50% trường hợp rubella khi mang thai thường không mang những triệu chứng điển hình nên mẹ thường bỏ qua, tuy nhiên điều này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi.
Bệnh Rubella khi mang thai
1. Rubella là gì?
Rubella là bệnh do virus RNA nhóm Togavirus lây truyền qua đường hô hấp. Tuy bệnh Rubella là một loại sốt phát ban lành tính nhưng nó cực kỳ nguy hiểm đối với mẹ đang mang thai. Trong giai đoạn đầu khi mang thai, nếu mẹ bị nhiễm có thể gây ra nhiều tác động đến thai nhi, điển hình là hội chứng Rubella bẩm sinh.
2. Nguyên nhân nhiễm rubella khi mang thai:
Theo dịch tễ học thì bệnh này có mặt ở khắp nơi trên thế giới, thường gặp nhất là vào mùa đông và mùa xuân. Mầm bệnh sẽ lây lan cho người lành tiếp xúc với các dịch thể (nước bọt khi hắt hơi) từ người mang bệnh.
Đặc biệt là khi mang thai, Rubella sẽ dễ dàng nhiễm cho mẹ hơn bao giờ hết do hệ thống miễn dịch đã bị suy giảm đi tiếp xúc với người mang bệnh.
Bệnh nhân Rubella có nguy cơ truyền bệnh cao nhất là vào một tuần trước khi phát ban và một tuần sau đó. Bệnh Rubella có thể truyền từ mẹ mang thai qua đường máu.
Rubella ảnh hưởng thế nào đến mẹ khi mang thai?
Trong 3 tháng đầu của thai kỳ là giai đoạn hình thành các bộ phận của thai nhi. Khi mẹ bị nhiễm virus Rubella có thể qua hàng rào nhau thai, xâm nhập vào bào thai và tác động tới quá trình phát triển của bào thai.
Có khoảng 50% trường hợp mắc bệnh không có dấu hiệu lâm sàng điển hình nên nhiều phụ nữ có thai mắc rubella không được phát hiện. Việc này gây ra nhiều hậu quả nặng nề về sức khỏe đối với người mẹ và thai nhi.
Nếu bị nhiễm virus Rubella trong giai đoạn mang thai 3 tháng đầu thì có tới 90% trường hợp người mẹ có thể truyền virus sang thai nhi.
Nhiễm Rubella trong thời kỳ đầu khi mang thai có thể gây ra sẩy thai, thai chết lưu hoặc sinh non.
Trẻ được sinh ra từ mẹ bị Rubella khi mang thai có nguy cơ cao mắc hội chứng Rubella bẩm sinh (2) (CRS) với nhiều dị tật nghiêm trọng.
>>> Bạn có thể tham khảo: Bầu mấy tháng có sữa non: mẹ ghi nhớ nếu có bất thường nhé
Rubella ảnh hưởng đến bé thế nào khi mang thai
Một số người trong giai đoạn mang thai bị nhiễm virus Rubella nhưng chỉ biểu hiện sốt nhẹ hoặc hầu như không có bất cứ biểu hiện lâm sàng nên không được phát hiện sớm, do đó để lại hậu quả cho thai nhi khi sinh ra. Theo thống kê, khoảng 70-90% hội chứng rubella ở trẻ là do mẹ bị nhiễm rubella trong giai đoạn đầu.
Hội chứng Rubella bẩm sinh (CRS) có thể gặp ở 70-90% trẻ được sinh ra từ bà mẹ bị nhiễm Rubella trong tam cá nguyệt đầu mang thai.
Một số dị tật bẩm sinh do virus Rubella gây ra như: dị tật tim bẩm sinh, viêm não, rung giật nhãn cầu, nhãn cầu nhỏ…
Trẻ mắc hội chứng Rubella bẩm sinh sẽ có những biểu hiện như sinh thiếu tháng, thiếu cân, đầu nhỏ, đục thủy tinh thể, viêm phổi, viêm não,vv
Dấu hiệu nhận biết bệnh Raubella ở phụ nữ mang thai
Trong một vài trường hợp, bệnh sẽ không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, người ta nhận thấy nó cũng gần giống như những triệu chứng của bệnh cảm cúm thông thường. Đồng thời, tình trạng phát ban cũng quan sát thấy sẽ mất đi trong từ 7 đến 10 ngày.
Các triệu chứng như cúm bao gồm
- Nhiệt độ cơ thể hơi cao có thể lên khoảng 38,5°C trong vài ngày.
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi. Người bệnh cũng cảm thấy đau họng và ho.
- Sưng, viêm hoặc đỏ mắt có kèm theo chảy nước mắt.
- Sưng và đau ở các hạch bạch huyết có thể kéo dài hơn một tuần, ngay cả sau khi phát ban biến mất.
Các vết ban bệnh Rubella khi mang thai
- Nổi mẩn hồng hoặc đỏ xuất hiện đầu tiên trên đầu, mặt sau dần lan ra khắp cơ thể. Những phát ban này kéo dài trong ba ngày là hết nên còn gọi là sởi 3 ngày.
- Nốt ban có thể có hình tròn hoặc bầu dục, đường kính tầm 1 – 2 mm, mọc từng mảng hoặc riêng rẻ không tuần tự như ban sởi.
Các triệu chứng nghiêm trọng
Trong một số ít trường hợp, virus có thể dẫn đến nhiễm trùng tai hoặc sưng, viêm trong não. Đây là mối quan tâm hàng đầu và các triệu chứng có thể xảy ra bao gồm:
- Xuất hiện cơn đau đầu khi mang thai liên tục và có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
- Đau tai dai dẳng, gây ra cảm giác khó nghe
- Cứng cổ.
