Tuy nhiên, trong quá trình chăm sóc trẻ 1 tuổi nhiều cha mẹ cũng cảm thấy bối rối, nhất là cặp vợ chồng lần đầu làm cha mẹ. Chính vì vậy mà trong nội dung bài viết này, MarryBaby cung cấp cho cha mẹ những nội dung hữu ích mà cha mẹ cần biết để chăm sóc trẻ 1 tuổi. Mời cha mẹ đọc đến cuối bài viết nhé.
Trẻ 1 tuổi – Cân nặng và chiều cao tiêu chuẩn
Giai đoạn 1 tuổi, bé có sự phát triển đáng kể về thể chất. Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, cân nặng trung bình của trẻ 1 tuổi dao động tùy theo giới tính.
Bé trai 1 tuổi (12 tháng):
- Cân nặng: 7.7 – 12kg (trung bình 9.6kg).
- Chiều cao: 71 – 80.5cm (trung bình 75.7cm).
Bé gái 1 tuổi (12 tháng):
- Cân nặng: 7.0 – 11.5kg (trung bình 8.9kg).
- Chiều cao: 68.9 – 79.2cm (trung bình 74cm).
[summary title=””]
Mỗi bé sẽ có tốc độ phát triển riêng, do đó, nếu trẻ có chỉ số khác biệt đôi chút so với mức trung bình nhưng vẫn khỏe mạnh, lanh lợi thì bố mẹ không cần quá lo lắng.
[/summary]
[related-articles title=”” articles=”66754″][/related-articles]
Trẻ 1 tuổi biết làm gì? Các cột mốc phát triển quan trọng của trẻ 1 tuổi
Về mặt nhận thức
Khi tròn 1 tuổi, khả năng nhận thức của bé trở nên rõ ràng và cụ thể hơn. Lúc này, con có thể ghi nhớ các sự vật, biết tên gọi của đồ vật và dễ dàng tìm thấy chúng ngay cả khi chúng bị giấu đi.
Thêm nữa là, bé cũng bắt đầu hiểu các mối liên hệ đơn giản giữa đồ vật và công dụng của chúng; chẳng hạn như chổi dùng để quét nhà hay muỗng dùng để ăn. Bên cạnh đó, khả năng học hỏi và bắt chước của bé cũng nhanh nhạy hơn, bé yêu sẽ thường xuyên vẫy tay chào, vỗ tay, quét nhà, cầm nắm những đồ vật như cha mẹ.
Đó chính là dấu hiệu cho thấy bé đang trong giai đoạn học hỏi thông qua việc bắt chước và khám phá thế giới xung quanh bằng trí tò mò vô tận.
Về mặt giao tiếp và ngôn ngữ
Trong giai đoạn này, trẻ 1 tuổi bắt đầu thể hiện khả năng giao tiếp rõ ràng hơn, con nói được những từ đơn như ‘ba’, ‘mẹ’, ‘ăn’…và dần dần con cũng sẽ hiểu được ý nghĩa của chúng và kết hợp với các từ đơn khác để tạo thành cụm từ ngắn.
Một số trẻ ở giai đoạn này đã hiểu và nói được ‘mẹ bế’, ăn nữa’, ba ơi’…để thể hiện mong muốn và sở thích của con. Trong giai đoạn từ 12 – 18 tháng tuổi, trẻ sẽ học được khoảng 10 – 15 từ vựng.
[recommendation title=”Trẻ 1 tuổi chưa biết nói có sao không?”]
Nếu trẻ 1 tuổi chưa nói được từ nào, cha mẹ nên khuyến khích con nói bằng cách thường xuyên trò chuyện, đọc sách và hát cùng con. Tuy nhiên, nếu bé vẫn không phản ứng với âm thanh hoặc không có dấu hiệu bập bẹ nói theo thì cha mẹ nên đưa con đi khám, để bác sĩ kiểm tra và đánh giá khả năng phát triển ngôn ngữ của con.
[/recommendation]
Về cảm xúc và kỹ năng xã hội
Về mặt cảm xúc và kỹ năng xã hội, trẻ 1 tuổi dần biết thể hiện cảm xúc phù hợp với tình huống, con sẽ vui vẻ với người thân và thường tỏ ra ngại ngùng và e dè với người lạ, cũng như con sẽ khóc khi cha mẹ rời đi.
Bên cạnh đó, bé cũng bắt đầu học cách thể hiện nhu cầu cá nhân, chẳng hạn như giơ tay hoặc đưa chân ra khi muốn được mặc quần áo. Một số bé còn có đồ chơi yêu thích và lặp lại âm thanh để thu hút sự chú ý từ người lớn. Đây là bước phát triển quan trọng giúp bé hình thành kỹ năng giao tiếp và gắn kết với những người xung quanh.
Mặc dù mỗi bé sẽ có cột mốc phát triển khác nhau, tuy nhiên về mặt kỹ năng xã hội và cảm xúc, trẻ 1 tuổi đã có một số đặc điểm sau đây:
- Bé chơi cạnh bạn cùng trang lứa nhưng chưa tương tác nhiều.
- Bắt đầu nói “không” thường xuyên hơn khi phản ứng với yêu cầu của người lớn.
- Dễ cáu gắt, ăn vạ khi không được đáp ứng mong muốn.
- Gắn bó với một món đồ quen thuộc như chăn hoặc thú nhồi bông để tạo cảm giác an toàn khi không có bố mẹ bên cạnh.
