Ăn vạ là “căn bệnh”kinh niên” ở trẻ em. Bố mẹ càng nuông chiều thì bệnh này càng trở nặng. Làm thế này để “điều trị” dứt điểm bệnh ăn vạ cho bé? Các bậc phụ huynh có thể tham khảo ngay gợi ý sau đây của Marry Baby để áp dụng cho con trẻ nhé.
Nguyên nhân khiến trẻ ăn vạ
Muốn trị bất cứ bệnh gì chúng ta cũng phải tìm được ra nguyên nhân gây bệnh! Tương tự, muốn trị trẻ hay ăn vạ thì cha mẹ cũng nên chịu khó tìm hiểu nguyên nhân tại sao con lại như thế.
1. Bé không được đáp ứng đúng nhu cầu
Ba mẹ cần hiểu được nhu cầu cơ bản của bé như ăn, ngủ, đi vệ sinh, muốn được chở che, quan tâm. Điều này sẽ giúp ba mẹ biết làm thế nào để con không tiếp tục ăn vạ nữa, nếu không muốn nghe bé khóc lóc, mè nheo.
Ví dụ như bé khóc gắt ngủ nhưng ba mẹ hiểu sai là con đòi ăn thì càng cho ăn, bé càng khóc dữ dội. Nếu lúc này ba mẹ hiểu đúng nhu cầu của con và đưa bé vào phòng để cho bé ngủ, hát ru con ngủ, kể chuyện cho bé nghe trước khi đi ngủ thì bé sẽ nín khóc ngay.
2. Bé cảm thấy ít được quan tâm
Bất kỳ cô, cậu nhóc nào cũng muốn được ba mẹ để ý và nâng niu chăm sóc. Để bé không mè nheo, tốt hơn hết là mẹ đừng đợi đến lúc bé hỏi: “Mẹ có yêu con không” mà nên thể hiện sự quan tâm một cách chủ động để bé luôn cảm thấy được ba mẹ hỗ trợ và thấu hiểu. Tuy nhiên, bạn không nên thể hiện sự chú ý khi bé đang nhõng nhẽo và nuông chiều bé không đúng lúc.
3. Bé cảm thấy bất lực
Khi bé cảm thấy mình không có chút ảnh hưởng nào đến ba mẹ, chắc chắn con sẽ dùng đến biện pháp mít ướt. Vì thế, đầu tiên, ba mẹ nên cho bé thấy bạn đang lắng nghe nhưng chưa thể đáp ứng yêu cầu của con. Tiếp đến, bạn khuyến khích bé sử dụng giọng nói bình thường một cách tự tin thay vì giọng khóc lóc đầy thất thế. Xa hơn, bạn cần chỉ cho con thấy rằng con hoàn toàn có thể đạt được điều con muốn nếu thật bình tĩnh và biết cách thuyết phục.
Bé khóc có thể do con đang gặp áp lực
4. Bé muốn khóc
Có thể bé đang bị dồn nén quá nhiều áp lực. Trẻ nhỏ có thể cảm thấy căng thẳng vì những chuyện như tập ngồi bô, mẹ mới sinh em bé, nhà có người giúp việc mới… Lúc này, bạn cần chia sẻ và quan tâm nhiều hơn đến cảm xúc của bé.
[inline_article id=35549]
5. Bé được nuông chiều
Thông thường, nếu trẻ ăn vạ vài lần và “dọa” được ba mẹ thì chắc chắn bé sẽ tiếp tục thực hiện chiêu này để có được thứ mình muốn. Vì thế, ba mẹ không nên thỏa hiệp với các đòi hỏi không hợp lý của con. Thay vào đó, bạn có thể tìm giải pháp để trấn an bé, ví dụ như giải thích cho con hiểu rằng thứ con muốn thật sự không tốt cho sức khỏe, nó sẽ làm con bị đau… hoặc ba mẹ có thể đưa ra các phương án thay thế cho bé tự chọn.
Bạn không cần phải quá căng thẳng về những tình huống khóc mếu thường xuyên diễn ra. Đừng quá tập trung vào việc giải quyết vấn đề, mà quan trọng hơn cả là lắng nghe cảm xúc của mình. Trên hết, bạn luôn yêu bé. Khi bạn ôm con vào lòng và thủ thỉ với bé, mọi hờn lẫy sẽ kết thúc mau chóng mà thôi.
Ăn vạ có tính di truyền
Nhiều cha mẹ tự trách mình khi con ăn vạ, song các nhà khoa học tiết lộ rằng đây là vấn đề thuộc về di truyền chứ không hẳn do giáo dục.
Trong nhiều thập niên, người ta vẫn nghĩ thói hung hăng, ăn vạ ở trẻ được hình thành là do sống trong môi trường xấu. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng ngay từ lúc sơ sinh, đặc biệt là độ tuổi từ 2-4 tuổi, trẻ rất dễ nhiễm tật hư ảnh hưởng đến tính cách sau này.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu thuộc trường Đại học Montreal, Canada vừa tìm ra những sự khác biệt quan trọng về cả tần suất lẫn tỷ lệ những cơn giận dữ của trẻ dựa trên mối tương tác giữa di truyền và môi trường. Cuộc khảo sát được thực hiện trên những đứa trẻ sinh đôi cùng trứng, sinh đôi khác trứng và những đứa trẻ bình thường. Kết quả là yếu tố môi trường sống giống hay khác nhau ảnh hưởng rất ít đến tính hay ăn vạ của trẻ.
Thay vào đó, yếu tố di truyền chi phối chủ yếu xu hướng phát triển của trẻ. Theo đó một số trẻ sẽ bình tĩnh, điềm đạm hơn, trong khi một vài trẻ khác lại hay gào khóc và phản đối thái quá khi không vừa ý điều gì. Trẻ từ 1,5 tuổi đến 4 tuổi có thể cắn, đấm đá và vật lộn trên sàn để giải phóng cơn nóng giận của mình.
Mặc dù vậy, di truyền cũng không quyết định toàn bộ và mãi mãi cho quá trình phát triển của trẻ. Các bậc cha mẹ cần lưu ý một số điều để giúp con giảm bớt tính hung hăng, hay nóng giận và ăn vạ.
Ăn vạ cũng có thể do di truyền
Hầu hết trẻ nhỏ, trẻ vị thành niên và kể cả người lớn đều dễ cáu kỉnh khi bị áp lực tâm lý, từ đó hình thành thói quen phản kháng. Càng bị đè nén trẻ càng dễ hung hăng. Vì vậy, các bạn nên chú ý giữ mối quan hệ giữa cha mẹ – con cái, anh chị em và bạn bè của trẻ sao cho hài hòa, ít xung đột.
Bạn không nên cấm đoán trẻ mà cần khéo léo hướng con quan tâm đến nhiều chủ đề khác thay vì xoáy sâu vào mối xung đột. Đặc biệt, bạn đừng để cả nhà rơi vào cuộc chiến lẩn quẩn “mè nheo – không cho – ăn vạ – nhượng bộ – ngày càng ăn vạ” giữa trẻ và người lớn.
Có nên cho trẻ sơ sinh đi ngủ sớm? Ép trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ đi ngủ sớm cũng là một nguyên nhân gây mất ngủ và tạo thói quen càu nhàu, phản kháng của trẻ. Buổi tối, một đứa trẻ chưa buồn ngủ mà bị bắt nằm im trên giường sẽ ở trong tâm trạng đè nén, đến khi trẻ mệt mỏi thật sự thì cũng không tài nào ngủ được, lúc ấy cơn cáu giận sẽ bùng nổ khó mà xoa dịu. Nếu cứ kéo dài như vậy ngày này qua ngày khác, tình trạng này sẽ là một cơn khủng hoảng thật sự cho tất cả mọi người đấy. Vậy bạn đã biết làm thế nào để đối mặt một cách thông minh trước trẻ có “gen ăn vạ” rồi chứ?
[inline_article id=173056]
Ăn vạ là “căn bệnh” mà mọi trẻ nhỏ đều dễ dàng mắc phải. Việc của cha mẹ là cần tìm cách thuyết phục và giáo dục con đúng cách để bé luôn cảm thấy được quan tâm, yêu thương. Mặt khác có thể giúp trẻ nhận ra một điều, đôi khi không phải thứ cứ muốn là được và con phải chấp nhận điều đó.
Ngay từ trong bụng mẹ, trẻ đã có thể lắng nghe và nhận biết âm thanh bên ngoài. Càng được tiếp xúc nhiều với ngôn ngữ, bé càng học nói nhanh hơn. Để dạy trẻ tập nói, mẹ chỉ cần áp dụng những “chiêu” sau đây:
7 cách dạy bé tập nói với trẻ nhỏ
1. Phản ứng với tiếng khóc của con
Trong năm đầu tiên của cuộc đời, hầu hết các nhóc bày tỏ mong muốn và giao tiếp với mọi người thông qua tiếng khóc của mình. Các mẹ phản ứng với tiếng khóc của bé cho bé biết rằng mẹ đang lắng nghe. Điều này giúp bé cảm thấy mình được an toàn hơn nhiều.
