Sữa mát, sữa nóng đang thu hút sự quan tâm của các mẹ đang có con nhỏ trên nhiều diễn đàn. Vậy thực chất của sữa mát và sữa nóng này là gì? Chúng ảnh hưởng thế nào đến chứng táo bón ở trẻ nhỏ?
Trong thế giới quan của các bà mẹ
Chị Nguyễn Thu (30 tuổi, quận 9, TP. HCM) cho biết: “Bé nhà tôi mới sinh được 20 ngày tuổi. Do sinh mổ, tôi không có sữa nên phải cho bé bú sữa công thức. Trộm vía, bé nhà tôi may mắn được bú sữa mát mà rất háu bú, tăng cân và đi ngoài đều đặn”.
Không chỉ với sữa công thức, mà đối với sữa mẹ cũng có sữa nóng và sữa mát. Quan niệm dân gian này đã có từ lâu đời. Hễ bé háu bú, bú no, chóng lớn thì người mẹ được khen là mẹ có sữa mát hoặc bé mát sữa.
Ngược lại với sữa mát, dòng sữa bị gọi là sữa nóng khi bé bú sẽ gặp các vấn đề về tiêu hóa, bé lười ăn, không đi tiêu, chướng bụng và chậm tăng cân hoặc không tăng cân, một số trường hợp còn gặp các vấn đề về hô hấp.
Vậy quan niệm về sữa mát và sữa nóng trong dân gian như vậy có đúng? Mời bạn đọc lời giải đáp dưới đây nhé!
Bản chất sữa mát và sữa nóng dưới góc nhìn khoa học
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, sữa mát và sữa nóng bị ảnh hưởng bởi các thành phần hiện diện trong sữa. Vấn đề này được lý giải như sau:
1. Đối với sữa mẹ
Theo các nghiên cứu khoa học, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trong thời gian cho con bú, những gì mẹ ăn vào cũng có ảnh hưởng đến chất lượng, mùi vị của dòng sữa. Do đó, để sữa mát, tức là dòng sữa có đủ chất hỗ trợ trẻ tăng cân, phát triển khỏe mạnh, mẹ cần chú ý bổ sung đủ chất để có dòng sữa đảm bảo dinh dưỡng cho con. Cụ thể như:
- Nước
Cần uống đủ 3 lít nước mỗi ngày. Đây là yêu cầu đặc biệt đối với các bà mẹ cho con bú. Nước cần thiết cho cơ thể sống và là nguyên liệu không thể thiếu để cơ thể mẹ sản xuất sữa.
- Chất béo
Chiếm tỷ lệ 26,1% ở sữa mẹ, chất béo cung cấp đến 44% năng lượng cho trẻ. Các axit béo không bão hòa (đặc biệt là axit palmitic) tham gia cấu tạo các tế bào, mô não và võng mạc. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất cần chất béo để phát triển về thể chất, tinh thần, đặc biệt là hệ thần kinh, não bộ từ rất sớm. Lúc mới sinh, não chỉ nặng 350g nhưng khi 1 tuổi não đã nặng hơn gấp 3 lần (khoảng 1.100g).
Bên cạnh đó, chất béo còn có vai trò như dung môi để các vitamin A, D, E, K hòa tan. Đây là các vitamin quan trọng đối với hoạt động sống của cơ thể.
- Protein
Trong protein có taurine, chất này đặc biệt hỗ trợ cho sự phát triển não bộ ở trẻ.
Ngoài ra khoáng chất, vitamin và những thành phần khác trong protein cũng có vai trò tăng cường sức đề kháng và giúp trẻ dễ dàng hấp thu chất dinh dưỡng, cho trẻ phát triển toàn diện.
Như vậy, một dòng sữa mát là dòng sữa có đủ các chất dinh dưỡng thích hợp và được cân bằng tự nhiên trong cơ thể mẹ thì bé sẽ hấp thu tốt, khỏe và phát triển tốt hơn.
