Giai đoạn sơ sinh và dưới một tuổi, bộ não của trẻ sẽ có sự phát triển nhanh vượt bậc. Trong quá trình phát triển then chốt này, bạn hãy đồng hành cùng con bằng cách cung cấp cho bé chế độ dinh dưỡng thiết yếu hàng ngày để bộ não có điều kiện phát triển tối ưu, giúp bé thông minh vượt trội nhé.
Sự phát triển của não bộ và ảnh hưởng của cơ quan này đến cuộc đời trẻ
1.000 ngày đầu tiên – cột mốc quan trọng của quá trình phát triển não bộ
Bộ não bé được hoàn thiện theo thời gian. Não của trẻ đặc biệt phát triển với tốc độ nhanh nhất trong 1.000 ngày đầu đời (từ khi trẻ trong bụng mẹ tới lúc 2 tuổi), đạt khoảng 80% trọng lượng não bộ của một người trưởng thành. Đây là giai đoạn não có hơn 1.000 kết nối giữa các tế bào thần kinh trong mỗi giây. Hiệu suất kết nối thần kinh đạt đến mức “thần tốc”, có 1 không 2 trong suốt cuộc đời của mỗi người.
Não bộ trẻ cũng diễn ra nhiều biến chuyển quan trọng. Những vùng não liên quan đến ngôn ngữ, ghi nhớ, nghe và nhìn đặc biệt phát triển mạnh, là tiền đề quan trọng để bé tăng cường khả năng nhận thức, học hỏi, giúp bé thông minh vượt trội.
Nghiên cứu khoa học đã khẳng định “thời kỳ quan trọng” của não bộ – tức là trong khoảng thời gian đặc biệt này, bộ não cần phải được nuôi dưỡng để đáp ứng tốc độ phát triển như trên. Chính vì thế, ngay từ giai đoạn mang thai, mẹ đã cần bổ sung các dưỡng chất cho như vitamin E tự nhiên, lutein, DHA để tạo đòn bẩy cho sự phát triển não bộ của trẻ, giúp bé thông minh hơn ngay từ khi còn trong bụng mẹ.
Não bộ chi phối toàn bộ cuộc đời trẻ, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất – tinh thần và lối sống của con khi trưởng thành
Bộ não là trung tâm của cơ thể. Cơ quan này điều khiển các hoạt động khác của cơ thể, từ lời nói, suy nghĩ cho tới hành động. Bộ não cũng giúp cơ thể phản ứng trước mọi tình huống trong cuộc sống, cân bằng tâm lý trước mọi cảm xúc tích cực lẫn tiêu cực. Cụ thể hơn:
Trung não điều khiển các cử động mắt. Cầu não điều khiển phối hợp cử động mắt, mặt và biểu cảm khuôn mặt, nghe và thăng bằng. Hoặc thùy trán chịu trách nhiệm cho các chức năng như lời nói, trí tuệ, hành vi, kỹ năng vận động. Vỏ não trán trước đóng vai trò quan trọng về trí nhớ, sự thông minh, khả năng tập trung, tích cách… Nhiều nghiên cứu còn chỉ ra rằng, khi tác động vào một bên của não, phần này sẽ gửi tín hiệu về phía đối diện của cơ thể, ví dụ não phải sẽ điều khiển tay trái hoạt động.
Ngoài ra, còn rất nhiều các hoạt động khác nữa trong đời sống của một người cũng đều do não chi phối. Đó đều là những hoạt động thường ngày trong đời sống của mỗi người. Từ cách chi phối này, bạn có thể thấy não không chỉ tác động tới đời sống thể chất, tinh thần, tâm lý, lối sống… của trẻ trong 1 giai đoạn cụ thể mà ảnh hưởng tới cả cuộc đời. Nói nôm na, khi cơ thể còn sống là não còn chi phối
Nếu não không phát triển tốt trong những năm đầu đời, trẻ còn có nguy cơ mắc các bệnh thuộc hệ thần kinh trong cuộc sống sau này, khiến cho kết quả học tập kém hơn, bỏ học sớm hơn, kỹ năng làm việc hay chăm sóc con cái cũng kém. Và đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới khi trưởng thành trẻ có thu nhập không cao, phát sinh hiện trạng nghèo đói trong xã hội… Một bộ não nếu được cung cấp đầy đủ dưỡng chất sẽ không chỉ tràn đầy năng lượng, giúp bé thông minh vượt trội mà còn kích thích cơ thể hoạt động mạnh mẽ, nâng cao sức khỏe, chất lượng cuộc sống về sau.
Trước tầm quan trọng như thế, nếu vô tình bỏ lỡ giai đoạn vàng 1.000 ngày đầu đời thì dù về sau bạn có bù đắp “hết sức”, bộ não cũng sẽ khó thể phát triển vượt bậc. Điều này cũng có nghĩa các hoạt động chức năng khác của cơ thể cũng không được kích hoạt đúng lúc và hiệu quả. Vì vậy, mẹ hãy nuôi dạy con thông minh qua việc đồng hành cùng con, cung cấp cho con những dưỡng chất cần thiết đã được các nhà khoa học khuyến nghị. Đó là những dưỡng chất có tác dụng trực tiếp kích hoạt, tối ưu hóa quá trình phát triển then chốt của não bộ, mẹ nhé!
