Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ một cách sành sỏi có thể chưa thích hợp. Độ tuổi này trẻ còn ham chơi, thích khám phá và chưa đủ trường thành để tập trung và ngồi yên một chỗ quá lâu để học chữ. Hơn nữa, ở lứa tuổi này, chỉ nên dạy trẻ nhận diện chữ cái chứ chưa thể dạy viết cho trẻ vì tay trẻ chưa đủ khéo léo để cầm bút uốn theo ý muốn của mình.
Việc dạy chữ cho bé ở lứa tuổi này không nên gò ép quá mức vì khiến trẻ căng thẳng và sinh ra tâm lý sợ học về sau. Vì vậy, cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ phải thật nhẹ nhàng; theo kiểu “học mà chơi mà học” thông qua những trò chơi sau nhé.
1. Dạy trẻ 4 tuổi học những gì trong bảng chữ cái tiếng Việt?
Theo Bảng chữ cái chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2019; có 3 yếu tố quan trọng để cha mẹ dạy cho trẻ 4 tuổi bao gồm: [1] Nguyên âm; [2] Phụ âm; và [3] Các dạng chữ cái.
1.1 Nguyên âm
Bảng chữ cái tiếng Việt bao gồm 12 nguyên âm đơn; và 7 nguyên âm đôi. Cha mẹ nhớ lưu ý bé những nội dung sau:
- 12 nguyên âm đơn: a, ă, â, e, ê, i, o, ô, ơ, u, ư, y.
- 7 nguyên âm đôi: ia, yê, iê, ua, uô, ua, ươ.
Trong cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ cái nguyên âm; cha mẹ ý những điều sau để giúp bé phát âm dễ dàng hơn:
- Hướng dẫn kỹ cặp nguyên âm có phát âm tương tự nhau: [a, ă, â]; [e, ê]; [o, ô, ơ] – Cha mẹ chú ý hướng dẫn kỹ bé đọc; điều chỉnh khẩu hình miệng; và lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi bé đọc đúng.
- Không có nhiều từ ngữ trong tiếng Việt mà chứa hai nguyên âm cùng lúc. Cha mẹ đừng quên nhắc trẻ 4 tuổi ghi chú điều này để tránh sai chính tả. Một số ngoại lệ bao gồm: Nồi xoong; kẻ soọc; v.v.
- Có tồn tại nguyên âm không thể không có phụ âm đi kèm: bao gồm ‘a’ và ‘ă’. Trẻ 4 tuổi cần ghi chú kỹ.
- Nên dạy trẻ 4 tuổi học chữ trực tiếp và đúng cách: Học trực tiếp giúp trẻ tập trung hơn; có nhiều hứng thú và động lực hơn. Đồng thời, cha mẹ cũng dạy con dễ dàng hơn; điều chỉnh kịp thời những lỗi sai khi bé phát âm.
1.2 Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ Phụ âm
Bảng chữ cái tiếng Việt bao gồm 17 phụ âm đơn; và 9 phụ âm ghép. Cha mẹ nhớ lưu ý bé những nội dung sau:
- 17 phụ âm đơn: b, c, d, đ, g, h, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, x.
- 9 phụ âm ghép: ph, th, tr, ch, gi, nh, ng, kh, gh.
Một số ví dụ từ chứa phụ âm ghép cha mẹ có thể dạy để trẻ 4 tuổi học chữ đúng cách và nhanh hơn:
- Phụ âm ph: phúng phính, phong phanh.
- Phụ âm th: thỏ thẻ, thương thương, tha thứ.
- Phụ âm tr: trinh trắng, trơ trẽn, trong trẻo.
- Phụ âm ch: chuồn chuồn, chúm chím.
- Phụ âm gi: gió, giúp, gióng, giảng.
- Phụ âm nh: nhiều, nhớ nhung, nhà.
- Phụ âm ng: ngọc ngà, ngon, ngụ ngôn.
- Phụ âm kh: khách, khế, không, khúc khích.
- Phụ âm gh: ghen ghét, ghẻ, ghế, ghe.
Ngoài ra, đặc biệt có một phụ âm được cấu tạo từ 3 ký tự; đó là âm “ngh”. Âm tiết này thường được dùng trong các từ như nghề nghiệp, nghiêng nghiêng,…
1.3 Cách dạy trẻ 4 tuổi học dạng chữ
Có 3 dạng chữ cái chính cha mẹ cần giúp trẻ ghi nhớ; bao gồm: [1] Chữ cái in hoa; [2] Chữ cái in thường; và [3] Chữ cái viết tay.
