Để có thể chăm sóc một em bé sơ sinh khỏe mạnh vốn là điều không hề dễ dàng. Người mẹ không chỉ phải có những kiến thức cơ bản, mà còn phải chú ý quan sát những thay đổi dù là nhỏ nhất trên cơ thể bé. Trong đó, tình trạng trẻ sơ sinh bị môi thâm là điều dễ khiến các mẹ lơ là. Tuy nhiên, đó lại là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý khó lường ở trẻ.
Hãy cùng tìm hiểu về bệnh lý môi thâm ở trẻ sơ sinh, để cùng nhau có cách chăm sóc bé tốt nhất nhé!
1. Trẻ sơ sinh môi bị thâm là tình trạng gì?
Tình trạng da tím tái (cyanosis) là khi da có màu xanh lam. Nó thường xảy ra ở những nơi mà máu trong mạch máu có lượng oxy thấp hơn.
Trẻ sơ sinh môi thâm (circumoral cyanosis) là khi bé bị xanh tím quanh vùng miệng. Đặc biệt là môi trên. Nếu bé nhà mình có làn da màu sẫm hơn; môi của bé bị thâm sẽ trông có vẻ xám hoặc trắng hơn. Mẹ cũng sẽ thấy tình trạng này ở trên bàn tay hoặc bàn chân của trẻ.
Tình trạng trẻ sơ sinh môi thâm được chia thành 2 loại:
- Da tím tái trung ương (central cyanosis): Tình trạng có thể do các bệnh về tim, phổi hoặc do các loại hemoglobin (một protein trong hồng cầu đảm nhận chức năng vận chuyển oxy) bất thường như methemoglobin hoặc sulfhemoglobin, v.v … Biểu hiện thường thấy là sự đổi màu xanh hoặc tím của lưỡi và niêm mạc miệng.
- Da tím tái ngoại vi (peripheral cyanosis): Tình trạng này là kết quả của việc giảm lưu thông máu cục bộ ở các cơ quan ngoại vi, cánh tay và chân. Điều này thường thấy nếu máu động mạch bị ứ đọng quá lâu ở các chi và mất hầu hết oxy.
- Da tím tái tạm thời (transient cyanosis): Ngay sau khi sinh có hiện tượng tím tái thoáng qua. Điều này thường biến mất trong vòng vài phút.
>> Cha mẹ có thể tham khảo: Nhịp tim trẻ em theo tuổi bình thường là bao nhiêu?
Như vậy, bé bị thâm môi có thể không phải là một tình trạng quá đáng báo động; nhưng mẹ cần kiểm tra thêm một số dấu hiệu khác để loại trừ những trường hợp cấp cứu y tế khẩn cấp.
Để làm được điều đó, mẹ cần biết nguyên nhân dẫn đến các loại tình trạng trẻ sơ sinh bị thâm môi.
2. Tại sao môi trẻ sơ sinh bị thâm?
Trẻ nhỏ bị thâm môi là hiện tượng môi của bé không có màu hồng như bình thường mà lại là màu tím. Thông thường, sự xuất hiện của tình trạng này không gây nguy hiểm cho sức khỏe của bé. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lí nào đó trong cơ thể. Nguyên nhân trẻ sơ sinh môi thâm tùy thuộc vào loại tình trạng da tím tái bé gặp phải.
2.1 Vì sao trẻ sơ sinh bị da tím tái trung ương (central cyanosis)
Tình trạng da tím tái trung ương ở trẻ sơ sinh thường do những vấn đề nghiêm trọng với đường thở; hệ hô hấp hoặc tim và tuần hoàn. Ở những bé như vậy, tình trạng tím tái cần được đánh giá và can thiệp ngay tức thì.
Tím tái trung ương có liên quan đến tim được gọi là bệnh tim bẩm sinh (cyanotic heart diseases). Tình trạng trẻ sơ sinh môi thâm này có thể xảy ra khi:
- Trẻ sơ sinh bị rối loạn di truyền như hội chứng Down, hội chứng Turner, hội chứng Marfan, hội chứng Noonan, v.v.
- Mẹ bị nhiễm trùng như bệnh sởi Đức hoặc bệnh rubella trong khi mang thai.
- Mẹ mắc tiểu đường thai kỳ.
- Mẹ dùng một số loại thuốc kê đơn và không kê đơn trong thời kỳ mang thai.
Tím tái trung ương có liên quan đến phổi là do:
- Chấn thương khi sinh hoặc ngạt.
- Cơn thở thoáng qua (transient tachypnoea).
- Hội chứng suy hô hấp.
- Tràn khí màng phổi.
- Phù phổi.
- Vô tình hít phải hoặc bị sặc phân su.
- Thoát vị cơ hoành.
- Tràn dịch màng phổi.
- Lỗ rò khí quản-thực quản (tracheaoesophageal fistula).
- Tắc nghẽn đường hô hấp trên.
Da tím tái trung tâm ở trẻ mới sinh cũng có thể do lượng đường trong máu thấp, magiê trong máu thấp và do nhiễm trùng hoặc do động kinh hoặc các cơn co giật khác.
