Để cùng con trải qua cột mốc tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ một cách êm ái nhất; chỉ có con đường duy nhất là cha mẹ học cách hiểu bé; giải mã từng thông điệp mà bé muốn gửi qua tiếng khóc, ánh mắt khó chịu; hay những cơn cáu bẳn của mình.
Sau khi sinh, cha mẹ không chỉ phải đối mặt với những vấn đề chăm sóc sức khỏe cho bé; tâm sinh lý phát triển của trẻ cũng là vấn đề đau đầu. Khó chịu nhất chính là 10 tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Hay còn được gọi đó là “Wonder Weeks”; Tuần phát triển kỹ năng và tinh thần của trẻ. Đây là giai đoạn bé trở nên khó tính hơn. Mọi nếp ăn ngủ bị đảo loạn cho tới khi trẻ thực hiện và hoàn thiện kỹ năng mới.
1. Các tuần khủng hoảng (wonder week) của trẻ là gì?
Tiến sĩ Hetty van de Rijt và tiến sĩ Frans Plooij, đồng tác giả của cuốn sách nổi tiếng thế giới The Wonder Week định nghĩa tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ như sau:
[key-takeaways title=””]
Các tuần khủng hoảng của trẻ (the wonder weeks) là thuật ngữ mô tả các giai đoạn phát triển mạnh mẽ của trẻ sơ sinh. Đây là những cao điểm khi các bé phát triển thể chất và tinh thần rất nhanh chóng.
[/key-takeaways]
Các tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể xảy ra vào thời điểm sau:
- 5 tuần tuổi.
- 8 tuần tuổi.
- 12 tuần tuổi.
- 19 tuần tuổi.
- 26 tuần tuổi.
- 37 tuần tuổi.
- 46 tuần tuổi.
- 55 tuần tuổi
- 64 tuần tuổi.
- 75 tuần tuổi.
Hai tác giả sách chia sẻ thêm: “Không một cha mẹ nào có thể “thoát” khỏi tuần những cột mốc ẩm ương này của trẻ. Hai tác giả đã tổng kết được rằng những giai đoạn khó chịu này của trẻ thường gắn liền với ba từ: Bám dính, Quàu quạu và Khóc lóc.”
Khủng hoảng tuổi lên 2 là cụm từ mẹ biết đến nhiều hơn so với các cột mốc còn lại vì những biểu hiện của trẻ thời điểm này là rõ rệt nhất. Nhưng mẹ có công nhận rằng trước đó không ít lần bản thân cảm thấy đau đầu vì bé trở chứng. Kiểu như đang ngủ yên lành bỗng thức dậy và khóc thét; dỗ thế nào cũng không nín, rồi có lúc lại bám dính bố mẹ không rời… Cảm giác lúc này là: “Liệu mình có làm gì sai không?”.
2. Cách nhận biết sớm Wonder Week của trẻ
Thực ra cha mẹ vẫn đang làm đúng vai trò quan trọng của mình trong việc chăm sóc và nuôi dạy bé cưng. Cái cách mà bé “chống đối” được coi là tự nhiên trong giai đoạn tuần khủng hoảng của trẻ. Wonder week đánh dấu sự phát triển tuyệt vời về trí tuệ và khả năng vận động.
10 cột mốc trong tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh thường có biểu hiện:
- Bé khóc đêm nhiều hơn, bám mẹ hơn.
- Chán ăn, biếng bú.
- Khó ngủ và thường tỉnh giấc, giấc ngủ không sâu.
- Dễ trở nên cáu gắt, bực bội, khóc lóc thường xuyên.
- Muốn được mẹ vỗ về, âu yếm.
- Tâm trạng thất thường; lo lắng nhiều khi phải chia cách mẹ.
- Bé có thể hành động một cách hung hăng hơn.
- Ghen tị nếu có ai đó dành sự chú ý của cha mẹ, người chăm sóc.
- Nhiều cơn giận dữ bùng nổ (temper tantrum).
- Gắn bó và âu yếm đồ chơi của mình nhiều hơn.
[inline_article id=283168]
3. Các tuần khủng hoảng của trẻ và cột mốc phát triển
5 tuần tuổi:
- Bé có những chuyển biến về các giác quan.
- Bắt đầu nhìn vào mọi vật chăm chú hơn, có cảm giác muốn chạm vào mọi vật.
- Bắt đầu biết cười và nhạy cảm hơn với mùi hương.
8 tuần tuổi:
- Tuần khủng hoảng của trẻ này đánh dấu sự quan tâm của bé đến đồ chơi.
- Bé dần khám phá và quan sát các bộ phận của cơ thể của mình.
- Bắt đầu biết làm những âm thanh gầm gừ nhỏ.
12 tuần tuổi:
- Bé bỏ ăn, thức khuya nhưng bù lại con cười nhiều hơn và thích nghe những âm thanh với tần số khác nhau.
19 tuần tuổi:
- Biết cho tay vào miệng mút hoặc cầm nắm để bỏ tất cả mọi đồ vật trong tầm với nhét vào miệng.
- Biết nhìn theo mẹ hoặc bố.
26 tuần tuổi:
- Biết cầm nắm, biết ngồi dậy, nhổm người.
- Có kỹ năng xác định khoảng cách phát triển.
- Bắt đầu biết hét và cười to.
37 tuần tuổi:
- Có thể hiểu một số từ, biết bắt chước người khác.
- Muốn chơi trò chơi và đung đưa theo những bài nhạc quảng cáo.
46 tuần tuổi:
- Biết trả lời câu hỏi ngắn, biết chỉ vào đồ vật mình muốn.
- Thích chơi xếp chồng đồ vật.