Cách mẹ phản ứng với tiếng khóc cho con cảm giác được lắng nghe và an toàn
2. Trò chuyện với bé
Mặc dù lúc này bé chưa thể nói mà chỉ có thể phát ra tiếng ê a trong miệng, nhưng việc thường xuyên nói chuyện sẽ giúp bé nhận biết âm thanh và tăng vốn từ vựng hằng ngày.
Bắt đầu với những câu nói như: “Cục cưng của mẹ đói hả?”, “Con khó chịu ở đâu? Nói mẹ nghe nào”, “Hôm nay trời nắng đẹp, mẹ bế cục cưng ra phơi nắng nhé” hay như “Bé có yêu mẹ không?”… vừa giúp mẹ và bé gần gũi nhau hơn vừa giúp bé học từ tốt hơn.
3. Tạo môi trường giao tiếp
Một đứa trẻ có thể lắng nghe và hiểu âm thanh xung quanh trước cả khi bé có thể nói được. Vì vậy, một môi trường đầy những cuộc hội thoại và âm thanh sẽ giúp bé học nói nhanh hơn. Mẹ không cần phải bắt con nói một cách chính xác. Chỉ cần bạn nói đúng, bé cưng cũng sẽ học được cách nói đúng.
4. Dạy bé tập nói: Học đi đôi với hành
Tất nhiên, học “chay” bao giờ cũng nhàm chán và khó tiếp thu hơn. Vì vậy, nếu khi nói chuyện với con, bạn có thể kết nối những từ ngữ với hành động, bé sẽ tiếp thu nhanh hơn.
Chẳng hạn, nếu thấy bé chạm vào chân của mình, đây là “thời cơ” để bạn dạy bé từ “chân”, hoặc bạn cũng có thể dùng hành động mô tả từ ngữ…
5. Nói về những hành động của con
Mẹ nên tận dụng tất cả cơ hội để nói chuyện với con. Trước khi làm một hành động gì, bạn nên nói với bé về những gì sắp diễn ra. Đây là cách giúp bé liên kết hành động với âm thanh. Như lúc bế con đi tắm, mẹ có thể nói với con “Bây giờ mình đi tắm cho sạch nhé” hay như lúc thay tã cho con “Mẹ thay tã cho cục cưng nhé”.
6. Kể chuyện và hát
Chuyện cổ tích và những bài hát là một trong những yếu tố quan trọng đối với quá trình dạy con tập nói. Những câu chuyện giúp bé sử dụng từ ngữ và câu một cách tốt hơn, trong khi việc lặp đi lặp lại từ trong bài hát giúp bé ghi nhớ từ. Mỗi khi kể chuyện hoặc hát cho con nghe, mẹ nên kết hợp với những động tác dễ thương, ngộ nghĩnh để làm bé thích thú hơn.
[inline_article id=3064]
7. Dạy bé tập nói: Hiệu quả của những trò chơi
“Đây là cái gì” là trò chơi phù hợp cho những nhóc nhỏ đang trong quá trình nhận biết và gọi tên đồ vật. Mẹ cũng có thể hỏi bé về màu sắc hoặc hình dáng của món đồ chơi này. Đối với những trẻ lớn hơn, mẹ có thể thử trò phức tạp hơn như “Những gì xảy ra tiếp theo?”. Bạn kể cho bé nghe một câu chuyện hay một tình huống và hỏi bé xem chuyện gì có thể xảy ra tiếp theo trong câu chuyện.
3 cách dạy bé tập nói với trẻ tập đi và mẫu giáo
1. Dạy bé tập nói: Kể lại những gì xảy ra trong ngày
Với một đứa bé mới biết đi, mỗi ngày là một cuộc phiêu lưu. Chuyện bé theo bà đi chợ mua táo, theo anh đi ra công viên, hay bé ngồi xem chị giúp việc phơi quần áo đều có thể là đề tài thú vị.
Mỗi đêm trước khi đi ngủ, ba mẹ nên dành thời gian hỏi chuyện về những việc xảy ra trong ngày. Nếu bé chỉ mới nói được từ đơn hoặc từ đôi, bạn có thể hỏi bé những câu hỏi cụ thể. Chẳng hạn bé nói rằng bé đã đến khu trò chơi ở công viên, bạn có thể biết thêm chi tiết bằng cách hỏi những câu như: “Ai đưa con ra đó? Con chơi với ai? Con thích nhất trò chơi nào?”. Chú ý chọn các câu hỏi để bé trả lời càng nhiều từ càng tốt. Cách này đặc biệt có ích với các bậc phụ huynh gửi con ở nhà trẻ vì không chỉ dạy bé tập nói mà ba mẹ còn có thể biết được các hoạt động ở lớp của con.
Khi dạy bé tập nói, ba mẹ nên tạo không khí vui vẻ, đừng nên đặt yêu cầu quá cao với bé
2. Dạy bé tập nói: Tạm ngừng khi kể chuyện
Sau khi đã kể cho bé nghe chuyện Rùa và thỏ đến lần thứ 100, bạn sẽ không quá ngạc nhiên khi biết bé đã thuộc lòng câu chuyện. Đây là lúc cho bé cơ hội tỏa sáng đồng thời dạy bé tập nói bằng cách kể cho bé nghe một trong những câu chuyện mà bé thích nhất, rồi thỉnh thoảng tạm ngưng đọc để bé có thể “điền vào chỗ trống”.
Nếu cần, bạn có thể nhắc bé và yêu cầu bé lặp lại theo bạn. Mỗi lần kể chuyện, hãy ngừng ở những chỗ khác nhau để bé có thể luyện phát âm từ mới.
3. Nói chuyện qua điện thoại
Hầu hết các bé đều tỏ ra rất thích thú với điện thoại trước cả khi bé biết nói. Vì thế, đây là một vật dụng rất hay để “dụ” bé nói chuyện. Khi bạn bè hoặc người thân gọi điện đến thăm hỏi, bạn nên để bé cầm máy một lát vì lúc nói chuyện điện thoại, bé không thể sử dụng ngôn ngữ hình thể nên sẽ phải cố gắng để phát âm và nói. Khi bé bắt đầu tỏ ra bực bội vì không diễn đạt được ý mình với người bên kia đầu dây, bạn có thể giúp bé.
Nếu người đối thoại là người thân, bạn có thể nhờ người đó hỏi bé những câu đơn giản. Nếu bé không trả lời, bạn có thể dẫn dắt bé bằng những câu như: “Con có thể cho ngoại biết trưa nay con ăn gì hay không?” hoặc: “Con nói cho dì út biết là con rất thích cái váy dì út may cho được không?”…
Những điều cần tránh khi dạy bé tập nói
1. Lặp lại lỗi phát âm sai của bé
Khi các bé mới tập nói thường không thể tránh khỏi việc phát âm ngọng, sai nghe rất ngộ nghĩnh, đáng yêu, nên có mẹ cố tình lặp lại theo cách nói của bé một cách thích thú. Tuy nhiên, việc làm này nếu kéo dài và thường xuyên, vô tình sẽ trở thành thói quen, khiến bé ngày càng nói ngọng hơn và việc sửa lỗi cho bé cũng khó khăn hơn. Vì vậy, bạn cần phải phát âm thật chuẩn xác khi dạy bé nói, kiên nhẫn nói đi nói lại từ đúng rồi để bé lặp lại.
2. Trợ giúp bé quá nhanh
Chỉ cần thấy bé lấy tay chỉ bình nước là ngay lập tức bạn lấy nước cho bé uống. Việc đoán biết đúng ý muốn của con khiến các bà mẹ cảm thấy rất vui. Tuy nhiên, việc này đã tước mất cơ hội tập nói của bé, dễ khiến bé lười suy nghĩ và không chịu tìm cách biểu đạt mong muốn của mình bằng lời nói. Đây là những lỗi phổ biến của nhiều bậc cha mẹ.
Để tránh và khắc phục lỗi này, thay vì phản xạ nhanh trước những nhu cầu của bé, bạn hãy tìm cách khích lệ, động viên bé phát ra âm thanh, và dùng ngôn ngữ thể hiện mong muốn của mình.
3. Dạy bé nói từ “người lớn”
Nhiều gia đình, cả ba mẹ và ông bà đều không ý thức được việc nên chọn lựa từ ngữ mà cứ vô tư dạy bé những từ không hay, vì cho rằng về sau có thể uốn nắn lại cũng không sao. Khi thấy bé nói được những từ “người lớn” một cách ngộ nghĩnh, các bậc phụ huynh không thấy khó chịu mà còn vô cùng thích thú.
Thực chất những tiếng nói đầu đời rất ý nghĩa với con trẻ, là cột mốc đầu tiên cho những câu nói khác để mở rộng kỹ năng giao tiếp xã hội, mọi từ ngữ bé học được đều được vận dụng và khó sửa đổi về sau. Vì vậy, bạn và mọi thành viên trong gia đình không nên vì quá hào hứng mà dạy bé nói một cách vô tội vạ, nên có sự chọn lọc từ ngữ để dạy khi bé mới tập nói.
