Năm đầu đời của bé sẽ đầy ắp những cột mốc thú vị. Để mang đến cho con một khởi đầu hoàn hảo, hãy tìm hiểu ngay việc nuôi con bằng sữa mẹ, dinh dưỡng cho bé đến các mẹo chăm sóc con hàng ngày.
Phương pháp ăn dặm do bé tự chỉ huy – ăn dặm kiểu BLW – không chỉ giúp bé cảm thấy vui vẻ mà còn kích thích bé ăn ngon hơn nhờ việc bé luôn vận động tay và mắt đồng thời phối hợp chức năng giữa hai bộ phận này.
Thời điểm nào có thể cho bé thử ăn dặm kiểu BLW
Khoảng 6 tháng trở đi, bé bắt đầu ăn dặm và được làm quen với nhiều loại thức ăn khác nhau. Khi bé lớn hơn một chút (khoảng tháng thứ 7 hoặc 8) lúc này, lợi của bé đã cứng hơn một chút, bé luôn có xu hướng đưa mọi thứ vào miệng. Bạn hãy cho bé tập ăn bốc với những món ăn ở dạng thô, mềm.
Ích lợi của phương pháp ăn dặm BLW:
Theo nhiều nhà khoa học phương pháp ăn dặm do bé tự chỉ huy- ăn dặm kiểu BLW – không chỉ là phương pháp vui vẻ, kích thích bé ăn ngon miệng mà còn giúp bé phát triển kỹ năng vận động của đôi tay và kỹ năng phối hợp giữa tay và mắt. Thông qua ăn bốc, bé học được cách phân biệt chất liệu, màu sắc, hương vị riêng… của từng loại thức ăn. Bé cũng sẽ được làm quen với nhiều loại thực phẩm khác nhau.
Ngoài ra, một lợi ích khác của phương pháp ăn dặm này mang lại là giúp bé tránh tình trạng biếng ăn, giúp bé có một thói quen ăn uống tốt khi lớn lên.
[inline_article id=67099]
Cho bé tập tự bốc ăn như thế nào?
Ban đầu bé chưa quen, răng bé cũng chưa phát triển do đó bạn nên chọn các loại thức ăn dặm mềm, dễ tiêu hóa, không gây hóc cho bé.
Bé mới tập tự bốc ăn sẽ tạo ra sự lộn xộn trong khi ăn. Bạn hãy chuẩn bị khăn ăn và trải một lớp thảm mỏng dưới chân ghế bé ngồi để đảm bảo vệ sinh.
Chỉ cho một số lượng thức ăn dạng miếng vừa phải lên đĩa và đặt trước mặt bé để theo dõi bé ăn như thế nào. Bạn có thể thêm khi bé đã ăn hết và có biểu hiện muốn ăn thêm.
Những món ăn dặm cho bé tự bốc phải là những món mềm, dễ cầm, có kích cỡ vừa phải vì nhỏ quá bé khó cầm, lớn quá bé dễ bị hóc, nghẹn.
Cho bé làm quen với nhiều mùi vị, nhiều loại thức ăn khác nhau trong giai đoạn từ 9 tháng đến 15-18 tháng sẽ có thể ngăn ngừa được thói kén ăn sau này. Trong khi chế biến thức ăn bạn tránh nêm muối, nếu có chỉ cho rất ít để tốt cho hệ tiêu hóa của bé.
Thông qua phương pháp ăn dặm bé tự chỉ huy này, bé cũng sẽ học được cách phân biệt chất liệu, màu sắc, hương vị riêng của từng loại thức ăn; do đó, bạn hãy thay đổi thực đơn hàng ngày để bé luôn cảm thấy ngon miệng
Lưu ý khi cho bé tập ăn dặm kiểu tự chỉ huy:
Khi mới tập ăn dặm kiểu BLW bé có thể dễ bị hóc, nghẹn. Bé có thể không nhai trước khi nuốt hoặc chọn miếng quá to để ăn. Do đó, bạn nên lựa chọn kỹ càng đồ ăn an toàn khi đưa cho bé bốc và phải giám sát kỹ càng trong khi bé ăn. Tránh cho bé ăn các loại quả, hạt nhỏ và cứng như: nho, nho khô, nhãn, mãng cầu (na),…
Giai đoạn đầu của phương pháp ăn dặm bé tự chỉ huy – ăn dặm kiểu BLW, có thể bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi vì đống hỗn độn bé bày ra sau đó. Vì thế hãy chuẩn bị tâm lý thật tốt và không nên nóng nảy với bé. Hãy kiên nhẫn và hướng dẫn từ từ cho bé.
Rất nhiều phụ nữ thích sử dụng địu để được bên con suốt cả ngày. Đặc biệt với những chị em bận rộn với quá nhiều công việc, không có nhiều thời gian thì những chiếc địu giúp họ ôm con cả ngày trong khi vẫn có thể đi chợ, đi mua sắm, gặp gỡ bạn bè hay làm việc nhà. Điều này khiến họ vừa thấy yên tâm, vừa tạo sự gần gũi với con của mình.
