Các mẹ bầu đều không giống nhau và một số chị em gặp nhiều khó khăn so với những mẹ khác, bao gồm cả các biến chứng thai kỳ.
Dưới đây là những biến chứng thai kỳ phổ biến nhất, có ảnh hưởng đến mẹ và bé trong suốt hành trình này.
Biến chứng thai kỳ là gì?
Biến chứng thai kỳ (tai biến sản khoa) là những mối đe dọa lớn đến sức khỏe và cuộc sống của sản phụ cũng như thai nhi. Tai biến sản khoa đặc biệt nguy hiểm, có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào trong thai kỳ mà không tiên lượng trước được.
Bất kỳ người mẹ nào cũng có nguy cơ đối diện với các biến chứng khi mang thai. Vì vậy, việc dự phòng và sớm đưa ra những biện pháp ngăn ngừa, can thiệp kịp thời đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp đảm bảo sức khỏe và sự an toàn cho sản phụ lẫn thai nhi.
10 biến chứng thai kỳ thường gặp ở mẹ mang đơn thai
1. Sảy thai
Đa số các ca sảy thai diễn ra trong khoảng 20 tuần đầu thai kỳ và hơn 80% các ca sảy thai diễn ra trước tuần thai thứ 12.
Đa số trường hợp sảy thai trong tam cá nguyệt đầu tiên là do các bất thường nhiễm sắc thể trong trứng đã thụ tinh. Âm đạo rỉ máu hoặc chảy máu thường là dấu hiệu đầu tiên của sảy thai, vì vậy nếu nhận thấy những hiện tượng này, mẹ hãy đến bệnh viện ngay lập tức.
2. Sinh non
Mẹ có thể thấy xuất hiện các cơn co thắt thường xuyên làm cho cổ tử cung giãn nở và mở rộng trước 36 tuần thai. Đây là dấu hiệu mẹ có khả năng sinh non và nếu chào đời vào lúc này, em bé được xem là thiếu tháng.
Sinh non và thiếu tháng là nguyên nhân của nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe hoặc thậm chí có thể dẫn đến tử vong ở trẻ sơ sinh.
3. Tiền sản giật, biến chứng thai kỳ vô cùng nguy hiểm
Tiền sản giật là một rối loạn phức tạp ảnh hưởng đến khoảng 5% phụ nữ mang thai. Nếu có huyết áp cao và protein trong nước tiểu sau 20 tuần thai, mẹ sẽ được chẩn đoán tiền sản giật.
Hầu hết các mẹ bầu có triệu chứng tiền sản giật nhẹ gần ngày lâm bồn nhưng em bé vẫn sẽ chào đời khỏe mạnh nếu mẹ được chăm sóc đúng cách.
Tuy nhiên, tiền sản giật ở mức độ nặng sẽ ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và bé.
4. Thiếu ối
Túi ối đầy chất lỏng trong bụng mẹ có chức năng bảo vệ và hỗ trợ em bé phát triển. Thiểu ối là tình trạng khi túi ối có quá ít chất lỏng. Khoảng 4% phụ nữ mang thai có nồng độ nước ối ít tại một số thời điểm trong thai kỳ, thường là ở tam cá nguyệt thứ ba.
Nếu gặp trường hợp thiểu ối, mẹ cần được bác sĩ theo dõi cẩn thận để đảm bảo thai nhi vẫn phát triển bình thường và mẹ sẽ lâm bồn vào giai đoạn gần cuối thai kỳ.
5. Biến chứng tiểu đường thai kỳ
Ước tính có khoảng 2-10% các bà mẹ tương lai bị tiểu đường trong giai đoạn mang thai. Con số này không lớn nhưng đủ nghiêm trọng để các mẹ bầu cần thường xuyên thăm khám và kiểm tra lượng đường huyết vào tuần thứ 24-28 của thai kỳ.
Nếu được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, mẹ sẽ được các bác sĩ theo dõi chặt chẽ. Hầu hết mẹ bầu có thể giữ lượng đường huyết trong tầm kiểm soát với chế độ ăn uống chuyên biệt và tập thể dục để sinh con khỏe mạnh.
Tuy nhiên, nếu tình trạng tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát tốt có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho em bé.
Đối với các bà mẹ bị tiểu đường thai kỳ, có khoảng 25-50% nguy cơ mẹ sẽ chuyển sang tiểu đường loại 2 trong tương lai mặc dù nguy cơ này có thể được giảm đáng kể bằng cách duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý và lối sống lành mạnh.
