Cho trẻ ăn dặm đúng cách rất quan trọng trong quá trình phát triển của con. Việc ăn dặm đúng cách sẽ giúp trẻ phát triển khả năng nhai, nuốt thức ăn, đồng thời con được nạp thêm nhiều loại dinh dưỡng mới từ nguồn thức ăn ngoài sữa mẹ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể đang ngày một lớn lên. Vì vậy, mẹ hãy nắm các nguyên tắc cho trẻ ăn dặm đúng cách sau đây để chăm sóc con tốt hơn nhé.
Thời điểm quyết định cho trẻ ăn dặm
Sau khi sinh khoảng 6 tháng, trẻ nên được mẹ tập ăn dặm. Lúc này hệ tiêu hóa và miễn dịch của bé đã phát triển tương đối toàn diện nên có khả năng hấp thụ các loại thức ăn đặc. Hơn nữa, sữa mẹ chỉ có thể đáp ứng 450calo/ngày, trong khi trẻ lại cần đến 700calo/ngày trong giai đoạn phát triển này.
Vì thế, bổ sung bữa ăn dặm đúng cách cho trẻ lúc 6 tháng tuổi là điều không thể thiếu. Lưu ý rằng việc mẹ cho ăn dặm quá sớm có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và và sức khỏe của bé khi chưa đủ khả năng hấp thụ các loại thức ăn mới. Ngược lại, khi mẹ cho ăn dặm quá trễ thì con sẽ có nguy cơ bị suy dinh dưỡng do thiếu chất.
Nguyên tắc vàng khi cho trẻ ăn dặm đúng cách
1. Thời gian cho ăn
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thời điểm lý tưởng nhất để cho bé ăn dặm đúng cách là 6 tháng tuổi. Các mẹ nên tập cho con ăn dặm từ lúc này và kết thúc khi đạt 24 tháng tuổi.
Việc kéo dài thời gian cho trẻ ăn dặm cũng là nguyên nhân khiến bé chậm lớn và chậm phát triển.
2. Định lượng ít – nhiều
Dù hệ tiêu hóa của bé đã phát triển khá hoàn chỉnh nhưng mẹ cần phải luyện tập cho con ăn dặm với lượng và thành phần thức ăn tăng dần đều. Cụ thể, mẹ nên tập trẻ ăn với 1-2 muỗng bột mỗi lần rồi tăng dần lên 1/3 chén, 1/2 chén để quen dần với thức ăn mới.
Lưu ý nên dùng muỗng nhựa mềm để không gây tổn thương nướu răng. Nguyên tắc này đảm bảo sức khỏe và dinh dưỡng cho sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ trong hành trình ăn dặm.
3. Mùi vị ngọt – mặn
Đây là một nguyên tắc cho trẻ ăn dặm đúng cách và hợp lý mà bất kì mẹ nào cũng phải biết. Khi bắt đầu cho bé ăn dặm, trong thời gian đầu, mẹ nên sử dụng thực phẩm gồm táo, chuối, khoai lang có vị ngọt.
Sau đó rồi mới tập cho con ăn thử rau, cá, thịt có vị mặn. Vì vị ngọt khá tương đồng với vị của sữa mẹ nên trẻ dễ thích nghi hơn khi ăn dặm.
4. “Tô màu chén bột”
Bột ăn dặm của bé phải có đầy đủ 4 nhóm thực phẩm cần thiết cho sự phát triển thể chất và não bộ.
- Nhóm bột đường: Gạo, bánh mì, bột mì, bún, khoai
- Nhóm chất đạm: Thịt, cá, trứng, sữa, tôm và các loại đậu.
- Nhóm chất béo: Dầu, mỡ, bơ, phô mai.
- Nhóm vitamin và khoáng: Rau, trái cây tươi.
5. Từ 3-5 ngày làm quen với thực phẩm mới
Mẹ hãy cho bé dùng thực đơn hợp lý trong vòng 3-5 ngày. Nếu trong thời gian này, trẻ không bị dị ứng với thực phẩm, mẹ có thể thêm món mới cho bữa ăn dặm. Lưu ý khi có dấu hiệu con không muốn ăn nữa, mẹ nên tạm ngưng bữa ăn dặm trong 5-7 ngày, rồi tiếp tục tập cho ăn tiếp nhé.