Hơn thế nữa, những chiếc địu được thiết kế gọn gàng, vừa dễ sử dụng vừa dễ di chuyển hơn so với những chiếc xe đẩy.
Chọn mua địu an toàn và phù hợp:
Sử dụng địu rõ ràng mang đến nhiều sự tiện lợi cho các bâc phụ huynh. Tuy nhiên, khi địu con bạn phải thật thận trọng, đặc biệt với bé dưới 4 tháng tuổi, bé sinh ra nhẹ cân, sinh non hay đang bị cảm lạnh.
Nói đến việc địu con, ai cũng cho rằng đó là việc vô cùng đơn giản và dễ dàng. Nhưng trên thực tế, nếu bạn sử dụng những chiếc địu có hình dáng không phù hợp có thể rất nguy hiểm đối với các bé.
Một chiếc địu phù hợp sẽ giúp bé thoải mái hơn
Hiện nay những chiếc địu được thiết kế với nhiều hình dáng, mẫu mã, nhưng bạn không nên chọn những chiếc địu kiểu dáng giống như một chiếc túi. Với chiếc địu kiểu dáng chiếc túi này có khoang túi khá sâu sẽ khiến cho lưng của bé bị bẻ cong theo hình chữ “C”. Thêm vào đó, khuôn mặt bé sẽ bị che kín mít, khiến bé gặp khó khăn khi thở.
Khi lựa chọn địu cho con, bạn cũng nên chọn mua địu theo tư thế nằm của bé sẽ tốt hơn so với địu có tư thế ngồi. Vì ở lứa tuổi sơ sinh, vùng đầu và cổ của bé chưa phát triển hoàn thiện, tư thế địu ngồi có thể khiến cho vùng cổ của bé bị chấn thương nếu bé còn quá nhỏ.
Để an toàn cho bé, bạn chỉ nên sử dụng địu khi bé ở vào giai đoạn từ bốn tháng tuổi trở lên. Ở lứa tuổi nhỏ hơn, bé có thể sẽ gặp những chấn thương không mong muốn.
Lưu ý để sử dụng địu an toàn cho bé: Thiết kế an toàn:
Những chiếc địu an toàn cho các bé phải là những thiết kế có:
Khoang túi nông
Giữ người bé luôn thẳng thắn khi năm, không bị cong lưng.
Kiểu dáng ôm tròn.
Bao bọc toàn bộ xung quanh cơ thể bé, nhưng không quá kín.
Cách mang địu đúng tư thế
Khi dùng địu, tốt nhất là con phải được tựa vững chắc vào mẹ với tư thế ngồi hướng lên trên, sao cho cằm không bao giờ chạm vào ngực, thường xuyên kiểm tra tư thế của bé.
Địu bé trên cao và sát với ngực (sao cho bạn có thể hôn được bé, đầu bé sát với cằm mẹ). Không để bé nằm ở phần hông hay eo.
Một chiếc địu có hình dáng phù hợp với tư thế thường nằm của bé là điều quan trọng đầu tiên khi bạn chọn mua địu cho con. Địu phải thích hợp với chiều cao, cân nặng của bé. Nếu chiếc địu quá nhỏ so với bé sẽ khiến bé bị ngã ra ngoài, còn khi địu quá rộng so với cơ thể bé thì lớp vải của chiếc địu có thể che vùng mũi, miệng của bé, dễ gây tình trạng ngạt thở.
Không nên để khuôn mặt của bé bị che kín. Nếu thấy bé khóc quấy hoặc khó chịu hãy tháo địu ra khỏi người bé.
Thường xuyên kiểm tra tư thế của bé, không để lưng bé bị gập cong lại. Cơ thể và đầu của bé phải luôn được nâng đỡ. Không để cằm và ngực của bé quá sát nhau. Khoảng trống từ ngực đến cổ của bé phải có độ dài khoảng 1 ngón tay.
Trước khi thay tã, bạn nên chuẩn bị đầy đủ mọi đồ dùng cần thiết ở chỗ bạn thay tã cho bé như: tã sạch, kem chống hâm, khăn mềm, một chậu nước nhỏ.
Đặt bé xuống bàn hoặc giường. Nếu bé khóc nhè hay tỏ vẻ khó chịu, bạn có thể hát một bài hát hay đưa cho bé một món đồ chơi ưa thích để làm bé phân tâm.
Cởi quần và tã của bé ra. Lưu ý khi da bé tiếp xúc với không khí mát có thể khiến bé ‘tè’, nên cần trải dưới bé một tấm lót chống thấm. Dùng mặt trước của chiếc tã vừa cởi ra chùi sạch phân hay nước tiểu của bé, sau đó xếp tã lại và gói chặt trong giấy báo.
Làm vệ sinh và bôi kem chống hăm
Dùng khăn mềm nhúng nước ấm nhẹ nhàng rửa sạch ‘vùng kín’ của bé. Nên vệ sinh sạch sẽ những kẽ hở nhưng không nên tách môi âm hộ của bé gái để thụt rửa bên trong. Ở bé trai, nhẹ nhàng kéo da bao quy đầu và vệ sinh đầu dương vật để tránh trường hợp ứ đọng nước tiểu.