6. Thai ngoài tử cung
Khi trứng thụ tinh làm tổ bên ngoài tử cung sẽ được gọi là thai ngoài tử cung. Vì đa phần các ca mang thai ngoài tử cung đều nằm ở ống dẫn trứng nên chúng còn có tên là “thai ống dẫn trứng”.
Trong trường hợp này, điều quan trọng là phải phát hiện sớm bởi vì phôi thai phát triển có thể làm vỡ ống dẫn trứng, gây chảy máu bên trong cơ thể dẫn đến tử vong.
Không có cách nào để cấy ghép thai ngoài tử cung vào trong tử cung nên sớm kết thúc thai kỳ là lựa chọn duy nhất cho mẹ.
7. Nhau tiền đạo
Nhau tiền đạo là tình trạng nhau thai ở vị trí thấp hơn bình thường, nằm bên cạnh hoặc bao quanh cổ tử cung. Mẹ có thể không cần quá lo lắng khi được chẩn đoán nhau tiền đạo ở giai đoạn sớm của thai kỳ.
Tuy nhiên, nếu nhau thai vẫn tiếp tục ở vị trí thấp trong suốt thời gian mang thai có thể gây chảy máu dẫn đến sinh non và các biến chứng khác.
Vị trí nhau thai sẽ được kiểm tra khi siêu âm giữa thai kỳ nhưng chỉ có một tỷ lệ nhỏ thai phụ vẫn còn nhau tiền đạo khi đến thời điểm vượt cạn. Sản phụ có nhau tiền đạo khi lâm bồn sẽ cần phải sinh mổ.
8. Nhau thai bám thấp
Nhau thai bám thấp gây ảnh hưởng tới khoảng 5% phụ nữ vào tuần thứ 18-20 của thai kỳ. Thông thường, nhau thai bám ở phần trên của tử cung hoặc dọc theo mào trước hay mào sau, thay vì nằm ở phía dưới tử cung.
Một bà mẹ đã từng gặp phải vấn đề này cho biết ở tuần thứ 19, chị đi siêu âm và phát hiện nhau thai nằm cách cổ tử cung 3cm. Sau đó chị đi siêu âm đều đặn hàng tháng và được khuyên nên thư giãn và tránh nâng xách vật nặng không cần thiết.
Vào tuần thứ 36, nhau thai của chị đã di chuyển xa khỏi cổ tử cung. May thay là chị có thể sinh con một cách tự nhiên và không hề gặp tác dụng phụ nào.
9. Chứng nghén cận ngày sinh
Đa số các mẹ bầu bị ốm nghén trong tam cá nguyệt đầu tiên nhưng một số ít thai phụ (0,3-1,5%) phải chịu đựng những triệu chứng ốm nghén suốt thai kỳ. Tình trạng này khiến người mẹ không hấp thu đủ nước và chất dinh dưỡng.
Các hormone thai kỳ ảnh hưởng tới não và trong một vài trường hợp, thường là với trường hợp đa thai, một lượng hormone lớn được sản sinh khiến não bộ và cơ thể khó thích ứng kịp thời. Bên cạnh đó, bạn cũng cần xét nghiệm nhiễm trùng đường tiết niệu.
10. Đau khung xương chậu
Đối với một vài phụ nữ mang thai, xương chậu có thể phát triển quá sớm hoặc quá xa gây nên các cơn đau hông, đau xương chậu, đùi trên và đáy chậu.
Hormone sinh dục nữ sẽ tác động làm mềm các mô liên kết để chuẩn bị cho việc sinh con. Nếu bạn bị đau khung xương chậu, có thể là do lượng hormone cao trong cơ thể.
11. Nhiễm trùng khi mang thai
Mang thai là thời điểm nhạy cảm của người phụ nữ, lúc này hệ miễn dịch của người mẹ phải “gồng gánh” để bảo vệ cho cả mẹ và bé nên dẫn đến việc bị “quá tải” không đủ sức để bảo vệ cơ thể một cách tối ưu.
Thêm vào đó, sự thay đổi của nội tiết tố cùng sinh lý đã tác động không nhỏ đến sức khỏe, khiến bà bầu dễ bị nhiễm trùng hơn.
Trong đó, các loại nhiễm trùng mà mẹ bầu dễ mắc phải trong thời kỳ mang thai đó là: viêm âm đạo, Rubella, liên cầu khuẩn nhóm B, viêm gan B/C, nhiễm trùng đường tiết niệu, thủy đậu, các bệnh lây truyền qua đường tình dục…
12. Suy thai, biến chứng thai kỳ nguy hiểm
Là một quá trình bệnh lý do tình trạng thiếu oxy của thai nhi, khi thai còn nằm trong buồng tử cung. Suy thai sẽ gây những biến đổi trên cử động thai và nhịp tim thai.