2. Đối với sữa công thức
Sữa mẹ là tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Chính vì vậy, các nhà sản xuất sữa luôn chú trọng để sản phẩm sữa công thức (dành cho bé sơ sinh, nhũ nhi có mẹ bị ít sữa hoặc không có sữa) càng gần với chất lượng của sữa mẹ. Tuy nhiên, với một số loại sữa công thức mà các mẹ cho rằng sữa nóng vì khiến con bị táo bón (đã loại trừ các nguyên nhân cơ địa) thì bạn cũng nên xem xét thành phần có trong sữa.
Chất béo là một trong những chất cần thiết để sữa công thức gần giống với sữa mẹ. Vì vậy các nhà sản xuất rất chú trọng đến thành phần này. Tuy nhiên, có phải chất béo nào được bổ sung trong sữa công thức cũng sẽ tốt cho trẻ nhỏ? Đặc biệt đối với trẻ sơ sinh, khi hệ tiêu hóa bé còn non yếu, việc bổ sung chất béo sẽ ảnh hưởng như thế nào đến quá trình hấp thu dinh dưỡng và phát triển của con?
Nguyên nhân chất béo bão hòa trong dầu cọ ở một số sữa công thức có thể gây táo bón cho trẻ
Sữa mẹ có các axit béo không bão hòa, bao gồm axit palmitic đóng vai trò quan trọng. Để tiệm cận với sữa mẹ, một số sữa công thức tích hợp axit palmitic (có lượng chất béo chiếm 40-60%) từ dầu thực vật (bao gồm dầu cọ). Song axit palmitic trong dầu cọ là chất béo bão hòa, dễ tích tụ trong cơ thể.
Tên gọi axit palmitic cùng có mặt trong chất béo không bão hòa từ sữa mẹ và chất béo bão hòa từ sữa công thức chứa dầu cọ. Song axit palmitic trong sữa mẹ được ester hóa ở vị trí sn-2, trong khi ở sữa công thức chứa dầu cọ thường ở vị trí sn-1 và sn-3. Hậu quả của sự khác biệt điển hình này là khiến sữa công thức chứa dầu cọ gây ra tình trạng trẻ khó hấp thu chất dinh dưỡng, phân rắn, dễ gây táo bón ở trẻ.
Bạn khó mà ngờ táo bón ở trẻ là do sự khác nhau cơ bản này của sữa mẹ và một số sữa công thức có chứa dầu cọ phải không!
Mẹ chọn sữa công thức cho con
Đến đây, Marry Baby đã có câu trả lời cụ thể hơn cho bạn về việc sữa nóng, sữa mát liên quan mật thiết đến tình trạng táo bón ở trẻ. Sữa nóng là sữa có chứa axit palmitic phổ biến từ dầu cọ gây rắc rối cho quá trình tiêu hóa như táo bón. Sữa mát là sữa hội đủ các điều kiện không có chứa dầu cọ, không gây ra các phản ứng cụ thể ảnh hưởng đến quá trình, hệ tiêu hóa của trẻ, không khiến trẻ bị táo bón (và bạn nên tìm hiểu thêm phân trẻ sơ sinh như thế nào là tốt). Ngoài ra, sữa này còn có các thành phần khác đã được chứng minh lâm sàng là tốt cho tiêu hóa, như thành phần FOS, HMO.
Nói về vấn đề đi tìm sữa công thức cho con, nhiều chuyên gia dinh dưỡng tư vấn: Nếu trong trường hợp bé sinh thiếu tháng, mẹ ít hoặc không có sữa, bạn hãy chọn cho con dòng sữa mát từ sữa công thức. Đó là chọn sản phẩm có hệ chất béo không chứa dầu cọ. Việc này không chỉ giúp bé giảm táo bón, giảm tỷ lệ nôn trớ và đau quặn bụng mà còn hấp thu canxi lẫn DHA tốt hơn.
C.L.T
Nếu xác định trẻ bị táo bón, bạn sẽ lo lắng và thắc mắc liệu dinh dưỡng có đóng vai trò gì đối với tình trạng tiêu hóa này không?
Tuy nhiên, cấu trúc triglyceride của dầu cọ khác biệt đáng kể so với sữa mẹ. Khoảng 90% axit palmitic trong dầu cọ được đặt tại các vị trí sn-1 (hoặc alpha) và sn-3 (hoặc alpha Prime). Trong khi đó, axit palmitic trong sữa mẹ chủ yếu nằm ở vị trí sn-2.