Để lau rửa phần mông của bé, dùng một tay nắm hai chân bé nhấc bổng lên và nhẹ nhàng rửa sạch hậu môn. Đối với bé gái, lau từ trước ra sau sẽ giúp tránh nhiễm trùng âm đạo. Dùng khăn khô lau lại mông và vùng kín của bé một lần nữa trước khi mặc tã.
Bôi một lớp kem mỏng lên vùng kín của bé để ngăn ngừa tình trạng hăm tã.
Mặc tã mới
Mở một cái tã sạch, đảm bảo phần băng dính hướng bên trên. Nhấc hai chân bé lên và lót tã phía dưới mông bé. Gấp phần tã ở giữa lên trên, tiếp đó gấp hai phần tã bên hông bé lại. Dùng băng dính dán lại, ôm vừa bụng bé, không quá chật cũng không quá lỏng.
Sau khi thay tã xong, đặt bé vào nôi hay xe đẩy, thắt dây an toàn và đem tã dơ bỏ vào thùng rác. Sau đó, bạn nên rửa tay sạch bằng xà phòng.
Lưu ý: không bao giờ để bé nằm một mình trên giường hoặc bàn thay tã. Bé có thể lật hay bò chỉ trong nháy mắt, khiến những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.
Không nên cho bé tắm chung bồn với người lớn hoặc dùng các loại thau, chậu không phù hợp vì sẽ xảy ra nguy cơ mẹ bị trượt tay, bé trượt ngã đập đầu vào bồn tắm hay bị ngạt nước. Tốt nhất bạn nên tìm mua những loại bồn tắm phù hợp với độ tuổi, vóc dáng của bé. Có một số loại bồn tắm cao cấp chống trơn còn lót bọt biển, xốp phía trong giúp tăng khả năng ma sát và giúp làm sạch nhẹ nhàng cơ thể cho bé. Với thiết kế phù hợp, chậu tắm vừa vặn để bé nửa nằm, nửa ngồi an toàn, bạn sẽ rảnh cả hai tay khi tắm bé.
Nên chọn bồn tắm có nhiều màu sắc cùng những họa tiết dễ thương, vui mắt để giúp bé vui thích hơn khi tắm. Dù đã chọn được loại bồn tắm an toàn nhưng mẹ cũng nên lưu ý giữ bé cố định và cẩn thận tuyệt đối.
Chọn bồn tắm phù hợp với bé sơ sinh
Mỹ phẩm tắm cho bé
Nhiều kinh nghiệm từ các bà mẹ cho thấy, tắm bé bằng nước ấm không cũng đủ để giúp bé sạch sẽ, thư giãn nhẹ nhàng. Tuy nhiên nếu sử dụng đến mỹ phẩm, hãy suy nghĩ kỹ và hỏi ý kiến bác sĩ, chuyên gia về trẻ em trước khi sử dụng vì da bé còn rất mỏng manh và dễ bị kích ứng.
Thường mỹ phẩm cho bé nên chọn loại ít có mùi hương, ít bọt xà phòng, kiểm tra độ kiềm và hạn sử dụng kỹ trước khi chọn mua sản phẩm. Nếu da bé có dấu hiệu nổi mẩn đỏ, bé ngứa, khóc quấy…, mẹ phải ngưng sử dụng mỹ phẩm tắm gội cho bé ngay, chờ da bé phục hồi thì mới nên chọn và sử dụng loại khác để tắm bé.
Thao tác khi tắm
Không tắm bé sau khi ăn no, tốt nhất nên tắm 1-2 giờ trước khi ăn và vào một giờ cố định. Điều này có nghĩa là mẹ nên thực hiện chế độ chăm sóc bé theo một thời gian biểu nhất định. Dùng bông tắm bằng bọt biển, khăn xô nhẹ nhàng để lau chùi cơ thể bé. Lưu ý hết sức nhẹ nhàng và cẩn trọng khi làm vệ sinh vùng mắt, mũi, tai cho bé. Nên dùng tăm bông thấm nước ấm, giữ cố định đầu bé khi khoáy tai để tránh bé ngọ nguậy ảnh hưởng đến màng nhĩ bé.
Trường hợp không dùng bồn tắm chuyên biệt, khi tắm bé một tay mẹ nên đỡ đầu, một tay nhẹ nhàng vỗ về bé tạo sự an tâm trước khi tắm. Thấm ướt từ từ, nhẹ nhàng cho đến khi bé quen cảm giác được tắm. Chỉ nên tắm nhanh bé từ 5-10 phút ở những nơi kín, tránh gió lùa để đề phòng cảm lạnh cho bé.
Những mốc phát triển của trẻ giai đoạn 8-12 tháng tuổi Bé tập đi: Ở giai đoạn này, bé yêu của bạn rất bận rộn. Hai bàn tay bé hoạt động liên tục, bé có thể cầm nắm nhiều thứ khá tốt và tiếp tục hoàn thiện kỹ năng sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ. Bé đã biết tự ngồi nên có thể vịn tay vào đồ vật để giúp bé đứng dậy. Đặc biệt hơn, nhiều bé đã chập chững vài bước trước khi đón ngày sinh nhật đầu tiên đấy!