Cách dạy trẻ 4 tuổi học và phân biệt các dạng chữ cái:
- In hoa: Kích thước các chữ: chiều cao bằng nhau. Nét chữ đứng, thường không có chân.
- In thường: Kích thước các chữ không đều nhau. Một số chữ có chiều cao thấp hơn [a, ă, â, c, e, ê,…] chữ khác [b, d, h,…].
- Chữ viết tay: Các nét chữ mềm mại, điệu đà; đa số chữ đều có chân; và uốn lượn kiểu cách hơn là các thứ tiếng phương Tây.
2. Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ giúp bé tiếp thu nhanh
2.1 Dạy tên và âm thanh đơn giản của mỗi chữ cái
Khi nói đến việc dạy trẻ em bảng chữ cái, hãy nhớ rằng không có cách nào sai hoặc đúng. Cha mẹ có thể muốn dạy con mình tên chữ cái cùng với âm thanh của trẻ với tốc độ phù hợp với con.
Với tất cả các chữ cái mà trẻ em cần học, phương pháp này có thể giúp trẻ bớt khó hiểu hơn. Nó cũng có thể giúp họ liên kết từng chữ cái với âm thanh của nó một cách nhanh chóng hơn.
2.2 Vừa học chữ cái vừa thực hành bảng chữ cái với trẻ 4 tuổi
Quan sát những thứ xung quanh nhà và kết hợp chúng vào các hoạt động khác nhau; để cho phép trẻ 4 tuổi học các chữ cái riêng lẻ hoặc toàn bộ bảng chữ cái.
Một hoạt động đơn giản là để trẻ em tìm một đồ vật trong nhà bắt đầu bằng một chữ cái cụ thể. Cha mẹ cũng có thể chơi trò chơi có tên “Tôi do thám bằng con mắt nhỏ”; sử dụng các chữ cái thay vì màu sắc. Hoặc, chỉ cần yêu cầu họ hát bài bảng chữ cái khi trẻ đang rửa tay.
2.3 Đưa trẻ 4 tuổi bảng in chữ cái
Sử dụng bảng in chữ cái đơn giản và dễ hiểu giúp củng cố kiến thức của trẻ 4 tuổi vì cách cấu trúc của chúng. Ngoài việc giúp con phát triển kỹ năng nhận dạng chữ cái; bản chất của những hoạt động này còn giúp tăng cường khả năng phối hợp tay mắt và kỹ năng vận động tinh của con.
Internet cung cấp rất nhiều bản in miễn phí và trả phí để giúp trẻ em học bảng chữ cái. Các hoạt động độc đáo và đầy màu sắc có sẵn sẽ giúp trẻ hứng thú hơn.
2.4 Đọc sách theo chủ đề là cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ
Cha mẹ có thể bắt đầu đọc sách bảng chữ cái cho trẻ em khi còn nhỏ. Việc lặp lại giúp trẻ làm quen với bảng chữ cái từ sớm.
Sách bảng chữ cái là vật dụng quen thuộc của các bậc cha mẹ khi dạy con chữ cái. Chỉ cần ghé thăm một hiệu sách hoặc thư viện địa phương; cha mẹ sẽ có rất nhiều lựa chọn tuyệt vời.
2.5 Cách chơi các hoạt động đa giác quan để dạy trẻ 4 tuổi học chữ
Các hoạt động học tập bằng sử dụng một hoặc nhiều giác quan khác nhau để nâng cao khả năng học tập. Những hoạt động này thúc đẩy trải nghiệm học tập vì trẻ em được kích thích theo nhiều cách.
Một số trẻ học nhanh, trong khi những trẻ khác có thể cần nhiều thời gian hơn và lặp đi lặp lại để học bảng chữ cái. Trẻ em có xu hướng học tốt nhất khi cha mẹ kết hợp các hoạt động đa giác quan khi dạy bảng chữ cái.
Dưới đây là một số hoạt động cha mẹ có thể làm:
- Vị giác: Khi dạy chữ B, hãy lấy một vài quả chuối và cho trẻ cắn.
- Mùi hương: Chơi trò chơi đoán. Khi dạy chữ O, hãy bịt mắt trẻ lại và cho trẻ ngửi một quả cam. Và sau đó hỏi trái cây bí ẩn là gì.
Với các hoạt động đa giác quan, cha mẹ tạo ra thời gian vui chơi có ý nghĩa cho trẻ khi trẻ học tên và âm thanh của từng chữ cái.
