Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em tương đối phổ biến; nhưng không dễ để nhận diện và phát hiện sớm để can thiệp kịp thời.
Để đảm bảo chăm sóc sức khỏe tốt cho con; trong bài viết, cha mẹ sẽ được hiểu hơn về vai trò của sắt & nhu cầu bổ sung sắt theo lứa tuổi của con; những nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị, chăm sóc cho trẻ bị thiếu máu thiếu sắt.
Vai trò của sắt đối với trẻ em & nhu cầu bổ sung sắt theo độ tuổi
Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em có thể là một tình trạng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con. Sắt giúp di chuyển oxy từ phổi đến phần còn lại của cơ thể; và giúp cơ bắp lưu trữ, sử dụng oxy.
Nếu chế độ ăn uống của con thiếu chất sắt, con có thể mắc bệnh thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ em. Bệnh thiếu sắt không được điều trị có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.
Trẻ sinh ra với lượng sắt dự trữ trong cơ thể; nhưng một lượng sắt bổ sung ổn định là cần thiết để thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển nhanh chóng của con.
Dưới đây là hướng dẫn về nhu cầu sắt ở các độ tuổi khác nhau:
**Cha mẹ cần lưu ý, thông tin nêu trên chỉ mang tính chất tham khảo. Tùy thể trạng của mỗi trẻ mà lượng sắt có thể thay đổi. Để biết chính xác con cần bổ sung bao nhiêu sắt mỗi ngày, cha mẹ hãy kiểm tra với bác sĩ.
Nguyên nhân thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
1. Chế độ ăn ít chất sắt
Trẻ em nhận chất sắt từ thực phẩm trong chế độ ăn uống của mình. Tuy nhiên, chỉ một lượng nhỏ sắt trong thực phẩm được cơ thể hấp thụ; do đó, thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em thường do thực phẩm ít chất sắt.
- Trẻ sơ sinh đủ tháng, được sinh ra từ những bà mẹ khỏe mạnh, có đủ chất sắt mà trẻ nhận được trong 3 tháng cuối của thai kỳ.
- Trẻ sơ sinh của mẹ bị thiếu máu hoặc các vấn đề sức khỏe khác có thể không có đủ lượng sắt dự trữ. Và trẻ sinh non có thể không được cung cấp đủ chất sắt.
- Khi trẻ được 4 đến 6 tháng tuổi, lượng sắt dự trữ trong thời kỳ mang thai ở mức thấp. Và nhiều chất sắt được sử dụng hơn khi trẻ lớn lên.
- Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyên chỉ nên cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Nhưng sữa mẹ không có nhiều chất sắt nên trẻ chỉ bú mẹ có thể không đủ chất sắt.
- Trẻ sơ sinh lớn hơn và trẻ mới biết đi có thể không nhận đủ sắt từ chế độ ăn uống của chúng.
>>> Bạn có thể tham khảo: Trẻ thiếu máu uống thuốc gì để điều trị dứt điểm?
2. Cơ thể có sự thay đổi
Khi cơ thể trải qua giai đoạn tăng trưởng; cơ thể cần nhiều sắt hơn để tạo ra nhiều tế bào hồng cầu hơn. Từ đó, trẻ có thể bị thiếu hụt chất sắt vì chế độ dinh dưỡng không cung cấp đủ nhu cầu sắt của cơ thể.
3. Các vấn đề về đường tiêu hóa
Tình trạng kém hấp thu sắt thường gặp sau một số dạng phẫu thuật đường tiêu hóa. Khi trẻ em ăn thực phẩm có chứa sắt; hầu hết sắt sẽ được hấp thụ ở phần trên của ruột non. Bất kỳ bất thường nào trong đường tiêu hóa (GI) có thể làm thay đổi sự hấp thụ sắt và gây ra bệnh thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ em.
