Tỉnh táo và tinh ý là điều tối quan trọng cho bố mẹ. Nhiều trẻ bị bắt nạt học đường thường không kể cho ba mẹ, thầy cô biết về việc mình bị bạo hành, vì xấu hổ hoặc bị đe dọa. Chính vì thế, trẻ thường im lặng và đôi khi dẫn đến hành động dại dột. Do đó, bố mẹ hãy tinh ý để nhận biết các dấu hiệu bị bạo hành ở trẻ sau đây!
Bắt nạt học đường biểu hiện thế nào?
Bạo hành tại trường học không chỉ có hành hung bằng bạo lực. Hành vi này bao gồm:
♦ Tấn công bằng lời nói
Trẻ tuổi teen chuẩn bị bước sang tuổi vị thành niên đã có hành vi ác mồm ác miệng. Trẻ có thể gán biệt danh xấu xí cho bạn bè, lôi tên cha mẹ bạn cho chọc ghẹo, hoặc nói xấu bạn khắp nơi trong trường. Hành vi này làm trẻ tuổi teen cảm thấy mình thừa thãi và vô tích sự.
♦ Bắt nạt bằng cách cô lập
Một hành vi bạo hành khó chịu không kém là cô lập bạn. Các trẻ tuổi teen xấu tính, có sức khỏe lấn át người khác, hoặc có tầm ảnh hưởng nhất định làm mọi cách để bạn bè toàn trường không muốn tiếp xúc với trẻ bị bắt nạt. Hành vi này là sự tra tấn tâm trí ác độc, làm cho con trẻ cảm thấy mình bị bỏ rơi, bị xem thường.
♦ Nói xấu qua mạng
Cùng với sự phát triển của phương tiện truyền thông hiện đại, rất có thể ngày nào đó hình ảnh không đẹp hoặc thông tin bịa đặt về con bạn xuất hiện trên mạng xã hội. Thông tin, hình ảnh ác ý đó có thể hủy hoại thanh danh hoặc thậm chí cuộc đời của một người. Nói xấu qua mạng cũng bao gồm gửi hình ảnh hoặc tin nhắn qua điện thoại để khiến một người mất thể diện.
♦ Đánh hội đồng và trấn lột tiền
Đây là hình thức gặp nhiều nhất hiện nay. Một số trẻ sẽ cô lập và đánh một trẻ tại lớp, trên đường đi học về, lột quần áo đánh và quay video post lên mạng xã hội. Nhiều trẻ còn bị trấn lột tiền, phải đưa tiền hàng ngày cho kẻ bắt nạt.
Đối tượng dễ trở thành nạn nhân
♦ Trẻ chỉ có một mình:
- Một số trẻ thiếu kỹ năng giao tiếp, hoặc do tâm lý hướng nội chỉ thích ngồi một mình, tự cô lập mình với bạn bè khác là mục tiêu của bạn bè thích thể hiện sức mạnh của mình lên người khác.
- Sự khác biệt đó có thể đến từ ngoại hình, chủng tộc, tôn giáo, thậm chí khuyết tật cơ thể…
- Trẻ yếu đuối là đối tượng bị nhắm tới.
Trẻ có vấn đề về tính cách, thiếu tự tin:
- Trẻ có cha mẹ đơn thân, người nhà có vấn đề thường bị bạn bè xa lánh. Yếu ớt và không có khả năng kháng cự, trẻ có thể trở thành con mồi cho những trò khăm, bắt nạt, thậm chí bạo lực.
Dấu hiệu nhận biết con trẻ bị bạo hành
-
Trẻ về nhà với quần áo rách hoặc xộc xệch, hoặc sách vở bị xé.
-
Có vết thâm tím, vết rách và xước, nhưng không thể giải thích hợp lý về những vết thương này.
-
Có vẻ sợ hoặc không muốn đến trường, liên tục viện cớ đau chỗ nọ, chỗ kia để khỏi phải đi học.
-
Chọn một tuyến đường “phi lý” để đến và rời khỏi trường.
-
Hay gặp ác mộng hoặc khóc trong giấc ngủ.
-
Không thích học và điểm số không tốt.
-
Có vẻ buồn hoặc chán nản, hay thay đổi cảm xúc, dễ cáu kỉnh và nổi giận.
- Bé lầm lì, ít nói, dễ bị kích động, trầm uất hoặc căng thẳng thần kinh quá mức.
- Bé có phản ứng dữ dội ở nhà khi bị trêu đùa.
- Bé có thái độ bạo lực hơn hoặc tự làm đau mình để giải tỏa căng thẳng.
- Bé có vẻ sợ nhà vệ sinh do có thể con bị bắt nạt ở đây.
-
Xin tiền cha mẹ để đáp ứng đòi hỏi của kẻ bắt nạt và thậm chí trộm tiền của cha mẹ hoặc người khác trong gia đình.
-
Có vẻ tách biệt với xã hội, có rất ít hoặc không có bạn, hiếm khi được mời tới các buổi vui chơi tập thể hay đến nhà những đứa trẻ khác.
