Category: Cột mốc phát triển

Bạn có thể làm gì để hỗ trợ bé phát triển tư duy?
Chỉ cho bé thấy cách mọi thứ hoạt động ra sao, ví dụ như cho bé tự nhấn chuông cửa để bé hiểu khi nhấn thì chuông sẽ reo, hoặc bật công tắc đèn để bé hiểu khi bật thì đèn sẽ sáng.

Để bé dẫn dắt bạn. Chú ý xem bé quan tâm, thích thú điều gì và cho bé cơ hội tự do khám phá theo cách của riêng mình (miễn là bảo đảm bé được an toàn).

Khuyến khích bé bạn sử dụng tất cả giác quan để học hỏi. Để một viên đá lạnh chạm vào da bé, hoặc đưa tay bé sờ vào một ly nước ấm để bé có thể tự mình phân biệt cảm giác nóng và lạnh (xúc giác). Vò một cọng rau thơm đưa lên mũi cho bé ngửi, để bé cảm nhận được hương thơm (khứu giác) hoặc cho bé ăn để cảm nhận mùi vị (vị giác). Cho bé lắc một cái chuông và một cái trống để bé cảm nhận sự khác biệt về âm thanh (thính giác). Cho bé nhìn một bức hình có màu sắc khác nhau giúp bé phân biệt được màu sắc (thị giác).

Chú ý độ an toàn cho bé! Bé đã biết hành động theo mục tiêu trong đầu bé cho nên cần bảo đảm những đồ vật xung quanh bé phải thật an toàn (góc cạnh bàn, ổ cắm điện…). Ngoài ra cũng phải chú ý đừng để bé “quậy phá” những đồ đạc. Biến ngôi nhà thành một nơi an toàn để bé thực sự được vui chơi thoải mái.

Bạn có biết?
Các bậc cha mẹ nào càng cho đứa con 1 tuổi của mình được tự do thoải mái chơi đùa và càng chú ý đến sở thích hoặc mối quan tâm của con thì đứa bé đó càng phát triển kỹ năng ngôn ngữ ở tuổi lên 3.

Điều này có ý nghĩa đối với bạn?
Khi bạn và bé trò chuyện với nhau, bé đang học cách phân biệt giữa các âm thanh. Sau đó, bé sẽ biết kết nối những âm thanh này thành từ ngữ. Để xây dựng kỹ năng ngôn ngữ cho bé 1 tuổi trong khi chơi đùa, trò chuyện với bé những gì mà bạn và bé đang chơi với nhau.

Theo dõi xem điều gì khiến bé quan tâm, thích thú. Bé được chơi và cảm thấy vui vẻ với trò chơi đó nghĩa là bé đang học hỏi. Cũng nên tạo ra các thử thách để bé phát triển thêm những kỹ năng khác.

Quá trình phát triển của trẻ
Theo Tiến sĩ Karen Ytterberg, một bác sĩ nhi khoa của Bệnh viện Mayo, Mỹ, khả năng nghệ thuật diễn ra trong các mô hình tương đối dự đoán được và phổ quát. Bà cho biết những cột mốc sau đây được chấp nhận rộng rãi trong cộng đồng y học. Và trong thời gian thăm bệnh nhân, bà ấy đã hỏi các bậc phụ huynh liệu họ đã để con cái của họ làm chủ được những kỹ năng sau:

• Chơi với bút chì màu: 12 tháng tuổi
• Bắt chước viết nguệch ngoạc: 15 tháng tuổi.
• Bắt chước theo đường (nét): 2 tuổi
• Vẽ vòng tròn theo mẫu: 3 tuổi.
• Nhận biết một  số màu sắc: 3 tuổi.
• Vẽ dấu thập: 4 tuổi.
• Vẽ hình tam giác: 5 tuổi.
• Vẽ hình thoi: 6 tuổi.

Bộc lộ năng khiếu qua từng độ tuổi
Khi trẻ mới biết đi, viết nguệch ngoạc trên một trang giấy hoặc chơi nặn đất sét là lúc bé đang xây dựng kỹ năng vận động của bé. Tiến sĩ Ytterberg giải thích bản vẽ đó là một tiền chất để viết. “Nó giống như đọc sách cho bé nghe lúc đầu đời”.

