Category: Dạy con

Theo Thomas Armstrong, tác giả cuốn “7 loại hình thông minh”, con người có ít nhất 7 loại trí thông minh khác nhau. Mỗi người có thể trội ở trí thông minh này, nhưng lại kém ở trí thông minh khác, hoặc đồng đều ở nhiều loại thông minh khác nhau. Bạn hãy bỏ thời gian quan sát  con mình và xem trẻ nổi trội ở trí thông minh nào nhé:

1.Trí thông minh về ngôn ngữ
Đối với trẻ có năng khiếu này, niềm say mê được viết, được đọc sách và kể chuyện hiện rõ trên nét mặt. Trẻ sẽ rất cân nhắc trong từng lời ăn tiếng nói của mình, cũng như hay suy nghĩ về những lời nói của người khác. Đây là kiểu thông minh có ở nhiều người nhất, và thể hiện rõ ràng ở các nhà văn, nhà thơ, phóng viên, biên tập viên hay các diễn giả,… Tài năng về từ ngữ là dấu hiệu cho thấy trẻ sau này có thể trở thành luật gia, nhà soạn kịch, thi sĩ hay nhà hùng biện.

Để phát triển sự thông minh này, bạn nên khuyến khích trẻ viết nhiều, đọc nhiều, kể chuyện hoặc chơi ô chữ cùng trẻ. Hãy cùng đọc sách với trẻ, lắng nghe trẻ một cách chăm chú về những câu hỏi, mối bận tâm, những trải nghiệm của trẻ. Khuyến khích trẻ kể cho bạn nghe những câu chuyện mà chúng vừa đọc, tạo cơ hội cho trẻ được đến các thư viện công cộng hoặc các nhà sách.

2.Trí thông minh về logic
Nếu con bạn ưa thích những con số, mô hình, các trò chơi chiến lược và thích làm thí nghiệm, ắt hẳn trẻ thuộc nhóm có năng khiếu trong lĩnh vực logic, toán học. Đây là một loại năng khiếu thông minh “rất thông minh” không phải trẻ nào cũng có. Bạn hãy tự hào về những gì mà trẻ sẽ đạt được ở lĩnh vực khoa học tự nhiên và đừng đắn đo, ngăn cản khi sau này trẻ chọn con đường này vì đó là một con đường bằng phẳng đối với trẻ.

Hãy giúp trẻ phát triển bằng những bài toán, những con số và những trò chơi đòi hỏi sự logic như xếp tranh, lắp ráp, cùng chơi các loại cờ với trẻ như cờ vua, cờ caro, cờ tướng,… hoặc  từ chính những công việc nhỏ lặt vặt trong nhà như tạo ra các màu sơn mới bằng cách trộn các màu sơn có sẵn, yêu cầu con bạn giúp bạn xếp đặt bàn ăn, sắp xếp quần áo hoặc sắp xếp ngăn bàn,…

3.Trí thông minh về không gian
Nếu trẻ luôn miệt mài quan sát, so sánh giữa những vật thể với nhau hay mơ mộng và thích thú vẽ tranh, nặn tượng; hoặc nếu trẻ là một người rất nhạy bén với chất liệu, màu sắc, hình khối,… và luôn bị trò chơi ghép, xếp hình hoặc thú vẽ tranh lôi cuốn thì trẻ có khả năng có trí thông minh nổi trội về không gian. Đây là dấu hiệu cho biết tương lai của trẻ được định dạng trong các lĩnh vực kiến trúc, hội hoạ hoặc thiết kế thời trang.

Bạn hãy khuyến khích trẻ chơi các trò chơi nói trên, mua cho trẻ các trò chơi sắp xếp hình khối, nhà cửa,… để giúp trẻ phát huy trí thông minh này.

4.Trí thông minh vận động
Trẻ có năng khiếu trong lĩnh vực này thường biết cách phối hợp cơ bắp tốt, có thiên hướng học tập thông qua cách vận động và sử dụng động tác, cảm thấy thích thú khi vận động cơ thể. Đa phần những trẻ mang năng khiếu này thường rất nhanh nhẹn, dẻo dai, ưa vận động và thích chơi thể thao. Ngoài ra, nó còn biểu hiện thông qua sự khéo léo, tỉ mỉ trong các hoạt động thường nhật. Đây sẽ là những vận động viên, nghệ sĩ múa, diễn viên, người mẫu,… trong tương lai.

Hãy giúp trẻ phát triển bằng cách tạo mọi điều kiện cho trẻ được thỏa sức hoạt động. Bạn đừng quá lo ngại nếu trẻ cứ mải miết ở ngoài nắng mặc cho mồ hôi đầm đìa hay khi trẻ quá chú tâm, tỉ mỉ cắt tỉa từng mảnh giấy, mảnh vải,… vì đó là lúc năng khiếu trong trẻ đang được thỏa mãn và phát triển đấy.

5.Trí thông minh âm nhạc
Bạn hãy thử quan sát xem trẻ nhà bạn có hay hát và hát đúng theo những giai điệu mà trẻ vẫn thường hay nghe không? Trẻ có cảm thụ được bài hát hay có được tâm trạng mà bài hát mang lại dù cho chưa hiểu được nội dung bài hát không? Nếu câu trả lời là có, đồng nghĩa với việc trẻ là một người nhạy cảm và đặc biệt là tai phát triển tốt. Có khả năng cảm nhận độ cao thấp, nhịp điệu, âm sắc, nói chung là các kiểu âm thanh. Những người có trí thông minh này có thiên hướng học tập thông qua các giai điệu, âm nhạc, thích chơi nhạc cụ, hát, đọc truyền cảm các tác phẩm,…

Điều này sẽ rất phù hợp nếu bạn cho trẻ tham gia sinh hoạt tại các nhà văn hóa, các khóa học thanh nhạc, học chơi nhạc cụ. Bạn có thể nghĩ đến việc trẻ sẽ trở thành một ca sĩ, một nhạc công, một giáo viên thanh nhạc, một nhà soạn nhạc chẳng hạn. Trẻ sẽ rất thích hợp với những ngành nghề liên quan đến nghệ thuật.