4. Dạy bé… trả treo
Có nhiều cha mẹ cố tình nói sai để tập cho bé cãi lại, vì nghĩ rằng như vậy là bé thông minh, khôn khéo. Tuy nhiên, khi “trả treo” trở thành thói quen sẽ ảnh hưởng xấu đến sự giao tiếp của bé về sau.
Ở giai đoạn dưới 3 tuổi, nhận thức của bé còn chưa phát triển, ngôn ngữ của bé chỉ đơn giản là bắt chước người lớn, chứ chưa hề hiểu hết ý nghĩa của lời nói. Vì vậy, bạn nên chú ý cách cư xử, giao tiếp của mình để con học được những điều hay, đẹp. Những từ ngữ không hay khi qua miệng con trẻ bi bô dù nghe dễ thương thế nào thì cũng cần chấn chỉnh, vì bạn không thể biết con có thể vận dụng thường xuyên và nhớ dai thế nào, để lâu về sau muốn sửa cũng không dễ.
5. Giải thích không thống nhất
Ở tuổi tập nói, các bé rất tò mò, thường hay hỏi, nhiều khi những câu hỏi rất ngu ngơ và chi tiết làm người lớn khó chịu. Ba mẹ khi này cũng hay nghĩ con còn nhỏ nên chỉ giải thích qua loa. Tuy nhiên, nếu vấn đề không quá phức tạp, bạn nên dành thời gian giải thích một cách dễ hiểu nhất cho con và tuyệt đối tránh việc mẹ nói thế này, ba lại nói thế khác, bởi điều đó rất dễ làm mất lòng tin ở con trẻ.
Đọc cho bé nghe những câu chuyện dễ thương để giúp bé gần gũi với giọng nói của mẹ
Đọc cho bé nghe những câu chuyện dễ thương để giúp bé gần gũi với giọng nói của mẹ
Bước 1
Khuyến khích khả năng đáp ứng của bé bằng trò chơi kích thích vận động đơn giản. Khi bé đã có thể đá trong bụng mẹ, ghi nhớ vị trí quan trọng đó. Sáng sớm khi ngủ dậy, mẹ bầu xoa nhẹ vào vị trí bé thường đá, và thủ thỉ “Đá đi con yêu”. Có thể bé sẽ không phản ứng ngay lần đầu tiên, nhưng càng về sau, bé sẽ biết cách đá đúng vị trí bạn xoa trên bụng theo yêu cầu của mẹ.
Bước 2
Nhiều mẹ bầu cho con nghe nhạc với mong muốn phát triển trí thông minh cho bé về sau. Tốt nhất bạn đừng nên tin 100% vào lý thuyết này. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn rằng sau khi chào đời, bé sẽ cảm thấy thân quen, gần gũi và dễ chịu với bản nhạc mình đã từng nghe trong bụng mẹ. Hơn nữa, âm nhạc cũng có những ảnh hưởng tiêu cực với thai nhi. Khi nghe nhạc quá lớn, chẳng hạn ở buổi hòa nhạc, dù âm thanh không thể xuyên qua người bạn để gây hại đến thính giác của bé, nhưng vẫn có tác động xấu nhất định. Sau này khi bé chào đời, khả năng thích ứng của bé sẽ bị suy giảm. Bé sẽ dễ cáu gắt, la khóc khi thấy khó chịu. Không nhất thiết phải là nhạc Mozart, bạn có thể kích thích cảm xúc âm nhạc trong bé bằng loại âm nhạc bạn yêu thích, miễn là không để âm lượng quá lớn.
[inline_article id = 20234]
Bước 3
Đọc truyện cho bé nghe. Đừng chọn những loại truyện cao siêu như Ba vạn dặm dưới đáy biển hay Ông già và biển cả. Chọn những mẩu truyện ngắn, dễ thương và đọc cho bé nghe nhẹ nhàng, trìu mến. Cũng như âm nhạc, giọng nói của mẹ chính là liều thuốc tuyệt với để dỗ bé nín khóc hay ru bé ngủ khi bé chào đời.
Bước 4
Dạy bé qua chế độ dinh dưỡng của mẹ. Sự kết nối mạnh mẽ nhất giữa mẹ và bé chính là chuyện ăn uống đấy. Thông qua những gì mẹ ăn, bé cảm nhận môi trường bên ngoài như môi trường bên trong. Nếu mẹ biếng ăn, ăn ít hoặc chỉ thích ăn vặt, bé sẽ cảm thấy thế giới bên ngoài thiếu thốn và không có gì thú vị. Tuy nhiên đừng vì vậy mà ăn quá nhiều để cho bé cảm giác đầy đủ, vừa phải thôi nhé mẹ bầu, ăn nhiều chỉ khiến bé dễ có nguy cơ thừa cân sau này mà thôi.
Để bé không quá lạm dụng việc mè nheo, bạn có thể tham khảo một vài gợi ý bên dưới.
Nhắc nhở mỗi khi bé nhõng nhẽo
Người lớn thường tự cho rằng các bé tự biết giọng điệu nhõng nhẽo của mình nghe kinh khủng ra sao, nhưng sự thật có thể không phải vậy. Nếu bạn cảm thấy rằng bé đang nhõng nhẽo, bạn nên nói cho bé và yêu cầu bé sử dụng giọng bình thường của bé thay vì la hét.
Bạn có thể thử diễn cho bé nghe trong trường hợp bé không thấy được sự khác biệt trong giọng nói của mình. Một số chuyên gia đề nghị rằng bạn nên ghi âm bé, cả khi bé đang nhõng nhẽo và khi bé đang nói chuyện bình thường. Khi cả bạn và bé đang trong tâm trạng tốt, mở băng cho bé nghe và cùng trao đổi về nó. Hãy giải thích cho bé hiểu rằng nếu bé nhõng nhẽo sẽ khiến người khác bực mình và không muốn nghe thêm những gì bé nói.
Dạy con cách đưa ra yêu cầu đúng lúc
Nhõng nhẽo là cứu cánh cuối cùng khi bé đã cố gắng và thất bại trong việc thu hút sự chú ý của bố mẹ. Đó là lý do tại sao bạn thường nghe bé nhõng nhẽo khi bạn đang mải nói chuyện với một ai đo, khi bạn đang chăm chú theo dõi một chương trình TV, đọc sách và lờ bé đi. Nói tóm lại, bất cứ khi nào bạn tập trung vào một việc gì khác và bé cần sự giúp đỡ của bạn thì đó là thời điểm thích hợp cho bé nhõng nhẽo.
Bất cứ khi nào bé yêu cầu một việc gì đó theo cách dễ chịu, hãy cố gắng đáp ứng yêu cầu của bé ngay khi bạn có thể. Ngược lại, nếu bé đòi hỏi khi bạn đang bận giải quyết một công việc nào đó, bạn nên bảo bé chờ đợi và kiên nhẫn. Nếu bé muốn chen ngang quãng thời gian này, tất nhiên, bạn vẫn có thể đáp ứng trước những lời hỏi xin lịch sự, đáng yêu.
Nếu bạn đang dở tay làm việc gì thì bạn nên dành ra vài giây để ghi nhận nhu cầu của bé và cho bé khoảng thời gian ước lượng mà bạn có thể đáp ứng yêu cầu của bé và đảm bảo thời gian bạn hứa với bé là thời gian thực.
Cho bé thấy cách tốt hơn để chỉ đích danh vấn đề
Đôi khi bé nhõng nhẽo vì bé không thể bộc lộ cảm xúc, vì thế hãy giúp bé thể hiện bản thân khi bạn có thể. Ví dụ, bạn có thể nói với bé, “mẹ có thể thấy bây giờ con đang buồn. Đó có phải là vì bây giờ mẹ không thể dắt con đi bơi không?” Điều này sẽ giúp bé trao đổi cởi mở với bạn.
Bé mẫu giáo đã đủ lớn để hiểu bạn cảm thấy như thế nào khi bé nhõng nhẽo, tuy nhiên thời điểm tốt nhất để nói chuyện với bé không phải là lúc giọng bé đang thét cao lên. Khi cả bạn và bé đều bình tĩnh, hãy bảo bé, ” mẹ không thích cách con đòi ăn kem như chiều nay. Nếu con thật sự muốn một cái gì, con sẽ có cơ hội tốt hơn để đạt những gì con muốn nếu con hỏi xin mẹ bằng giọng tử tế.”
Bạn không nên nhượng bộ mỗi khi con nhõng nhẽo
Bạn nên dành một khoảng thời gian nhất định trong ngày để đọc sách, chơi game hoặc chỉ đơn giản là vui vẻ cùng bé. Khi bé nhận thấy có nhiều cách khác để nói nhu cầu của bé một cách có hiệu quả và việc nhõng nhẽo không đem lại kết quả gì, tiếng nhõng nhẽo sẽ mất dần.
