Vậy nguyên nhân của việc hút thuốc lá là bắt nguồn từ đâu? Tác hại của hút thuốc là gì? Và làm sao để cai thuốc? Không có gì là muộn nếu bạn đồng ý bắt đầu.
1. Thuốc lá có khả năng gây nghiện như thế nào?
Thuốc lá có khả năng gây nghiện là do hợp chất Nicotine. Nicotine trong thuốc lá có khả năng kích hoạt não bộ tiết ra dopamine, khiến cơ thể cảm thấy thoải mái; và một chút kích thích. Theo thời gian dài, chúng ta trở nên nghiện cảm giác được kích thích từ thuốc lá mang lại.
Chính vì thế, để cai nghiện và từ bỏ hút thuốc lá, điều tối thiểu bạn cần biết đó là nguyên nhân của việc nghiện hút thuốc lá là từ đâu. Bên cạnh đó, nhận thức về tác hại cũng phần nào giúp bạn có động lực cai thuốc hơn.
2. Nguyên nhân của việc nghiện hút thuốc lá
2.1 Nghiện Nicotine
Nicotine là một hợp chất hóa học có chứa Nitơ, được tổng hợp từ thực vật và cây thuốc lá. Hợp chất Nicotiana tabacum là một loại nicotine được tìm thấy trong cây thuốc lá. Mặc dù, bản chất của nicotine là thực vật và không gây hại quá mức. Tuy nhiên lại dễ khiến người sử dụng sớm bị nghiện và kéo theo các tác dụng phụ sau đó.
Theo các nhà khoa học, hợp chất nicotine vừa là chất an thần vừa là chất kích thích. Khi cơ thể chúng ta tiếp nhận một lượng nicotine từ việc hút thuốc, cơ thể sẽ giải phóng adrenaline, dopamine và chúng ta có cảm giác hưng phấn và sảng khoái đôi chút. (Cảm giác này tương tự Heroin và Cocaine)
Nicotine trong thuốc lá sau khi được hít vào cơ thể sẽ nhanh chóng xâm nhập vào máu, vượt qua hàng rào máu não và đến não chỉ trong vòng 8 – 20 giây. Trên thực tế, chất nicotine có trong thuốc lá tiếp cận não bộ nhanh hơn so với các loại thuốc tiêm vào cơ thể qua tĩnh mạch.
Nicotine là nguyên nhân khiến hút thuốc lá trở thành một trong những thói quen khó bỏ nhất.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, chính chất nicotine là nguyên nhân khiến hút thuốc lá trở thành một trong những thói quen khó bỏ nhất (mức độ khó bỏ tương tự như heroin).
2.2 Hút thuốc lá để thể hiện sự trưởng thành
Tuổi mới lớn từ 12 đến 14 tuổi có xu hướng thay đổi rất nhiều về tâm sinh lý. Ở độ tuổi này, cảm xúc của trẻ thay đổi thất thường, bắt đầu có những suy nghĩ phức tạp và dễ bị tác động bởi bạn bè xung quanh.
Hơn nữa, độ tuổi này rất thích làm người lớn. Vì thế, khi nhìn thấy người lớn hút thuốc lá, các em có xu hướng bắt chước và tập làm theo. Đặc biệt, thuốc lá và khói thuốc lá đều chứa chất gây nghiện nên trẻ dễ dàng bị kích thích.
Cùng với sự tò mò, trẻ em ở tuổi mới lớn chưa có suy nghĩ chín chắn về hành vi cũng như tác hại của việc hút thuốc. Cho nên chính sự tò mò là nguyên nhân dẫn đến con đường nghiện thuốc lá về sau.
>> Cùng chủ đề: Nguyên nhân và tác hại của việc hút thuốc lá điện tử ở trẻ
2.3 Áp lực tâm lý
Có rất nhiều người trước giờ không hút thuốc lá nhưng vì áp lực cuộc sống đã tìm đến thuốc lá như một giải pháp giảm stress, giảm căng thẳng. Vô hình chung, những vấn đề trong cuộc sống lại trở thành nguyên nhân của việc hút thuốc lá. Để rồi thuốc lá trở thành người bạn không thể thiếu của nhiều người mỗi khi buồn.
>> Nguyên nhân của việc hút thuốc lá có phải do chuyện tình cảm: Ngoại tình tư tưởng là gì? Dấu hiệu bạn đời đang ngoại tình tư tưởng:
2.4. Hiệu ứng xã hội
Một nguyên nhân của việc hút thuốc lá khác là hiệu ứng xã hội. Bạn có thể bắt gặp người hút thuốc lá ở bất kỳ đâu, có thể là quán nhậu, quán cà phê, nơi công cộng hoặc nhà ở riêng tư.
Một cách vô thức, những hình ảnh này dần trở nên quen thuộc. Bạn thấy quen thuộc, bạn thấy bình thường; và rồi bạn hành động như mọi người. Thế mới thấy, hiệu ứng xã hội (môi trường) cũng là một trong những nguyên nhân của việc hút thuốc lá.