4. Bị mất máu
Mất máu có thể làm giảm lượng sắt. Các lý do mất máu có thể bao gồm chảy máu đường tiêu hóa; chảy máu kinh nguyệt hoặc chấn thương. Trẻ trải qua chấn thương làm mất máu có thể bị thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ em.
>>> Bạn có thể tham khảo: Có nên bổ sung sắt sideral gocce cho con ko?
Dấu hiệu, triệu chứng nhận biết thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em có thể làm giảm khả năng vận động và sinh hoạt của trẻ. Tuy nhiên, các triệu chứng của tình trạng này sẽ chỉ xuất hiện khi trẻ đã bị hao hụt sắt trong máu. Do đó, cha mẹ cần chú ý đến những trẻ có nguy cơ cao như:
- Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân.
- Trẻ uống sữa bò hoặc sữa dê trước 1 tuổi.
- Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ không được cung cấp thực phẩm bổ sung có chứa sắt sau 6 tháng tuổi.
- Trẻ uống sữa công thức không được bổ sung sắt.
- Trẻ em từ 1 đến 5 tuổi uống hơn 710ml sữa bò, sữa dê hoặc sữa đậu nành mỗi ngày.
- Trẻ em có một số tình trạng sức khỏe nhất định, chẳng hạn như nhiễm trùng mãn tính hoặc chế độ ăn kiêng hạn chế.
- Trẻ em đã tiếp xúc với chì.
- Trẻ em không ăn đủ thực phẩm giàu chất sắt.
- Trẻ em thừa cân hoặc béo phì.
Các dấu hiệu và triệu chứng thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em có thể bao gồm:
- Da nhợt nhạt.
- Mệt mỏi.
- Tay chân lạnh.
- Tăng trưởng và phát triển chậm.
- Kém ăn.
- Thở nhanh bất thường.
- Các vấn đề về hành vi.
- Nhiễm trùng thường xuyên.
- Cảm giác thèm ăn bất thường đối với các chất không có dinh dưỡng; chẳng hạn như nước đá, chất bẩn, sơn hoặc tinh bột.
Điều trị thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
Việc điều trị thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em sẽ tùy thuộc vào các triệu chứng, độ tuổi và sức khỏe chung của trẻ. Hơn nữa, nó còn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng.
Nhìn chung, trẻ bị thiếu máu thiếu sắt sẽ cần được bổ sung bằng thuốc hoặc qua chế độ dinh dưỡng.
1. Sử dụng thuốc bổ sung sắt
Thuốc nhỏ hoặc thuốc viên sắt được thực hiện trong vài tháng để tăng nồng độ sắt trong máu.
Việc bổ sung sắt bằng cách này có thể gây kích thích dạ dày và làm đổi màu nhu động ruột. Để tăng khả năng hấp thụ sắt, các chuyên gia khuyến nghị trẻ nên uống khi đói và dùng với nước cam. Phương pháp này cũng hiệu quả hơn so với việc thay đổi chế độ ăn uống của trẻ.
Nếu đứa trẻ không thể uống thuốc nhỏ hoặc thuốc viên, con có thể cần bổ sung sắt qua đường tĩnh mạch, nhưng trường hợp này không nhiều.
**Việc sử dụng thuốc luôn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Cha mẹ tuyệt đối không tự ý cho con sử dụng mà chưa tham khảo tư vấn của bác sĩ nhi khoa nhé.
>>> Bạn có thể tham khảo: Cách bổ sung canxi cho bé 2 tuổi giúp con phát triển chiều cao vượt trội!
2. Chế độ ăn uống giàu chất sắt
Thực hiện một chế độ ăn uống với thực phẩm giàu chất sắt có thể giúp điều trị thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ em. Các nguồn chất sắt tốt bao gồm:
- Ngũ cốc, bánh mì, mì ống và gạo giàu chất sắt.
- Các loại thịt, chẳng hạn như thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, gan và các loại thịt nội tạng khác.