Bé bập bẹ tập nói: Từ 8-12 tháng tuổi, bé có thể nhận biết những từ thường nghe, biết nói các từ đơn giản như “baba” hay “mama” và có xu hướng “bắt chước” những hành động, cử chỉ của bạn như dùng lược chải đầu, cầm ly uống nước hay thậm chí là nói chuyện qua điện thoại. Đồng thời, bé sẽ càng cảnh giác với người lạ hơn, bắt đầu xuất hiện nỗi sợ hãi chia ly khi bạn có việc rời xa bé.
Mốc phát triển của trẻ mà ba mẹ trông đợi nhất giai đoạn này: bé tập đi
Mẹ nên làm gì để khuyến khích bé phát triển?
Trò chuyện với con thường xuyên hơn vì đây là thời điểm quan trọng cho sự phát triển ngôn ngữ của bé. Tỉ tê cùng con hằng ngày sẽ giúp con phát triển cảm xúc rất nhanh. Mẹ cũng nên duy trì việc đọc truyện và chơi cùng con như trước đó.
Bé đã hiếu động hơn nên mẹ cần chú ý độ an toàn của không gian chơi đùa hơn nữa. Để giúp bé tự do phát triển các giác quan và khám phá mọi thứ, các mẹ mua giấy, bút chì màu, các khối hình, hộp rỗng… cho con vừa vẽ vừa chơi.
Đừng tiếc lời khen thưởng nếu con làm tốt. Tuy nhiên, khi con nghịch ngợm, mẹ cần biết nói “không” và hướng dẫn lại cách làm cho con. Mặc dù bé vẫn còn non nớt và chưa hiểu khuôn phép là gì, nhưng mẹ có thể bắt đầu chỉ bảo con những chuyện không nên làm để bé có cách hành xử đúng.
Xây dựng lòng tin với bé bằng cách cho bé thời gian làm quen với cô bảo mẫu hay người giúp việc và luôn tạm biệt bé mỗi khi bạn có việc phải đi ra ngoài.
Mẹ cần lưu ý những dấu hiệu bất thường nào?
Mỗi trẻ phát triển với tốc độ khác nhau, nhưng mẹ cần theo dõi sự phát triển của con và lưu ý nếu bé đã tám tháng tuổi và:
Không biết bò hoặc trườn
Chỉ bò/trườn theo một hướng duy nhất trong vòng 1 tháng hoặc hơn
Không thể đứng nếu thiếu người hỗ trợ
Không tìm kiếm những đồ vật bạn giấu dù nó ngay trước mặt bé
Không nói bất kỳ từ nào
Không dùng các cử chỉ như lắc đầu báo hiệu “con không đồng ý” và chỉ trỏ
Khi trẻ có những dấu hiệu này, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ và những chuyên gia tâm lý, dinh dưỡng để được tư vấn giải pháp và can thiệp cần thiết.
Trẻ nhẹ cân là những trẻ khi sinh có cân nặng dưới 2.5kg bất kể tuổi thai là bao nhiêu. Như vậy, trẻ nhẹ cân sẽ gồm trẻ sinh non và trẻ suy dinh dưỡng trong tử cung.
Việc chăm sóc và nuôi dưỡng những trẻ này trong những ngày đầu sau khi sinh không hề đơn giản. Với trẻ sinh non, do chức năng tiêu hóa và điều hòa thân nhiệt kém, phổi chưa trưởng thành, trẻ dễ bị suy hô hấp, xẹp phổi, xuất huyết phổi, bệnh màng trong… Còn đối với trẻ suy dinh dưỡng trong tử cung thì thường có nguy cơ hạ đường huyết do thiếu glucogen dự trữ.
Cách chăm sóc trẻ nhẹ cân
Do vậy việc chăm sóc hàng ngày nên tuân thủ theo nguyên tắc cơ bản là: Giữ ấm – Vệ sinh – Dinh dưỡng tốt, cụ thể:
1. Giữ ấm
Bé sinh nhẹ cân cần được ủ ấm thường xuyên và liên tục
Khi mới chào đời, việc đầu tiên phải làm là giữ ấm cho bé, vì để lạnh sẽ dễ bị phù cứng bì làm trầm trọng thêm bệnh lý của trẻ. Có 2 phương pháp giúp duy trì thân nhiệt là ủ ấm trong lồng ấp và phương pháp bà mẹ Kangaroo.
Phương pháp lồng ấp. Thường được thực hiện tại bệnh viện
Phương pháp bà mẹ Kangaroo. Đặt trẻ nằm da áp da trên lồng ngực mẹ, phủ áo hoặc chăn bên ngoài, ủ ấm trẻ bằng nhiệt độ của cơ thể mẹ.
Phương pháp này dễ thực hiện, đơn giản, tiện lợi và có nhiều ưu điểm như: giảm được tỷ lệ bệnh lây lan trong bệnh viện; giữ được thân nhiệt cho bé; giúp bé thở đều hơn; gắn bó tình cảm giữa mẹ và con… Nếu mẹ mệt, bố hay người thân trong gia đình có thể thay thế để chăm sóc bé theo phương pháp này.