Về mặt kỹ năng vận động
Kỹ năng vận động phát triển vượt bậc hơn so với các tháng trước, điển hình là các động tác của bé đã khéo léo hơn. Dù phát triển bình thường hay vượt trội thì về mặt kỹ năng vận động, trẻ 1 tuổi đã đạt được một số cột mốc sau:
- Tập đi vững vàng hơn, sau đó bắt đầu tập chạy.
- Bé có thể dừng lại, ngồi xổm rồi đứng lên mà không cần hỗ trợ.
- Leo cầu thang khi có điểm tựa.
- Ngồi xuống ghế nhỏ một cách chủ động.
- Nhảy múa theo nhạc với những động tác đơn giản.
- Tập cầm bút màu để vẽ nguệch ngoạc hoặc bắt chước vẽ đường thẳng, hình tròn.
- Uống tốt bằng cốc mà không bị sặc.
- Mọc răng hàm đầu tiên để hỗ trợ nhai thức ăn tốt hơn.
- Ngủ ổn định hơn, thường ngủ trưa một giấc và ngủ đêm khoảng 10-12 tiếng.
[recommendation title=”Trẻ 1 tuổi chưa biết đi có sao không?”]
Mỗi bé có tốc độ phát triển khác nhau, một số trẻ có thể chưa biết đi vào đúng 12 tháng mà cần thêm thời gian để luyện tập. Nếu bé chưa đi nhưng vẫn bò, trườn linh hoạt, cha mẹ không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu bé không có dấu hiệu muốn đứng hay di chuyển, mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được đánh giá.
[/recommendation]
[recommendation title=”Trẻ 1 tuổi chưa mọc răng có sao không?”]
Thông thường, bé sẽ mọc răng hàm đầu tiên trong giai đoạn này. Tuy nhiên, vẫn có nhiều bé chưa mọc răng khi tròn 1 tuổi. Nếu bé phát triển bình thường, ăn uống tốt thì đây không phải vấn đề nghiêm trọng. Trường hợp đến 18 tháng bé vẫn chưa có răng nào thì khả năng cao là có vấn đề bất thường trong quá trình phát triển của bé và mẹ cần bé đến gặp bác sĩ.
[/recommendation]
Nhu cầu hàng ngày của trẻ 1 tuổi
Mẹ biết được nhu cầu hàng ngày của trẻ 1 tuổi sẽ dễ dàng lên được lịch sinh hoạt cho bé.
Lượng sữa
Sau khi trẻ tròn 1 tuổi, bé không chỉ cần uống sữa mà còn cần một chế độ ăn uống đa dạng các thực phẩm khác, nên lượng sữa có thể sẽ giảm đi so với khi trẻ từ 0-6 tháng tuổi. Lúc này, nguồn cung cấp năng lượng và chất dinh dưỡng chính của trẻ là từ thức ăn.
Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lượng sữa cho trẻ từ 1 tuổi trở đi là trẻ cần uống khoảng 470 – 710ml sữa mẹ và chia làm 2 – 3 lần uống trong ngày. Nếu con uống sữa công thức, sữa tươi hay sữa bột thì lượng sữa nằm trong khoảng từ 350 – 400ml sữa/ngày.
Tuy nhiên, đây chỉ là lượng sữa tham khảo và không hoàn toàn phù hợp với tất cả các bé. Tùy theo lượng thức ăn mà trẻ ăn trong ngày; mẹ có thể gia giảm lượng sữa cho bé 1 tuổi. Do đó, nếu có lo ngại về lượng sữa cần cung cấp cho con trong ngày, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
[key-takeaways title=”Dinh dưỡng để bé phát triển cân nặng và chiều cao”]
Để bé phát triển tốt, ba mẹ cần đảm bảo thực đơn hằng ngày có đủ 4 nhóm dưỡng chất: chất đạm (thịt, cá, trứng, đậu hũ), tinh bột (gạo, khoai, ngũ cốc), chất béo (dầu thực vật) và vitamin, khoáng chất (rau củ, trái cây). Bé cũng cần 3 bữa chính, 2-3 bữa phụ và khoảng 350-450ml sữa mỗi ngày. Việc duy trì chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp bé đạt chiều cao và cân nặng tối ưu.
[/key-takeaways]
[key-takeaways title=”Dinh dưỡng để bé phát triển trí não”]
Trong những năm đầu đời, não bộ của bé phát triển rất nhanh, đặc biệt là quá trình myelin hóa – yếu tố quan trọng giúp tăng tốc độ dẫn truyền thần kinh. Để hỗ trợ quá trình này, ba mẹ cần bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu như DHA, ARA, sphingomyelin, sắt, axit folic, vitamin B12… Có thể tìm thấy các dưỡng chất này trong sữa mẹ, sữa công thức giàu DHA, các loại cá béo, trứng, hạt và rau xanh. Nếu có bất kỳ thắc mắc về các loại thực phẩm trẻ có thể ăn hay nghi gây dị ứng, ba mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ Nhi khoa.
[/key-takeaways]
Giấc ngủ
Trẻ 1 tuổi ngủ bao nhiêu là đủ? Trẻ 1 tuổi cần ngủ khoảng 10-13 tiếng mỗi ngày, trong đó có 1-2 giấc ngủ trưa. Tuy nhiên, nhiều bé có thể giảm xuống chỉ còn một giấc ngủ trưa. Vào buổi tối, bé sẽ bắt đầu ngủ từ 19h00 – 21h00 và thức dậy từ khoảng 6h00 – 8h00 hôm sau.