6.Trí thông minh xã hội
Trẻ có năng khiếu này rất dễ tiếp xúc giao lưu với người khác. Trí thông mình này còn thể hiện ở việc trẻ có khiếu lãnh đạo bẩm sinh, trẻ giao tiếp tốt, thích gặp gỡ, trò chuyện và biết thấu hiểu người khác. Nhờ thế trẻ có thể trở thành những nhà quản lý, thầy giáo, bác sĩ giỏi hoặc những nhà lãnh đạo trong tương lai.

Để rèn luyện kiểu thông minh này, bạn nên tạo điều kiện cho trẻ được giao lưu, tiếp xúc nhiều với môi trường bên ngoài, đặc biệt là những nơi đông người, khuyến khích trẻ chơi những trò chơi tập thể, các hoạt động nhóm.

7.Trí thông minh nội tâm
Trí thông minh nội tâm là khả năng hiểu được bản thân một cách sâu sắc, và cũng như những suy nghĩ và cảm xúc của chính mình. Nó giúp trẻ phân tích và làm chủ được những phẩm chất, hành vi của mình. Trẻ có trí thông minh này thường có tính trầm, trẻ có năng khiếu thông hiểu nội tâm người khác. Khi lớn lên, trẻ có thể trở thành chuyên gia tâm thần học, nhà tư vấn, triết gia, hoặc bác sĩ.

Vì thế, bạn hãy dành nhiều thời gian tâm sự với trẻ, giáo dục trẻ thông qua những câu chuyện và nên cận trọng vì những trẻ này rất dễ bị tổn thương và ảnh hưởng mạnh đến tâm lý của trẻ.

Lâm Sơn Vương

Đồ chơi cho bé cũng có “năm bảy đường”, vô cùng đa dạng, phong phú về chủng loại, màu sắc, chất liệu. Giữa “rừng” sản phẩm của ngành công nghiệp đồ chơi dành cho bé, bạn nên tìm hiểu kỹ nhu cầu của con mình để chọn lựa món phù hợp, tránh lãng phí hay ảnh hưởng sức khỏe của bé.

Sở thích chung của bé 6- 12 tháng tuổi:
Bộc lộc cảm xúc rõ hơn: Ở độ tuổi 6 – 9 tháng, bé đã có thể phân biệt được “người quen – người lạ”. Biểu hiện rõ nhất khi sợ một người lạ, bé sẽ khóc lên và bám lấy mẹ như một chỗ dựa an toàn. Từ 9 – 12 tháng tuổi, bé “bám” mẹ hơn. Nếu xa mẹ một chút, bé sẽ không chịu được. Tuy nhiên, bé cũng bắt đầu muốn “giao lưu” cùng những người bạn cùng tuổi. Bé biết thể hiện rõ những cảm xúc của mình như: thích, không thích, giận dữ, thích thú một cách rõ rệt.

Bé nhạy cảm hơn với xung quanh: Lúc này, bé sẽ bò vòng vòng “giang sơn” của mình và nếu vớ được món gì sẽ sờ hay “nếm thử” xem mùi vị thế nào. Bé nhạy cảm với ánh sáng, màu sắc và âm thanh hơn trước. Những âm thanh êm dịu, vui tai có thể làm bé thích thú. Nếu chỉ cho xem bức tranh nhiều màu sắc lặp đi lặp lại nhiều lần cùng tên gọi, bé sẽ ghi nhớ và chỉ đúng khi bạn hỏi lại. Bé sẽ táy máy đeo thử chiếc găng tay hay “sọt” vào đôi giày “quá khổ” của mẹ so với bé.

Bé có suy nghĩ riêng của mình: Bé đã biết vận dụng trí tuệ của mình để nhớ tên gọi một món đồ bé biết, đáp lại cái vẫy tay “bái bai” khi có ai chào bé… Đặc biệt từ 8 – 12 tháng tuổi, bé sẽ có những hành động “ngẫu hứng” như tự dưng chạy đến ôm cổ bố mẹ, thích làm những việc được nhiều người lớn vỗ tay khuyến khích…

Những đồ chơi nào phù hợp với bé?
Hiểu được đặc tính và sự phát triển của bé, các mẹ có thể chọn những món đồ chơi phù hợp cho từng bé

Đồ chơi kích thích thị giác: Các hình khối nhiều màu sắc tương phản, cục xúc xắc nhồi bông 6 mặt màu, các bức tranh vẽ hình thú, trái cây, quyển sách ảnh… là những món lý tưởng để chơi trò tên gọi và phân biệt màu sắc cùng bé.

Đồ chơi kích thích sáng tạo: Bạn nên cho bé cho những món đồ có thể lắp ghép thành nhiều hình dạng kiểu dáng khác nhau hoặc một món đồ có nhiều cách chơi. Bạn cũng có thể cho bé nguyên liệu như: Tô nhựa, chén nhựa, chai nhựa, thú nhựa xinh xinh… để bé tự do sáng tạo theo câu chuyện của mình. Có khi bé sẽ làm bạn ngạc nhiên khi xếp được những thứ chồng lên nhau hay cho một con cá vào nồi và giả bộ nấu nướng, vờ ăn cơm trong chén, bát…

Đồ chơi luyện phản xạ và thể lực: Bóng và những món có bánh xe đẩy là lựa chọn thông minh cho các bà mẹ. Bé sẽ thích thú khi đuổi theo hoặc bắt lấy quả bóng nhựa mẹ chuyền cho bé. Trò chơi này tuy đơn giản nhưng có thể kích thích phản xạ tự nhiên hay rèn luyện thể lực cho bé. Đồ chơi cho bé có thể là một chiếc xe cút kít có bánh xe, bé sẽ “chất” những “tài sản” khác của mình lên trên đó và đẩy đi.