>> Mẹ có thể xem thêm: Trẻ sơ sinh bị nóng đầu nhưng không sốt: Là hiện tượng gì, nguyên nhân, cách xử trí ra sao?
[inline_article id=239117]
2.2 Vì sao trẻ sơ sinh bị da tím tái ngoại vi (peripheral cyanosis)?
Nguyên nhân của da tím tái ngoại vi gây hiện tượng trẻ sơ sinh môi thâm bao gồm:
- Các nguyên nhân gây ra tình trạng da tím tái trung ương nêu trên.
- Giảm bơm máu của tim hoặc giảm cung lượng tim. Điều này gặp trong suy tim hoặc sốc tuần hoàn.
- Các bệnh về tuần hoàn như huyết khối hoặc tắc mạch.
- Co thắt mạch máu tứ chi, ngón tay, ngón chân. Điều này có thể là do:
- Tiếp xúc với thời tiết, không khí, bất kỳ điều gì đó lạnh.
- Hiện tượng Raynaud: bệnh lý co thắt các mạch máu khi gặp lạnh hoặc các tình huống căng thẳng, giảm lưu lượng máu đến cung cấp cho các mô và tế bào.
- Co thắt các mao mạch hoặc động mạch da nhỏ hơn được gọi là acrocyanosis.
- Chứng tăng hồng cầu xảy ra ở phụ nữ trẻ và do tác dụng phụ của thuốc chẹn beta dùng cho bệnh cao huyết áp.
>> Mẹ có thể xem thêm: 10 cách chữa ho cho bé khi ngủ hiệu quả, mẹ nào cũng nên nằm lòng
2.3 Các nguyên nhân khác
Một số nguyên nhân khác cũng giải thích vì sao trẻ sơ sinh môi thâm:
- Bé bị cảm lạnh: Đây là một nguyên nhân chủ quan được bắt nguồn từ cách chăm sóc chưa được khéo léo của mẹ. Nếu như nhiệt độ ngoại trời đang thấp mà mẹ lại không ủ ấm kịp thời cho bé thì sẽ khiến các sắc tố môi trở nên nhợt nhạt, từ đó dẫn đến tình trạng môi thâm.
- Bé khóc liên tục: Không chỉ có trẻ sơ sinh mà ngay với cả người lớn, khi phải gồng mình khóc quá nhiều thì sẽ khó tránh khỏi tình trạng khuôn mặt trở nên nóng đỏ và môi thì thâm tím.
>> Mẹ có thể xem thêm: Trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì để nhanh ‘đuổi’ bệnh đi ngay
3. Trẻ sơ sinh môi thâm có sao không?
Một câu hỏi mà nhiều phụ huynh thường đặt ra nhất chính là “Trẻ sơ sinh môi thâm có nguy hiểm không?”.
Để trả lời cho câu hỏi này, cần phải dựa vào những dấu hiệu và nguyên nhân gây ra tình trang thâm môi ở trẻ. Trong đó, một số trường hợp trẻ sơ sinh môi thâm được cho là nguy hiểm khi bé có các dấu hiệu như:
- Nhịp tim nhanh.
- Thở hổn hển.
- Đổ quá nhiều mồ hôi.
- Gặp vấn đề về hô hấp.
>> Mẹ có thể xem thêm: Bé bị sưng môi trên: Cách xử lý hiệu quả, đơn giản và an toàn
4. Phương pháp điều trị môi thâm cho trẻ sơ sinh
Môi bé bị thâm không liên quan đến bệnh lý nguy hiểm; hoặc không đi kèm những dấu hiệu báo động nào; môi bé sẽ thường tự hồng hào trở lại. Đối với trẻ sơ sinh, môi bé sẽ hết tím tái vài ngày sau khi sinh.
Tuy nhiên, nếu mẹ nhận thấy bất kỳ triệu chứng bất thường nào khác, đặc biệt là liên quan đến hô hấp, tốt nhất mẹ nên đưa trẻ đến phòng cấp cứu càng sớm càng tốt.
Bác sĩ có thể sẽ cần phải ổn định đường thở, hơi thở và tuần hoàn của trẻ sơ sinh trước khi cố gắng tìm ra nguyên nhân cơ bản.
5. Cách phòng ngừa trẻ sơ sinh bị môi thâm
Mặc dù tình trạng trẻ sơ sinh môi thâm thường không quá nguy hiểm, nhưng chắc hẳn sẽ không có người mẹ nào cảm thấy dễ chịu khi đứa con yêu quý gặp phải tình trạng này. Vì vậy nên việc phòng ngừa thâm môi ở trẻ là điều thật sự cần thiết.
Trong đó, một số biện pháp mà bố mẹ cần lưu ý có thể kể đến như:
- Cho trẻ mặc đủ ấm và thường xuyên kiểm tra nhiệt độ.
- Nghiên cứu chế độ dinh dưỡng phù hợp cho mẹ vì sẽ là người trực tiếp cho bé bú.
- Đưa bé đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.
[inline_article id=291846]
Hy vọng rằng những thông tin vừa rồi sẽ giúp mẹ hiểu hơn về tình trạng bé bị thâm môi. Từ đó sẽ có được cách chăm sóc phù hợp nhất, nhằm đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của bé.