Vận động
Vận động đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ 1 tuổi, đặc biệt là sự phát triển vận động thô và vận động tinh.
- Vận động thô giúp bé phát triển các kỹ năng như đi, đứng, chạy, nhảy, leo trèo, ném bóng…
- Vận động tinh giúp bé phát triển các kỹ năng như cầm nắm, bốc nhặt, vẽ tranh, xây tháp, nặn đất sét, lắp ráp, chơi đồ hàng…
Để hỗ trợ cho sự phát triển vận động và phối hợp tay và mắt của bé, cha mẹ hãy:
- Cho bé chơi với đồ vật có thể bỏ vào hộp rồi lấy ra: Bé sẽ cố gắng tự lấy ra và đặt lại, giúp rèn luyện kỹ năng phối hợp tay và mắt.
- Cho bé xếp chồng đồ vật: Bé có thể thử xếp cao hơn, làm đổ chúng hoặc tiếp tục xếp lại từ đầu.
- Trò chuyện với bé về thế giới xung quanh: Từ hình ảnh, thiên nhiên đến những sự vật trong nhà, bé sẽ dần tò mò và muốn khám phá nhiều hơn.
- Miêu tả hành động của bé: Ví dụ, khi bé đang bỏ đồ vào hộp, cha mẹ có thể nói: “Con đang xếp đồ vào hộp đấy à!” để giúp bé tự tin và nhận thức rõ hơn về hành động của mình.
Lịch sinh hoạt cho bé 1 tuổi
Sự tiếp thu của trẻ 1 tuổi được tăng cường. Bé bắt đầu hiểu lời người lớn nói, cũng như làm một vài động tác theo sự chỉ dẫn của cha mẹ.
Lúc này, thính giác của bé cũng nhạy hơn, do đó cha mẹ sẽ thấy con mình trở nên biết lắng nghe kỹ càng. Vậy nên đây là thời điểm hợp lý mà bố mẹ nên lập lịch sinh hoạt bé 1 tuổi để trẻ “vào nếp”.
Lịch sinh hoạt tham khảo dành cho bé 1 tuổi bú sữa mẹ
- 7g00: Bé thức dậy, thay tã và được bú mẹ trong 10 – 15 phút.
- 7g30: Đọc sách cho bé nghe.
- 8g00: Bé tự chơi các đồ chơi trên ghế ăn dặm và chờ mẹ chuẩn bị bữa sáng.
- 8g15: Cho bé ăn sáng với các món như mì, cháo, súp,… Mẹ cần chú ý cho bé ngồi ăn nghiêm túc, ăn tối đa trong 30 phút.
- 8g45: Sau khi ăn no, mẹ có thể cho bé nghe nhạc, chơi xếp hình, xem tranh.
- 9g30: Nếu bé cảm thấy mệt mỏi không muốn chơi nữa, mẹ có thể cho bé ngủ giấc ngắn vào buổi sáng. Nếu bé không muốn ngủ, mẹ có thể bỏ qua phần này trong lịch sinh hoạt bé 1 tuổi.
- 11g00: Thay tã cho bé.
- 11g15: Cho bé ăn bữa trưa. Bữa trưa cần đảm bảo có đầy đủ dưỡng chất để bé mau tăng cân.
- 11g45: Đọc sách hoặc tập vẽ cùng bé.
- 12g30: Cho bé bú mẹ, sau khi bú xong bé sẽ chợp mắt.
- 14g30: Bé thức dậy và được ăn bữa phụ chiều. Mẹ có thể cho bé ăn sữa chua, bánh, trái cây hoặc ngũ cốc.
- 15g00: Mẹ cho bé ra ngoài chơi.
- 17g00: Mẹ tắm rửa sạch sẽ cho bé, có thể kết hợp massage nhẹ nhàng để bé có giấc ngủ sâu vào buổi tối.
- 18g00: Bé ăn tối.
- 19g00: Trước khi đi ngủ, mẹ nên chơi đùa cùng bé bằng những đồ chơi xếp hình trí tuệ hoặc kể chuyện, hát ru cho bé nghe.
- 20g00: Giờ ngủ của bé. Bé có thể ngủ suốt đêm hoặc thức dậy vài lần. Vì vậy mẹ phải cho bé bú để bé ngủ lại.
Lịch sinh hoạt dành tham khảo cho bé 1 tuổi bú sữa công thức
- 6g45: Bé thức dậy và nằm chơi trên nôi hoặc giường.
- 7g30: Mẹ chuẩn bị một bình sữa và cho bé bú.
- 8g00: Đọc sách cho bé nghe và chơi cùng bé.
- 10g00: Cho bé ăn nhẹ buổi sáng.
- 10g30: Sau khi ăn xong, mẹ cho bé tự chơi các trò chơi như xếp hình, vẽ tranh.
- 12g00: Cho bé ăn trưa, sau khi bé ăn xong thì vệ sinh và thay tã.
- 12g30: Giờ ngủ trưa của bé.
- 14g30: Bé thức dậy và ăn nhẹ buổi chiều.
- 15g00: Cho bé tự chơi hoặc cùng ba mẹ đi dạo ngoài trời.
- 17g00: Sau ngày dài hoạt động, mẹ tắm cho bé để loại bỏ hết bụi bẩn.
- 18g00: Cho bé ăn tối.
- 19g00: Kể chuyện, hát ru cho bé nghe giúp bé dễ đi vào giấc ngủ.
- 20g15: Giờ đi ngủ của bé.