Ngăn chặn sự cáu kỉnh
Bạn có thể không chú ý, nhưng bé thường cáu kỉnh, lớn giọng khi đang đói, mệt. Thay vì dắt một đứa trẻ đang đói bụng đi mua sắm trước bữa tối và mong bé sẽ ăn tạm ít bánh quy, bạn nên cho bé ăn trước khi đi hoặc mang theo cho bé những món ăn nhẹ bổ dưỡng mà bé có thể ăn trên đường đi hoặc trong cửa hàng. Bằng cách này, mọi việc sẽ dễ dàng hơn cho cả bạn và bé.
Trả lời một cách kiên định
Cho dù yêu cầu của bé có hợp lý hay không, điều quan trọng là cho bé biết rằng cách bé hỏi xin không có hiệu quả. Hãy nói, “mẹ không thể hiểu ý con khi con nói chuyện kiểu đó. Làm ơn hãy sử dụng giọng bình thường của con và mẹ sẽ vui vẻ lắng nghe những gì con nói”. Hãy giữ giọng nói và cử chỉ khuôn mặt một cách trung lập. Việc bạn nóng giận chỉ càng “đổ dầu vào lửa” mà thôi. Điều quan trọng nhất là giữa lời nói và việc làm phải thống nhất nhau và không nên nhượng bộ hành vi không đúng của bé.
Đôi khi, áp dụng chiến thuật tảng lờ
Điều cuối cùng bạn muốn bé mẫu giáo học được là nhõng nhẽo nơi công cộng không phải là cách tốt để đạt được những gì bé muốn, vì thế hãy bám sát những nguyên tắc do bạn đặt ra. Cho dù bạn ở đâu, bạn đang ngồi với ai và cho dù bé sử dụng giọng điệu nào, bạn cũng nên giữ bình tĩnh. Không nên tức giận hoặc nhượng bộ bé. Vì chỉ cần nhượng bộ một lần, bạn sẽ nghe bé nhõng nhẽo thêm nhiều lần về sau nữa đấy!
Để bắt đầu, mẹ hoặc bé xoay quả địa cầu. Mỗi lần vòng xoay dừng lại, mẹ và bé lại cùng nhau chọn một vùng đất để cùng khám phá. Chẳng hạn, tay bạn đang dừng lại ở đất nước Trung Quốc, những câu chuyện huyền thoại và lịch sử, nói về một số món ăn hay một bộ phim, xem một chương trình truyền hình về văn hóa Trung Hoa sẽ đưa bé đến gần xứ sở này hơn.
Cách dạy con trực quan và vui nhộn này sẽ lôi kéo vé vàonhững bài học một cách tự nhiên và dễ dàng
Mở rộng cuộc hành trình
Song song với việc dùng quả địa cầu, bạn cũng có thể nhờ bạn bè ở khắp nơi trên thế giới gửi về những tấm bưu thiếp có mô tả các địa điểm và những việc họ đã trải nghiệm. Kết hợp những bưu thiếp đó với mỗi lần xoay quả địa cầu cùng con.
Bên cạnh đó, một số trang web kết bạn trực tuyến, các mạng xã hội cũng rất có ích nếu con bạn đã lớn. Tất nhiên, việc kết bạn này nên được theo dõi cẩn thận. (Nếu bạn cần thêm các bí quyết để con lên mạng an toàn, tham khảo Tại đây)
Để dạy con thông minh, bạn không cần phải là một nhà thông thái hay nhà du hành
Nếu có thể, bạn hãy tiếp tục mở rộng hành trình khám phá văn hóa bằng cách đưa con đến một cộng đồng dân cư có nhiều người nước ngoài hoặc có các nhóm dân tộc khác sinh sống để cảm nhận nền văn hóa truyền thống của họ, từ trang phục, những vật trang trí nhà cửa, cửa hàng, ăn uống ở đó, nghe những cuộc nói chuyện bằng ngôn ngữ khác và chỉ ra sự khác biệt trong kiến trúc và lối trang trí những ngôi nhà. Chẳng hạn, cuộc dạo chơi ở bản Đôn sẽ giúp bé hiểu một phần văn hóa của các dân tộc Tây Nguyên.
Trải nghiệm các hoạt động cộng đồng
Thử kiểm tra lịch sự kiện, lễ hội hay buổi diễu hành của các nhóm cư dân mà bạn và bé đang khám phá. Thử cùng bé tìm hiểu ý nghĩa, nguồn gốc và các nét đặc trưng của các sự kiện đó. Chắc chắn ngày hội Chol Chnam Thmey (lễ mừng năm mới cổ truyền của người Khmer) sẽ rất khác với ngày Tết Nguyên Đán của người Việt. Mỗi sự kiện, mỗi ngày lễ, tết sẽ cho bé cơ hội tiếp xúc với rất nhiều điều mới lạ mà bạn có thể phải mất rất nhiều thời gian để truyền đạt nếu chỉ dùng lý thuyết.
Một cách sáng tạo khác để dạy con về thế giới đó đây: Chọn ra một nền văn hóa nào đó và truyền cảm hứng cho bé trong bộ trang phục hóa trang nhân dịp Halloween, ví dụ như bộ y phục samurai Nhật Bản hay trang phục Lederhosen của Đức. Trong những năm gần đây, ngày Halloween đã trở nên phổ biến hơn ở các thành phố lớn, bạn có thể dễ dàng tìm được các cửa hàng bán đạo cụ và trang phục cho ngày này.
Tìm về cội nguồn
Đừng chỉ mải phiêu du ở các xứ sở xa xôi. Bạn có thể truyền cảm hứng cho con về ngay chính quê hương mình. Những câu chuyện lịch sử, những di tích, những dẫn chứng sống về nên văn hóa ở khắp nơi xung quanh bạn. Nhờ có mối liên hệ với nền văn hóa này, trẻ sẽ dễ cảm nhận được ý nghĩa và thu được những trải nghiệm sâu sắc.
Lúc bé cảm thấy vui vẻ nhất, tươi tỉnh nhất chính là thời điểm tốt nhất để mẹ cho bé ăn lần đầu tiên. Vì vậy, mẹ có thể thử cho con ăn vào buổi sáng hoặc ngay khi bé có một giấc ngủ ngắn. Nên cho con ăn lúc bé không quá đói và không có ai “lảng vảng” xung quanh làm bé mất tập trung. Tắt TV và các thiết bị có thể làm phân tán sự chú ý của bé, mẹ nhé!
Không có một thực đơn cố định nào cho lần ăn này cả. Chuối và bơ có vẻ khá thích hợp để bắt đầu nhưng mẹ cũng có thể cân nhắc đến các loại rau hoặc thậm chí là thịt. Mẹ không nên bắt bé ăn quá nhiều trong lần đầu tiên này, ngay khi bé lắc đầu hoặc có dấu hiệu lơ là có nghĩa là bé đã ăn đủ rồi đấy.
Sự đa dạng của thực phẩm
Ngay khi bé bắt đầu quen thuộc với thức ăn, mẹ nên bắt đầu “quảng cáo” với bé những thực phẩm mới ngay lập tức. Một vài chuyên gia khuyên rằng nên cho bé ăn những loại thực phẩm tương tự nhau trong vài ngày để tìm ra những phản ứng xấu của bé với loại thực phẩm đó rồi mới bắt đầu với những thứ khác. Nhưng cũng có người cho rằng, mẹ nên cho bé ăn thực phẩm mới mỗi ngày để làm phong phú thêm khẩu vị của bé. Làm thế nào đây mẹ nhỉ? Đơn giản là nên dùng mhững “món ruột” của bé để “quảng cáo”cho những món mới này. Chẳng hạn nếu bé thích chuối, mẹ có thể thử trộn chuối với đu đủ cho bé ăn. Mẹ nên học hỏi vài cách “trộn” những loại thực phẩm với nhau để làm bữa ăn của bé thêm phong phú và đủ chất dinh dưỡng.
Cho phép bé tham gia vào quá trình nấu nướng của bạn
Thử, thử và…thử
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cứ 4 bà mẹ thì có 1 người từ bỏ một món ăn ngay khi bé tỏ ra không thích và không chịu ăn món đó trong khoảng 5 lần hoặc thậm chí ít hơn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, phải tới 15 lần thử, bé mới “tạm” chấp nhận một món ăn mới lạ. Vậy nên, nếu mẹ có gặp trở ngại khi cho bé ăn thử món nào mới, cách tốt nhất là không ngừng thử lại và đừng bỏ cuộc. Nếu hôm nay bé không thích ăn cà rốt, mẹ có thể thử cho bé vào vài ngày sau đó và lặp lại vài lần. Mẹ cũng có thể thử thay đổi cách chế biến của mình như luộc, hấp, hầm, chiên… để làm món ăn “hấp dẫn” bé hơn.
Mẹ có thể tham khảo thêm ứng dụng: Dinh dưỡng cho bé theo độ tuổi để biết nên cho con ăn gì tùy theo độ tuổi của bé nhé!