6. Bổ sung chất sắt
Từ 6 tháng tuổi, bé sẽ bị thiếu sắt và thiếu máu nếu chỉ sử dụng sữa mẹ. Do đó, trong bữa ăn dặm, các mẹ không thể quên cung cấp lượng sắt cần thiết cho cơ thể con với các loại thực phẩm như thịt đỏ, trứng hay đậu.
Một số cột mốc quan trọng trong hành trình ăn dặm của trẻ
1. Giai đoạn ăn bột
Từ 6-7 tháng tuổi, mẹ có thể cho bé ăn bột lỏng khoảng 100-200 ml cho một bữa duy nhất. Còn từ 7-8 tháng tuổi, trẻ sẽ dùng 2 bữa bột đặc khoảng 200ml/ bữa.
Khi trẻ được 10-12 tháng tuổi, mẹ có thể nâng khẩu phần ăn bột đặc lên 3 bữa với 200-250ml/bữa. Mẹ có thể tự chế biến bữa ăn dặm với thực đơn thật đủ chất hoặc mua bột dinh dưỡng đóng hộp của những nhãn hàng uy tín.
2. Giai đoạn ăn cháo
Lúc trẻ được tầm 12-24 tháng tuổi, mẹ có thể tập cho bé ăn cháo với 3 bữa khoảng 250-300ml. Bữa ăn cần có đầy đủ cả xác thịt, cá, rau kèm một ít dầu ăn để con tiếp nhận đầy đủ dinh dưỡng cần thiết.
3. Giai đoạn ăn cơm
Khi con đạt tầm 24 tháng tuổi trở lên đã có thể ăn cơm cùng gia đình. Mẹ nên hướng dẫn bé cách nhai kỹ. Những món canh bí đỏ, canh súp lơ hay canh súp khoai tây, cà rốt thì mẹ cần cắt thật nhỏ rau củ để dễ nhai và tiêu hóa nhé.
Lưu ý: Với mỗi bé, tùy vào thể chất và khẩu vị có thể thời gian và số bữa ăn sẽ khác nhau.
Những sai lầm khi cho bé ăn dặm
1. Bé uống nước cam đặc
Cam giúp bổ sung vitamin C nhưng nước cam đậm đặc lại chứa các axit gây hại cho hệ tiêu hóa của trẻ. Vì thế, mẹ nên pha thêm nước lọc vào ly nước cam rồi mới cho con uống nhé!
2. Thực đơn thiếu dầu ăn
Dầu ăn đóng vai trò quan trọng giúp con hấp thụ vitamin trong cơ thể. Nếu thiếu vitamin, mẹ cũng hiểu trẻ sẽ dễ bị còi xương, chậm lớn. Vì thế, đừng quên thêm một ít dầu ăn (dầu oliu, dầu dừa) vào thức ăn.
3. Thức ăn quá mặn
Giai đoạn này, thận của trẻ còn yếu nên mẹ không nên thêm mắm, muối vào khẩu phần ăn dặm. Hấp thụ nhiều muối có tác hại xấu đến sức khỏe của bé sau này.
4. Hâm nồi cháo nhiều lần
Thói quen xấu này làm mất dưỡng chất và vitamin trong cháo cho bé. Do đó, mẹ nên nấu một nồi cháo trắng rồi chia ra nhiều bữa. Đến bữa ăn của trẻ, mẹ chỉ việc bổ sung thịt/cá và rau rồi nấu xôi, nhằm giữ trọn vẹn dưỡng chất trong thực phẩm. Nhờ đó, con sẽ có bữa ăn dặm thật thơm ngon và bổ dưỡng.
Những lời khuyên bổ ích trên sẽ là kim chỉ nam hướng dẫn mẹ cho trẻ ăn dặm đúng cách. Bên cạnh đó, mẹ cũng lưu ý rằng mỗi trẻ có thể trạng khác nhau. Chị em cần có sự theo dõi của gia đình trong mỗi bữa ăn dặm để thay đổi thực đơn cho bé phù hợp.
