13 tuần tuy không dài nhưng đủ giúp mẹ hiểu ý thành viên “ốc tiêu” nhất trong nhà. Hẳn lúc đầu mẹ sẽ rất ngạc nhiên về tốc độ phát triển của trẻ 13 tuần tuổi. Nhưng rồi mẹ sẽ quen với thực tế là trẻ lớn lên và thay đổi gần như mỗi ngày.
Sự phát triển của trẻ 13 tuần tuổi
1. Các chỉ số chiều cao, cân nặng của trẻ 13 tuần tuổi
Trẻ 13 tuần tuổi hay trẻ 3 tháng tuổi nặng bao nhiêu và dài thế nào? Trung bình cân nặng của con sẽ dao động trong khoảng 5,8kg-6,4kg, chiều dài 60cm đến 61,5cm. Thường các bé trai sẽ nhỉnh hơn một chút so với các bé gái.
Mẹ có thể xem bảng chiều cao và cân nặng của trẻ để theo dõi sự phát triển của con hàng tháng.
Song ở độ tuổi này trẻ trồi sụt liên tục nên mẹ không cần quá lo lắng. Con có thể tăng cân nhanh nhưng chỉ cần một đợt cảm lạnh là sụt cân đến xót lòng. Tuy vậy, sau đợt bệnh con lại bắt kịp đà tăng trưởng nếu mẹ chăm con đúng cách.
Điều mẹ quan tâm là khi các chỉ số của con ở ngưỡng suy dinh dưỡng (<-2SD) hay béo phì (>+2SD). Lúc này, chắc chắn mẹ phải nhờ đến sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng để cải thiện tình trạng này ở trẻ.
2. Các mốc phát triển của trẻ 13 tuần tuổi
Trẻ 13 tuần tuổi đã có những phát triển đáng kể về hành vi và nhận thức. Nếu theo dõi sự phát triển của bé từ tuần thứ nhất, mẹ sẽ thấy sự lớn lên của bé được tính theo ngày. Vậy trẻ 13 tuần tuổi hay trẻ 3 tháng tuổi biết làm những gì?
- Bé đã biết mỉm cười “xã giao” với người lạ, đặc biệt là khi ai đó trò chuyện với bé.
- Khả năng nghe và tương tác của trẻ 13 tuần tuổi cải thiện đáng kể. Bé có thể nói chuyện “o o” không ngừng với người ngồi trước mặt.
- Nếu không thấy mẹ, bé sẽ dõi mắt tìm kiếm hoặc gào khóc. Và bạn nhỏ sẽ cười toe toét ngay khi mẹ hiện ra mà quên rằng mình đang khóc.
- Bé có thể nhận biết mùi hương của mẹ hoặc người nuôi dưỡng. Mặc dù khả năng này đã có ngay từ khi mới sinh nhưng theo thời gian, bé đã trở thành “chuyên gia” về mùi hương.
- Trẻ 13 tuần tuổi có thể ngẩng đầu thẳng một góc 90 độ. Nhưng cũng có bé làm được điều này sớm hoặc muộn hơn.
- Khi nằm sấp, bé có thể trườn người lên trên nếu muốn tiếp cận mục tiêu, chẳng hạn như các món đồ chơi.
- Bé có thể ngồi, giữ đầu khá cứng với sự trợ giúp của mẹ hoặc người lớn.
- Ở thời điểm 3 tháng tuổi, bé có thể chịu được trọng lượng cơ thể trên đôi chân của mình. Mẹ có thể kiểm tra khả năng này của bé bằng cách giữ trẻ ở tư thế đứng.
- Thị lực của trẻ 13 tuần tuổi đã cải thiện đáng kể. Bé có thể nhìn rõ các vật ở khoảng cách 15cm-40cm.
- Bé có thể kiểm soát hoạt động của tay, chân thông qua việc cầm, nắm, đạp, đá… Bé biết ngậm tay để xoa dịu bản thân.
- Bé có thể tập trung nhìn vào một điểm mà không còn bị “lác mắt”. Ngoài ra, bé có thể theo dõi chuyển động của người, vật theo một góc ngang 180 độ.
3. Các vấn đề thường gặp ở trẻ 13 tuần tuổi
1. Tưa lưỡi
Bệnh tưa lưỡi tên khoa học là Kahcs, còn gọi là nấm lưỡi trẻ em. Nó thường xảy ra ở trẻ sơ sinh bú mẹ hoặc trẻ bắt đầu ăn dặm giai đoạn đầu.