Đồ chơi phát triển thính giác: Hộp nhạc, chiếc đàn, mô hình điện thoại di động, thú nhựa phát ra âm thanh… là những món sẽ khiến bé chú ý và thích thú. Cho bé nghe nhiều loại âm thanh khác nhau, bé sẽ có những phản ứng tích cực như chọn lọc được âm thanh êm tai hay khó chịu, thích nghe và không thích nghe loại tiếng động nào.

Lưu ý: Khi lựa chọn đồ chơi cho bé tránh những món nhỏ li ti, bé có thể nuốt phải. Hạn chế thú nhồi bông có lông nhỏ li ti vì có thể tăng nguy cơ bị hen suyễn, dị ứng, viêm mũi ở bé nếu hít phải các sợi vải.

Ánh Nguyệt

Tác dụng diệu kỳ của lời hát ru

Ở tuần thứ 20 thai kỳ, đôi tai của bé đã tương đối hoàn chỉnh. Trước tuần thai thứ 24, não bé có thể phản ứng với những âm thanh bên ngoài bào thai. Vì thế, thai nhi có thể cảm thụ và nhớ từng điệu nhạc quen thuộc trước khi bé chào đời. Những lời hát ru là những âm thanh du dương, giúp con người ngủ ngon hơn. Riêng với bé, lời ru cho bé ngủ của mẹ còn có những tác dụng diệu kỳ khác.

1. Phát triển trí tuệ IQ

Những lời ru với phần điệp khúc lặp đi lặp lại như một thói quen sẽ tạo cho bé những ngôn từ đầu tiên, giúp bé tiếp thu ngôn ngữ tốt hơn và nhớ lâu hơn.

Các nghiên cứu khoa học chứng minh bé được nghe nhạc phát triển trí tuệ từ 0 đến 6 tháng tuổi sẽ có IQ phát triển vượt trội và biết nói sớm hơn. Sự phát triển trí tuệ này của bé sẽ được biểu hiện qua các trò chơi xếp hình, giải đố…

Trong giai đoạn trưởng thành của bé, khi mẹ vẫn cho bé nghe hát ru, âm nhạc sẽ hình thành mối liên kết trong não bộ, có tác dụng nâng cao khả năng tư duy của bé.

Khi bé lớn hơn một chút, mẹ có thể nhận thấy bé rất giỏi trong các môn chơi cờ, giải toán… và những môn cần sự tư duy!

2. Phát triển trí tuệ cảm xúc EQ

Những bản nhạc giao hưởng, những bài hát ru… có tác dụng tích cực đến khả năng cảm thụ xúc cảm của trẻ nhỏ. Những giai điệu nhạc tông cao sẽ giúp bé thể hiện cảm xúc tươi vui, những giai điệu nhạc tông trầm khiến bé có cảm xúc buồn. Những điệu nhạc nhanh và thay đổi tiết tấu giúp bé hào hứng phấn khích, còn những điệu nhạc chậm sẽ khiến bé tĩnh lặng.

Trên tất cả, lời hát ru của mẹ giúp củng cố mối dây liên hệ giữa hai mẹ con. Người mẹ nào thường xuyên hát ru con bằng giọng truyền cảm, bằng những ngôn từ mộc mạc đầy yêu thương sẽ giúp bé cảm nhận sâu sắc tình yêu thương của mẹ. Được như thế, đứa bé ấy ra đời và lớn lên luôn có sự gắn kết diệu kỳ với mẹ. Bé sẽ biết trân trọng và yêu thương gia đình mình.

Minh Trang

Đồng cảm với sự sợ hãi của bé
Một trong những nỗi lo sợ hàng đầu của bé chính là sợ bị mẹ bỏ rơi.  Đây là điều hoàn toàn bình thường đối với tâm lý trẻ nhỏ, vì vậy bạn nên báo trước với bé khi phải rời xa bé. Trước khi bước vào phòng tắm, bạn có thể nói với bé: “Mẹ biết là con sợ khi không thấy mẹ, nhưng mẹ chỉ đi tắm ngay sát đây thôi. Con ngồi đây đợi mẹ nhé”. Bạn cũng nên cho bé biết khi nào sẽ quay trở lại.

Nói chuyện với bé về sự sợ hãi
Bé ở giai đoạn này có trí tưởng tượng phong phú trong khi vốn từ vựng còn hạn chế, vì vậy không có gì là lạ nếu bé gặp khó khăn để biểu lộ những gì bé đang cảm thấy. Đây là một trong những lý do tạo nên những nỗi sợ vô hình trong tâm lý trẻ nhỏ. Bạn có thể giúp bé thể hiện cảm xúc bằng cách nói chuyện về những điều đang làm bé sợ một cách đơn giản và trực tiếp vì lối trò chuyện dài dòng, phức tạp có thể làm tăng thêm nỗi sợ cho bé. Nếu bé co người lại trước một con thú nhồi bông mới, bạn nên nhẹ nhàng hỏi bé: “Con không thích à hay là con thấy sợ?”.