Chế độ dinh dưỡng của bé trong 1.000 ngày đầu đời rất quan trọng cho sự phát triển trí não và nhận thức của con, giúp bé thông minh vượt trội
Với vai trò tối quan trọng của chất dinh dưỡng đối với não bộ như đã phân tích ở trên, bạn cần quan tâm nhiều hơn đến chế độ dinh dưỡng của trẻ, bao gồm dinh dưỡng từ sữa mẹ, sữa công thức (khi bé chưa ăn dặm) và từ thức ăn của bé (từ khi bé ăn dặm).
Dưới đây là những dưỡng chất cực kỳ quan trọng mà mẹ không thể bỏ lỡ:
● DHA (Docosa Hexaenoic Acid, một acid béo thuộc nhóm omega-3)
DHA là một chất rất quan trọng của cấu trúc não, hệ thần kinh và mắt. Song cơ thể không tự tổng hợp được chất này mà phải được đưa vào từ nguồn thực phẩm: từ sữa mẹ hoặc thực phẩm bổ sung DHA.
Nếu được cung cấp đầy đủ DHA, trẻ 9 tuần tuổi có xu hướng xử lý vấn đề tốt hơn trẻ thiếu DHA. Ngoài ra, một nghiên cứu khác cũng chứng tỏ rằng trẻ em mắc hội chứng ADHD (hội chứng tăng động, giảm chú ý) hay có vấn đề về học tập, cử chỉ hành vi thường có nồng độ chất béo bão hòa omega-3 thấp hơn bình thường.
Tuy nhiên, mẹ cũng cần chú ý rằng đây là một dưỡng chất rất dễ bị oxy hóa, do đó, nếu mẹ muốn bổ sung DHA cho con qua nguồn sữa công thức, mẹ cần đảm bảo công thức có chứa các chất chống oxy hóa mạnh (như vitamin E tự nhiên và lutein) để bảo vệ DHA.
● Vitamin E tự nhiên
Vitamin E tự nhiên được tìm thấy ở các vùng não có liên quan đến sự phát triển trí nhớ, ngôn ngữ và thị giác của trẻ.
Vitamin E có vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển trí não và duy trì hoạt động chức năng não ở trẻ sơ sinh. Đây là chất chống oxy hóa giúp bảo vệ màng tế bào và các axit béo omega-3 như DHA khỏi các gốc tự do tàn phá.
Nghiên cứu mới cũng cho thấy rằng hình dạng phân tử của DHA và vitamin E vừa khớp với nhau như bàn tay vừa khít vào chiếc găng tay. Vì vậy, vitamin E có thể bảo vệ DHA.
Tuy nhiên, mỗi dạng vitamin E sẽ có mức độ hoạt động sinh học khác nhau. Cơ thể bé ưu tiên hấp thụ vitamin E tự nhiên cho não phát triển hơn vitamin E tổng hợp. Loại vitamin E tự nhiên thường có sẵn trong nhau thai, sữa mẹ, não trẻ sơ sinh. Ngoài ra, hiện nay, một số thực phẩm chức năng cũng đã bổ sung thành phần này.
● Lutein
Lutein là một sắc tố carotenoid chiếm đến 66-77% lượng carotenoid hình thành nên cấu trúc não. Chất này đặc biệt tập trung nhiều ở các vùng não tác động tới khả năng học tập và ghi nhớ của bé, cụ thể là các chức năng ngôn ngữ, trí nhớ, nghe và nhìn.
Lutein là một dưỡng chất mà cơ thể không tự tổng hợp được. Do đó, bạn cần bổ sung lutein thông qua chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Đặc biệt, lutein hiện diện nhiều trong sữa mẹ và sữa công thức có chứa chất này.
Quan trọng hơn hết, nghiên cứu mới đây cho thấy rằng bộ ba vitamin E tự nhiên, lutein và DHA kết hợp sẽ thúc đẩy nhiều hơn 81% kết nối não so với khi DHA hoạt động riêng lẻ. Đồng thời, sự kết hợp này cũng cung cấp nhiều dưỡng chất giúp việc kết nối não nhanh hơn. Những kết nối này góp phần hoàn thiện chức năng não và khả năng học hỏi của trẻ em. Kết nối não càng nhiều, tốc độ xử lý thông tin của não bộ càng gia tăng, trẻ có thể học nhanh hơn.
[inline_article id=256459]
Để tốc độ kết nối các tế bào thần kinh diễn ra tối ưu ở giai đoạn chỉ diễn ra một lần trong đời thì cơ thể trẻ cần được cung cấp đầy đủ các dưỡng chất trên. Tuy nhiên, muốn hỗ trợ sự phát triển của não bộ trong suốt giai đoạn tăng trưởng này, bạn cũng nhớ phải bảo vệ hệ tiêu hóa – “hệ thần kinh thứ hai” của trẻ cho trẻ thật tốt. Hệ tiêu hóa tốt sẽ giúp trẻ hấp thụ đầy đủ chất mới nuôi dưỡng hệ thần kinh hiệu quả. Vì vậy, nếu trẻ uống sữa công thức, bạn cần chọn sữa có hệ chất béo không dầu cọ, có chứa chất xơ FOS và nucleotides. Ngoài ra, để hệ tiêu hóa khỏe mạnh và cơ thể có sức đề kháng tốt, sữa công thức được chọn cũng cần đảm bảo cung cấp HMO cho con.
Việc đảm bảo cho trẻ đủ các chất dinh dưỡng then chốt là tối quan trọng ở thời kỳ 1.000 ngày đầu đời. Có thực hiện được điều này là mẹ đã yên tâm phần nào trong việc giúp trẻ xây dựng nền tảng phát triển cho bé thông minh vượt trội và cuộc sống hạnh phúc sau này.
C.L.T