Các cách giúp trẻ tránh bị bắt nạt
- Phớt lờ: Những kẻ bắt nạt đắc chí khi thấy việc chọc ghẹo của chúng thành công. Nếu con cứ mặc kệ chúng thì chúng sẽ mất hứng và bỏ cuộc. Con cố đừng tỏ ra sợ sệt, chỉ việc đứng lên và tránh mặt những người bạn xấu tính kia.
- Không đáp trả: Việc đáp trả chỉ làm cho đám bạn xấu tính cảm thấy hứng thú hơn, mức độ bạo hành tinh thần con sẽ gia tăng.
- Thể hiện bản lĩnh bằng sự khôi hài: Nếu con là nạn nhân của trò châm chọc ngoại hình, chẳng hạn bạn chê con mập như heo. Con chỉ cần cười và vui vẻ bảo: “Ốm đẹp nhưng mập dễ thương”.
- Tự tin và không nao núng: Bất kỳ biểu hiện sợ sệt nào cũng sẽ là điểm yếu để lũ bạn thích bắt nạt người khác tấn công con. Tự tin, thể hiện rằng con biết xử lý vụ việc này thế nào (nói chuyện với ban giám hiệu, chia sẻ với cha mẹ) sẽ làm kẻ chuyên bạo hành bạn khác sợ bị tố cáo và dừng lại các hành vi gây rối.
Cha mẹ có thể làm gì khi con trẻ bị bạo hành?
– Không trách cứ hay quá khích khi nghe con kể việc mình bị bắt nạt. Hãy lắng nghe và thông cảm. Bố mẹ đừng nói những câu kiểu: Sao con ngu thế? Sao lại để tụi nó bắt nạt? Thế mồm đâu mà không biết nói?
– Liên hệ với thầy cô giáo của trẻ nếu biết hoặc nghi ngờ con bị bắt nạt để tìm hiểu thực hư.
– Yêu cầu nhà trường cho gặp bố mẹ cũng như những trẻ bắt nạt con bạn. Hãy nói chuyện rõ ràng, dứt khoát. Nếu trẻ kia còn tái diễn việc bắt nạt, bạn sẽ đưa vụ việc ra pháp luật.
– Không để trẻ tự đi học một mình. Hãy chịu khó đưa đón con trong giai đoạn trẻ bị bắt nạt để những trẻ khác không tiếp cận được con.
– Không phải bây giờ, khi trẻ bị bắt nạt học đường, bạn mới cho con đi học võ, mà hãy cho học ngay khi trẻ 6-7 tuổi. Học võ không phải để đánh người khác mà để có sức khỏe, bảo vệ bản thân trong những trường hợp nguy cấp. Con không cần đánh trả mà chỉ cần né những cú đánh của đối phương cũng được.
– Dạy con biết chia sẻ mọi thứ với bố mẹ. Nếu chỉ nói suông thì rất khó thực hiện. Ngay từ khi trẻ còn nhỏ, bố mẹ hãy tập thói quen hỏi mọi chuyện ở trường của con. Ví dụ như: Hôm nay ở lớp có gì đặc biệt không con? Trưa nay con ăn gì? Con có chơi với các bạn cùng lớp không? Có ai làm con bị đau không?… Tương tự như thế, bạn cũng nên chia sẻ công việc hàng ngày của mình. Hãy duy trì thói quen này ngay cả khi trẻ lớn hơn. Như vậy, trẻ sẽ tự động tâm sự với bạn khi có bất cứ khúc mắc gì.
– Dạy trẻ kết bạn với những bạn hiền lành trong lớp. Việc thui thủi một mình sẽ khiến con dễ bị bắt nạt hơn. Vì thế, hãy chơi với những bạn có tính cách giống như con. Đi cùng một vài bạn khác sẽ khiến con không còn lo bị bắt nạt.
– Nếu các biện pháp trên đều không hiệu quả, con vẫn tiếp tục bị bắt nạt học đường, tốt nhất bố mẹ hãy chuyển trường cho con. Dù đây không phải phương cách hay nhưng sẽ giúp trẻ thoải mái hơn và không còn suy nghĩ tiêu cực. Suy cho cùng, mọi thứ bạn làm đều để con hạnh phúc phải không?
8 lý do trẻ dễ sa chân vào bạo lực học đường
1. Môi trường gia đình không lành mạnh bé dễ có xu hướng bạo lực
Nếu môi trường ở gia đình không lành mạnh, bé bị người thân lạm dụng, bạo hành, bé sẽ có xu hướng trở nên hung hăng, hay bắt nạt bạn bè.
Theo nghiên cứu tâm lý trẻ em, một đứa trẻ thích bắt nạt bạn bè vì bé thiếu lòng tự trọng và luôn mong muốn được thống trị. Những hành vi này mang đến cho bé cảm giác được kiểm soát người khác, điều mà bé thiếu khi ở nhà.