Nếu bé cứ lo lắng về một con quái vật tưởng tượng trong tủ quần áo, bạn nên hỏi han để tìm hiểu xem chính xác điều gì khiến bé sợ như vậy: “Đó có phải là một con quái vật có chân to, nhiều răng hoặc có tiếng kêu khủng khiếp?”. Một khi bé tìm thấy những từ để mô tả “con quái vật”, sự trấn an của bạn sẽ giúp bé vững vàng để vượt qua nỗi sợ hãi.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể nói về những điều khác giúp bé xao lãng: “Con có vẻ thích đến sở thú phải không nè?”. Một điều cần lưu ý về tâm lý trẻ nhỏ là khi bé sợ hãi, bạn càng chú ý đến bé bao nhiêu, khi bé vui vẻ và hứng thú, bạn cũng cần thể hiện sự quan tâm bấy nhiêu, nếu không có thể bạn sẽ vô tình khuyến khích bé tỏ ra sợ sệt để được ba mẹ quan tâm nhiều hơn.

Chuẩn bị tinh thần cho bé
Nếu bé tỏ ra nhút nhát khi gặp người lạ hay đến một chỗ mới, bạn nên chuẩn bị trước để giúp bé thích nghi tốt hơn. Ví dụ, trước khi bạn dẫn bé đến một bữa tiệc sinh nhật hoặc họp nhóm, bạn có thể kể tên những người mà bé quen và giới thiệu về những người mới mà bé sẽ gặp. Trước mỗi hoạt động mới lạ, bạn đều nên tìm cách trấn an tâm lý trẻ nhỏ như thế.

Không nóng vội
Làm quen với những điều mới là khó khăn đối với nhiều người, đặc biệt là với tâm lý trẻ nhỏ. Thay vì đẩy bé vào một môi trường mới hoặc để một người lạ đột ngột xuất hiện trước mặt bé, bạn nên thử những cách tiếp cận từ từ. Nếu bé lúng túng khi bạn đặt bé xuống một sân chơi trong công viên, bạn nên chơi ở đó cùng bé một lúc, bé sẽ thấy an tâm hơn. Một khi bé đã thoải mái và chú tâm vào trò chơi, bạn có thể rút lui từ từ để tìm cho mình một chỗ ngồi nghỉ mà vẫn có thể quan sát bé.

Nếu các phụ huynh quá chăm chút cho con sẽ khiến con ỷ lại và dù biết tự làm nhưng chúng cứ đòi phải có người làm cho. Điều này thật không tốt vì khi đứa trẻ không biết tự chăm sóc bản thân thì khi lớn lên, trẻ cũng không biết chăm sóc ai.

Dạy trẻ tự lập từ 3 tuổi

Ngay từ khi trẻ 3 tuổi thì gia đình nên định hướng cho bé để bé có thể từ từ tự làm một số việc như đánh răng, rửa mặt, tắm rửa, thay đồ, tự lựa chọn quần áo, tự chải đầu, tự múc cơm ăn. Và đến năm 4 tuổi thì nhu cầu đó, thói quen đó sẽ tự phát triển hết sức tự nhiên là bé đòi làm rất nhiều việc mà không cần ba mẹ phải nhắc nhở hay yêu cầu. Lúc này quá trình dạy trẻ tự lập của bạn đã có kết quả rồi đấy!

Dạy trẻ tự lập: Làm chung với con

Trẻ em có khuynh hướng bắt chước những gì người lớn làm. Vì vậy, khi thấy cha mẹ làm gì bé sẽ bắt chước làm theo dù đôi lúc bé không hiểu việc làm này có ý nghĩa gì. Do đó, muốn dạy bé làm điều gì thì bố mẹ hãy cùng làm và hướng dẫn để trẻ thấy và làm theo, hành động lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ hình thành cho trẻ thói quen. Ví dụ như mỗi lần đánh răng các bậc cha mẹ nên đánh chung với bé và chỉ cho bé đánh như thế nào cho đúng, thoa kem đánh răng thế nào là đủ, xúc miệng sao mới gọi là sạch và thơm thì chắc chắn rằng những lần tiếp theo bạn sẽ thấy bé thực hiện thành thục không sai một ly.

Hoặc khi tắm cho bé 3 tuổi, các bậc cha mẹ nên chỉ cho bé biết chỗ nào nên vệ sinh kỹ và phân biệt cho con biết chỗ nào dùng dầu gội, chỗ nào dùng sữa tắm, quy trình tắm ra sao… Và những lần sau cũng tắm cho bé nhưng để bé tự kỳ, tự chọn dầu gội, và dần dần bé cũng biết được quy trình tắm rửa là như thế nào để làm sạch các vết bẩn và vi khuẩn bám trên người.

Không làm giùm con

Và nguyên tắc cấm kỵ trong việc dạy trẻ tự lập là không được nóng vội. Mỗi trẻ có những sự phát triển và tư duy khác nhau, không phải đứa trẻ 4 tuổi nào cũng có thể làm được mọi chuyện như cầm đũa ăn cơm, tự tắm rửa, rửa tay, hay sắp xếp quần áo, vì sự phát triển của các bé là không đồng đều. Do đó các bậc cha mẹ phải thật kiên nhẫn trong việc dạy bảo, không nên áp đặt trẻ phải thế này, thế kia, vì như vậy sẽ vô tình tạo sự ức chế lên con trẻ. Một khi bị ức chế bé sẽ có khuynh hướng phản kháng và làm những điều ngược lại.

Đặc biệt, đừng bao giờ chăm chăm giúp đỡ bé mỗi khi bé làm sai, làm hư việc gì, mà hãy để cho trẻ có thời gian tự mình hoàn thành nhiệm vụ đó, dù kết quả không tốt như mình mong đợi. Và đợi khi bé làm xong nhưng kết quả không tốt thì các bậc cha mẹ mới nên ra tay giúp đỡ để bé thấy được kết quả tốt nhất là như thế nào, bằng cách hướng dẫn và giải thích cho con hiểu chưa đúng chỗ nào, và tốt chỗ nào.