Thêm gia vị
Không có một nghiên cứu nào bắt bé phải có một chế độ ăn “tẻ nhạt” cả. Thêm gia vị để làm món ăn phong phú và hấp dẫn hơn cho bé. Mẹ có thể bắt đầu với những loại rau có mùi nhẹ nhàng như thử kết hợp quế với táo, rau mùi xay với bơ…
Cho bé ăn đa dạng các loại thực phẩm
“Kết nối” bé với thực phẩm
Mẹ có thể kết hợp với ăn và giới thiệu luôn cho con biết về những loại thức ăn này. Cho bé biết tên, cầm thử và nói cho bé biết một vài thông tin của một vài loại thực phẩm. Mẹ có thể cho bé đến thăm một khu vườn có trồng các loại rau. Bé sẽ thích thú hơn nhiều khi ăn những loại thực phẩm đó vào những lần sau đấy!
Cho bé tham gia vào quá trình nấu ăn
Mẹ có biết nếu đưa bé lại gần nơi mẹ nấu đồ ăn có thể giúp bé ăn tốt hơn nhiều không? Bé có thể ngửi thấy mùi thơm của những món ăn và cảm thấy quen thuộc hơn với chúng. Mẹ cũng có thể cho bé tham gia vào quá trình nấu ăn. Những món ăn do chính mình làm ra sẽ “hấp dẫn” với bé hơn đấy!
Đối với những bé nhỏ, mẹ có thể bé ở một nơi an toàn và có thể thấy được hết quá trình nấu nướng trong bếp của mình. Nhớ giữ bé ở nơi an toàn và mẹ cũng có thể dễ dàng quan sát bé nhé! Khi bé được 18 tháng tuổi, mẹ có thể thử “nhờ” bé khuấy hộ mẹ các món trong chén của mình rồi đấy.
Vì còn nhỏ chưa ý thức được gì nên những hành động của bé hoàn toàn là không cố ý. Những đứa trẻ con thường hay làm vỡ cái này cái kia hoặc thường gây ra những lỗi lầm nho nhỏ. Thay vì nổi giận vì bé lỡ làm vỡ cái ly thủy tinh, trước tiên bạn nên kiểm tra xem bé có bị thương chỗ nào không hay có bị mảnh thủy tinh dính vào người không. Sau đó bạn có thể dạy bé cách cầm một cái ly như thế nào hoặc đơn giản hơn là đưa cho bé cái ly nhựa và quên chuyện vừa xảy ra đi.
Luôn nhớ cái gì mới là điều quan trọng
Trẻ con luôn thích làm trái ý cha mẹ, đặc biệt khi bạn càng cấm bé thì bé lại càng hứng thú với việc đó. Nếu khi bạn và con đang mâu thuẫn về quần áo của bé, thay vì cứ bắt bé làm theo ý mình, bạn nên cho bé tự chọn lựa : “Con thích cái màu nào? Vàng hay xanh?”. Việc cho bé tự chọn lựa còn có thể giúp tăng khả năng độc lập của bé sau này.
Dành một phút và suy nghĩ xem điều gì mới thật sự quan trọng với bạn: Việc con bạn mặc bộ quần áo phù hợp hay là niềm vui của bé? Bạn nên dành ra vài phút mỗi ngày để nhắc mình nhớ điều gì mới thật sự quan trọng với bạn. Với cách này, bạn có thể dễ dàng bỏ qua những thứ nhỏ nhặt hơn.
Khi dạy con, điều quan trọng là bạn phải kiên nhẫn với bé.
Thư giãn và đếm tới 10, 20 hoặc 30
Khi bạn muốn la mắng hay nói điều gì đó không nên với bé, dành vài giây để đếm từ 1 đến 10. Nếu đếm đến 10 vẫn chưa làm bạn bình tĩnh lại, bạn có thể đếm tới bất kỳ con số nào có thể đủ thời gian để bình tĩnh lại. Điều hòa lại hơi thở của bạn, hít thở sâu. Bỏ mọi chuyện qua một bên, ra ngoài trong giây lát. Bạn có thể nằm dài trên giường hay làm bất cứ chuyện nào khác có thể giúp bạn lấy lại được bình tĩnh. Chỉ nên giải quyết mọi chuyện khi mà bạn đã thật bình tĩnh.
Con bạn ném miếng bánh ngọt xuống sàn nhà? Đây không phải là một vấn đề lớn lắm. Nếu bạn muốn con mình có thể lịch sự, ngăn nắp, đừng quá vội vàng ép bé vì bé vẫn còn nhỏ lắm. Đừng đặt kỳ vọng quá cao ở bé. Thay vào đó bạn có thể tập cho bé từ từ. Luôn nhớ rằng, mọi chuyện đều cần thời gian và không có chuyện gì có thể giải quyết ngay được. Bạn cần thời gian để có thể trở nên kiên nhẫn hơn. Còn bé cưng nhà bạn cũng cần thời gian để trưởng thành hơn, thoát dần khỏi những thói quen gây khó chịu đó.
Phụ huynh chia sẻ về việc dạy bé học chữ trước lớp 1
Dạy trẻ học trước khi vào lớp 1 là chín ép?
Một trong những điểm bất cập chính của việc trẻ đi học trước lớp một đó là vì trẻ trong độ tuổi mẫu giáo cần được tự do vui chơi và khám phá những kỹ năng xã hội, kỹ năng ngôn ngữ theo cách tự nhiên nhất. Lạm dụng việc dạy chữ cho con làm trẻ mệt mỏi, căng thẳng, mất nhiều thời gian và làm ảnh hưởng đến việc tập trung phát triển các yếu tố cần thiết khác. Nếu dạy chữ cho bé từ trước, khi vào lớp 1 trẻ sẽ mất hứng thú khi học lại cái cũ. Bên cạnh đó, trẻ không được uốn nắn và rèn luyện đúng ngay từ đầu sẽ khó rèn lại hơn.
Bé học trước cũng chỉ được mấy tháng đầu?
Đồng tình với quan điểm trên, một số phụ huynh có con học lớp một tâm sự: “Con tôi đang học lớp 1 tại một trường tương đối của quận Đống Đa, tôi không cho con đi học trước nhưng con tôi vẫn học tốt. Các con học cả ngày ở trường tôi chỉ cảm thấy cô rèn chữ rất kỹ nên con phải tập viết nhiều nên hơi vất vả. Một số bạn đi học trước thì cũng chỉ được mấy tháng đầu thôi, sang học kỳ hai lại về đúng sức của con” , NM.
Một phụ huynh khác chia sẻ kinh nghiệm để con học tốt dù không học chữ trước trong giai đoạn mẫu giáo: “Mình không cho con học trước chương trình. Trước khi học tầm 1 tháng mình cho con tô chữ để mềm tay, và dạy con về cách ngồi sao cho đúng. Mỗi tối tầm 30 phút. Khi cháu vào lớp 1, hai vợ chồng mình kèm con mất khoảng gần 2 tháng là cháu vào nếp. Và giờ thì cháu đọc thông viết thạo”, NTH.
Hầu hết các bậc phụ huynh đều không muốn ép con học và thấy xót xa khi trẻ mất đi thời gian vui chơi và cơ hội khám phá thế giới xung quanh đúng theo sự phát triển của lứa tuổi. Tuy nhiên, thực tế “nguyện vọng” này thường bị gạt đi bởi những lý do sau:
Dạy bé học chữ trước khi vào lớp 1 là học ép?
Cho con học trước vì sợ không theo kịp các bạn?
Đây cũng là một nguyên nhân chủ yếu khi dù “cấm” nhưng phụ huynh vẫn “cứ” cho con học thêm bằng cách này hay cách khác vì tâm lý muốn con học giỏi, sợ con thua kém bạn bè. Thậm chí những phụ huynh là giáo viên hoặc có người nhà là giáo viên tiểu học cũng được tư vấn tương tự:
“Trước khi con vào lớp 1, tôi đã được một người chị họ hiện đang là giáo viên tiểu học ở ĐN khuyên là nên cho con đi học trước nếu không sẽ không theo kịp bạn bè. Vì hầu như tất cả đã đi học trước khi vào lớp 1, cho nên lúc đó cô giáo cũng dạy theo kiểu là học sinh đã học rồi”, HT.
“Cả hai vợ chồng tôi đều là giáo viên, tôi cũng không cho con học trước khi vào lớp 1. Hậu quả cô giáo lúc nào gặp cũng “rên”. Con tôi thực sự bị “sốc” vì bạn chê cười không biết chữ”, phụ huynh HL tâm sự.
Dạy bé học chữ vì không theo kịp chương trình hay sợ cô giáo phê bình?
Một lý do quan trọng hơn là nỗi sợ con không theo kịp chương trình học, nhiều phụ huynh cho rằng chương trình hiện tại còn nặng và chưa thật hợp lý với quy định không cho trẻ học trước trong giai đoạn mẫu giáo:
“Tôi có con đang học lớp 1 một trường có tiếng ở HN. Con tôi cũng không đi học trước nên không thể theo được, cô suốt ngày bắt phạt vì viết chậm và xấu làm cháu rất sợ học”, PVQ.