2. Vệ sinh – Theo dõi
Vệ sinh chăm sóc. Phải đảm bảo vô khuẩn bằng cách:
Tắm bé hàng ngày bằng nước sạch, ấm và khăn mềm. Với bé non tháng cần tắm nửa người trên của bé, lau khô, ủ ấm rồi mới tiếp tục tắm phần còn lại. Với trẻ quá non cần có kỹ thuật tắm bé trong lồng ấp.
Thay băng rốn và sát khuẩn bằng cồn 70 độ hàng ngày sau khi tắm bé cho tới khi rốn rụng và khô thành sẹo.
Theo dõi. Vì trẻ non tháng và nhẹ cân sẽ gặp phải nhiều nguy cơ bệnh lý trong thời kỳ sơ sinh, vì vậy phải theo dõi sát một số các dấu hiệu rối loạn, phát hiện sớm bệnh lý xảy ra như viêm phổi sơ sinh, viêm ruột, xuất huyết não màng não… để điều trị hoặc chuyển viện kịp thời.
Rối loạn hô hấp: thở nhanh > 60 lần/1 phút.
Nôn, sặc (phải xử trí hút thông đường hô hấp tại chỗ trước khi chuyển).
Sắc mặt, môi và các đầu chi.
Rối loạn tiêu hóa: số lần đại tiện, số lượng, tính chất và màu sắc phân.
Phát hiện sớm các bất thường về cơ, xương, khớp, thị giác, thính giác và vận động của trẻ để điều trị hoặc chuyển viện kịp thời.
Chuyển trẻ sơ sinh non tháng và nhẹ cân lên tuyến trên phải ủ ấm bằng phương pháp da áp da.
Cần lưu ý những dấu hiệu bất thường ở trẻ.
3. Dinh dưỡng
Sữa mẹ luôn là nguồn thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhất là đối với trẻ sinh nhẹ cân.
Đối với trẻ sinh quá non (< 1.500g), chưa có phản xạ bú hoặc những trẻ sinh non chưa bú được, phải kết hợp truyền dung dịch Glucoza 10% theo đường tĩnh mạch (tại bệnh viện). Trẻ bú được thì mẹ cho bú nhiều bữa trong ngày (có thể 12-15 bữa/ngày).
Trẻ bú yếu nhưng đổ thìa sữa nuốt được, mẹ nên vắt sữa ra ly, dùng thìa bón cho trẻ.
Trường hợp mẹ không có sữa, nên dùng loại sữa dành riêng cho trẻ sinh non. Đối với trẻ nhẹ cân do suy dinh dưỡng, vẫn có thể dùng các loại sữa cho trẻ dưới 6 tháng như trẻ đủ cân.
Lượng sữa dùng cho trẻ hằng ngày:
Ngày thứ nhất sau sinh: 50 ml/kg trọng lượng trẻ, chia ra 10-12 bữa/ngày.
Từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 6: Mỗi ngày tăng thêm 20 ml/kg trọng lượng của trẻ, cũng chia ra 10-12 bữa/ngày.
Từ ngày thứ 7 trở đi: 170 ml/kg trọng lượng, chia ra 10-12 bữa/ngày.
Từ tháng thứ 5 trở đi, hãy cho trẻ ăn bổ sung và bú mẹ như trẻ đủ cân.
Bí quyết chăm sóc trẻ trong mùa lạnh
1. Bảo vệ mũi cho bé
Chất nhầy trong mũi chính là chiến tuyến đầu tiên giúp trẻ chống lại vi trùng. Tuy nhiên, trong không khí khô và lạnh, các chất nhầy trong mũi bé dày lên, khó di chuyển. Để chăm sóc trẻ tốt trong mùa lạnh, bạn nên nhỏ vài giọt dung dịch nước muối sinh lý cho trẻ và nhẹ nhàng hút ra. Mũi sạch sẽ, thông thoáng sẽ làm giảm nguy cơ bệnh tật ở trẻ.
2. Giữ ấm vừa đủ
Hãy mặc cho bé những bộ quần áo vừa đủ ấm. Không nên vì sợ lạnh mà mặc quá nhiều quần áo sẽ gây ngột ngạt, khó chịu cho bé. Bởi da bé cần được thông thoáng. Nhưng cũng đừng mặc quá phong phanh. Nóng quá hay lạnh quá đều dễ khiến bé bị cảm.
Vào mùa lạnh cần ủ ấm cho bé để không bị nhiễm lạnh
3. Nên cho trẻ ăn thức ăn lỏng
Khi bị sốt, trẻ thường bị mất cảm giác ngon miệng, vì thế bạn nên chú ý bổ sung thêm các chất lỏng bổ dưỡng cho con như nước trái cây, nước canh và rau quả. Điều này vừa giúp giữ năng lượng và giúp trẻ tích cực uống thêm nhiều nước.