Tưa lưỡi chính là những màng màu trắng xuất hiện ở niêm mạc miệng, tập trung ở mặt trên lưỡi. Chúng bám khá chặt vào niêm mạc gây vướng víu, đau rát, khiến trẻ khó chịu, khó nuốt, kém ăn.
Để loại bỏ tưa lưỡi cho trẻ sơ sinh an toàn, các mẹ thường sử dụng cách rơ lưỡi cho trẻ sơ sinh bằng nước muối sinh lý.
- Mẹ chỉ cần sử dụng miếng gạc rơ lưỡi chất lượng.
- Rửa tay sạch sẽ, sau đó đeo miếng gạc vào tay
- Nhúng vào dung dịch nước muối sinh lý pha loãng
- Rồi cho tay vào miệng mẹ và massage nhẹ nhàng khắp khoang miệng
Lưu ý là mẹ cần thực hiện một cách nhẹ nhàng, đồ dùng vệ sinh kỹ càng, không để bé nuốt nước muối. Thực hiện khi bé đang đói bụng, tốt nhất là vào buổi sáng. Tuyệt đối không được dùng mật ong đánh tưa lưỡi cho bé. Bởi trẻ em dưới 1 tuổi có nguy cơ rất cao nhiễm độc tố botulium trong mật ong tác động lên dây thần kinh cơ, gây liệt…
Hướng dẫn chăm sóc trẻ 13 tuần tuổi
1. Dinh dưỡng
Khi trẻ được 3 tháng tuổi, hơn một nửa số bà mẹ vẫn duy trì nguồn sữa mẹ cho con. Đặc biệt, con số này ngày càng tăng do mẹ ý thức được lợi ích của sữa mẹ với trẻ nhỏ.
Tuy nhiên, trẻ càng lớn thì mẹ càng gặp nhiều khó khăn trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ, bao gồm cả việc đi làm trở lại hoặc mẹ gặp một số vấn đề về sức khỏe phải dùng thuốc.
Nếu mẹ gặp bất kỳ trở ngại nào, hãy nhờ sự tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Trong trường hợp phải điều trị bệnh, hãy nói rõ tình trạng để bác sĩ kê đơn thuốc dành cho mẹ đang cho con bú.
2. Hoạt động cho bé 13 tuần tuổi
Bé sẽ bắt đầu sử dụng nụ cười như một cách để thu hút sự chú ý của mẹ. Mẹ hãy đáp lại bằng cách trò chuyện với bé. Sự tương tác này không chỉ giúp con học cách giao tiếp mà còn để bé cảm nhận tình yêu, sự quan tâm của mẹ với con.
Mẹ có thể rèn luyện sự phối hợp tay, mắt cho bé bằng cách treo các món đồ chơi lủng lẳng trước mặt và để bé cố gắng với lấy. Mẹ đừng quên khen ngợi bé bằng lời nói và vỗ tay khích lệ để con có động lực hơn nhé.
Ngoài ra, đọc truyện cho bé nghe là cách để con tăng vốn từ vựng, tìm hiểu thế giới xung quanh cũng như quen dần với ngữ điệu của lời nói. Những cuốn sách khổ lớn có hình vẽ, màu sắc tươi vui, nội dung đơn giản sẽ phù hợp với bé. Khi đọc sách cho con nghe, mẹ đừng quên chỉ vào hình ảnh minh họa để con sớm hình thành những nhận thức ban đầu về sự vật, hiện tượng.
>> Mẹ có thể xem thêm: 7 điều cần biết khi đọc sách cho trẻ sơ sinh để tăng IQ tối đa
Mẹ cũng đừng quên hát cho trẻ 13 tuần tuổi nghe thường xuyên. Thông qua cách tương tác này, bé có thể hấp thu vốn từ vựng và phát triển khả năng ngôn ngữ. Hơn nữa, một số bài hát sôi động còn kích thích bé vận động tay chân liên tục, kỹ năng quan trọng để phát triển thể chất.
Để giúp trẻ 13 tuần tuổi rèn luyện kỹ năng vận động, bên cạnh cho bé nghe nhạc, mẹ có thể nhẹ nhàng vỗ hai bàn tay của bé vào nhau hoặc di chuyển cánh tay của bé lên, xuống và sang ngang. Rồi mẹ tiếp tục cho bé đạp xe đạp bằng hai chân. Đừng quên có những biểu cảm hài hước để bé hào hứng hứng nhập cuộc cùng mẹ.