[key-takeaways title=””]
[/key-takeaways]
Nguyên tắc khi áp dụng lịch sinh hoạt cho trẻ 1 tuổi
- Không thỏa hiệp khi bé cáu khóc: Trẻ 1 tuổi dễ học theo thói quen xấu. Nếu bố mẹ nhượng bộ mỗi khi bé khóc, bé có thể hình thành thói quen mè nheo khi không được đáp ứng mong muốn.
- Luôn nhẹ nhàng, kiên nhẫn: Nếu bé không hợp tác, hãy vỗ về, dỗ dành thay vì la mắng hay dùng bạo lực.
- Linh hoạt điều chỉnh thời gian: Không phải lúc nào cũng có thể tuân thủ lịch sinh hoạt 100%, bố mẹ có thể thay đổi một chút tùy theo tình hình thực tế.
- Hạn chế cho bé sử dụng thiết bị điện tử: Điện thoại, tivi có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mắt, nhận thức và thói quen sinh hoạt của bé.
- Giữ an toàn cho bé: Trẻ 1 tuổi rất tò mò, thích cầm nắm, cho mọi thứ vào miệng. Bố mẹ cần quan sát bé kỹ để tránh những nguy hiểm tiềm ẩn.
[recommendation title=”Vì sao lên lịch sinh hoạt cho bé 1 tuổi là quan trọng?”]
Lên lịch sinh hoạt cho bé 1 tuổi để mang đến những lợi ích cho con sau đây:
- Giúp trẻ ngủ đủ, đúng giờ, đúng thời điểm. Từ đó bé 1 tuổi sẽ ngủ ngon hơn, có sức khỏe tốt và phát triển một cách hợp lý.
- Giúp trẻ ăn ngon hơn, không còn biếng ăn hay chán ăn. Việc thiết lập giờ giấc hoạt động rõ ràng, giúp đồng hồ sinh học của trẻ ổn định, hạn chế việc đòi chơi, đòi ngủ trong giờ ăn.
- Cha mẹ cân bằng được thời gian chăm con và dành cho bản thân. Nhờ vậy ở cả hai phía mẹ và con đều được thoải mái tâm lý. Mẹ sẽ bớt cáu gắt, nạt nộ… còn bé sẽ bớt quấy khóc.
- Tạo cho trẻ thói quen kỷ luật, sau này lớn lên dễ dàng tự lập. Bởi từ nhỏ đã quen sống theo lịch sinh hoạt, lớn bé sẽ tự biết thiết lập thời gian biểu cho mình mà không chờ bố mẹ phải nhắc.
[/recommendation]
Thực đơn ăn dặm cho trẻ 1 tuổi theo từng phương pháp
Thực đơn ăn dặm cho trẻ 1 tuổi theo phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW – Baby led weaning)
Áp dụng phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW) giúp bé tập làm quen với đa dạng thực phẩm và tự kiểm soát lượng ăn theo nhu cầu.
Dưới đây là 9 thực đơn ăn dặm khoa học theo phương pháp tự chỉ huy.
1. Bánh mì, thịt bò, dưa leo, táo
Nguyên liệu:
- 2-3 lát bánh mì mềm
- 5-6 miếng thịt bò bắp luộc/hấp mềm
- Dưa leo, táo
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Hấp thịt bò với một ít nước trong nồi cơm điện.
- Dưa leo rửa sạch, bỏ ruột, cắt thanh dài.
- Bánh mì cắt miếng dài vừa tay bé.
- Trộn 30ml nước hấp thịt bò với dầu oliu, để ấm rồi cho bé uống.
- Thêm vài lát táo tráng miệng.
2. Cơm nắm, tôm hấp, bông cải xanh, chuối
Nguyên liệu:
- Cơm dẻo
- 5 con tôm tươi
- 30g bông cải xanh
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Cơm nắm chặt bằng khuôn sushi.
- Tôm rửa sạch, hấp nguyên con, bóc vỏ, bỏ đầu.
- Bông cải xanh luộc/hấp, để từng bông nhỏ cho bé dễ cầm.
- Bé có thể ăn thêm nửa quả chuối.
3. Khoai tây, thịt lợn, đậu cove, bơ
Nguyên liệu:
- 15 que khoai tây
- 30g thịt lợn nạc
- 6 que đậu cove
- 50ml bơ xay nhuyễn trộn sữa
Cách làm:
- Luộc khoai tây mềm, cắt que dài.
- Thịt lợn luộc/hấp mềm, xé nhỏ.
- Đậu cove hấp vừa chín tới.
- Thêm bơ tươi hoặc bơ xay nhuyễn trộn sữa.
4. Mì sợi, cá viên, bí đỏ, lê
Nguyên liệu:
- 100g mì sợi
- 2 miếng cá rút xương
- 30g bí đỏ
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Luộc mì mềm.
- Cá băm nhuyễn, trộn rau thì là, nặn viên nhỏ, áp chảo với dầu ăn.
- Bí đỏ hấp/luộc miếng vừa tay.
- Tráng miệng với lê thái dài.
5. Xôi gấc, thịt gà, măng tây
Nguyên liệu:
- 100g xôi gấc
- 1 phần lườn gà
- 6 nhánh măng tây
- 30ml nước gà luộc + 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Xôi gấc nắm chặt thành viên nhỏ.
- Luộc gà, xé sợi.
- Măng tây luộc chín.
- Trộn nước gà luộc với dầu oliu, để ấm rồi cho bé uống.