4. Điều chỉnh ánh sáng phù hợp
Khi ốm, trẻ thường có xu hướng ngủ nhiều hơn. Ánh sáng quá gay gắt sẽ khiến trẻ khó chịu, nhưng nếu phòng trẻ tối tăm cả ngày thì cũng dễ khiến cơ thể cảm thấy mệt mỏi hơn. Một chút ánh sáng và không khí trong lành sẽ có lợi cho sức khỏe của trẻ.
Chăm sóc trẻ: Dùng thuốc đúng nơi đúng chỗ
1. Khi trẻ bị sốt
Hầu hết các cơn sốt đều nhẹ và không cần đến thuốc. Đó là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus. Khi bé bị sốt, cơ thể thường nóng từ 38oC trở lên. Riêng đối với trẻ sơ sinh thì ngưỡng 37,7ºC đã được xem là sốt. Tuy nhiên, một con số cụ thể cũng không thể nói lên tình trạng bệnh của bé.
Khi chăm sóc trẻ, mẹ cần quan tâm đến cách trẻ ăn uống, hoạt động và cơn sốt đã kéo dài bao nhiêu ngày. Cơn sốt kéo dài trên 3 ngày thường liên quan đến bệnh nhiễm trùng, thường là hô hấp. Nếu cơn sốt đã hoành hành quá 3 ngày, bạn nên đưa con đến bệnh viện để kiểm tra.
Nếu nhiệt độ vẫn thấp hơn 38ºC và bé hoạt động bình thường, bạn không cần cho con uống thuốc.
2. Khi bé bị đau tai
Nhiễm trùng tai thường là hậu quả của một đợt cảm lạnh. Khi trong tai có chất lỏng như mủ, chất nhầy, các loại vi sinh vật có thể khiến cho tình trạng tồi tệ hơn. Nếu tai không bị sưng và chảy mủ hay chất nhầy ít, bác sĩ sẽ giúp con bạn vệ sinh tai. Đừng vội dùng kháng sinh vì chúng chỉ có tác dụng khi bé bị nhiễm trùng tai do vi khuẩn.
Nếu tình trạng nhiễm trùng tai không nghiêm trọng, bạn không cần cho trẻ uống kháng sinh
Nếu bé đau, các loại thuốc giảm đau như acetaminophen hay ibuprofen là lựa chọn tốt nhất. Trong trường hợp bé cần dùng kháng sinh, mẹ cần báo cho bác sĩ biết loại kháng sinh bé đã uống những ngày gần đó nhất, như amoxicillin chẳng hạn, vì nếu tiếp tục sử dụng sẽ gây tình trạng lờn thuốc.
Đối với trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi hoặc từ 6 đến 23 tháng, kháng sinh chỉ được dùng nếu trẻ có nguy cơ bị tăng gấp đôi khả năng nhiễm trùng và biến chứng, chẳng hạn viêm tai đi cùng hệ miễn dịch yếu, viêm tai khi đang mắc một bệnh lý mãn tính, viêm tai cùng lúc với đau mắt đỏ…
Khi trẻ trên 2 tuổi bị nhiễm trùng tai mà không sốt, không đau nhiều, bạn có thể theo dõi bé trong 48 giờ mà không dùng kháng sinh. Nếu tình trạng không thuyên giảm, hãy đưa bé đi bệnh viện.
3. Khi bé mọc răng
Loại thuốc tốt nhất khi con mọc răng là acetaminophen. Nếu sử dụng gel bôi nướu, bé có thể nuốt và khiến cổ họng bị tê, gây khó khăn khi nuốt.
4. Khi bé đau mắt đỏ
Đây là một căn bệnh truyền nhiễm nên bé sẽ phải nghỉ học để tránh lây lan. Trong trường hợp đau mắt đỏ do virus, bạn không cần dùng thuốc kháng sinh. Nếu con bạn bị đau mắt mà không có dử (ghèn) thì chỉ cần vệ sinh mắt với nước muối sinh lý (dạng chai nhỏ có bán ở các nhà thuốc) là đủ. Ngược lại, nếu bé thức giấc với đôi mắt bị dán kín bởi ghèn, đây là lúc nên đưa con đến bác sĩ để kiểm tra.
Có nên sơn móng tay cho bé?
Theo các chuyên gia da liễu, trong sản phẩm sơn móng sẽ có hóa chất độc hại. Chỉ một vết xước nhỏ, tạo đường trung gian truyền hóa chất này vào máu, sẽ dẫn đến nhiễm trùng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của trẻ. Khi cho bé làm móng, không nên dùng chất làm mềm da. Da trẻ đã đủ mềm sau khi ngâm nước và không cần đến loại kem làm mềm này.
Sơn móng tay cho bé từ quá sớm là mẹ đã gián tiếp đưa đẩy con “học đòi” làm người lớn từ khi còn quá bé, đồng thời tình cờ “tước đoạt” mất điều lẽ ra bé nên học được ở mai sau.
Chăm sóc trẻ tốt nhất không có nghĩa mẹ nên đưa bé đi spa làm đẹp. Có con gái không đồng nghĩa phải làm điệu mọi lúc mọi nơi, hoặc thiếu việc làm đẹp sẽ không có được sự hoàn hảo. Mẹ không nên dẫn bé đi làm những việc này thường xuyên, nếu không trẻ sẽ nghĩ rằng mình sinh ra vốn dĩ tự nhiên không đủ đẹp hay đủ tốt.