Và điều lưu ý cuối cùng trong việc dạy trẻ tự lập là các bậc cha mẹ nên tỏ ra tự hào, vui mừng, đưa ra những lời động viên, khen ngợi mỗi khi trẻ cố gắng tự mình làm một công việc gì đó dù bé có làm tốt hay không. Vì những lời khen có cánh, những lời khích lệ đúng lúc sẽ giúp trẻ tự tin hơn trong mỗi quyết định, mỗi việc làm của chúng sau này.

Ở thời điểm này những lời động viên, cổ vũ của các bậc cha mẹ chính là chìa khóa vạn năng giúp trẻ thành công trong giai đoạn tự lập đầu đời của bé 3 tuổi.

Theo một số nhà tâm lý học, những năm thiếu niên bắt đầu khi một đứa trẻ từ 9-13 tuổi. Đó là giai đoạn chuyển tiếp cho cha mẹ từ phương pháp chăm sóc một đứa trẻ đến việc cho phép con phát triển độc lập. Nhằm giúp cho quá trình này diễn ra suôn sẻ, phụ huynh nên cùng con trau dồi một số kỹ năng sống thiết yếu trước khi độ tuổi thiếu niên kết thúc.

10 điều trẻ nên học cách tự làm trước khi bước sang tuổi 13

 

Kiếm và quản lý tiền

Bạn có thể dạy cho con một số kỹ năng tài chính cơ bản ngay khi chúng học cách đếm. Đến năm 13 tuổi, trẻ em có thể tiết kiệm tiền từ trợ cấp hàng tuần, nhận thức được chi phí cơ bản của hộ gia đình là bao nhiêu, hiểu sự khác biệt giữa thẻ ghi nợ với thẻ tín dụng và có thể đưa ra quyết định về chi tiêu, tiết kiệm. Từ đó, bạn đã bước đầu dạy trẻ tự lập về tài chính.

Làm công việc nhà cơ bản

 

Theo các chuyên gia tâm lý, trẻ em đã có thể làm rất nhiều việc vặt ngay từ khi còn nhỏ, như dọn dẹp sau bữa tối hoặc thu quần áo đem đi giặt. Đến năm 13 tuổi, trẻ có thể ủi đồ, thay khăn trải giường, rửa xe đạp, dọn phòng tắm, bếp. Với những việc này, bạn nên nhất quán và đưa ra những yêu cầu cụ thể cho con cũng như khuyến khích con thực hiện.

Chuẩn bị bữa ăn

 

Nấu ăn là một kỹ năng quan trọng mà bạn nên dạy trẻ tự lập. Chắc chắn, con bạn sẽ thật sự cần khi chúng trở thành người lớn. Ở tuổi 13, trẻ có thể lên kế hoạch cho bữa ăn gia đình, làm theo một công thức đơn giản và có thể làm quen với các thiết bị nhà bếp. Đừng quên dạy cho con bạn những điều cơ bản về vệ sinh và an toàn.

Mua sắm hàng tạp hóa

 

Dắt con cùng đi mua sắm hàng tạp hóa sẽ giúp con phát triển các kỹ năng cần thiết như viết ra một kế hoạch bữa ăn, viết ra danh sách các món đồ cần mua và hiểu biết về ngân sách. Bố mẹ cũng nên dạy con đọc nhãn dinh dưỡng và cách tìm những món hàng có giá tốt. Khi dạy trẻ tự lập theo cách này, bạn cũng đừng quên đặt ra giới hạn cho việc mua sắm với trẻ.

Vệ sinh cá nhân

 

 

Các chuyên gia thừa nhận rằng nhiều bậc cha mẹ cho rằng trẻ 10-11 tuổi sẽ có thể biết làm vệ sinh một cách tự nhiên. Nhưng, trên thực tế, có rất nhiều điều cha mẹ nên thảo luận với con trước khi quá muộn. Đó là về tầm quan trọng của việc tắm hàng ngày, sử dụng chất khử mùi, thay quần áo, cạo râu, vệ sinh răng miệng và hiểu về cơ thể của con. Đây là bước tất yếu trong quá trình dạy trẻ tự lập.

Hãy là tấm gương tốt và luôn luôn giải thích cho con tại sao chúng cần phải làm những việc này.

Sơ cứu cơ bản

Các kỹ năng cấp cứu cơ bản sẽ giúp con có thể tự bảo vệ chúng khỏi tổn thương khi không có ai xung quanh. Tại Anh, Hội Chữ thập đỏ ủng hộ việc đưa giáo dục sơ cứu vào chương trình giảng dạy của trường. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng trẻ em từ 4-5 tuổi đã có thể ghi nhớ số điện thoại khẩn cấp chính xác, đánh giá chính xác hơi thở của một người có bất thường không… Một số kỹ năng cho trẻ lớn hơn bao gồm: cách cầm máu, điều trị bỏng và xử lý khi ong đốt. Hãy dạy trẻ tự lập bằng cách am hiểu jy4 năng liên quan sống-còn này, bạn nhé!

Quản lý thời gian

 

Kỹ năng quản lý thời gian là rất cần thiết giúp con bạn có thể lên kế hoạch, ưu tiên và làm việc hiệu quả. Hãy cố gắng cung cấp cho trẻ một số công cụ như lời nhắn qua điện thoại hoặc lịch đặc biệt. Hãy nhớ rằng quyết định phải làm gì và khi nào để làm thật sự dễ dàng hơn nhiều khi bạn viết nó xuống.

Để bắt đầu, bạn có thể tặng con một chiếc đồng hồ như một món quà giúp con quản lý sự xao lãng và đừng quên làm gương cho con nhé!