Nếu phát hiện nhiễm rubella khi mang thai, mẹ cần đến bệnh viện ngay để được các bác sĩ chỉ định các hình thức can thiệp y tế ngay lập tức.
>>> Bạn có thể tham khảo: Bà bầu bị tiểu đường thai kỳ ăn bí đỏ được không?
Các phương pháp chuẩn đoán rubella khi mang thai
Cách duy nhất để chẩn đoán nhiễm rubella khi mang thai là thực hiện xét nghiệm máu.
Trường hợp mẹ đã được tiêm vắc-xin, xét nghiệm máu sẽ dựa vào nồng độ kháng thể đã có của mẹ để tiến hành điều trị tùy theo khả năng miễn dịch.
1. Xét nghiệm huyết thanh học
Các xét nghiệm máu sẽ giúp xác định số lượng kháng thể kháng rubella, tức là IgG và IgM trong cơ thể. Nó được tiến hành sau khoảng từ 7 đến 10 ngày ngay khi có những biểu hiện khởi phát của bệnh. Lúc này, các kháng thể IgM trong máu ở mức cao nhất và sau đó giảm dần sau một vài tuần. Vì vậy mà xét nghiệm máu sẽ được thực hiện lại sau hai đến ba tuần để xác định lại mức nồng độ của kháng thể.
Các kháng thể IgG sẽ chỉ xuất hiện sau khi các kháng thể IgM cho thấy sự hiện diện của chúng. Một khi các kháng thể IgG xuất hiện, các kháng thể này có thể tồn tại suốt đời.
Giải thích các xét nghiệm huyết thanh học cho rubella:
- Rubella IgG âm tính: Nếu nồng độ kháng thể IgG là ≤ 10 IU/mL. điều đó có nghĩa là mẹ không được tiêm vắc-xin phòng bệnh rubella hoặc không bị rubella khi mang thai.
- Rubella IgG dương tính: Nếu nồng độ kháng thể IgG là ≥ 10 IU/mL, điều đó cho thấy có sự tiêm chủng hoặc nhiễm trùng trước đó.
- Rubella IgM âm tính: Nếu có rất ít hoặc không có kháng thể IgM xuất hiện với sự tăng nhẹ của kháng thể IgG, nó cho thấy nguy cơ tái nhiễm.
- Rubella IgM dương tính: Nếu các kháng thể IgM (≥ 0,3 IU/mL) xuất hiện cùng hoặc không có kháng thể IgG thì nó chỉ ra nhiễm trùng rubella gần đây.
2. Nuôi cấy virus
Một xét nghiệm khác để chẩn đoán rubella là nuôi cấy virus. Nó liên quan đến việc kiểm tra một mẫu dịch cơ thể như dùng tăm bông lấy phần dịch ở họng hoặc mũi để phát hiện RNA của virus rubella để xác nhận có nhiễm trùng hay không.
Phòng ngừa và điều trị Rubella khi mang thai
Phương pháp điều trị nhiễm rubella khi mang thai
Bị rubella khi mang thai cần làm gì? Hiện nay, chúng ta vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với rubella và hội chứng rubella bẩm sinh.
Tuy nhiên, các triệu chứng của nó vẫn có thể được kiểm soát tốt. Nếu trường hợp mẹ bầu mắc phải căn bệnh này và không muốn chấm dứt thai kỳ, thì các bác sĩ có thể tiêm kháng thể gọi là globulin siêu miễn dịch cho mẹ. Dù rằng mũi tiêm này không hoàn toàn bảo vệ thai nhi khỏi nhiễm trùng nhưng nó lại có thể giúp hạn chế nguy cơ mắc các dị tật ở một mức độ nào đấy.
Rubella gây ra các triệu chứng tương tự cảm cúm nên cần thực hiện các biện pháp như giảm đau, hạ nhiệt, tránh ra gió khi bị phát ban.
>>> Bạn có thể tham khảo: Bà bầu bị quai bị có sao không? Mẹ nhận biết ngay dấu hiệu nguy hiểm để điều trị kịp thời
Nếu phụ nữ mang thai khi có xét nghiệm dương tính với virus Rubella thì cần bình tĩnh. Không phải bất cứ các trường hợp nhiễm Rubella khi mang thai nào cũng phải bỏ thai.
Ngoài ra, việc thăm khám và nhận đầy đủ tư vấn từ các bác sĩ là điều rất quan trọng và cần thiết để có những thông tin hữu ích cho cả mẹ và con được khỏe mạnh.
Cách phòng ngừa rubella khi mang thai
Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh rubella khi mang thai là tiêm vắc-xin trước khi mang thai.
Nếu mẹ đang có ý định mang thai nhưng không chắc chắn liệu mình có được tiêm vắc-xin hay không, mẹ nên đi khám. Các bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để kiểm tra các kháng thể trong đó.
Tuy nhiên, nếu mẹ chưa được tiêm phòng sớm hơn, dưới đây là các tình huống khác nhau, mẹ hãy tham khảo
- Trước khi mang thai: Hãy tiêm vắc-xin MMR (sởi, quai bị và rubella) bốn tuần trước khi mang thai.
- Khi mang thai: Mẹ không nên chủng vắc-xin. Do đó, khi mang thai cần phải tránh tiếp xúc gần với những người bị nhiễm rubella. Ngoài ra, khi mang thai nếu tiếp xúc với người có triệu chứng giống rubella, mẹ cần đi khám ngay.
- Sau khi mang thai: Tiêm vắc-xin ngay sau khi sinh để phòng ngừa bệnh trong lần mang thai sau này.
[inline_article id= 268045]
Ngoài ra, khi mang thai mẹ cần tránh đi du lịch đến những nơi đang có dịch rubella. Đồng thời, không sử dụng nhà vệ sinh công cộng hoặc đến chỗ đông người, nơi có cơ hội nhiễm virus cao hơn.