55 tuần tuổi:
- Thích vẽ, tự mặc hoặc cởi quần áo
64 tuần tuổi:
- Biết pha trò, biết nũng nịu, biết nịnh mẹ
- Bắt chước biểu cảm và hành động của người lớn
75 tuần tuổi:
- Trẻ cũng sẽ bắt đầu phát triển sự đồng cảm và ít ích kỷ
- Các kỹ năng ngôn ngữ tốt hơn.
3. Cách tính Wonder Week cho bé như thế nào?
Để tính Wonder Weeks cho bé, mẹ có thể làm theo các bước sau:
- Xác định tuổi của bé: Đầu tiên, xác định tuổi của bé từ ngày sinh của bé đến ngày hiện tại. Đây là thời gian trong tháng bé đã sống.
- Tra cứu Wonder Weeks: Sử dụng cuốn sách hoặc ứng dụng Wonder Weeks (nếu có) để tra cứu tuần kỳ phát triển của bé dựa trên tuổi của bé. Cuốn sách và ứng dụng Wonder Weeks cung cấp thông tin chi tiết về các giai đoạn phát triển và những thay đổi mà bé có thể trải qua trong từng giai đoạn đó.
- Theo dõi biểu hiện: Theo dõi những biểu hiện phát triển và hành vi của bé trong thời gian tương ứng với Wonder Week đó. Các biểu hiện bao gồm thay đổi trong giấc ngủ, sự thay đổi tâm trạng, khóc nhiều hơn thường lệ, tăng sự quan tâm đến môi trường xung quanh và sự phát triển các kỹ năng mới.
4. Bảng dự đoán tuần khủng hoảng của bé
Biết được đâu là mốc “Wonder Week” của bé sẽ giúp mẹ chủ động và “đỡ stress” hơn; bớt đi những lo lắng không cần thiết khi thấy trẻ quấy khóc thường xuyên không rõ nguyên nhân.
Mẹ lưu ý khi theo dõi tuần khủng hoảng của trẻ:
- Tuần khủng hoảng của bé có thể xê dịch sớm hoặc muộn hơn 1-2 tuần dựa theo bảng trên.
- Quan trọng là mẹ nhận biết được những triệu chứng tuần khủng hoảng của bé bên cạnh các mốc phát triển kỹ năng của con theo độ tuổi;
- Theo dõi những kỹ năng bé đang tập như tập lẫy, tập bò, tập đứng… để đoán xem con có đang rơi vào tuần khủng hoảng hay không.
- Thường thì tuần khủng hoảng sẽ tính theo ngày dự sinh của bé. Các bé sinh non, mẹ nên tính theo ngày sinh dự kiến chứ không phải theo ngày sinh bé.
5. Mẹ cần làm gì trong tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh?
Một số mẹo nhỏ mẹ có thể áp dụng để trải qua 10 tuần êm ái cùng con:
- Mẹ cần biết tự chăm sóc chính mình: Tuần khủng hoảng của trẻ có thể gây kiệt sức; và do đó, cha mẹ không được bỏ bê bản thân.
- Tự nhắc nhở rằng quấy khóc chỉ là giai đoạn tạm thời: Bé trong giai đoạn wonder week đeo bám mẹ chỉ vì cảm thấy không yên tâm. ĐIều mẹ cần làm là quan tâm đến bé nhiều hơn; ôm ấp và trấn an trẻ để bé cảm thấy dễ chịu hơn.
- Hãy hiểu rằng tuần khủng hoảng của trẻ rồi sẽ kết thúc: Sau “Wonder Week” sẽ là “Sunny Week”. Chỉ vài ngày thôi rồi mọi chuyện sẽ trở lại quỹ đạo ban đầu. Con sẽ lại ngoan, sẽ lại ăn ngủ đều và thôi bám mẹ.
- Hiểu cho bé khi bé bám víu và lo lắng nhiều hơn: Khi trẻ có thể làm nhiều hơn do sự phát triển thể chất của mình; điều này có thể gây sợ hãi. Mẹ cần cảm thông và động viên trẻ trong giai đoạn wonder week này.
- Trấn an bé: Cho bé biết rằng con đang ổn; và mẹ vẫn đang ở ngay cạnh bên.
- Cho con đi ngủ sớm hơn bình thường từ 30-45 phút.
- Giảm bớt 1 giấc ngày nếu mẹ muốn (áp dụng với tuần 12 – 26 hoặc 37 – 55 hoặc 64).
- Không ép bé ăn: Tuần khủng hoảng có trẻ có thể gây ra sự thay đổi trong khẩu vị và thói quen ăn uống; nếu trẻ cảm thấy không muốn ăn, và mẹ đảm bảo con đã nạp đủ dưỡng chất thì không cần phải ép bé ăn nữa.
>> Mẹ xem thêm: Nên kỷ luật trẻ 2 tuổi như thế nào để bé ngoan hơn?
Ngoài ra, bí quyết được nhiều bậc phụ huynh đúc kết; và truyền miệng sau khi đã trải qua thời kỳ wonder week đầy khó khăn chỉ gồm 3 từ: “Mặc kệ con”. Vì tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh là quá trình phát triển tự nhiên; không thể ngăn ngừa mà chỉ có thể đồng hành. Nên để con được tự do và thoải mái trong không gian riêng của mình bởi trẻ con có quyền được khóc, được quấy.
[inline_article id=74877]
Tất cả những đứa trẻ khỏe mạnh, bình thường đều hay khóc lóc, đều rắc rối, cáu kỉnh và nhặng xị ở cùng một độ tuổi. Và, khi tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh xảy ra, các bé có thể cư xử khiến cả nhà chán chường. Tìm hiểm và dự đoán trước về những tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh sẽ giúp bố mẹ cùng con vượt qua những giai đoạn này thật êm ái.