“Con tôi học lớp 1 tại một trường tiểu học ở quận Hoàn Kiếm. Học kỳ I vừa qua, tôi và con đã phải trải qua một thời kỳ vất vả vì không cho con đi học trước. Chương trình học thì nhanh mà cũng khá nặng, cô giáo thường xuyên phàn nàn về việc bé chưa biết chữ, chưa đọc được, viết chưa đẹp, chưa biết đánh vần… Tối nào bé đi học về hai mẹ con cũng như “đánh vật” với nhau. Cuối cùng thì con tôi cũng đã biết đọc, biết viết, nhưng tất nhiên là không thể nhanh bằng các bạn đã học hết rồi”, DTTA.
Cũng cùng luận điểm “quan xa không bằng phủ nha ở gần”, một phụ huynh khác chia sẻ: “Tôi cũng có con đang học lớp 1. Sĩ số lớp là 52 em mà chương trình thì khá nặng. Mới học kỳ I mà đã nghe cô giáo đọc rồi viết lại những âm, vần, từ, câu cho đúng. Sang học kỳ II thì đã làm toán có lời giải, viết cỡ chữ nhỏ, viết chính tả nghe đọc hoặc tập chép nguyên một đoạn thơ, đoạn văn. Con tôi học bán trú, buổi chiều đã tự làm bài tập vậy mà tối về nhà còn phải học thêm 1 giờ nữa mới xong. Rất may là tôi đã dạy cho con tôi học trước từ lớp lá nếu không chắc bây giờ mệt mỏi lắm đây”.
Tuy nhiên, cũng có một số phụ huynh phản đối quan điểm này, vì nét chữ của trẻ có thể hơi xấu, hay không được tròn trĩnh, không quá quan trọng so với khả năng tiếp thu của trẻ. Nếu cha mẹ không quá đặt nặng việc con mình viết chữ đẹp, học vẹt một cách máy móc, thay vì nhận diện chữ, biết đọc biết viết, và hiểu được ngữ nghĩa của từ thì không cần sốt sắng cho con đi “học bù” để tránh những lời phê bình “cháu học chậm, chữ viết còn xấu” của cô giáo.
Nhìn chung những mong mỏi của các bậc cha mẹ có con ở lứa tuổi cắp sách tới trường đó là quy định và thực tế cần đồng nhất với nhau. Đừng để trống đánh xuôi, kèn thổi ngược, tội cho các bé và làm phụ huynh thêm hoang mang.
Tận dụng công nghệ thông minh, dạy bé học chữ!
Mẹ có thể dễ dàng tìm thấy những chương trình dạy bé học chữ cái
1. Dùng các phần mềm ứng dụng
Điện thoại thông minh và các thiết bị điện tử như máy tính bảng đang dần trở nên quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày. Sẽ không quá ngạc nhiên khi thấy một nhóc 3-4 tuổi cầm máy tính bảng chơi đùa. Thậm chí, đối với nhiều nhà, việc cho bé sử dụng điện thoại hay các thiết bị thông minh đã trở nên quá đỗi bình thường. Vậy sao mẹ không tận dụng những thiết bị này để dạy bé học chữ?
Có hàng ngàn ứng dụng có thể giúp mẹ dạy bé học chữ cái. Chỉ cần mất một chút thời gian, thậm chí bạn có thể tìm ra những phần mềm chuyên dụng dành để dạy trẻ về bảng chữ cái. Chọn những ứng dụng được đánh giá tốt, tải về và bạn đã có thể bắt đầu buổi học nhỏ của mình.
[inline_article id=50248]
2. Chương trình trực tuyến
Nếu cảm thấy không hài lòng với những ứng dụng trên điện thoại, mẹ có thể “chuyển hướng” sang những chương trình trực tuyến dạy về bảng chữ cái. Chỉ với một từ khóa đơn giản “bảng chữ cái tiếng Việt” trên kênh Youtube, mẹ có thể tìm thấy rất nhiều video dạy bảng chữ cái, từ đơn giản đến phức tạp.
Xem video, trẻ không chỉ được học về hình dáng chữ mà còn được dạy về âm vị. Ngoài ra, những video này thông thường sẽ đi kèm những bài nhạc vui nhộn, giúp bé thêm hào hứng với việc học.
[inline_article id=167]
3. Sách điện tử
Sách điện tử là một trong những bước tiến mới, giúp ích rất nhiều cho việc học của bé. Không còn là những bài học khô khan bên những trang giấy, sách điện tử không chỉ giúp bé hào hứng trong việc học và bố mẹ cũng có thể dễ dàng tham gia.
Được người tiêu dùng đánh giá cao, sách điện tử giúp bé cưng chủ động hơn trong việc học. Đồng thời, những hình ảnh minh họa sinh động đầy màu sắc và âm thanh cũng giúp bé tiếp thu tốt hơn. Ngoài ra, sách điện tử nhỏ, gọn, phù hợp để mang đi khắp nơi.
Việc dạy bé quan tâm đến người khác không hề dễ dàng nhưng cũng không quá phức tạp. Đó là một quá trình trui rèn lâu dài và bắt đầu từ hành động, định hướng của cha mẹ trong quá trình dạy trẻ.
Dạy trẻ biết quan tâm đến người khác
Đến thăm nhà chị Mai, anh Hải ngạc nhiên khi thấy bé Thảo (9 tuổi) con gái chị đang ngồi kế bên bà ngoại, đấm bóp tay chân và chăm sóc bà rất chu đáo. Anh bảo: “Bé Thảo thật dễ thương mà còn lại biết quan tâm đến gia đình. Chị Mai nuôi con khéo quá!”. Hỏi ra mới biết rằng đó là cả một quá trình chị Mai dạy dỗ và định hướng phát triển cho bé để giữ tròn nét tính cách đáng yêu của trẻ con châu Á, luôn gần gũi, quan tâm đến gia đình. Đây là một việc làm cần thiết trong thời điểm hiện nay khi mà những giá trị cuộc sống gia đình đang bị lung lay và biến đổi theo chiều hướng quá thực tế, khô khan.
Cùng điểm qua vài gợi ý của MarryBaby trong việc giáo dục trẻ nhỏ biết quan tâm đến những người xung quanh, không chỉ là các thành viên trong gia đình.
1. Giáo dục trẻ qua từng việc nhỏ trong nhà
Những việc làm giúp đỡ gia đình trong cuộc sống hằng ngày phù hợp với trẻ như: phụ mẹ quét nhà, dọn dẹp đồ chơi, rửa bát, mua đồ dùng tạp hóa… Tập cho trẻ biết phụ giúp gia đình từ những công việc thường ngày, trẻ nhỏ làm việc nhỏ phù hợp với khả năng và tính cách. Đừng quá nuông chiều bé sẽ khiến chúng ỷ lại vào cha mẹ và những người xung quanh. Bạn nên giao việc cho trẻ một cách khéo léo và hướng dẫn làm từng chút một, có như vậy bé mới cảm thấy đó là một công việc ý nghĩa và hoàn thành thật tốt. Chỉ khi đứng vào vị trí của cha hoặc mẹ làm những công việc như thế, trẻ mới có thể cảm nhận phần nào tình yêu thương qua sự vất vả hằng ngày của bạn mà có thái độ quan tâm đúng mực.
Tập cho bé phụ giúp những việc nhỏ trong nhà.
Tuy nhiên, bạn nên lưu ý rằng phải mềm mỏng và kiên nhẫn, tránh áp đặt hay ra lệnh vì như thế trẻ chỉ cảm thấy khó chịu và phản kháng lại mà thôi. Khi đó thì mọi nỗ lực của cha mẹ có thể bị phản ứng ngược đấy nhé!
2. Hướng cho con biết hiểu và nghĩ cho người khác
Đặt trẻ đứng ở địa vị hay hoàn cảnh của người khác để tưởng tượng và trải nghiệm những suy nghĩ và tình cảm của họ. Thấu hiểu và đồng tình là cơ sở tình cảm để quan tâm đến mọi người. Bạn nên giáo dục con bằng những câu chuyện, những cuốn sách mua cho con, những bộ phim mang tính giáo dục cao, lấy ví dụ cho con về những con người đã và đang phải chịu đau khổ, gợi ý cho con tưởng tượng, thể nghiệm những suy tư, tình cảm của những người đó, từ đó hình thành cho trẻ tình yêu thương, sự quan tâm, lòng cảm thương với con người.
Những dịp đi chơi xa, gia đình nên cùng nhau tham gia những hoạt động tình nguyện giúp đỡ người khác. Qua những hoạt động như thế, bạn nên trực tiếp giải thích và tâm sự với bé về những hoàn cảnh khó khăn, những số phận đáng thương để trẻ cảm nhận được sự hạnh phúc của bản thân với cuộc sống hiện tại, từ đó biết yêu thương chăm sóc những người xung quanh mình.