Bà giải thích rằng các lợi ích của việc tiếp xúc với nghệ thuật sớm sẽ giúp trẻ phát triển hơn về  thể chất và cũng giúp xây dựng sự tự tin và khuyến khích tự thể hiện. “Tôi nghĩ rằng nó cho phép bé cảm thấy tự do hơn khi bé lớn lên để có thể vui chơi với nghệ thuật”, Tiến sĩ Ytterberg nói.

Tiến sĩ Rachael Gardner, chủ sở hữu The Painting Workshop in Baltimore, Maryland cho rằng “Dạy bé cách chơi  là điều quan trọng khi trẻ còn bé.” Gardner nhận thấy một số ít trẻ được khám phá và sau đó vượt trội hơn về nghệ thuật. Bà gợi ý những mẹo nhỏ sau đây để phát triển óc sáng tạo ở trẻ:

—Khi sơ sinh đến phát triển (từ 0-2 tuổi)
Đây là thời gian để cho bé làm những gì bé làm tốt nhất, để bé tự tay làm mọi thứ. Gardner khuyến cáo nên khuyến khích bé chơi với các vật liệu khác nhau, từ mô hình đến dùng ngón tay để vẽ.

—Trẻ mới biết đi và trẻ học nhà trẻ (từ 2-3 tuổi)
Tiến sĩ Gardner cho biết việc yêu thích nặn đất sét và các vật liệu khác rút ra những khuynh hướng nghệ thuật của trẻ mẫu giáo. Bà cho biết nhóm tuổi này cũng thích chơi với kim tuyến và keo, và một đứa trẻ ba tuổi thường có thể hiểu được sự cần thiết phải đặt keo trên giấy trước khi thêm kim tuyến.

—Trẻ học mẫu giáo và trước khi học mẫu giáo (từ 3-4 tuổi)
Những hoạt động thích hợp với độ tuổi bao gồm sơn và vẽ, bắt đầu sử dụng kéo (khoảng 4 tuổi).

Các bà mẹ nên nhớ rằng trẻ sơ sinh không chỉ biết nghe mà còn biết nói nữa. Bắt đầu từ khoảng 2 đến 3 tháng, bé biết sử dụng tiếng nói để thủ thỉ, cười hay kêu ré lên. Thậm chí ngay từ giai đoạn này bé còn học được “quy tắc đối đáp” của giao tiếp: biết giữ yên lặng trong khi người khác đang nói. Trẻ sơ sinh biết im lặng chờ đợi, sau đó bi bô bi ba, rồi chờ mẹ đáp lại.

Khoảng 6 tháng tuổi, bé bắt đầu biết lặp đi lặp lại một số âm thanh như ma-ma-ma hay ba-ba-ba. Chừng 1 tuổi, bé biết liên hệ giữa âm thanh mình tạo ra và một món đồ vật, ví dụ như da-da tương trưng cho bình sữa chẳng hạn. Sau khi biết liên hệ giữa sự vật và âm thanh thì khả năng sử dụng ngôn từ của bé mới thực sự bắt đầu phát triển!

Nói chuyện với con. Trẻ sơ sinh học ngôn ngữ khi người lớn trò chuyện và đáp lại những tiếng bập bẹ của chúng. Các nghiên cứu cho thấy trẻ em được người lớn nói chuyện càng nhiều bao nhiêu thì có vốn từ vựng càng lớn bấy nhiêu.

Đáp lại những âm thanh của con. Khi bé bi bô, dừng một lúc rồi đáp lại: Con thích nghịch nước trong thau tắm phải không? Vui lắm phải không cục cưng của mẹ?

Quan sát bé. Trẻ con nói cho chúng ta biết chúng đang nghĩ gì và cảm thấy ra sao qua nét mặt và chuyển động của cơ thể. Khi bạn thấy con mình đang với tới một vật nào đó, diễn đạt hành động của bé bằng lời nói: Con thấy mẹ ăn rồi đòi cầm cái muỗng của mẹ!