Chúc bé yêu nhà bạn sẽ phát triển thật tốt về mọi mặt với bữa ăn dặm đầy đủ dưỡng chất nhất.
5. Bữa ăn dặm có quá nhiều chất đạm
Để đem lại bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng, mẹ nên cân bằng giữa các nhóm chất đạm, rau và tinh bột. Việc quá ưu tiên đạm có thể dẫn đến rối loạn hệ tiêu hóa của bé.
Lưu ý khi cho bé ăn dặm
- Mẹ nên bắt đầu với thức ăn loãng, sau đó mới chuyển từ từ sang rắn
- Không nên ép bé ăn quá nhiều, nên ngưng ngay khi bé có dấu hiệu không “hợp tác”
- Không nên “cắt” khẩu phần sữa của bé. Mẹ nên lưu ý, trong 1 năm đầu tiên sau khi chào đời, sữa vẫn là thức ăn chính của con.
- Để hạn chế nguy cơ dị ứng, mẹ nên cho con ăn từng ít một, và nên đợi ít nhất 3 ngày sau khi thử món mới để xem liệu cơ thể bé có phản ứng với thực phẩm này không.
Tập cho trẻ ăn dặm đúng cách kiểu Nhật
Bên cạnh phương pháp ăn dặm truyền thống, nhiều mẹ còn học hỏi cách cho con ăn dặm của mẹ Nhật. Mặc dù mỗi phương pháp đều có một cách thức thực hiện khác biệt nhưng mục đích chung đều hướng đến việc cho trẻ ăn dặm đúng cách và giúp trẻ sớm tự lập khi ăn uống. Đồng thời cũng tránh tình trạng cứ mỗi lần đến giờ ăn là như “cuộc chiến” của mẹ và bé.
1. Hướng dẫn cho trẻ ăn dặm đúng cách kiểu Nhật
Trước khi quyết định cho tập cho con ăn dặm kiểu Nhật bạn cần nắm rõ những nguyên tắc cơ bản sau:
- Chỉ sử dụng những thực phẩm tươi, tự nhiên như rau, củ, quả, thịt. Tuyệt đối không dùng các thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp để làm nguyên liệu nấu.
- Các mẹ Nhật thường sẽ không thêm bất cứ một loại gia vị nào khác vào thức ăn dặm của bé. Điều này giúp trẻ tập ăn nhạt và cũng rất tốt cho thận.
- Khi mới bắt đầu tập ăn dặm thức ăn cần được chế biến từ loãng cho đến đặc và thô với tỉ lệ ban đầu là 1:10 (nghĩa là 1 gạo, 10 nước). Tỉ lệ này sẽ thay đổi khi bé lớn hơn.
- Cho con ăn từ ít đến nhiều, không thúc ép hay bắt trẻ ăn khi mà trẻ đã không thích.
- Các món ăn được trình bày một cách riêng lẻ, không trộn lẫn vào nhau để giúp trẻ nhận biết được mùi vị. Điều này chỉ áp dụng trong thời gian đầu của quá trình ăn dặm.
2. Giai đoạn ăn dặm
Mẹ Nhật thường cho con ăn dặm khá sớm, bắt đầu từ khi bé 5 tháng tuổi và kết thúc quá trình này khi được 15 tháng. Trong mỗi giai đoạn, cách chế biến thức ăn sẽ khác nhau vì vậy mẹ cần lưu ý cho trẻ ăn dặm đúng cách.
5-6 tháng tuổi: Là giai đoạn khởi đầu của việc ăn dặm, lúc này bé chỉ mới tập làm quen với những mùi vị khác ngoài sữa. Do đó, để bé dễ tiếp nhận thức ăn cần được nấu thật loãng và có thể pha với sữa mẹ hoặc sữa công thức.
7-8 tháng tuổi: Thời điểm này bé đang tập dùng lưỡi để đưa thức ăn vào cổ họng vì vậy, thức ăn cần ninh mềm, nghiền nhuyễn cho dễ tan và dễ nuốt.
9-11 tháng tuổi: Lúc này bé đã biết nhai trệu trạo nên mẹ hãy luyện tập khả năng này bằng cách ninh mềm thức ăn để bé có thể dùng lợi nhai. Đồng thời cắt to thức ăn khoảng 0,5cm và dài chừng 2-3cm để bé tự bốc ăn.