Kỹ năng xã hội và cách cư xử

 

Điều quan trọng là dạy cho trẻ cách cư xử càng sớm càng tốt. Đối với trẻ nhỏ, bắt đầu bằng những ví dụ của riêng bạn, khuyến khích con chia sẻ, lịch sự và tôn trọng người cao tuổi. Các sự kiện tại nhà là thời điểm tốt để dạy con làm thế nào trở thành chủ nhà hiếu khách và giải thích cho con về các quy tắc lịch sự trên bàn ăn. Trong xã hội hiện đại, phép lịch sự trên mạng xã hội cũng quan trọng như cách cư xử trực tiếp đời thường.

Xây dựng thói quen cư xử lịch thiệp sẽ giúp con bạn trong cuộc sống hàng ngày đạt được nhiều thành công trong sự nghiệp, có thể tạo dựng các mối quan hệ bạn bè bền chặt.

[inline_article Id=181105]

Tìm đường

Con của bạn có thể sẽ đi du lịch một mình một ngày nào đó. Do vậy, điều quan trọng là chúng có thể hiểu cách sử dụng các công cụ tìm đường và đọc bản đồ. Đến năm 13 tuổi, con có thể ghi nhớ đường đi, đọc các ký hiệu bản đồ và tự định hướng. Bạn có thể sử dụng ứng dụng trực tuyến để hướng dẫn con.

 

Kỹ năng điều chỉnh cảm xúc

Không chỉ thanh thiếu niên mà nhiều người lớn cũng thiếu khả năng kiểm soát cảm xúc, chẳng hạn như tức giận, căng thẳng và lo âu. Kỹ năng điều chỉnh cảm xúc bao gồm khả năng xác định cảm xúc, hiểu tình hình, quản lý cảm xúc và tìm sự giúp đỡ khi cần. Việc nhận ra rằng cảm giác buồn không phải là một dấu hiệu của sự yếu đuối và cảm xúc có thể hỗ trợ khi xử lý tình huống sẽ giúp con bạn trong cuộc sống sau này.

 

Trà My

Bước 1: Đặt tên cho cảm xúc
Ngay cả với những khái niệm đơn giản như “vui, buồn, lo lắng,…” cũng sẽ trở nên rất mơ hồ đối với trẻ nhỏ nếu chúng ta không bảo cho trẻ biết đó là vui hay buồn. Trong tâm trí non nớt của mình, bé sẽ chỉ cảm nhận một cách mông lung và hoàn toàn bản năng về việc nhu cầu được đáp ứng thì cười, còn không thì nên mè nheo vòi vĩnh. Để khắc phục điều này, bạn nên giúp trẻ hiểu hơn về những cảm nhận tinh thần bằng cách đặt tên cho những cảm nhận ấy. Chẳng hạn như “Ba đi công tác một tuần rồi. Con muốn chơi cưỡi ngựa với ba nhưng ba lại không có ở nhà phải không? Con của mẹ đang buồn mất rồi.” hay khi lúc cùng con đọc truyện, bạn cũng có thể lồng ghép các bài học cảm xúc như sau “Cô bé quàng khăn đỏ bất ngờ phát hiện ra con sói đang ở trên giường của bà. Mắt cô bé mở to và nhìn quanh. Con có thấy cô bé quàng khăn đỏ đang sợ hãi không?”

Ngày qua ngày, vốn từ và những hiểu biết của trẻ về thế giới cảm xúc sẽ càng phong phú hơn. Một đứa trẻ nếu có khả năng cảm nhận sâu sắc về cảm xúc của mình và được nuôi dạy tốt sẽ luôn biết cách mang lại những cảm xúc tích cực cho người khác sau này.

Bước 2: Cảm xúc bằng lời và biểu cảm
Tạo điều kiện cho trẻ tự thể hiện cảm xúc của mình thông qua vốn từ và hiểu biết đã tích luỹ được từ bước 1. Ban đầu, bạn có thể gợi mở cho trẻ trả lời đơn giản có hoặc không về những cảm nhận của mình như “Tự lựa chọn màu và tô vào tranh thật thú vị. Mẹ thấy con cười suốt. Vậy là con đang rất vui có phải không?”. Lâu dần, bạn nên khuyến khích trẻ tự phát ngôn về cảm xúc của mình như “Bạn Bin do không cẩm thận đã vấp ngã khi đang chạy nhảy. Theo con thì bạn Bin sẽ cảm thấy như thế nào? Nếu là con thì con có muốn bị té như Bin không?”

Tuy trẻ đã có một vốn từ và hiểu biết nhất định nhưng bạn cũng không nên đưa cho trẻ những tình huống phức tạp về cảm xúc sẽ khiến trẻ không sẵn lòng đón nhận hoặc học thêm cách thể hiện cảm xúc nữa. Một trong những tình huống phức tạp mà các bậc phụ huynh thường mắc phải là câu hỏi “Giữa ba và mẹ thì con thương ai nhiều hơn?”

Thể hiện cảm xúc như thế nào mới đúng?

Đến đây, bé của bạn đã tích trữ được một số vốn kha khá về việc hiểu và thể hiện cảm xúc của mình. Trẻ đã có thể tự mình cho người khác biết trẻ đang vui hay đang sợ vì điều gì. Tuy nhiên, những chuỗi phản ứng tiếp theo của trẻ dựa trên những trạng thái cảm xúc đó lại là điều chúng ta nên quan tâm lúc này. Bé Na 4 tuổi rất thích chơi với chị Ti 7 tuổi, thế nhưng Na lúc nào cũng muốn chị Ti chơi với mình mà không được chơi với những bạn khác. Hoặc như cu Tí đã 6 tuổi rồi nhưng vẫn khóc nhè mỗi khi muốn vòi vĩnh mẹ mua cho đồ chơi mới. Với những trường hợp như vậy, bạn nên nhẹ nhàng làm cho trẻ thấy ở mỗi cung bậc cảm xúc đều có nhiều cách thể hiện khác nhau. Và bí mật lèo lái trẻ đi đúng hướng cảm nhận nhưng nên để trẻ tự quyết định cách hành xử nào là hợp lý. Ví dụ như “Con thích chơi với chị Ti và chị Ti rất thích chơi trò trốn tìm. Trò này chơi càng nhiều người càng vui. Theo con thì mình nên rủ thêm những bạn nào cho trò chơi này?”