2. Bị ảnh hưởng bởi phim ảnh không lành mạnh làm bé nhận thức lệch lạc
Văn hóa Hàn Quốc hiện nay có ảnh hưởng mạnh mẽ đến thanh thiếu niên Việt Nam, nên trẻ con dễ dàng bắt chước các ngôi sao mà bé yêu thích.
Nếu cha mẹ không kiểm soát được việc truy cập Internet, các con sẽ dễ dàng sa ngã vì học theo những bộ phim bạo lực học đường Hàn Quốc, những hình ảnh bạo lực học đường, video bạo lực học đường đang tràn lan trên các mạng xã hội và Youtube.
3. Tâm hồn yếu đuối khiến bé thiếu tự tin và hay bắt nạt bạn
Các nhà tâm lý đã chỉ ra rằng, những đứa trẻ không hung hăng và không bắt nạt người khác vì bé đủ mạnh mẽ và tự tin với vị trí của mình. Các bé luôn cảm thấy thoải mái với những gì mình có và không có bất kỳ nỗi lo sợ nào về việc đánh mất vị trí trong nhóm bạn hay trong trường lớp.
Trong khi đó, những đứa trẻ thường cư xử hung hăng, thô lỗ lại không mạnh mẽ như chúng ta nghĩ. Những hành vi bạo lực, bắt nạt bạn bè thực chất là để che đậy bản chất yếu đuối, thiếu tự tin về vị trí của bé trong nhóm.
4. Áp lực từ những đứa trẻ khác có thể khiến bé tham gia vào bạo lực trường học
Dân gian có câu: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”, nếu bé học tập trong một môi trường bạo lực, thì xu hướng bé cũng dễ trở thành kẻ bạo lực vì nhận thức lệch lạc hoặc bị bạn bè xấu ép buộc phải bắt nạt người khác.
Trong một tập thể không có kỷ cương, kẻ mạnh bắt nạt kẻ yếu thì bé không có lựa chọn nào khác là phải bắt nạt bạn yếu hơn mình để không bị bắt nạt.
5. Không được chú ý bé sẽ có xu hướng quậy phá
Trẻ con luôn cần được quan tâm, chăm sóc và tình yêu thương từ ba mẹ. Nếu bị bỏ bê, bé sẽ có xu hướng tìm cách gây sự chú ý để được ba mẹ quan tâm, yêu thương nhiều hơn. Và những biểu hiện thường thấy là bé sẽ quậy phá và bắt nạt bạn bè vì bé không biết làm cách nào khác để gây sự chú ý.
6. Trả thù cho sự đau khổ vì bị bắt nạt
Khi trẻ là nạn nhân của những vụ bắt nạt nhóm, bé dễ có xu hướng bắt nạt bạn ở một khu vực khác như một cách để xả mong muốn được trả thù kẻ đã bắt nạt mình.
Bé sẽ không ngừng tìm cách trả đũa và cảm thấy hành động bắt nạt, làm nhục bạn yếu đuối hơn là chính đáng. Những hành động này là một chuỗi luẩn quẩn, nó dồn sự hung hãn từ bé này sang bé khác và có nguy cơ trở nên nguy hiểm cho xã hội sau này nếu không được người lớn phát hiện, chỉnh đốn kịp thời.
7. Thiếu sự đồng cảm khiến bé trở nên lạnh lùng và thô lỗ
Những bé thiếu sự quan tâm của ba mẹ, thiếu sự đồng cảm của bạn bè, thầy cô cũng dễ có xu hướng thích bắt nạt hoặc trêu trọc bạn bè.
Theo các nhà tâm lý, bé có thể hành động thô lỗ như thế vì không hiểu thế nào là sự đau khổ, không biết làm cách nào để xây dựng mối quan hệ.
Do đó, ngoài chăm sóc trẻ về thể chất thì việc nuôi nấng cảm xúc và tâm hồn của trẻ cũng vô cùng quan trọng.
8. Bất bình đẳng xã hội khiến bé dễ trở thành kẻ bắt nạt
Bắt nạt cũng xuất phát từ bất bình đẳng xã hội và có thể xảy ra ở bất cứ đâu. Khi sự phân biệt giàu nghèo trở nên phổ biến, thì những đứa trẻ nhà giàu sẽ tự cho mình quyền được đứng cao hơn những đứa trẻ nhà nghèo và dễ có xu hướng bắt nạt bạn bè.
Thực trạng bạo lực học đường ở Việt Nam ngày càng gia tăng và nghiêm trọng. Để trẻ không trở thành kẻ đi bắt nạt hoặc bị bắt nạt, bố mẹ nên quan tâm, hỏi han con mỗi ngày. Khi có sự chia sẻ và định hướng của cha mẹ thì trẻ sẽ hiểu và cảm thông cho người khác. Mỗi một đứa trẻ đều như tờ giấy trắng, chúng đẹp đẽ hay nhàu nhĩ tất cả là do người lớn vẽ lên.
Hanako