Hiện nay trên thị trường có bán rất nhiều bộ dụng cụ ăn dặm. MarryBaby sẽ giúp các mẹ có thêm kinh nghiệm lựa chọn những món hàng này để làm sao vừa đảm bảo sức khỏe cho bé cưng, vừa tiện dụng, vừa đáng yêu nhé.
1. Yếm ăn
Bé trong giai đoạn ăn dặm thì việc đồ ăn thức uống rơi vãi, lem luốc là điều khó tránh. Vì vậy mẹ cần trang bị cho bé những chiếc yếm ăn. Hiện nay đã có thêm yếm chất liệu bằng nhựa bên cạnh chiếc yếm vải truyền thống.
Yếm bằng nhựa plastic dễ lau chùi sẽ rất hữu dụng. Chỉ cần rửa yếm với xà bông và nước sạch là yếm lại sẵn sàng cho bữa ăn tiếp theo của bé. Với chiếc quai đeo nhiều nấc chỉnh, bạn hoàn toàn có thể dùng từ lúc bé 6 tháng cho đến năm con 3 tuổi.
Với các bé nhỏ hơn, yếm mềm bằng vải cotton sẽ khiến bé dễ chịu hơn. Mẹ vừa có thể tận dụng để giữ ấm cho bé. Nên chọn loại dán cũng sẽ tiện lợi hơn là cột dây.
2. Bát (chén) ăn
Có nhiều lựa chọn dành cho các mẹ khi muốn sắm cho bé cưng nhà mình bát ăn với đủ kích thước, hình dáng và màu sắc phong phú, ngộ nghĩnh.
Ban đầu nên chọn những bát đựng thức ăn nhỏ để có thể cầm gọn trong bàn tay. Mẹ cần “kỹ tính” một chút trong việc lựa chọn chất liệu của bát để đảm bảo sức khỏe cho bé. Tốt nhất là loại chịu được nhiệt cao, có thể dùng cho lò vi sóng. Loại bát chống đổ cũng là lựa chọn hữu ích giúp các mẹ yên tâm khi cho bé ăn mà không sợ đổ.
3. Thìa (muỗng)
Hãy chọn loại thìa làm bằng plastic mềm để tránh làm đau nướu của bé. Thìa ăn bột cũng nên nhỏ vừa với cỡ miệng của bé và có cán dài vừa phải để dễ điều khiển.
4. Bình nước
Để bé cưng làm quen và yêu thích uống nước, mẹ nên “đầu tư” cho bé một chiếc bình nước xinh xắn. Hãy chọn loại có van chống sặc, quai cầm chắc chắn và xoay được giúp bé cầm thoải mái hơn, ống hút mềm, nắp đậy kín để nước không bị đổ ra ngoài khi bé làm rớt.
5. Ghế ăn
Ghế ăn bằng gỗ. Ưu điểm là rất vững chắc, chống đổ ngã, có dây an toàn cho bé. Ghế này có thể điều chỉnh được 3-4 mức độ cao thấp cho bé ngồi ăn chung với cả nhà. Ghế có thể gấp gọn và dễ dàng lau sạch.
Nhược điểm của loại ghế này là nặng nên khó di chuyển nếu bố mẹ muốn mang theo khi đưa con về quê hay đi du lịch. Phần thắt lưng lại chỉ buộc quanh bụng, nên các bé lớn một chút chỉ chực đứng lên và trèo ra khỏi ghế.
Ghế gỗ là một trong những lựa chọn để bé ngồi ăn ngon miệng
Ghế ăn bằng nhựa. Ghế này khá nhẹ, phần khay ăn có thể tháo rời để cọ rửa. Loại ghế nhựa thấp thường được thiết kế để có thể kết hợp với các loại ghế cao hơn khi gia đình dùng bàn ăn và muốn con ăn cùng bữa. Vì nhẹ nên loại ghế này tiện dụng khi bố mẹ muốn mang theo con khi đi xa. Loại ghế nhựa cao có chiều cao tương đương với ghế ăn người lớn, phù hợp khi bé ngồi cùng bàn ăn với gia đình. Loại ghế này không điều chỉnh được mức độ cao thấp.
Ghế rung đa năng. Một loại ghế hay được sử dụng cho các bé mới tập ăn. Loại này thích hợp hơn với các bé mới tập ăn, ăn ở tư thế nằm. Ghế có độ rung nhẹ và gắn nhạc, có thể treo thêm hình các con vật bắt mắt để bé chơi.
6. Cốc nấu cháo
Do các bé ăn lượng rất ít nên nấu bằng dụng cụ này rất nhanh, ngon và không bị dính nồi như khi các mẹ nấu bằng nồi to. Loại cốc này có thể nấu bột, cháo và cơm nát cho bé nữa. Mẹ chỉ cần đặt nó trong nồi cơm điện khi nấu cơm cho cả nhà. Đây là một sản phẩm tiện ích cho những bà mẹ bận rộn với công việc.