Trẻ con vốn “nhân chi sơ tính bản thiện”. Nuôi dưỡng tâm hồn thơ ngây và thế giới cảm xúc của bé theo một cách trọn vẹn và nâng niu nhất. Nhân cách của một người định hình lần đầu vào lúc 3 tuổi và lần cuối vào lúc 18 tuổi. Chúc bạn đặt được những viên gạch đầu tiên vững chắc cho nền móng cảm xúc và nhân cách của bé con ngay từ những ngày đầu thơ ấu.

YP.

1. Dạy trẻ biết chia sẻ:
Trong những hoạt động vui chơi hàng ngày của bé, một trong những kỹ năng sống cho trẻ là biết chia sẻ với những người khác. Nên khuyên bé chia sẻ đồ chơi với những người bạn khác, không nên chỉ giữ khư khư cho riêng mình. Bên cạnh đó, bạn cũng phải dạy con biết cách cảm thông cho những cảm xúc, tâm trạng của những người xung quanh mình.

Khi vui chơi cùng con, cha mẹ hãy dạy và khuyến khích con mình tham gia các trò chơi đòi hỏi tính tập thể, nhiều người cùng chơi như xếp hình, kéo co…, từ đó bé thấy rằng việc chia sẻ mang lại niềm vui.

Đồng thời, giúp bé hiểu cảm giác bị khi từ chối sẽ khiến trẻ thông cảm với bạn hơn, từ đó sẽ dễ dàng chơi chung cùng bạn một cách hòa động hơn, thân thiện hơn.

2. Dạy trẻ cách giải quyết vấn đề:
Nếu bé ôm chặt chiếc xe tải đồ chơi, không muốn đưa các bạn khác chơi cùng, có thể vì bé nghĩ: “Lỡ bạn ấy lấy luôn thì sao?”. Trong trường hợp này, cha mẹ hãy khuyến khích các con thay phiên nhau chơi đồ chơi đó (bạn có thể chỉ lên đồng hồ, bảo con: “Kim chạy tới chỗ này thì thay phiên”), đồng thời bảo đảm với bé rằng, cho bạn chơi chung không có nghĩa là mình không được chơi đồ chơi đó. Nếu bé cho các bạn chơi chung đồ chơi, thì các bạn cũng chia sẻ lại như thế.

3. Hạn chế la mắng trẻ:
Nếu cha mẹ mắng con là “đồ ích kỷ”, rồi trừng phạt khi bé chưa biết chia sẻ, hoặc buộc bé phải chia một vật nào đó rất yêu thích thì bạn vô tình gieo rắc nơi trẻ sự oán hận, chứ không phải lòng quảng đại. Để khuyến khích con biết chia sẻ thì sự khích lệ sẽ mang lại hiệu quả tích cực hơn lời quở trách.

Phụ huynh cũng không nên quá lo lắng khi thấy bé giữ riêng cho mình một số đồ chơi cụ thể nào đó. Có thể sau này khi trưởng thành, chúng sẽ hiểu được chia sẻ với các bạn khác thì vui hơn là giữ riêng một mình.

4. Giúp trẻ bày tỏ thái độ:
Khi bé cãi nhau và giành giật đồ chơi, hãy giúp chúng hiểu ra điều gì đang xảy ra. Nếu một đứa trẻ đang giữ riêng một thứ đồ chơi nào đó, bạn hãy giải thích cho con biết, bạn của bé đang cảm thấy thế nào. Ví dụ, bé rất thích cái giỏ nhựa và không muốn ai đụng tay vào. Đừng vội la mắng bé, cha mẹ hãy đặt mình vào tình huống đó để hiểu tâm lý của bé. Biết đâu bạn khám phá ra rằng, bé không cho bạn mình chơi chung cái giỏ chỉ vì đã đựng đầy đồ bên trong, hoặc vì bé đặc biệt quý cái giỏ đó do ông nội tặng cháu nhân ngày sinh nhật…

5. Dạy trẻ cho và nhận:
Khi nhận một món quá từ người khác hãy khuyến khích bé biết nói lời cám ơn, hoặc hơn nữa hãy thể hiện bằng hành động cụ thể, như: viết 1 tấm thiệp cám ơn,…

Khuyến khích bé đem những món đồ chơi hay quần áo bé không chơi, không mặc nữa tặng những bạn nhỏ có hoàn cảnh khó khăn. Để bé trực tiếp đưa những món quà từ thiện đó đến tận tay những người có hoàn cảnh cơ nhỡ, hoặc đến các cơ quan địa phương. Hành động này sẽ khiến bé cảm nhận được rằng, mình đã làm được một việc rất tốt và mọi người ai cũng khen ngợi mình, đó là một nguồn động viên rất lớn.

6. Làm gương tốt cho con:
Để con cái không có tính ích kỉ thì đầu tiên bố mẹ phải luôn là những tấm cho con cái, mở lòng mình, sẵn sàng giúp đỡ mọi người để con cái có thể thấy được và noi theo những hành động của bố mẹ. Những hành động đó có thể là cho tiền những người hành khất, đưa một người già sang đường hay thường xuyên giúp đỡ những người hàng xóm của nhà mình. Bố mẹ hãy khuyến khích trẻ cũng tham gia vài những hoạt động có ích này, để trẻ nhận thức được rằng đây là những hành động tốt và được mọi người khuyến khích.