13. Thai tăng trưởng chậm
Hội chứng thai tăng trưởng chậm (IUGR) hay còn gọi là nhỏ so với tuổi thai, suy dinh dưỡng thai nhi hay suy nhau thai. Đây là tình trạng sự tăng trưởng của thai nhi bị hạn chế khiến cân nặng của trẻ nhỏ hơn so với bình thường.
12 biến chứng thai kỳ dễ gặp ở các mẹ mang thai đôi
Khi tử cung chứa thêm một bào thai trong giai đoạn mang thai đôi, ngoài tiền sản giật giống như thai đơn, mẹ bầu gia tăng khả năng mắc phải một số biến chứng thai kỳ sau:
1. Sinh non
Nếu mẹ bầu sinh con trước thời điểm tròn 37 tuần mang thai, tình trạng này được gọi là sinh non. Thời gian thai nghén giảm sút, khi bạn ấp ủ thêm một bào thai trong tử cung. Nghiên cứu kết luận gần 60% nguy cơ với thai đôi là sinh non.
Chuyển dạ sớm do vỡ ối non. Kết quả là ca sinh bắt đầu khi thai kỳ chưa tới 37 tuần. Cơ thể của cặp song sinh sinh non không phát triển tốt. Các bộ phận không hoàn toàn hoàn thiện và hai bé thường nhỏ người cũng như nhẹ cân.
Lưu ý:
2. Trẻ sinh ra nhẹ cân
Bác sĩ thường liên kết trọng lượng lúc chào đời thấp của hai bé song sinh với tình trạng sinh non. Trẻ sinh non có cân nặng khi mới chào đời dưới 2,5kg thường có nguy cơ cao gặp những biến chứng về sức khỏe lâu dài như giảm thính lực, thị lực yếu, bại não và chậm phát triển trí tuệ.
3. Hạn chế tăng trưởng trong tử cung (IUGR)
Một trong các biến chứng xảy ra với thai đôi là tốc độ phát triển của hai bé bắt đầu chậm lại ở tuần 30-32. IUGR xảy ra trong giai đoạn đó khi nhau thai không thể điều chỉnh thêm bất kỳ sự phát triển nào cho cặp thai đôi.
Vì cả hai bé đua nhau lấy cho đủ lượng dưỡng chất, cơ thể của mẹ không thể xử lý quá trình tăng trưởng nữa. Bác sĩ phụ khoa phát hiện sự tấn công của IUGR qua siêu âm và đo kích cỡ bụng mẹ.
4. Nguy cơ biến chứng đái tháo đường thai kỳ
Tiểu đường thai kỳ là một điều xảy ra phổ biến ở thai kỳ đôi. Cơ thể của mẹ trải nghiệm sự gia tăng đột ngột lượng đường huyết. Một số yếu tố khác gây đái tháo đường thai kỳ ở thai kỳ đôi bao gồm kích cỡ nhau thai lớn hơn và nồng độ hormone nhau thai cao.
5. Nhau thai đứt rời
Đứt nhau thai nhiều khả năng xảy ra ở thai đôi khi so sánh với thai kỳ đơn. Nguy cơ tiền sản giật tăng cao dẫn đến vỡ ối và bất ngờ đứt nhau thai.
Đứt nhau thai gây ra tình trạng nghiêm trọng, trong đó nhau thai rời khỏi thành tử cung trước khi em bé chào đời. Nhau thai đứt rời hầu hết xảy ra trong ba tháng cuối thai kỳ, gây khó khăn cho việc sinh thường.
Bác sĩ thường kết nối tình trạng đứt nhau thai với thói quen hút thuốc, dùng thuốc có hại và ăn uống thiếu dinh dưỡng. Mẹ có thể khắc phục tình trạng nhau thai đứt rời trong thai kỳ đôi bằng cách ăn uống lành mạnh và làm theo các chỉ dẫn chăm sóc tiền sản thích hợp.
6. Thai chết lưu – biến chứng thai kỳ nguy hiểm
Thai chết lưu trong tử cung hiếm khi xảy ra. Bác sĩ phụ khoa sẽ kiểm tra tình trạng sức khỏe của mẹ bầu và quyết định xem có cần can thiệp y khoa hay không.
Nếu thai đôi của bạn thuộc dạng hai buồng ối và bạn có cặp sinh đôi khác trứng, vậy thì không cần thực hiện sự can thiệp này ngay. Nếu thai kỳ của bạn có một màng đệm đơn, biện pháp sinh ngay lập tức được khuyến nghị để đề phòng thai chết lưu.
