phảng kháng lại việc bạn đã áp dụng quyền lực lên bé. Thay vào đó, hãy kiên nhẫn từ từ khuyên nhủ và chỉ cho bé thấy hậu quả của những việc làm sai trái do bé gây ra. Nếu con bạn vẫn không nghe lời, thay vì đánh con bạn có thể sử dụng những hình phạt nhẹ nhàng thay thế khác và để bé hiểu rằng, hình phạt đó là hoàn toàn nghiêm túc. Ví dụ: Nếu bé không ngoan, bạn sẽ nói tối nay bé sẽ không được xem bộ phim hoạt hình mà bé thích. Trong trường hợp, bé ăn vạ để gây chú ý, bạn có thể vờ như không nghe, không thấy và không quan tâm đến hành động của bé.
Động viên trẻ
Lời khen là một trong những cử chỉ biểu hiện tình yêu của bạn với trẻ. Và cũng rất quan trọng khi bạn dạy con biết yêu thương ai đó. Thông qua lời khen, tán dương những hành động tốt của bé, bạn đã khích lệ và tạo cho bé những ý thức đầu tiên về tinh thần trách nhiệm. Hơn thế nữa, khen con còn là cách giúp bạn phát triển ý thức tự giác ở trẻ. Tuy khen bé là cần thiết nhưng cũng cần phải đúng lúc đúng chỗ, khi có một lý do thích đáng. Hãy để bé vui mừng, tự hào vì được mẹ khen.
Bộc lộ cảm xúc
Hãy ôm bé vào lòng và nói “Mẹ yêu con” để bé cảm nhận được tình yêu thương của bạn. Thông qua đó, bạn cũng đã âm thầm chỉ dẫn cho bé cách bộc lộ cảm xúc. Bế ẵm, nhìn âu yếm, cười, một cái ôm, hôn lên má… là những cách thể hiện và nuôi dưỡng tình yêu giữa bạn và bé. Hãy mỉm cười với bé để bé mỉm cười lại với bạn, để bé phát triển trong môi trường yêu thương, sự gần gũi, chia sẻ giữa các thành viên trong gia đình. Đó là một trong những cách tốt và đơn giản nhất để trở thành cha mẹ tốt là làm cho con cái lớn lên trong niềm tin chắc chắn rằng chúng được cha mẹ thương yêu. Hãy đảm bảo là bạn nói với con rằng bạn yêu chúng bất cứ khi nào có cơ hội.
Dành thời gian và quan tâm đến bé
Thường thì mỗi ngày các bạn dành bao nhiêu thời gian để chơi đùa với bé? Bố mẹ cần sắp xếp cân đối thời làm việc, sinh hoạt để cùng vui đùa với các con. Đó cũng là một trong những cách tuyệt vời để con biết rằng bạn yêu chúng, bởi đơn giản, bé nhận ra rằng bạn đã dành thời gian rảnh của mình, không phải để lăn ra ngủ hoặc xem tivi, mà là chơi với chúng. Quan tâm đến bé từ những việc đơn giản như đưa đón bé đi học, hỏi bé về bạn bè trong cùng lớp, hôm nay có gì thú vị… Hãy để con thấy, bạn quan tâm đến bé như thế nào, đó cũng là một cách dạy con biết yêu thương rất cụ thể.
Bằng tình cảm yêu thương trọn vẹn dành cho bé, “Con yêu mẹ” không phải là câu nói quá khó mà bạn nhận được từ bé yêu của mình.
12 cách để dạy con biết yêu thương, gắn kết bố con
Để dạy con biết yêu thương, bố nên chủ động gần gũi, yêu thương, chăm sóc và dạy bé cưng từ khi trẻ còn nhỏ xíu với các cách sau đây:
Ẵm bé thật gần
Khi mẹ đang cho trẻ sơ sinh bú, mẹ sẽ ôm bé vào lòng, gương mặt bé kề sát ngực mẹ, và khi đó mẹ có thể nhìn thấy bé thật rõ. Vậy thì khi mẹ cho bé bú bình, mẹ hãy cố gắng giữ bé ở vị trí tương tự sao cho bố có thể nhìn bé thật rõ từng đường nét giống như mẹ.
Trông trẻ buổi đêm
Nếu ban ngày, bố không ở nhà trông con thì bố có thể giúp mẹ trông bé ban đêm. Việc này vừa giúp mẹ có thêm thời gian nghỉ ngơi, đồng thời cũng tạo ra khoảng thời gian riêng tư đầy ý nghĩa cho hai bố con. Và mẹ đừng quên pha sẵn sữa để bố cho bé bú khi tới cữ bú buổi đêm nhé.