Đừng quên dạy cho bé biết cả những điều không thể sờ tới như cảm giác, ý tưởng, thời gian, những câu chuyện cũng là những thứ có thể chia sẻ được. Điều quan trọng nhất là cha mẹ hãy để cho con thấy mình cho và nhận, thông cảm và chia sẻ với người khác như thế nào.

TT

Tham gia vào các trò chơi tư duy là một trong những cách hiệu quả giúp trí não bé vận động để bé thông minh hơn. Bạn cần lựa chọn những trò chơi phù hợp với độ tuổi và sở thích của bé. Quan trọng hơn cả là hãy vui chơi cùng bé, để chia sẻ niềm vui, tận hưởng niềm hạnh phúc với bé và giúp bé học hỏi, rèn luyện những kỹ năng quan trọng trong khi chơi.
Bạn có thể tham khảo một số trò chơi giúp bé thông minh dưới đây:

1. Xếp hình tháp và lâu đài:
Các hình khối với nhiều kích thước và chất liệu khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của bé là phương pháp đơn giản nhất và giúp bé tự sáng tạo ra những lâu đài riêng biệt của mình. Trò chơi này sẽ giúp bé rèn luyện kĩ năng cầm nắm, củng cố tay và các ngón tay.

2. Ghép hình:
Đối với các bé 2 – 3 tuổi bạn hãy dùng tối đa là 20 miếng ghép để bé ghép thành những hình thù ngộ nghĩnh theo khả năng quan sát của mình. Trò chơi này giúp bé phát triển thị giác, đồng thời kích thích kỹ năng quan sát và vận động cho bé. Ngoài ra nó còn đòi hỏi sự tập trung để đạt được một mục tiêu mà bạn gợi ý. Cũng đồng nghĩa với việc để trí tượng tượng của bé được tự do phát triển.

3. Tìm đồ vật cất giấu:
Bạn hãy giấu những món đồ chơi mà bé yêu thích như búp bê, xe hơi… nhưng cố tình để cho bé thấy bạn để chỗ nào. Sau đó hãy hỏi khéo bé những đồ bạn muốn và ngỏ ý muốn bé đi tìm giúp. Bé sẽ ngoan ngoãn và thích thú đi tìm cho bạn. Sau khi tìm xong, bạn hãy dành cho bé một lời khen để bé được khích lệ. Có thể tăng độ khó lên bằng cách cho bé tìm 2, 3 món đồ cùng một lúc. Trò chơi này không chỉ giúp bé tăng cường vận động mà còn tạo cho bé sự hứng khởi khi làm một việc gì đó.

4. Phân biệt đồ vật khác nhau:

Chuẩn bị 10 cái kẹo, 10 quả bóng nhựa nhỏ, 1 lọ đựng kẹo, 1 giỏ đựng bóng. Bỏ kẹo và bóng lẫn vào nhau. Sau đó bạn bỏ bóng và kẹo vào lọ và giỏ, rồi nói bé cùng làm theo sao cho bỏ đúng chỗ. Ban đầu có thể bé bỏ nhầm giữa kẹo và bóng, nhưng qua nhiều lần bé sẽ làm tốt hơn. Bạn hãy kiên nhẫn chờ đợi.

Hoặc bạn cũng có thể để những đồ vật trước mặt bé, dạy cho bé biết từng tên đồ vật sau đó yêu cầu bé đưa cho mình đúng đồ vật đó. Nếu bé đưa không đúng đồ vật được yêu cầu hãy làm lại cho đến khi bé nhận biết được thì thôi.

5. Nhận biết màu sắc:
Chọn những khối hình vuông, tròn, tam giác hoặc những quả bóng có màu sắc khác nhau, xếp chúng cạnh nhau. Sau đó nói bé đưa cho bạn những vật có màu sắc theo yêu cầu. Tương tự, bỏ tất cả các con vật, đồ vật vào một cái rổ, che kín rồi yêu cầu bé mở ra và tìm cho bạn những quả bóng màu xanh, quả cam màu vàng, chiếc xe màu đỏ, …

Bạn cũng có thể chuẩn bị một số hình khối nhiều màu sắc và hướng dẫn bé cách sắp xếp chúng theo từng nhóm màu. Trò chơi này giúp bé nhận biết được các màu sắc cơ bản xung quanh mình và giúp bé tự giải quyết vấn đề tốt hơn.

6. Nhận biết âm thanh:
Dùng máy ghi âm nhỏ thu lại những âm thanh trong cuộc sống hàng ngày như tiếng còi xe, tiếng cười, tiếng khóc, tiếng chuông cửa, điện thoại reo, tiếng nước chảy, tiếng đồng hồ tích tắc, tiếng chó sủa… Sau đó bạn cho bé nghe lại và xem bé nhận ra bao nhiêu âm thanh. Bạn cần giải thích rõ những âm thanh bé chưa biết, sau đó cho bé nghe lại và nhắc lại âm thanh đó.

7. Đuổi bắt thú bông:
Các bé rất thích những con thú bông nhỏ nhắn, nhiều màu sắc biết chuyển động. Bạn hãy treo thật nhiều thú bông dễ thương trước mặt bé, gợi ý để bé dùng tay túm lấy chúng. Bé sẽ thích thú với trò chơi thử thách này. Đồng thời, bé sẽ tập trung quan sát các con thú bông, quan sát bạn lấy chúng như thế nào. Trò chơi này còn giúp bé luyện tập phản xạ của tay mắt rất tốt.

Phan Anh