6. Khoai lang, cua/gẹ, đậu hũ hấp
Nguyên liệu:
- 6 miếng khoai lang dài
- 1 con cua/gẹ
- 3-4 miếng đậu hũ
Cách làm:
- Khoai lang luộc, cắt miếng dài vừa tay bé.
- Cua/ghẹ hấp chín, lấy phần thịt nhiều, cắt miếng lớn.
Đậu hũ luộc/hấp mềm.
7. Bánh gạo, hàu, ngô bao tử, nho
Nguyên liệu:
- 3 cái bánh gạo hoặc bánh ngũ cốc
- 4 con hàu cỡ vừa
- 4 bắp ngô bao tử
- 30ml nước hàu hấp + 5ml dầu oliu
- Nho lớn không hạt
Cách làm:
- Hấp hàu, lấy phần thịt.
- Luộc ngô bao tử.
- Trộn nước hàu hấp với dầu oliu, để ấm rồi cho bé uống.
- Nho cắt đôi/bỏ hạt, tuyệt đối không để nguyên quả tròn.
8. Cơm nắm, cá quả rán, ngọn su su, đu đủ
Nguyên liệu:
- Cơm dẻo
- 3 miếng cá quả phi lê
- 10 ngọn su su
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Cơm nắm hoặc dùng khuôn sushi ép thành miếng nhỏ.
- Cá quả cắt miếng vuông hoặc chữ nhật, rán với chút dầu.
- Ngọn su su luộc mềm.
- Thêm đu đủ cắt miếng vừa tay.
9. Phở bò, rau cải, thanh long
Nguyên liệu:
- 100g phở tươi
- 30g thịt bò bắp
- 30g rau cải xanh
- ½ quả thanh long
Cách làm:
- Luộc thịt bò, thái lát mỏng.
- Trụng phở qua nước ấm, không dùng nước hầm xương để tránh dư muối.
- Luộc/hấp rau cải xanh, cắt dài.
- Tráng miệng với thanh long cắt miếng.
Thực đơn ăn dặm cho trẻ 1 tuổi theo phương pháp ăn dặm truyền thống
Dưới đây là 10 thực đơn ăn dặm cho trẻ 1 tuổi ăn dặm theo phương pháp truyền thống.
1. Bột đậu xanh
Nguyên liệu:
- 15g hạt đậu xanh bỏ vỏ
- 20g bột gạo
- 200ml nước
- 2-3 thìa sữa
Cách làm:
- Ngâm đậu xanh trong nước 2-3 tiếng, vo sạch.
- Hấp đậu trong 15-20 phút đến khi chín mềm.
- Xay nhuyễn đậu với sữa và một ít nước.
- Đun sôi 200ml nước, thêm bột gạo khuấy đều tay.
- Khi bột chín, cho hỗn hợp đậu xanh vào khuấy đều, đun sôi thêm 5 phút rồi tắt bếp.
2. Bột cà rốt
Nguyên liệu:
- 20g bột gạo
- ½ củ cà rốt
- 200ml nước
Cách làm:
- Cà rốt rửa sạch, gọt vỏ, hấp chín rồi xay nhuyễn.
- Đun sôi nước, thêm bột gạo khuấy đều đến khi chín.
- Thêm cà rốt nghiền vào bột, khuấy đều, đun sôi nhẹ.
- Để bột nguội bớt rồi cho bé ăn.
3. Súp ngô ngọt
Nguyên liệu:
- 30g ngô ngọt
- 1 củ khoai tây nhỏ
- 200ml nước dùng gà
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Ngô ngọt luộc chín, xay nhuyễn lọc bỏ bã.
- Khoai tây hấp chín, nghiền mịn.
- Đun sôi nước dùng gà, thêm ngô ngọt và khoai tây vào khuấy đều.
- Để súp sôi nhẹ, thêm dầu oliu rồi tắt bếp.
4. Bột hạt sen
Nguyên liệu:
- 15g hạt sen tươi
- 20g bột gạo
- 200ml nước
Cách làm:
- Hạt sen rửa sạch, hấp chín, nghiền mịn.
- Đun sôi nước, thêm bột gạo khuấy đều.
- Khi bột chín, thêm hạt sen nghiền vào khuấy đều, đun sôi nhẹ.
- Để nguội bớt rồi cho bé ăn.
5. Cháo lòng đỏ trứng gà
Nguyên liệu:
- 20g gạo tẻ
- 1 lòng đỏ trứng gà
- 200ml nước dùng gà
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Nấu cháo trắng loãng bằng nước dùng gà.
- Đánh tan lòng đỏ trứng, thêm vào cháo khi cháo sôi, khuấy đều.
- Đun nhỏ lửa thêm 5 phút rồi tắt bếp.
- Thêm dầu oliu trước khi cho bé ăn.
6. Cháo thịt bò rau củ
Nguyên liệu:
- 20g gạo tẻ
- 30g thịt bò băm nhỏ
- 1 miếng cà rốt nhỏ
- 200ml nước dùng xương
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Nấu cháo trắng bằng nước dùng xương.
- Cà rốt hấp chín, nghiền nhuyễn.
- Phi thơm thịt bò rồi cho vào cháo đang sôi, khuấy đều.
- Thêm cà rốt nghiền vào cháo, đun nhỏ lửa 5 phút.
- Tắt bếp, thêm dầu oliu.
7. Cháo cá hồi bí đỏ
Nguyên liệu:
- 20g gạo tẻ
- 30g cá hồi
- 1 miếng bí đỏ nhỏ
- 200ml nước
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Bí đỏ hấp chín, nghiền nhuyễn.