3. Chăm sóc giấc ngủ cho trẻ 13 tuần tuổi
Trẻ 13 tuần tuổi ngủ bao nhiêu là đủ? Ở giai đoạn 13 tuần tuổi, bé có thể ngủ một giấc dài từ 7 đến 9 tiếng vào ban đêm, chẳng hạn nếu bé đi ngủ lúc 7 giờ tối thì bé sẽ thức dậy lúc 2 giờ hoặc 4 giờ sáng hôm sau. Mặc dù điều này có thể làm mẹ mệt mỏi vì giữa đêm phải dậy cho con bú và chơi với bé nhưng so với giai đoạn sơ sinh thì bé đã bớt “làm phiền” mẹ lắm rồi.
Nhiều mẹ cứ nghĩ cho con ngủ muộn hơn vào buổi tối để bé ngủ một giấc đến sáng cho đỡ mệt. Nhưng sự cố tình trì hoãn này có thể làm bé quấy khóc, mệt mỏi, gián đoạn lịch trình ngủ của trẻ và khiến trẻ ngủ ít hơn.
Vậy trẻ 3 tháng tuổi ngủ bao nhiêu là đủ? Ngoài thời gian ngủ kéo dài vào ban đêm, hầu hết bé còn ngủ thêm khoảng 5 giờ vào ban ngày, chia thành ba đến bốn giấc ngắn.
4. Tiêm ngừa
Thời điểm trẻ 13 tuần tuổi hay 3 tháng tuổi, bé sẽ uống và tiêm nhắc lại một số vắc-xin sau:
- Uống vắc-xin liều thứ 2 phòng tiêu chảy do Rotavirus.
- Tiêm vắc-xin phòng bệnh viêm gan B (mũi 3).
- Tiêm vắc-xin phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm màng não mủ do Haemophilus influenzae (mũi 2).
- Tiêm vắc-xin phòng bệnh phế cầu (mũi 2).
Mẹ không nên cho bé đi tiêm ngừa nếu bé mắc các bệnh nhiễm khuẩn, sốt (≥ 37,5°C), rối loạn thần kinh, mới kết thúc đợt điều trị corticoid (uống, tiêm) liều cao…
Trường hợp trẻ bị tiêu chảy, sốt, nôn… thì cần hoãn lại việc uống vắc-xin ngừa bại liệt.
Mặt khác, sau tiêm ngừa, mẹ cần cho bé ở lại cơ sở y tế theo dõi như khuyến cáo. Mẹ cũng cần bình tĩnh xử trí trường hợp trẻ gặp một phản ứng phụ sau khi tiêm như sốt nhẹ, đau, quấy khóc, sưng nhẹ tại vị trí tiêm… Những triệu chứng này sẽ tự khỏi trong vòng vài ngày.
Tuy nhiên, nếu bé có các biểu hiện bất thường như sốt cao, quấy khóc kéo dài, bỏ bú, tím tái, khó thở… thì mẹ cần cho con đến bệnh viện gấp.
5. Xử lý những lời khuyên không mong đợi
Khi mẹ có con nhỏ, tất cả mọi người “trên thế giới” dường như đều muốn có ý kiến:
- “Bé không nên mặc áo len”
- “Bé sẽ không lớn nhanh và khỏe mạnh nếu không cho bé ăn các thức ăn cứng từ bây giờ”
- “Nếu để bé ngậm núm vú thì sẽ hư răng”…
Dù những lời khuyên đúng hay sai, tất cả là sự xâm phạm đời tư khiến mẹ rất khó chịu.
Mẹ nên ứng xử thế nào trong tình huống này? Trước hết, đừng quá chú tâm những gì mẹ nghe được. Hãy cảm ơn họ nhưng chỉ nên làm những gì mẹ nghĩ là tốt nhất cho con mình. Nếu có gì băn khoăn, hãy tìm hiểu thêm thông tin từ những nguồn đáng tin cậy, tránh sa đà vào các cách chăm con theo kinh nghiệm dân gian chưa được kiểm chứng có thể gây hại cho bé.