12-15 tháng tuổi: Bé đã có nhiều răng hơn và có thể nhai thức ăn nên mẹ hãy nấu mềm thức ăn sao cho bé có thể dùng răng để nhai. Khối lượng thức ăn hàng ngày cũng cần tăng lên để đáp ứng nhu cầu của cơ thể, vì vậy ngoài 3 bữa chính mẹ nên cho bé ăn thêm khoảng 2 bữa phụ và uống sữa.
[inline_article id=100854]
Cho trẻ ăn dặm đúng cách theo kiểu Tây
Thông thường bạn sẽ thấy trẻ em các nước phương Tây rất chủ động trong vấn đề ăn uống ngay từ khi còn rất nhỏ và hầu như ăn được tất cả mọi thứ. Vậy bạn có thắc mắc làm sao mẹ Tây lại có thể dạy con được như vậy không?
- Độ tuổi thích hợp cho con bắt đầu ăn dặm là khi bé được khoảng 4-6 tháng tuổi. Các bà mẹ Phương Tây không quan tâm đến việc trẻ ăn nhiều hay ít mà chỉ quan tâm lo lắng đến cảm nhận của con về thức ăn mới.
- Mẹ Tây luôn chủ động tìm hiểu cũng như để bé thoải mái thể hiện sở thích ăn uống của mình và không bao giờ ép trẻ ăn những thứ mà trẻ không thích.
- Để hỗ trợ cho quá trình ăn dặm mẹ Tây cũng sắm sửa một số vật dụng cần thiết như ghế ngồi ăn cho bé, bộ dụng cụ tập ăn dặm như bát, muỗng, nĩa.
- Đến tuổi ăn dặm bé sẽ được ngồi ăn cùng với gia đình điều này vừa tạo không khí vui vẻ vừa giúp trẻ quan sát và học hỏi cách ăn uống của người lớn. Lúc đầu có thể trẻ chỉ thích vui đùa cùng với thức ăn hơn là ăn thực sự nên mẹ phải chuẩn bị tinh thần trước để dọn dẹp “tàn cuộc” bữa ăn của con.
- Thức ăn dặm đầu tiên mẹ Tây chuẩn bị cho con là món súp táo hoặc các loại rau củ nấu chín mềm, nghiền nhuyễn như rau chân vịt, cải xoăn, khoai lang, cà rốt, chuối, bơ. Khi đã làm quen dần mẹ sẽ chuyển sang các món thịt đã được nấu nhừ như thịt gà, thịt bò, cá bỏ xương, mì ống, đậu.
- Bé 1 tuổi sẽ bắt đầu ăn thức ăn tương tự như của ba mẹ nhưng được nấu mềm và cắt nhỏ hơn.
- Lúc đầu bé được mẹ đút ăn nhưng sau đó sẽ tự dùng tay để bốc. Ba mẹ sẽ hướng dẫn bé cách cầm thìa, nĩa để bé có thể tự ăn một cách độc lập.
Suy nghĩ của mẹ Tây về việc ăn dặm của bé rất thoải mái vì vậy không tự gây áp lực cho bản thân cũng như cho trẻ. Không bắt ép bé phải ăn cái này, uống cái kia, ăn ít hay ăn nhiều mà mọi thứ đều thể hiện sự tôn trọng trẻ. Luôn giúp con cảm thấy hào hứng, phấn khởi và tự mình trải nghiệm trong việc ăn uống.
Tóm lại, tùy theo phương pháp ăn dặm mẹ chọn, cách cho trẻ ăn dặm đúng cách cũng khác nhau. Hơn nữa, tùy theo sự phát triển và sở thích của bé cưng, mẹ có thể “du di” tùy theo từng trường hợp.
Bên cạnh nguồn sữa mẹ quý giá, những bữa ăn dặm là khẩu phần ăn cần thiết giúp cho trẻ phát triển đầy đủ kể từ lúc 6 tháng tuổi. Vì thế, mẹ nên bắt đầu nghiên cứu phương pháp và lên kế hoạch cho trẻ ăn dặm đúng cách với thực đơn bổ dưỡng nhé!
Marry Baby