Hát cho con nghe. Hát hò giúp trẻ nghe và sau đó là biết lặp lại từ hoặc cụm từ trong bài hát (thông thường trẻ sơ sinh có xu hướng nhớ từ nằm sau cùng trong câu). Ngoài ra, đây cũng là một cách tuyệt vời để mẹ con vui đùa cùng nhau và gắn bó thân thiết với nhau hơn.

Đọc sách con nghe. Đừng lo lắng về việc bắt đầu đọc sách cho trẻ sơ sinh nghe quá sớm như thế. Ôm bé vào lòng và chỉ cho bé xem những tranh ảnh đầy màu sắc trong khi bạn đọc truyện. Dần dần, từ ngữ sẽ bắt đầu gắn kết với những hình ảnh trong trí óc trẻ. Đọc sách ở tuổi này cũng giúp truyền cảm hứng cho bé về sự ham thích đọc sách.

Kể chuyện cho bé. Ông bà và các thành viên khác trong gia đình cũng nên giao tiếp với bé thông qua việc kể chuyện. Đây cũng một cách xây dựng và nuôi dưỡng tình cảm gia đình.

Bạn có biết?
Khi bố mẹ biết chú ý và đáp lại những tín hiệu của con nghĩa là họ đang giúp con mình phát triển khả năng tư duy cũng như những kỹ năng về mặt tình cảm và xã hội.

Điều này có ý nghĩa gì đối với bạn?
Dỗ dành mỗi khi bé kêu khóc và đáp ứng nhu cầu của bé không làm hư hỏng con cái, đó mới chính là bậc cha mẹ thực sự. Ba bước sau có thể giúp bạn hiểu những gì bé diễn đạt trước khi biết nói:

1. Quan sát và lắng nghe: Tìm hiểu ý nghĩa qua mỗi tiếng khóc, âm thanh, nét mặt, và chuyển động cơ thể của bé. Chẳng hạn như, con bạn có ngậm ngón tay khi bé đói bụng không?

2. Am hiểu: Sử dụng tín hiệu của trẻ sơ sinh để hiểu được bé đang cần hoặc muốn cái gì. Chẳng hạn như, con bạn có dụi mắt khi buồn ngủ không?

3. Hồi đáp: Lúc đang chơi đùa cùng bé, nếu bạn thấy bé cong lưng lại hoặc nhìn sang một hướng khác thì bạn nên để bé nghỉ ngơi. Lưu ý rằng có thể bạn sẽ phải thử nghiệm nhiều cách đáp ứng khác nhau trước khi bạn biết được chính xác bé cần gì hoặc đang cố truyền đạt điều gì.

Bất kỳ người làm cha mẹ nào cũng lo lắng về trí thông minh của con cái. Trong khi đó, tác dụng của âm nhạc thật kỳ diệu. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những trẻ có cảm thụ âm nhạc tốt thường có xu hướng thông minh hơn những trẻ không có hứng thú hoặc thậm chí là ghét nghe nhạc. Điều này được lý giải rằng các giai điệu và thanh sắc của âm nhạc có tác động kích thích sự phát triển của não bộ. Ngoài ra, âm nhạc còn có tác dụng xoa dịu và giải tỏa stress đối với trẻ nhỏ. Vì thế, chẳng có gì là ngạc nhiên khi nhiều người tin rằng âm nhạc rất cần thiết cho phụ nữ mang thai và thai nhi trong bụng mẹ.

Một số trẻ em sinh ra có tính cách u uất. Những đứa trẻ này dễ dàng chìm đắm trong thế giới riêng của chúng mà không hề quan tâm gì đến xung quanh. Trong những trường hợp này, một biện pháp được gọi là “âm nhạc trị liệu” được xem là một cứu cánh. Âm nhạc có thể làm sống lại những cảm xúc và hình thành một trạng thái tinh thần mới ở trẻ.