7. Khiếm khuyết bẩm sinh
Thai đôi làm tăng các nguy cơ xuất hiện các điểm dị thường bẩm sinh ở hai bé sinh đôi mới chào đời. Một số khiếm khuyết bẩm sinh phổ biến thường thấy là những điểm khác thường ở tim, dị tật ống thần kinh và các rối loạn dạ dày-ruột.
8. Hội chứng truyền máu song thai
Đây là một biến chứng thai kỳ cũng là tình trạng y khoa thường chỉ xảy ra với các cặp sinh đôi cùng trứng chung một bánh nhau. Các mạch máu trong nhau cung cấp máu và oxy từ bào thai này sang bào thai kia.
Trong hội chứng này, máu chuyển từ bào thai này sang bào thai kia thông qua những liên kết mạch máu chung. Theo thời gian, một bào thai (thai nhận máu) được truyền một lượng máu dư thừa hơn so với bào thai còn lại. Nó làm quá tải hệ thống tim mạch và tăng lượng nước ối.
Bào thai cho máu không nhận đủ lượng máu cần thiết, vì thế có ít nước ối hơn. Bác sĩ điều trị hội chứng truyền máu song thai trong thời kỳ thai nghén bằng cách rút bớt lượng ối dư.
9. Dây rốn quấn cổ
Các mối rối dây rốn bên trong túi màng ối do các cặp thai đôi dùng chung. Trong trường hợp đó, bác sĩ theo dõi tốc độ tăng trưởng của hai bào thai suốt ba tháng cuối thai kỳ.
Nếu có bất kỳ tình huống phức tạp nào xảy ra, bác sĩ sẽ đề nghị chọn cách sinh sớm.
10. Sinh mổ
Các vị trí bào thai bất thường thường gia tăng khả năng sinh mổ. Nhưng trong hầu hết trường hợp, một bé trong cặp sinh đôi chào đời qua đường âm đạo và điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào vị trí của hai bào thai.
11. Xuất huyết sau khi sinh
Vùng nhau thai lớn và tử cung căng phồng quá mức đẩy bạn vào nguy cơ xuất huyết hậu sản cao. Có thể bạn phải nếm trải tình trạng chảy máu nghiêm trọng trong và sau ca sinh.
Những lưu ý khi mang thai đôi
Những bí quyết hữu ích giúp bạn khỏe khoắn trong thai kỳ đôi:
- Làm quen với các dấu hiệu cảnh báo và triệu chứng sinh sớm cũng như tiền sản giật.
- Tổng trọng lượng bạn tăng thêm suốt thai kỳ đôi, đặc biệt là trước 20 tuần rất quan trọng. Bạn cần đạt được cân nặng lành mạnh để giảm nguy cơ sinh non và cân nặng thấp ở bé mới chào đời.
- Nhớ duy trì chế độ ăn cân bằng và uống nhiều nước để cơ thể luôn giữ ẩm. Cơ thể gọn gàng và khỏe khoắn giúp bạn đương đầu hiệu quả với biến chứng thai kỳ tiềm năng liên quan đến thai đôi.
- Vì lượng máu lưu thông tăng lên xảy ra ở thai kỳ đôi, lượng sắt của mẹ bất ngờ sụt giảm. Có thể bạn mắc bệnh thiếu máu cấp tính gây hại cho cả mẹ lẫn bào thai đang phát triển. Bác sĩ sẽ khuyên nạp các viên bổ sung sắt đều đặn.
- Nhớ khám thai đều đặn. Bác sĩ thăm khám thường xuyên kiểm tra để theo dõi sức khỏe của thai nhi và bất kỳ vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nào.
[inline_article id=2339]
Biến chứng thai kỳ có thể xảy ra với bất cứ phụ nữ nào, vì vậy bạn nên chăm sóc sức khỏe sinh sản thật kỹ lưỡng để giúp quá trình mang thai và sinh nở diễn ra thuận lợi nhé.
MarryBaby
Nguồn:
https://www.nichd.nih.gov/health/topics/pregnancy/conditioninfo/complications
2. Pregnancy Complications
https://www.cdc.gov/reproductivehealth/maternalinfanthealth/pregnancy-complications.html
3. 4 Common Pregnancy Complications
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/staying-healthy-during-pregnancy/4-common-pregnancy-complications
4. Pregnancy complications
https://www.womenshealth.gov/pregnancy/youre-pregnant-now-what/pregnancy-complications
5. PREGNANCY COMPLICATIONS
https://www.marchofdimes.org/complications/pregnancy-complications.aspx#
6. Complications of Pregnancy
https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=complications-of-pregnancy-85-P01198
Truy cập ngày 27/8/2021