- Nấu cháo trắng bằng nước sôi.
- Cá hồi hấp chín, dằm nhỏ rồi cho vào cháo.
- Thêm bí đỏ nghiền, đun nhỏ lửa 5 phút.
- Thêm dầu oliu trước khi tắt bếp.
8. Cháo gà hạt sen
Nguyên liệu:
- 20g gạo tẻ
- 30g thịt gà
- 15g hạt sen
- 200ml nước dùng gà
Cách làm:
- Hạt sen hấp chín, nghiền nhuyễn.
- Nấu cháo trắng bằng nước dùng gà.
- Thịt gà luộc chín, xé nhỏ, cho vào cháo.
- Thêm hạt sen nghiền, đun nhỏ lửa 5 phút.
9. Cháo tim heo ngải cứu
Nguyên liệu:
- 20g gạo tẻ
- 30g tim heo băm nhỏ
- 3-4 lá ngải cứu
- 200ml nước dùng xương
Cách làm:
- Ngải cứu rửa sạch, thái nhỏ.
- Nấu cháo trắng bằng nước dùng xương.
- Phi thơm tim heo, cho vào cháo.
- Thêm ngải cứu vào cháo khi sắp chín.
10. Cháo cá ngừ rau cải thìa
Nguyên liệu:
- 20g gạo tẻ
- 30g cá ngừ
- 1 nhánh cải thìa nhỏ
- 200ml nước
- 5ml dầu oliu
Cách làm:
- Cải thìa rửa sạch, hấp chín, xay nhuyễn.
- Nấu cháo trắng bằng nước sôi.
- Cá ngừ hấp chín, dằm nhỏ, cho vào cháo.
- Thêm cải thìa xay nhuyễn, đun nhỏ lửa 5 phút.
- Thêm dầu oliu trước khi tắt bếp.
Thực đơn ăn dặm cho trẻ 1 tuổi theo phương pháp ăn dặm kiểu Nhật
Tương tự, 10 thực đơn ăn dặm theo phương pháp ặn dặm kiểu Nhật cho bé 1 tuổi, cha mẹ cùng tham khảo nhé.
1. Cháo cá hồi, bông cải xanh, đậu hũ
Nguyên liệu:
- 30g cá hồi
- 30g bông cải xanh
- 20g đậu hũ non
- 40g cháo trắng
- 200ml nước dùng dashi
Cách làm:
- Cá hồi hấp chín, dằm nhỏ.
- Bông cải xanh hấp chín, băm nhuyễn.
- Đậu hũ cắt nhỏ, hấp mềm.
- Nấu cháo với nước dashi, thêm cá hồi, bông cải và đậu hũ, khuấy đều.
2. Cơm nắm cá ngừ, rau bina, canh miso
Nguyên liệu:
- 50g cơm dẻo
- 30g cá ngừ
- 30g rau bina
- 1 chén nhỏ canh miso (loãng, không muối)
Cách làm:
- Cá ngừ hấp chín, dằm nhuyễn.
- Rau bina luộc, cắt nhỏ.
- Trộn cá ngừ và rau bina vào cơm, nắm thành viên nhỏ.
- Canh miso nấu loãng, lọc lấy nước cho bé uống.
3. Mì udon nấu thịt bò, nấm hương
Nguyên liệu:
- 30g mỳ udon
- 30g thịt bò băm nhỏ
- 20g nấm hương
- 200ml nước dashi
Cách làm:
- Mỳ udon luộc chín, cắt nhỏ vừa ăn.
- Thịt bò xào chín với chút nước dashi.
- Nấm hương thái nhỏ, hấp chín.
- Trộn tất cả vào nước dashi, nấu sôi nhẹ.
4. Cơm nắm trứng, cà rốt, súp lơ xanh
Nguyên liệu:
- 50g cơm dẻo
- 1/2 lòng đỏ trứng gà
- 20g cà rốt
- 20g súp lơ xanh
Cách làm:
- Trứng hấp chín, dằm nhỏ.
- Cà rốt và súp lơ hấp, băm nhuyễn.
- Trộn trứng, cà rốt vào cơm, nắm thành viên nhỏ.
5. Cháo gà nấm, khoai lang hấp
Nguyên liệu:
- 30g thịt gà băm
- 20g nấm rơm
- 40g cháo trắng
- 30g khoai lang hấp
Cách làm:
- Nấm rơm rửa sạch, hấp chín, thái nhỏ.
- Thịt gà xào với chút nước dashi, sau đó cho vào cháo.
- Cháo nấu loãng, thêm gà, nấm, khuấy đều.
- Khoai lang hấp cho bé bốc ăn.
6. Súp rau củ, cá basa hấp, cơm trắng
Nguyên liệu:
- 30g cá basa
- 40g cơm trắng
- 30g hỗn hợp rau củ (khoai tây, cà rốt, bí đỏ)
- 200ml nước dashi
Cách làm:
- Cá basa hấp chín, dằm nhỏ.
- Rau củ luộc, nghiền thô.
- Súp rau củ nấu loãng, trộn với cơm.
- Ăn kèm cá basa hấp.
7. Bánh khoai tây cá thu, rau luộc
Nguyên liệu:
- 30g cá thu
- 1 củ khoai tây nhỏ
- 20g rau củ luộc (cà rốt, đậu que)
Cách làm:
- Khoai tây hấp chín, nghiền nhuyễn.
- Cá thu hấp chín, dằm nhỏ, trộn với khoai tây, vo viên, áp chảo nhẹ.