3. Tuyên dương, động viên khi bé làm điều tốt
Các nhà nghiên cứu tâm lý học cho rằng: “Con người khi bắt đầu tiến hành một hành vi, nếu có sự khẳng định cổ vũ, động viên kịp thời thì hiệu suất làm việc sẽ tăng lên rất nhiều”. Khi con có một hành động tử tế, hãy bảo với con rằng bé đã làm đúng. Lời khen của bố mẹ càng cụ thể càng tốt: “Con đã chia bánh cho bạn Trang phải không? Mẹ thấy bạn ấy cười, chắc bạn vui lắm đấy. Khi chia sẻ niềm vui với người khác con cũng cảm thấy vui đúng không nào?”. Bạn vừa động viên bé như thế, vừa hỏi han xem bé cảm nhận như thế nào khi làm được những việc tốt hay quan tâm đến người khác. Đi từ cảm xúc của bé khi làm một việc tốt rồi đưa ra bài học ứng xử cho bé sẽ dễ dàng hơn là bạn chỉ cứng nhắc giảng đạo lý hoặc lý thuyết suông.
4. Những dấu hiệu không lời
Ở sân chơi hay công viên, hãy tìm một nơi yên tĩnh mà bạn và con có thể ngồi và kín đáo quan sát mọi người. Hai mẹ con có thể chơi trò đoán cảm xúc của người khác và lý do vì sao bạn lại đoán như thế: “Con thấy bác kia không? Bác ấy đang đi nhanh, vai thì khom xuống và khuôn mặt thì cau có. Mẹ nghĩ bác ấy đang giận gì đó.” Bạn có thể cho rằng đối với trẻ nhỏ thì việc nhận ra cảm xúc của người khác thông qua hành động sẽ có phần khó khăn, nhưng cứ thử mà xem, nhiều khi bạn sẽ phải ngạc nhiên về độ “nhạy” của con mình đấy. Dạy bé những tiên đoán về cảm xúc để giúp bé có thể nhận biết được thái độ hoặc tình cảm của người khác mà sau này sẽ có những hành xử đúng mực.
Vài gợi ý của MarryBaby giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về con và có phương pháp giáo dục bé cho hợp lý. Dù sao phương pháp cũng chỉ là một la bàn chỉ hướng cho các bạn, việc còn lại là cha mẹ phải khéo léo và tinh tế trong việc áp dụng vào cuộc sống hằng ngày mà thôi.
Dạy trẻ kỹ năng xử lý khi bị bạn bè bắt nạt
Cha mẹ cần dạy cho trẻ cách nhận biết các tình huống trẻ bị bắt nạt như bị vẽ tranh biếm họa, trêu chọc bằng lời lẽ thiếu văn hóa, có hành vi thô bạo mắng mỏ, trêu đùa, dè bỉu… Những hành vi này có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ, khiến trẻ rơi vào những tuần khủng hoảng. Vì thế trẻ cần được giáo dục để có thể xử lí tốt, không gây ra những hậu quả tiêu cực.
Dạy trẻ cách giữ bình tĩnh, kiềm chế
Bị bắt nạt sẽ rất ức chế, khó chịu và luôn muốn làm điều ngược lại để chống đối. Trẻ nhỏ cũng có tâm lý như vậy. Trong các mối quan hệ, trẻ con quan tâm nhất là quan hệ với bạn bè. Vì thế, khi bị bạn trêu đùa, bắt nạt trẻ sẽ phán kháng “ăn miếng trả miếng” gây ra những phản ứng tiêu cực.
Rất nhiều trường hợp trẻ bị ức hiếp, hành hạ dẫn đến tình trạng rối nhiễu tâm lý, loạn thần kinh. Hoang tưởng, ám ảnh là những hậu quả dễ dẫn đến với trẻ nếu thường xuyên phải chịu áp lực từ việc bị bắt nạt. Để khắc phục tình trạng này bố mẹ cần giáo dục cho trẻ khả năng kiềm chế cảm xúc, bình tĩnh phân tích vấn đề, kiểm soát cơn giận và tìm cách ứng phó…
Dạy trẻ cách phân tích vấn đề
Hãy giúp trẻ tìm ra nguyên nhân bằng cách dạy cho trẻ cách phân tích vấn đề. Ví dụ khi bị bạn bắt nạt trẻ phải tự trả lời các câu hỏi: vì sao mình lại bị bắt nạt? Tai sao bạn lại đánh mình? Mình đã làm gì sai mà bạn lại bắt nạt mình?…
Dạy trẻ “đáp trả” thay vì “đánh trả”
“Đáp trả” là một khái niệm khác hẳn với “đánh trả”. Đáp trả là một kỹ năng sống, không dùng bạo lực để giải quyết vấn đề, trong khi đánh trả thì dùng sức mạnh cơ bắp và chỉ có tác dụng “tạm bợ” tức thời.
Thay vì dạy trẻ “đánh trả” bố mẹ cần dạy cho trẻ cách “đáp trả”. Vì khi tránh trả, trẻ có thể không bảo vệ được mình mà trở thành người có hành vi sai trái, thậm chí làm cho mâu thuẫn trầm trọng.
Hãy giáo dục trẻ đáp trả hành động sai của bạn bằng hành động đúng, nghĩa là không sợ hãi, tự ti, im lặng, chịu đựng mà dùng lời lẽ giải quyết vấn đề. Khi bị bắt nạt trẻ cần bình tĩnh nhìn vào mắt bạn và nói “tai sao bạn lại đánh mình?”, “sao bạn bắt nạt mình?”,.. Cách đáp trả này có thể khiến cho trẻ dọa nạt dừng ngay hành động xấu và con bạn sẽ có cơ hội giải thích, làm dịu căng thẳng, giải quyết vấn đề.
Nhờ sự giúp đỡ khi cần thiết
Nếu sau khi “đáp trả”, trẻ vẫn bị bắt nạt thì cách tốt nhất trẻ có thể làm là nhờ người lớn giúp đỡ. Trẻ có thể gọi người ở gần nơi đó đến can thiệp, nói lại hoặc ứng phó cho phù hợp. Nếu không giải quyết được trẻ cần đến nói với thầy cô giáo hay bố mẹ để có cách giải quyết vấn đề triệt để.
Bố mẹ cần đồng hành cùng trẻ giải quyết vấn đề
Theo các chuyên gia tâm lý, bố mẹ cần chú ý lắng nghe, khơi gợi để trẻ kể tường tận sự việc trước khi phê phán, phán xét sự việc. Sau khi được trẻ kể lại sự việc, tùy vào trường hợp, tùy hoàn cảnh mà bố mẹ sẽ có cách giải quyết phù hợp. Bố mẹ cũng cần biết rằng trẻ bị bắt nạt một phần là do con mình. Vì vậy, tìm ra điểm yếu của con, giúp con khắc phục, hoàn thiện bản thân là điều các bậc phụ huynh cần quan tâm.
Bên cạnh đó, bố mẹ hãy giáo dục cho trẻ lối sống tự lập, tự tin, tạo điều kiện để trẻ phát triển các kỹ năng giao tiếp, hòa nhập với cộng đồng, hạn chế nguy cơ trẻ bị bắt nạt.
Dạy trẻ biết bảo quản và nâng niu đồ đạc
Cha mẹ thường phải mất nhiều thời gian vất vả để đọn dẹp những “bãi chiến trường” của trẻ, phần lớn là việc lục soạn đồ đạc lung tung, hoặc bày bừa đồ chơi. Hơn thế nữa, có những bé với tính cách hiếu động đôi khi còn tháo rời hoặc phá tung những món đồ chơi yêu thích. Tuy có thể bào chữa rằng các bé còn quá nhỏ để có thể nhận thức được hành động của mình nhưng không nên vì thế mà các bậc cha mẹ quên việc giáo dục trẻ tính gọn gàng và thái độ nâng niu giữ gìn những đồ vật trong gia đình. Chỉ cần uốn nắn và chỉ bảo bé đôi chút thôi cũng giúp bé rất nhiều trong việc xây dựng thói quen tốt sau này. Cùng Marry tìm hiểu thêm giải pháp để dạy bé cách bảo quản và nâng niu đồ đạc nhé!
Cha mẹ làm tấm gương cho bé
Là biện pháp hiệu quả nhất nhưng cha mẹ đôi khi lại quên mất điều này: muốn dạy trẻ điều gì thì trước hết, cha mẹ phải là tấm gương cho bé. Bạn nên nhớ rằng trẻ nhỏ là chuyên gia bắt chước với từng hành động, cử chỉ nhỏ nhặt nhất của người lớn trong gia đình. Do đó, dù cho tất bật với công việc như thế nào đi nữa, cha mẹ cũng phải làm gương cho con trong việc gọn gàng, ngăn nắp trong mọi hành động cử chỉ. Có như thế thì khi bé phạm lỗi, cha mẹ chỉ bảo bé mới cảm thấy “tâm phục khẩu phục” vì chính cha mẹ đã làm gương cho bé còn gì!
Hãy luôn làm tấm gương tốt cho con noi theo.