Dỗ bé nín khóc
Thay vì trả bé cho mẹ khi bé bật khóc, sao bố không thử cố gắng dỗ cho bé nín (dĩ nhiên trừ khi bé khóc vì đói). Hãy thử hát cho bé, ẵm bé đi vòng vòng, nhẹ nhàng đung đưa bé hoặc cho bé ngậm núm vú giả. Dạy con biết yêu thương để bé hiểu rằng mẹ không phải người duy nhất có thể cho bé những gì bé cần mà bố cũng có thể.
Làm mặt hề
Vì con, mọi ông bố đều có thể trở nên hài hước. Bố có thể bắt đầu bằng cách làm mặt hề để chọc cho con cười. Khi bé lớn hơn, bố có thể thử những trò chơi khác, ví dụ như ú òa.
Ẵm bé đi dạo
Trẻ nhỏ luôn thích không khí trong lành, vì thế hãy thường xuyên ẵm bé đi dạo vòng quanh khu bạn ở. Bạn có thể dạy con biết yêu thương qua việc dùng địu em bé thay cho xe đẩy, như thế bé sẽ luôn được ở gần bố trong lúc cả hai đi dạo. Bạn có thể để bé tiếp xúc với ánh nắng nhưng nhớ chú ý không để bé bị phơi nắng quá nhiều, đặc biệt là khi trời đang nắng gắt.
Mát-xa cho bé
Trẻ em khá nhạy cảm, bé sẽ phản ứng ngay với những cái chạm nhẹ của bạn. Vì thế có một cách đơn giản để xoa dịu và giúp bé thư giãn đó là mát-xa cho bé. Khi bé đang trong trạng thái vui vẻ hay im lặng, hãy dành 10 tới 15 phút nhẹ nhàng xoa nắn chân tay, phần cổ và phần bụng của bé.
Thời gian vui chơi
Sắp xếp một khoảng thời gian cố định mỗi tối để chơi với bé và biến nó trở thành một thói quen. Như thế mỗi ngày khi bố đi làm về, bé sẽ chờ đợi được chơi với bố.
Tiệc nhảy của bố
Trẻ nhỏ thích âm nhạc và thích nhảy. Ngay từ khi bé được vài tháng tuổi, bố mẹ đã có thể tập cho bé làm quen với tiệc nhảy. Chỉ đơn giản là bật chút nhạc lên (Hoặc nếu có thể thì chính bố mẹ hãy hát để làm nhạc nền) sau đó xoay vòng quanh phòng với bé của bạn. Khi bé tới tuổi tập đi, bạn có thể giúp bé đứng và nhảy theo cách của các em bé (ví dụ như nhún lên nhún xuống) cho tới khi bé có thể tự tạo ra những bước nhảy của riêng bé.
Thay tã cho bé
Hầu hết mọi người nghĩ rằng đây là nhiệm vụ của một mình mẹ, tuy nhiên việc làm này cũng là cách để bố dạy con biết yêu thương, giúp bố con thân thiết hơn. Mặc dù có thể là sẽ hơi có mùi thật đấy, nhưng khi thay tã cho con, bố có thể trò chuyện với bé và tạo ra những tiếng động ngộ nghĩnh để chọc bé cười. Dạy con biết yêu thương từ khi nhỏ xíu là việc cần rất nhiều sự chu đáo đấy bạn ạ!
Lúc lau dọn nhà cửa
Bố có thể vừa địu bé đi vòng quanh vừa giúp mẹ làm một vài việc nhà, ví dụ như hút bụi. Mẹ chắc chắn sẽ rất thích điều này khi bố vừa có thời gian để thân thiết với con vừa giúp mẹ lau dọn nhà cửa.
Làm gì khi bé bệnh?
Khi bé bị bệnh, đây là lúc bé rất cần sự chăm sóc của bố mẹ. Vì thế, hãy xin nghỉ làm một ngày để ở nhà với con. Cũng đừng quên đưa bé đi khám bác sĩ để biết được tình hình sức khỏe của bé.
Hãy bên con khi bé đi ngủ
Một thời gian ngủ nghỉ cố định là rất quan trọng cho sự yên giấc của con suốt cả đêm. Đây là cách quan trọng trong quá trình dạy con biết yêu thương. Bạn hãy chọn cho mình khoảng thời gian phù hợp để ở bên bé, ví dụ như giờ tắm. Việc này nhằm giúp bé có nhịp sinh học khỏe mạnh, và bé sẽ hiểu rằng khi bố nói tới giờ tắm thì sau đó sẽ rất nhanh tới giờ ngủ.
Thủy Chính