- Cho bé ăn kèm rau củ luộc.
8. Cơm trắng, canh rong biển, thịt viên gà
Nguyên liệu:
- 40g cơm trắng
- 1 chén nhỏ canh rong biển loãng
- 30g thịt gà băm nhỏ
- 1 ít hành lá
Cách làm:
- Thịt gà viên nhỏ, hấp chín.
- Canh rong biển nấu loãng.
- Ăn kèm cơm trắng.
9. Cháo lươn, bí đỏ, rau cải thìa
Nguyên liệu:
- 30g lươn
- 30g bí đỏ
- 20g cải thìa
- 40g cháo trắng
Cách làm:
- Lươn hấp chín, dằm nhỏ.
- Bí đỏ và cải thìa hấp chín, băm nhuyễn.
- Nấu cháo loãng, cho lươn, bí đỏ và cải thìa vào khuấy đều.
10. Bánh gạo, trứng hấp, chuối cắt miếng
Nguyên liệu:
- 3 cái bánh gạo Nhật
- 1 lòng đỏ trứng gà
- ½ quả chuối
Cách làm:
- Trứng hấp chín, thái nhỏ.
- Bánh gạo nướng sơ.
- Chuối cắt lát, cho bé tập bốc ăn.
5 loại bánh ăn dặm cho trẻ 1 tuổi
1. Bánh ăn dặm cho trẻ 1 tuổi Ginbis
Ginbis là thương hiệu bánh ăn dặm nổi tiếng đến từ Nhật Bản, được làm từ bột ngũ cốc kết hợp với rau củ, cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho bé. Bánh có hình thú ngộ nghĩnh, giúp bé hứng thú hơn khi ăn.
Ưu điểm:
- Bổ sung canxi, DHA hỗ trợ phát triển xương và trí não.
- Hương vị thơm ngon, kích thích vị giác của bé.
- Kết cấu giòn xốp, dễ tan trong miệng, an toàn cho bé tập nhai.
Nhược điểm:
- Hàm lượng đường có thể cao, cần kiểm soát lượng ăn mỗi ngày.
- Không thay thế bữa chính, chỉ dùng như bữa phụ.
Lưu ý sử dụng: Cho bé ăn trực tiếp dưới sự giám sát của người lớn, bảo quản nơi khô ráo để tránh bánh bị ỉu.
Giá thành: Khoảng 90.000 – 120.000 VNĐ/gói.
2. Bánh ăn dặm Pigeon vị rau củ
Bánh ăn dặm Pigeon là sản phẩm đến từ Nhật Bản, được làm từ bột ngũ cốc kết hợp với rau củ tự nhiên. Bánh có kết cấu giòn xốp, dễ tan, phù hợp cho bé từ 6 tháng trở lên.
Ưu điểm:
- Thành phần tự nhiên, không chứa chất bảo quản, an toàn cho bé.
- Cung cấp canxi và DHA hỗ trợ phát triển xương và trí não.
- Kích thước bánh nhỏ, phù hợp cho bé tập nhai.
Nhược điểm:
- Ít hương vị lựa chọn so với các loại bánh khác.
- Kích thước nhỏ có thể khiến bé ăn nhiều hơn nếu không kiểm soát.
Lưu ý sử dụng: Dùng như bữa phụ, không thay thế bữa chính. Nên bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Giá thành: Khoảng 55.000 – 65.000 VNĐ/hộp.
3. Bánh ăn dặm Ildong
Bánh xốp Ildong đến từ Hàn Quốc, được làm từ ngũ cốc hữu cơ, an toàn cho bé. Sản phẩm bổ sung DHA, canxi giúp bé phát triển toàn diện.
Ưu điểm:
- Thành phần hữu cơ, không chất bảo quản, an toàn cho bé.
- Kết cấu xốp, dễ tan, phù hợp cho bé tập nhai.
- Bổ sung DHA và canxi hỗ trợ phát triển trí não và hệ xương.
Nhược điểm:
- Hương vị ít đa dạng hơn so với một số loại bánh khác.
- Giá thành có thể cao hơn bánh nội địa Việt Nam.
Giá thành: Khoảng 80.000 – 110.000 VNĐ/gói.
4. Bánh ăn dặm Morinaga vị phô mai
Morinaga là thương hiệu Nhật Bản nổi tiếng, bánh ăn dặm Morinaga vị phô mai có kết cấu mềm mịn, phù hợp với trẻ nhỏ.
Ưu điểm:
- Cung cấp protein và canxi từ phô mai, hỗ trợ phát triển xương.
- Hương vị thơm ngon, béo ngậy, kích thích bé ăn ngon hơn.
- Kết cấu mềm mịn, dễ ăn.
Nhược điểm:
- Giá thành cao hơn so với một số loại bánh khác.
- Không thích hợp cho bé dị ứng sữa hoặc lactose.
Giá thành: Khoảng 150.000 – 180.000 VNĐ/hộp.
5. Bánh ăn dặm Baby Gerber Puffs
Gerber Puffs là sản phẩm của thương hiệu Gerber, thuộc tập đoàn Nestlé nổi tiếng. Bánh được làm từ ngũ cốc nguyên cám kết hợp với trái cây tự nhiên, không chứa chất bảo quản hay hương liệu nhân tạo, đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm Mỹ.
Ưu điểm:
- Kết cấu giòn xốp, dễ tan, an toàn cho bé tập nhai.
- Chứa sắt, vitamin E và B6 hỗ trợ phát triển trí não.