[inline_article id=711]

Âm nhạc cũng là một ngôn ngữ thế giới mà trẻ em nên học hỏi. Nhờ vào những cuộc cách mạng công nghệ và khoa học mà Trái Đất đã trở thành một “ngôi làng toàn cầu”. Con người ngày càng tò mò và mong muốn tìm hiểu các nền văn hóa của các đất nước khác trên toàn thế giới. Và âm nhạc đã trở thành một trong những công cụ giúp con người thực hiện điều đó. Vì thế, âm nhạc cũng như ngôn ngữ, đã trở thành một nguồn sức mạnh, và bạn không nên để trẻ mất đi cơ hội thừa hưởng nguồn sức mạnh này.

Các giai điệu và bài hát lại càng chứng tỏ được khả năng ảnh hưởng của mình khi chúng được đưa vào trong giáo dục. Ngay trong những trường tiểu học có sử dụng các phương pháp dạy và học kết hợp giữa hình ảnh và âm nhạc, trẻ em hiểu bài nhanh hơn và nhớ bài lâu hơn. Những đứa trẻ này không chỉ cảm thấy hứng thú hơn với bài học mà còn tiếp nhận chúng dễ dàng hơn.

[inline_article id=3083]

Bạn nên sắp xếp thời gian và bố trí trong nhà như thế nào để trẻ có thể nghe nhạc ít nhất một lần mỗi ngày. Bạn có thể treo bộ loa ở gần quạt trần, như thế các nốt nhạc sẽ từ từ truyền đến tai con bạn thật nhẹ nhàng và tự nhiên. Âm nhạc cũng có tác dụng tăng khả năng tập trung ở trẻ nhỏ, đặc biệt là với những trẻ thường khó tập trung vào một vấn đề gì đó trong một khoảng thời gian kéo dài.

Âm nhạc chứa đựng nhiều cảm xúc ấm áp, và cuộc sống chính là thế giới của sự ấm áp và tình yêu. Bạn có nghĩ như thế không?

Xuân An

1 tháng tuổi
Khi mới sinh, con bạn chưa biết phối hợp cả hai mắt, do đó, nhiều khi trông bé có vẻ như bị lác. Nhưng khi bé 1 hoặc 2 tháng tuổi, bé sẽ biết nhìn bằng cả hai mắt và bé có thể theo dõi đồ vật di chuyển (mặc dù khi mới sinh bé đã có thể nhìn theo đồ vật trong thời gian ngắn). Bé sẽ ngạc nhiên khi bạn đưa một cái xúc xắc ngang qua mặt bé, hoặc bạn có thể nhìn sát vào mặt bé và từ từ nghiêng đầu; mắt bé thường dán chặt vào mắt bạn.

2 tháng tuổi
Các bé có thể nhìn thấy màu sắc ngay khi mới sinh, nhưng bé rất khó phân biệt các màu tương tự như màu đỏ và màu da cam. Do đó, bé thường thích nhìn các màu tương phản như đen và trắng, hoặc các màu có độ tương phản cao. Nhưng từ 2 đến 3 tháng tuổi, sự khác biệt về màu sắc trở nên rõ ràng hơn, con bạn có thể bắt đầu phân biệt được các màu đậm. Do đó, bé có thể thích xem những quyển sách có nhiều màu rực rỡ, các bức tranh và các hình thù chi tiết và phức tạp hơn. Khuyến khích bé bằng cách để bé xem các quyển sách, bức tranh và chơi các đồ chơi có màu sắc rực rỡ. Khoảng 2 tháng tiếp theo, bé sẽ hoàn thiện các kỹ năng dõi theo đồ vật.

4 tháng tuổi
Trong khoảng thời gian này, con bạn bắt đầu có khái niệm về chiều sâu. Bé cũng điều khiển tay tốt hơn, do đó, thị lực phát triển đúng thời điểm này sẽ giúp con bạn cầm tóc và tai chính xác hơn nhiều.

5 tháng tuổi
Con bạn có thể nhìn một điểm ở đồ vật nhỏ tốt hơn và theo dõi những vật chuyển động. Bé có thể nhận ra đồ vật sau khi thoáng nhìn thấy một phần của đồ vật đó – những tháng tiếp theo bạn nên chơi trò chơi ú tìm với bé. Hầu hết các bé 5 tháng tuổi đã có thể phân biệt được các màu sắc tương tự, và bé bắt đầu phân loại các màu nhạt.