3. Các trò chơi dạy trẻ 4 tuổi học chữ vừa vui vừa hiệu quả
3.1 Chơi trò chơi tô màu
Mẹ nên giúp bé làm quen với mặt chữ bằng trò chơi tô màu mà hầu như trẻ nào cũng thích. Mẹ in khổ lớn trên nền giấy trắng và cho bút màu với nhiều màu sắc để trẻ tô lên những chữ cái đó. Hướng dẫn cho trẻ tô mỗi chữ cái là một màu và mẹ dạy trẻ cách đọc tên những chữ cái đó như chữ A màu đỏ, chữ B màu xanh, chữ C màu vàng…
3.2 Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ: Chơi trò cắt dán
Trò chơi này là một trong những cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ nhẹ nhàng, giúp trẻ củng cố việc ghi nhớ các chữ cái đã học.
Đây vừa là hoạt động vui chơi mang tính chất kiểm tra lại “kiến thức” chữ cái mà bé vừa mới học.
- Với trò chơi này, mẹ sẽ viết chữ cái bé đã được học vào một tờ giấy khổ rộng chữ bé vừa học
- Sau đó mẹ cho bé tìm kiếm trong các cuốn sách báo cũ các hình ảnh liên quan đến chữ cái đó; dán các hình ảnh bé tìm được vào xung quanh chữ mẹ viết.
3.3 Chơi trò câu cá
Với trò chơi thú vị này bé sẽ vừa chơi vừa học và ghi nhớ các chữ cái nhanh nhất đó.
Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ bằng trò chơi câu cá:
- Các mẹ in hình cá trên nền giấy màu với những màu sắc khác nhau, mỗi màu tương ứng với mỗi chú cá.
- Sau đó, lần lượt viết lên trên mình mỗi chú cá là một chữ cái.
- Dùng dụng cụ đục lỗ trên lưng cá và gắn vào chúng một chiếc kẹp giấy bằng kim loại.
- Làm cần câu với mỗi đầu phây là một thanh nam châm.
- Đến đây, bé có thể bắt đầu trò chơi một cách hứng thú với việc câu chữ và đọc to chữ cái bé vừa được câu.
3.4 Tìm chữ cái đúng là cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ
Trò chơi này khá đơn giản nhưng lại dạy bé 4 tuổi học chữ rất lý thú. Bé sẽ hào hứng khi tìm ra đúng chữ cái mẹ vừa đọc. Với trò chơi này, mẹ có thể áp dụng mọi lúc mọi nơi cho trẻ như khi hai con đi siêu thị, ra đường thấy biển hiệu quảng cáo hay khi bắt gặp một dòng chữ nào đó mẹ có thể cho bé tìm kiếm chữ đó.
Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ bằng trò chơi tìm chữ rất đơn giản.
- Mẹ đặt bảng chữ cái trước mặt bé.
- Sau đó đọc to một chữa cái nào đó và lặp lại chữ cái đó vài lần.
- Nhiệm vụ của bé lúc này là lắng nghe và tìm đúng chữ cái mẹ vừa đọc.
3.5 Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ: Chơi trò đập búa
Thêm một cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ vui nhộn và sinh động.
- Mẹ đặt 5-6 chữ cái trước mặt bé và cho bé cầm chiếc búa đồ chơi.
- Khi mẹ đọc đến chữ cái nào thì bé sẽ dùng búa đập lên bảng chữ cái đó.
- Mỗi lần mẹ dứt điểm đọc chữ cái lên thì bắt buộc con phải đập búa xuống.
- Mẹ tăng tốc lên, bé sẽ rất hứng thú khi được thể hiện sự nhanh nhạy của mình.
3.6 Chơi lò cò
Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ bằng trò chơi lò cò:
- Mẹ vẽ xuống nền nhà một số chữ cái, sau đó mẹ cho bé đứng ở ô trung tâm.
- Sau đó, nhảy lò cò qua chữ cái mà mẹ đọc lên. Trò chơi này buộc bé phải nhớ mặt chữ cái vừa cho con vận động vui chơi rất bổ ích.
Cách dạy trẻ 4 tuổi học chữ sẽ trở nên khó khăn vô cùng nếu gò ép trẻ theo khuôn khổ cứng nhắc. Ở lứa tuổi này mẹ phải nắm bắt tâm lý của trẻ, trẻ không thích gò bó. Vì vậy mẹ phải tạo ra một sân chơi lý thú cho trẻ, cho trẻ trải nghiệm vừa chơi vừa học sẽ để lại ấn tượng sâu sắc trong đầu bé.