- Có nhiều vị như chuối, dâu, táo quế giúp bé dễ làm quen với đa dạng thực phẩm.
Nhược điểm:
- Hàm lượng đường vẫn có, mẹ nên kiểm soát lượng ăn mỗi ngày.
- Không thay thế bữa chính, chỉ dùng như bữa phụ.
Giá thành: Khoảng 90.000 – 120.000 VNĐ/hộp 42g.
Lưu ý khi chăm sóc trẻ 1 tuổi
- Đảm bảo dinh dưỡng cho con: Đây là cột mốc phát triển quan trọng của trẻ, cha mẹ cần dành nhiều sự đầu tư vào chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi của con, để hỗ trợ con phát triển tốt nhất.
- Đảm bảo an toàn cho con khi vui chơi: Trẻ 1 tuổi có xu hướng khám phá thế giới bằng cách đưa mọi thứ vào miệng, ngay cả khi chúng có mùi vị khó chịu. Vì vậy, cha mẹ cần giữ các sản phẩm này ngoài tầm với của bé và luôn bảo quản trong bao bì gốc để tránh nhầm lẫn.
- Tiêm phòng đầy đủ cho con: Trẻ 1 tuổi cần được tiêm chủng đúng lịch để bảo vệ khỏi các bệnh nguy hiểm. Một số vắc-xin quan trọng gồm sởi – quai bị – rubella (MMR), thủy đậu, viêm gan A, cúm, phế cầu và não mô cầu. Cha mẹ nên theo dõi lịch tiêm phòng và đưa bé đi tiêm đúng hạn.
Câu hỏi thường gặp
Đâu là dấu hiệu bất thường ở trẻ 1 tuổi mà cha mẹ nên đưa con đi khám?
Nếu trẻ có những dấu hiệu chậm phát triển dưới đây, cha mẹ nên đưa con đi khám bác sĩ để được đánh giá và can thiệp kịp thời.
- Không biết bò, không thể tự đứng mà không cần hỗ trợ.
- Không nói được các từ đơn giản như “ba”, “mẹ” khi tròn 1 tuổi.
- Không thực hiện được các cử chỉ như vẫy tay, lắc đầu, chỉ vào đồ vật.
- Không bắt chước âm thanh, không chơi cùng trẻ khác.
- Nhanh chóng quên các kỹ năng đã học trước đó.
Trẻ 1 tuổi biếng ăn phải làm sao?
Nếu con ăn ít, ngậm thức ăn hoặc từ chối ăn, mẹ có thể áp dụng một số giải pháp như đa dạng thực đơn, tạo không khí vui vẻ khi ăn, chia nhỏ khẩu phần và băm nhỏ thức ăn để bé dễ nhai. Ngoài ra, tránh ép bé ăn, không cho uống quá nhiều trước bữa ăn, đảm bảo đủ dinh dưỡng, duy trì giờ ăn cố định và hạn chế ăn vặt. Nếu tình trạng biếng ăn kéo dài, mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ.
Trẻ 1 tuổi đi ngoài nhiều lần trong ngày mẹ cần làm gì?
Nếu trẻ 1 tuổi đi ngoài nhiều lần trong ngày, mẹ nên điều chỉnh chế độ ăn uống của bé. Tránh thực phẩm có chất làm ngọt nhân tạo, nước ép nhiều đường như táo, lê, mận và hạn chế nước trái cây dưới 113ml/ngày. Bổ sung chất béo lành mạnh từ các loại hạt, bơ, trứng và dầu thực vật.
Nếu bé bị kích ứng da do tiêu chảy, mẹ nên vệ sinh bằng nước ấm, dùng kem chống hăm chứa oxit kẽm và để da bé thoáng khí khi có thể.
Trẻ 1 tuổi uống bao nhiêu sữa mỗi ngày thì tốt cho bé?
Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trẻ 1 tuổi nên uống khoảng 470 – 710ml sữa mỗi ngày (tương đương 2 – 3 cốc) để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho sự phát triển.
Các loại bánh kẹo không phù hợp cho trẻ 1 tuổi?
Trẻ 1 tuổi có hệ tiêu hóa còn non nớt và chưa thể xử lý tốt các loại thực phẩm nhiều đường, chất béo bão hòa hay phụ gia thực phẩm.
Một số loại bánh kẹo phổ biến nhưng không phù cho trẻ 1 tuổi gồm:
- Bánh ChocoPie có lớp vỏ xốp nhưng phần nhân dẻo và chứa nhiều đường, chất béo bão hòa, dễ khiến bé bị đầy bụng và khó tiêu.
- Kẹo chocolate tuy hấp dẫn nhưng lại chứa một lượng nhỏ caffeine, có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé.
- Kẹo cứng, kẹo dẻo là nhóm thực phẩm có nguy cơ hóc nghẹn cao. Kẹo dẻo còn bám dính vào răng, làm tăng nguy cơ sâu răng.
- Kẹo mút không chỉ chứa nhiều phẩm màu mà còn có nguy cơ hóc nếu bé cắn vỡ hoặc nuốt phải.
- Bánh quy bơ, bánh kem chứa nhiều đường và chất béo bão hòa, dễ gây đầy bụng.
Kết luận
Chăm sóc trẻ 1 tuổi là hành trình đầy thử thách nhưng cũng nhiều niềm vui. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý, lịch sinh hoạt khoa học và sự quan tâm đúng cách không chỉ giúp con khỏe mạnh mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển trong những năm đầu đời.
Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp cha mẹ tự tin hơn trong quá trình đồng hành cùng con.