Dạy bé qua cách giải quyết tình huống
Các tình huống thường nhật xảy ra trong gia đình đối với trẻ cũng là những bài học giáo dục về nhân cách sống rất thú vị. Đối với những bé hay hiếu động hoặc phá đồ đạc thì các bậc cha mẹ hãy thử tâm sự với bé rằng bạn buồn như thế nào khi thấy trẻ không trân trọng những món đồ mà cha mẹ trao tặng. Khi bé cảm nhận được việc mình làm là sai và làm cha mẹ buồn, bạn hãy đến gần con và nhẹ nhàng bảo ban bé, giải thích cho bé hiểu tại sao phải trân trọng những vật dụng trong gia đình. Đừng dạy bé theo kiểu ép buộc con phải thế này, thế kia, như vậy càng khiến bé bướng bỉnh thêm mà thôi. Tốt nhất hãy giúp trẻ hiểu rõ việc làm sai của mình, ý thức và tự sửa chữa, có như thế thì bài học bạn dạy cho trẻ ngày hôm nay mới trở thành thói quen tốt trong hành động của trẻ hằng ngày sau này được.
Giao trách nhiệm cho bé
Trẻ nhỏ hay bắt chước và hỏi han đủ thứ về người lớn, nhất là lý do tại sao người lớn được sử dụng nhiều vật dụng trong nhà còn trẻ thì không. Đây cũng là một đặc điểm đáng yêu và thú vị nơi trẻ mà cha mẹ có thể linh hoạt áp dụng để tạo thói quen gọn gàng và bảo quản đồ đạc. Chẳng hạn như mẹ có thể giao kèo với bé rằng: “Con sẽ làm một nhà quản lý siêu bự cho căn phòng của mình đấy! Hãy làm cho các nhân viên đồ chơi bé nhỏ của con phải tuân thủ mệnh lệnh và gọn gàng ngăn nắp đi nào”. Khi có cảm giác được nhận một “công ăn việc làm” tuyệt vời như thế, bé sẽ cảm thấy hãnh diện và trách nhiệm với phòng ốc của mình và những vật dụng xung quanh. Từ đó, bé sẽ biết trân trọng những vật dụng quanh mình như là trân trọng những công việc của mình vậy.
Dạy trẻ qua tấm gương khó khăn trong cuộc sống
Xung quanh chúng ta có biết bao mảnh đời khó khăn, cơ cực và chính họ sẽ là những bài học đáng quý cho con bạn. Cả gia đình hãy sắp xếp thời gian theo dõi các chương trình giúp đỡ những mảnh đời khó khăn trên truyền hình hoặc khuyến khích bé cùng bạn, vào dịp cuối tuần, đi làm những công việc thiện nguyện. Hành động này vừa dạy cho con bạn biết yêu thương mọi người mà còn giúp bé có cái nhìn tích cực về niềm hạnh phúc mà bé có. Sau mỗi lần tham gia những chương trình này, bạn hãy trò chuyện với trẻ xem bé nghĩ gì. Tâm sự với bé về suy nghĩ của cả hai đối với những hoàn cảnh khó khăn như thế, về sự quý giá của cuộc sống. Từ đó giáo dục trẻ có thái độ sống tích cực và trân trọng mọi thứ quanh mình kể cả những vật dụng trong gia đình.
Dạy trẻ có thói quen bảo quản và gìn giữ những tài sản trong gia đình để từ đó giáo dục trẻ biết trân trọng hạnh phúc quanh mình. Đây là một việc làm hết sức cần thiết trong xã hội hiện nay khi mà giá trị ảo đang ngày càng xâm chiếm đi những hạnh phúc thực đáng gìn giữ. Hãy cùng gìn giữ những giá trị tốt đẹp của gia đình bạn nhé!
Cha mẹ thường phải mất nhiều thời gian vất vả để đọn dẹp những “bãi chiến trường” của trẻ, phần lớn là việc lục soạn đồ đạc lung tung, hoặc bày bừa đồ chơi. Hơn thế nữa, có những bé với tính cách hiếu động đôi khi còn tháo rời hoặc phá tung những món đồ chơi yêu thích. Tuy có thể bào chữa rằng các bé còn quá nhỏ để có thể nhận thức được hành động của mình nhưng không nên vì thế mà các bậc cha mẹ quên việc giáo dục trẻ tính gọn gàng và thái độ nâng niu giữ gìn những đồ vật trong gia đình. Chỉ cần uốn nắn và chỉ bảo bé đôi chút thôi cũng giúp bé rất nhiều trong việc xây dựng thói quen tốt sau này. Cùng Marry tìm hiểu thêm giải pháp để dạy bé cách bảo quản và nâng niu đồ đạc nhé!
Cha mẹ làm tấm gương cho bé
Là biện pháp hiệu quả nhất nhưng cha mẹ đôi khi lại quên mất điều này: muốn dạy trẻ điều gì thì trước hết, cha mẹ phải là tấm gương cho bé. Bạn nên nhớ rằng trẻ nhỏ là chuyên gia bắt chước với từng hành động, cử chỉ nhỏ nhặt nhất của người lớn trong gia đình. Do đó, dù cho tất bật với công việc như thế nào đi nữa, cha mẹ cũng phải làm gương cho con trong việc gọn gàng, ngăn nắp trong mọi hành động cử chỉ. Có như thế thì khi bé phạm lỗi, cha mẹ chỉ bảo bé mới cảm thấy “tâm phục khẩu phục” vì chính cha mẹ đã làm gương cho bé còn gì!
Hãy luôn làm tấm gương tốt cho con noi theo.
Dạy bé qua cách giải quyết tình huống
Các tình huống thường nhật xảy ra trong gia đình đối với trẻ cũng là những bài học giáo dục về nhân cách sống rất thú vị. Đối với những bé hay hiếu động hoặc phá đồ đạc thì các bậc cha mẹ hãy thử tâm sự với bé rằng bạn buồn như thế nào khi thấy trẻ không trân trọng những món đồ mà cha mẹ trao tặng. Khi bé cảm nhận được việc mình làm là sai và làm cha mẹ buồn, bạn hãy đến gần con và nhẹ nhàng bảo ban bé, giải thích cho bé hiểu tại sao phải trân trọng những vật dụng trong gia đình. Đừng dạy bé theo kiểu ép buộc con phải thế này, thế kia, như vậy càng khiến bé ương bướng thêm mà thôi. Tốt nhất hãy giúp trẻ hiểu rõ việc làm sai của mình, ý thức và tự sửa chữa, có như thế thì bài học bạn dạy cho trẻ ngày hôm nay mới trở thành thói quen tốt trong hành động của trẻ hằng ngày sau này được.
Giao trách nhiệm cho bé
Trẻ nhỏ hay bắt chước và hỏi han đủ thứ về người lớn, nhất là lý do tại sao người lớn được sử dụng nhiều vật dụng trong nhà còn trẻ thì không. Đây cũng là một đặc điểm đáng yêu và thú vị nơi trẻ mà cha mẹ có thể linh hoạt áp dụng để tạo thói quen gọn gàng và bảo quản đồ đạc. Chẳng hạn như mẹ có thể giao kèo với bé rằng: “Con sẽ làm một nhà quản lý siêu bự cho căn phòng của mình đấy! Hãy làm cho các nhân viên đồ chơi bé nhỏ của con phải tuân thủ mệnh lệnh và gọn gàng ngăn nắp đi nào”. Khi có cảm giác được nhận một “công ăn việc làm” tuyệt vời như thế, bé sẽ cảm thấy hãnh diện và trách nhiệm với phòng ốc của mình và những vật dụng xung quanh. Từ đó, bé sẽ biết trân trọng những vật dụng quanh mình như là trân trọng những công việc của mình vậy.
Dạy trẻ qua tấm gương khó khăn trong cuộc sống
Xung quanh chúng ta có biết bao mảnh đời khó khăn, cơ cực và chính họ sẽ là những bài học đáng quý cho con bạn. Cả gia đình hãy sắp xếp thời gian theo dõi các chương trình giúp đỡ những mảnh đời khó khăn trên truyền hình hoặc cùng nhau dịp cuối tuần đi làm những công việc thiện nguyện. Hành động này vừa dạy cho con bạn biết yêu thương mọi người mà còn giúp bé có cái nhìn tích cực về niềm hạnh phúc mà bé có. Sau mỗi lần tham gia những chương trình này, bạn hãy trò chuyện với trẻ xem bé nghĩ gì. Tâm sự với bé về suy nghĩ của cả hai đối với những hoàn cảnh khó khăn như thế, về sự quý giá của cuộc sống. Từ đó giáo dục trẻ có thái độ sống tích cực và trân trọng mọi thứ quanh mình kể cả những vật dụng trong gia đình.
Dạy trẻ có thói quen bảo quản và gìn giữ những tài sản trong gia đình để từ đó giáo dục trẻ biết trân trọng hạnh phúc quanh mình. Đây là một việc làm hết sức cần thiết trong xã hội hiện nay khi mà giá trị ảo đang ngày càng xâm chiếm đi những hạnh phúc thực đáng gìn giữ. Hãy cùng gìn giữ những giá trị tốt đẹp của gia đình bạn nhé!