6-8 tháng tuổi
Con bạn nhìn rõ và có khả năng nhìn theo chiều sâu giống như người lớn. Mặc dù vậy, bé vẫn nhìn các đồ vật ở gần tốt hơn các đồ vật ở xa, khoảng 8 tháng tuổi, con bạn có thể nhận ra mọi người hoặc đồ vật ở phòng khác.

Trẻ thơ với đôi mắt vô tư và mở to đầy ngơ ngác thật dễ thương. Do đó, mẹ cần bổ sung đầy đủ những dưỡng chất phát triển thị lực như DHA để giữ gìn và chăm sóc ánh nhìn ngây thơ trong trẻo này mẹ nhé!

Trang Vàng

Những mốc phát triển của trẻ giai đoạn 8-12 tháng tuổi
Bé tập đi: Ở giai đoạn này, bé yêu của bạn rất bận rộn. Hai bàn tay bé hoạt động liên tục, bé có thể cầm nắm nhiều thứ khá tốt và tiếp tục hoàn thiện kỹ năng sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ. Bé đã biết tự ngồi nên có thể vịn tay vào đồ vật để giúp bé đứng dậy. Đặc biệt hơn, nhiều bé đã chập chững vài bước trước khi đón ngày sinh nhật đầu tiên đấy!

Bé bập bẹ tập nói: Từ 8-12 tháng tuổi, bé có thể nhận biết những từ thường nghe, biết nói các từ đơn giản như “baba” hay “mama” và có xu hướng “bắt chước” những hành động, cử chỉ của bạn như dùng lược chải đầu, cầm ly uống nước hay thậm chí là nói chuyện qua điện thoại. Đồng thời, bé sẽ càng cảnh giác với người lạ hơn, bắt đầu xuất hiện nỗi sợ hãi chia ly khi bạn có việc rời xa bé.

Mẹ nên làm gì để khuyến khích bé phát triển?
Trò chuyện với con thường xuyên hơn vì đây là thời điểm quan trọng cho sự phát triển ngôn ngữ của bé. Tỉ tê cùng con hằng ngày sẽ giúp con phát triển cảm xúc rất nhanh. Mẹ cũng nên duy trì việc đọc truyện và chơi cùng con như trước đó.

Bé đã hiếu động hơn nên mẹ cần chú ý độ an toàn của không gian chơi đùa hơn nữa. Để giúp bé tự do phát triển các giác quan và khám phá mọi thứ, các mẹ mua giấy, bút chì màu, các khối hình, hộp rỗng… cho con vừa vẽ vừa chơi.

Đừng tiếc lời khen thưởng nếu con làm tốt. Tuy nhiên, khi con nghịch ngợm, mẹ cần biết nói “không” và hướng dẫn lại cách làm cho con. Mặc dù bé vẫn còn non nớt và chưa hiểu khuôn phép là gì, nhưng mẹ có thể bắt đầu chỉ bảo con những chuyện không nên làm để bé có cách hành xử đúng.

Xây dựng lòng tin với bé bằng cách cho bé thời gian làm quen với cô bảo mẫu hay người giúp việc và luôn tạm biệt bé mỗi khi bạn có việc phải đi ra ngoài.

Mẹ cần lưu ý những dấu hiệu bất thường nào?
Mỗi trẻ phát triển với tốc độ khác nhau, nhưng mẹ cần theo dõi sự phát triển của con và lưu ý nếu bé đã tám tháng tuổi và:

• Không biết bò hoặc trườn
• Chỉ bò/trườn theo một hướng duy nhất trong vòng 1 tháng hoặc hơn
• Không thể đứng nếu thiếu người hỗ trợ
• Không tìm kiếm những đồ vật bạn giấu dù nó ngay trước mặt bé
• Không nói bất kỳ từ nào
• Không dùng các cử chỉ như lắc đầu báo hiệu “con không đồng ý” và chỉ trỏ

Khi trẻ có những dấu hiệu này, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ và những chuyên gia tâm lý, dinh dưỡng để được tư vấn giải pháp và can thiệp cần thiết.