6. Cách chăm sóc làn da cho bé 3 tháng tuổi
Sau đây là một số chỉ dẫn để mẹ biết cách chăm sóc làn da cho bé 3 thánh tuổi:
- Cho bé bú đủ sữa, uống đủ nước: Với trẻ 13 tuần tuổi, mẹ chỉ cần cho con bú đủ lượng sữa theo định lượng.
- Chú ý tránh bị tác động bởi côn trùng: Chỉ cần một tác động nhẹ của muỗi, kiến, rệp… làn da trẻ sẽ nhanh chóng phản ứng bằng những nốt mẩn đỏ, thậm chí sưng phù và gây khó chịu cho trẻ.
- Lựa chọn sản phẩm tắm gội cho bé kỹ càng: Chọn sản phẩm phù hợp tháng tuổi và tốt nhất là sản phẩm không chứa hương liệu.
- Duy trì số lần tắm hợp lý: Với bé còn ở độ tuổi sơ sinh, mẹ chỉ cần tắm 3-4 lần/ tuần là đủ. Sử dụng sản phẩm không phù hợp, tắm quá nhiều làm mất chất bảo vệ làn da, khiến da trở nên khô, không còn mịn màng.
- Làm sạch ở những bộ phận cơ thể khó: mẹ nên chú ý tắm sạch những nơi có nhiều nếp nhăn như nách, cổ, bẹn, đằng sau tai, bộ phận sinh dục… Bởi những nơi này thường tích tụ nhiều mồ hôi, vi khuẩn dễ sinh sôi và sinh mùi.
Lời khuyên của bác sĩ để trẻ 13 tuần tuổi phát triển tốt
1. Lưu ý với mẹ khi chăm sóc trẻ 13 tuần tuổi
Mặc dù tốc độ phát triển ở trẻ 13 tuần tuổi mỗi bé là không như nhau nhưng mẹ cần nhận biết các dấu hiệu cảnh báo chậm phát triển ở trẻ 13 tuần tuổi để có sự can thiệp từ sớm, chẳng hạn:
- Bé chậm phản ứng, ít cười, không biết hóng chuyện hoặc không biết cách tương tác với mọi người.
- Bé không thể ngẩng đầu trong thời gian nằm sấp.
- Bé không biết cầm, nắm, với lấy đồ vật.
- Bé không phản ứng với tiếng động, âm thanh lớn.
2. Lưu ý dành cho mẹ
Nếu tâm trạng của mẹ ngày càng tệ hơn khi nuôi con trong giai đoạn này thì mẹ nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn vì có đến 10–20% các bà mẹ mắc chứng trầm cảm sau sinh. Chứng trầm cảm này có thể kéo dài trong vòng hai tuần cho đến một năm và đó là một căn bệnh thật sự, cần được điều trị.
Khi trẻ 13 tuần tuổi, nếu mẹ vẫn chưa thể tìm lại sự cân bằng, hãy tự kiểm tra bằng những câu hỏi sau. Mẹ có:
- Vấn đề về giấc ngủ?
- Cảm thấy kiệt sức mọi lúc?
- Mất cảm giác ngon miệng?
- Lo lắng về những điều nhỏ nhặt?
- Tự hỏi khi nào mình sẽ lại có thời gian cho bản thân?
- Nghĩ rằng bé sẽ tốt hơn khi không có mình?
- Lo lắng chồng sẽ mệt mỏi khi thấy mình như vậy?
- Nghĩ rằng người khác làm mẹ tốt hơn mình?
- Khóc vì những điều nhỏ nhặt?
- Không còn thích thú với những thứ mình từng thích?
- Cách ly bản thân khỏi bạn bè và người xung quanh?
- Sợ khi ra khỏi nhà hoặc ở một mình?
- Bị cảm giác lo lắng tấn công?
- Nóng giận vô cớ?
- Khó tập trung?
- Nghĩ rằng mình có điều gì sai?
- Cảm giác mình sẽ luôn ở trong tình trạng này và không bao giờ khá hơn?
Nếu mẹ trả lời “có” với 3 câu hỏi hoặc nhiều hơn, hãy đến bác sĩ để được tư vấn và chữa trị.
Có thể nói, khi trẻ 13 tuần tuổi, nhu cầu giao tiếp là một trong những nhu cầu quan trọng, cần thiết cho sự phát triển lành mạnh của bé. Vì vậy, mẹ cũng như bố nhớ dành thời gian trò chuyện với con nhé.
Hương Lê