- Gia cầm, chẳng hạn như gà, vịt, gà tây, (đặc biệt là thịt sẫm màu) và gan.
- Cá, chẳng hạn như động vật có vỏ, bao gồm trai, trai và sò, cá mòi và cá cơm.
- Các loại rau xanh thuộc họ bắp cải, chẳng hạn như bông cải xanh, cải xoăn, củ cải xanh và cải rổ.
- Các loại đậu, chẳng hạn như đậu lima và đậu xanh; đậu khô và đậu Hà Lan, chẳng hạn như đậu pinto, đậu mắt đen và đậu nướng đóng hộp.
- Bánh mì và cuộn làm từ lúa mì nguyên chất có men.
Cách ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
Nếu mẹ đang cho trẻ bú sữa công thức có bổ sung chất sắt; trẻ có khả năng nhận được lượng sắt khuyến nghị. Nếu gia đình đang cho con bú sữa mẹ; hãy nói chuyện với bác sĩ của con về việc bổ sung sắt.
Dưới đây là một số khuyến nghị để ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em:
1. Đối với trẻ sơ sinh đủ tháng
- Bắt đầu cho trẻ uống bổ sung sắt khi trẻ được 4 tháng tuổi.
- Tiếp tục cho trẻ uống bổ sung sắt cho đến khi trẻ ăn từ hai khẩu phần trở lên với thực phẩm giàu chất sắt; chẳng hạn như ngũ cốc tăng cường chất sắt hoặc thịt xay nhuyễn.
- Nếu cho con bú sữa mẹ cùng với uống sữa công thức có bổ sung chất sắt; và phần lớn các bữa ăn của con là từ sữa công thức; hãy ngừng cho con uống bổ sung sắt.
>>> Bạn có thể tham khảo: Trẻ bị lột da tay là thiếu chất gì? Bong tróc da tay là do đâu?
2. Đối với trẻ sinh non
- Bắt đầu cho trẻ uống bổ sung sắt khi trẻ được 2 tuần tuổi.
- Tiếp tục cho trẻ dùng chất bổ sung cho đến khi trẻ được 1 tuổi.
- Nếu cho trẻ bú sữa mẹ cùng với sữa công thức tăng cường sắt và phần lớn các lần bú của trẻ là từ sữa công thức; hãy ngừng cho trẻ uống bổ sung sắt.
3. Ăn thực phẩm giàu chất sắt để ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
Khi bắt đầu cho trẻ ăn dặm; thường trong độ tuổi từ 6 tháng; cha mẹ hãy cho con ăn thực phẩm có bổ sung chất sắt; chẳng hạn như ngũ cốc tăng cường chất sắt cho trẻ em, thịt xay nhuyễn và đậu xay nhuyễn.
Đối với trẻ lớn hơn, các nguồn cung cấp chất sắt tốt bao gồm thịt đỏ, thịt gà, cá, đậu và rau bina.
4. Đừng lạm dụng sữa để phòng tránh thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
Trong độ tuổi từ 1 đến 5, không cho phép con uống quá 710 ml sữa mỗi ngày.
5. Tăng cường khả năng hấp thụ với Vitamin C
Vitamin C giúp thúc đẩy sự hấp thụ sắt trong chế độ ăn uống. Cha mẹ có thể giúp con mình hấp thụ chất sắt bằng cách cho trẻ ăn các loại thực phẩm giàu vitamin C; chẳng hạn như trái cây họ cam quýt, dưa đỏ, dâu tây, ớt chuông, cà chua và các loại rau có màu xanh đậm.
[inline_article id=293775]
Nhìn chung, thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em phổ biến nhưng vẫn có thể điều trị và ngăn ngừa được. Cha mẹ cần lưu tâm thiết kế chế độ dinh dưỡng hợp lý cho con để đảm bảo sự cân bằng những nhóm chất thiết yếu; tránh tình trạng thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em.