>> Cùng chủ đề: Sức khỏe tinh thần là gì? Làm sao để chăm sóc
3. Tác hại của việc hút thuốc lá
3.1 Làn da, tóc và móng tay yếu dần
Dễ thấy nhất chính là vẻ ngoài của bạn, hút thuốc lá gây ảnh hưởng trực tiếp đến làn da, tóc và móng tay của bạn. Hút thuốc khiến cho quá trình lão hóa da diễn ra sớm; móng tay dễ bị nhiễm nấm; và tóc dễ gãy rụng nhiều hơn.
3.2 Tim mạch
Hút thuốc lá khiến các thành mạch máu của bạn co lại, và yếu dần. Từ đó kéo theo một số tình trạng như tăng huyết áp; tổn thương mạch máu; nguy hiểm nhất là tăng nguy cơ đột quỵ.
Không riêng bạn, những người xung quanh cũng phải chịu chung ảnh hưởng tương tư như bạn. Người hút thuốc chủ động và thụ động đều bị tăng nguy cơ mắc các rủi ro về bệnh tim như đau tim, đột quỵ,..
3.3 Phổi yếu và hơi thở nặng mùi
Tác hại trực tiếp của thuốc lá là khiến cho hơi thở của người hút bị nặng mùi. Vì hơi và khói được tạo ra từ thuốc lá có chứa các hạt nhỏ có thể gây kích ứng; và làm hỏng mô phổi. Khiến bạn dễ bị đau ngực hoặc gặp các vấn đề về hơi thở.
Hơi thở của bạn sẽ còn nặng mùi hơn nữa, nếu bạn đang hút cả hai loại thuốc lá điện tử và thuốc lá truyền thống.
3.4 Hệ tiêu hóa
Những người hút thuốc lá sẽ có nguy cơ mắc các bệnh về cổ họng, thanh quản; thực quản; và viêm loét dạ dày,..thậm chí là gia tăng nguy cơ bị ung thư tuyến tụy.
Không những thế, trong thời gian dài hút thuốc lá còn khiến bạn dễ bị mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Vì thuốc lá khiến cơ thể của bạn kháng lại Insulin nhiều hơn.
3.5 Rối loạn tâm trạng (não bộ)
Tác hại của Nicotine trong thuốc lá và thuốc lá điện tử có thể khiến người hút gặp nguy cơ rối loạn tâm trạng; giảm khả năng kiểm soát xung động; và những tác động tiêu cực đến các phần não chịu trách nhiệm về ghi nhớ và học tập.
>> Bạn nên đọc: Vì sao người trầm cảm quyết định tự sát? Dấu hiệu nhận biết kịp thời
3.6 Giảm khả năng quan hệ tình dục
Hút thuốc lá làm giảm khả năng tình dục của cả hai giới; vì thuốc lá có ảnh hưởng trực tiếp đến hormone sinh sản ở cả nam và nữ. Với nam giới bạn sẽ bị ảnh hưởng đến tần suất quan hệ; đối với nữ giới bạn sẽ dễ gặp tình trạng khô âm đạo trong lúc quan hệ.
>> Xem thêm: 15 cách kéo dài thời gian quan hệ của hai bạn
4. Cách cai thuốc lá hiệu quả
4.1 Bằng chính quyết tâm của mình
Nguyên nhân của việc hút thuốc lá bắt nguồn từ bản thân bạn; thì cai thuốc lá cũng hãy bắt nguồn từ chính bản thân bạn. Bỏ thuốc hoặc cai nghiện thuốc lá là quá trình đòi hỏi sự quyết tâm cao trong thời gian dài.
4.2 Dùng thuốc để kiềm hãm cơn thèm thuốc lá
Dùng miếng dán nicotine hoặc nhai kẹo cao su có thể giúp đỡ nhiều khi đang cai thuốc lá. Hoặc bạn cũng có thể nhờ bác sĩ chỉ định các loại thuốc giúp não bạn dễ thích nghi kịp với lối sống không khói thuốc lá này.
4.3 Xây dựng lối sống lành mạnh
Bạn có thể cai thuốc với việc xây dựng thói quen nhai kẹo cao su; tăng cường tập thể thao; và thiết lập một lối sống lành mạnh hơn. Thậm chí bạn có thể nhờ sự giúp đỡ từ những người bạn có lối sống lành mạnh này.
>> Cẩm nang yêu thương bản thân: 5 điều tiên quyết bạn nên bắt đầu
Nhìn chung, nguyên nhân của việc hút thuốc lá là rất nhiều, ở mỗi nơi sống lại có những nguyên nhân khác nhau. Nhưng có một điều mà bạn có thể kiểm soát, đó chính là bản thân bạn. Nếu điều đó còn khó, bạn hãy nhờ sự giúp đỡ từ những người đã làm được điều đó tốt hơn bạn. Khả năng kiểm soát và hành động tốt cho bản thân.