7. Máy xay thực phẩm đa năng
Dụng cụ lý tưởng cho phép chế biến một lượng thức ăn dạng bột nghiền nhuyễn lớn hơn để trữ đông, một số mẫu máy có tô nhỏ kèm theo để mẹ chế biến lượng thức ăn nhỏ hơn khi có nhu cầu. Mẹ cũng nên chọn mẫu máy có nhiều loại lưỡi dao để chế biến thức ăn có nhiều kết cấu khác nhau (nhuyễn, mịn và thô hơn).
MarryBaby xin tổng hợp và gửi đến các gia đình một số lưu ý để giúp các bà mẹ có thêm kinh nghiệm trong việc chọn đồ cho trẻ sơ sinh
Nhóm đồ mặc, mang
Quần áo trẻ sơ sinh cần đảm bảo tiêu chí đầu tiên là chất liệu cotton thấm hút tốt và thoải mái cho mọi cử động của bé. Tránh tối đa những loại vải bị xù, đổ lông, chất lượng giảm đi sau khi giặt giũ vì những sợi vải có thể rơi ra khiến bé hít vào cơ thể khiến bé bị bện đường phổi, phế quản. Tránh chọn đồ có đính nút, hạt hay bất kỳ hoa văn nào có thể rơi ra khi cọ xát.
Bao tay, bao chân của bé dây thun không quá chặt vì có thể khiến máu huyết bé không lưu thông tốt. Lưu ý các loại bao tay, bao chân không dễ rơi, tuột ra ngoài vì bé có thể nuốt phải gây tắc đường thở.
Nếu bạn dùng tã giấy thì cẩn trọng chọn những loại có bề mặt mềm mịn nhất và càng ít hương liệu càng tốt vì tuy khử được mùi nước tiểu của bé nhưng hóa chất có thể khiến da bé bị dị ứng, càng dễ làm bé bị hăm khi mặc tã.
Nhóm đồ ăn uống
Khi mua bình sữa cho bé, hãy bảo đảm đó là loại có thể khử trùn g. Nếu là bình sữa bằng nhựa, hãy đọc kỹ thành phần, loại nhựa, khả năng chịu nhiệt trước khi mua. Bên cạnh đó, tránh mua bình bằng chất liệu thủy tinh pha tạp chất vì khi khử trùng bình sửa có thể xảy ra tình trạng nổ, nứt bình nguy hiểm cho mẹ.
Tương tự như khi chọn chén bát cho bé lúc ăn dặm, nên cho bé ăn trong chén sứ, thủy tinh tốt. Tránh những loại chén nhựa nhiều hoa văn màu sắc có thể bị ra màu khi để thức ăn nóng và ngấm vào đồ ăn của bé.
Nếu không thực sự cần thiết nên tránh cho bé ngậm núm vú giả.
Mẹ nên cẩn trọng khi chọn đồ cho bé.
Nhóm đồ chăm sóc
Giường cũi bé phải được đóng chắc chắn, bề mặt trơn láng vừa phải, không có các chi tiết thừa như đinh, ốc vít,… và phải có chiều cao vừa phải, phù hợp với bé.
Tương tự như chọn quần áo, khăn tắm của bé phải là loại vải mềm, thấm hút tốt.
Sử dụng hóa mỹ phẩm để tắm gội hay thoa lên da bé cần phải được sự tư vấn của bác sĩ nhi khoa và luôn luôn đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng.
Chọn gối cho bé cũng hết sức lưu ý. Dưới 2 tuổi, không nên cho bé nằm gối vì có thể làm biến đổi hình dáng hộp sọ còn non yếu của trẻ. Nếu chọn gối thì chọn những loại có độ mềm, lún vừa phải và kích thước phù hợp với đầu để tránh bé ngạt thở.
Nhóm đồ chơi
Đồ chơi cho bé tránh chọn loại có nhiều góc cạnh, góc nhọn hay có nhiều chi tiết có thể tháo rời vì bé có thể nuốt phải.
Tránh cho trẻ sơ sinh chơi thú nhồi bông vì có những sợi vải, hạt bụi li ti sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn cho bé. Tránh cho bé chơi đồ chơi bằng kim loại và giữ bé tránh xa thú cưng trong nhà.
Tại khu vực phòng ở, sinh hoạt của bé, mẹ nên gác tất cả các đồ điện lên cao tránh khỏi tầm với cũng như kiểm soát tất cả các vật nhọn, vật nhỏ li ti, bình đựng nước sôi, khu vực cầu thang, cửa sổ… vì đây là nơi xảy ra tai nạn nhiều nhất cho trẻ sơ sinh.
Táo bón ở trẻ sơ sinh và những thay đổi trong chế độ ăn uống
Khi bé bắt đầu ăn dặm trong giai đoạn 4 đến 6 tháng tuổi cũng là lúc những cơn đau bụng đầu tiên liên quan đến thức ăn xuất hiện. Chẳng hạn, đậu có thể làm bé đầy hơi trong những ngày đầu tiên bé bắt đầu thử ăn thức ăn đặc, nhưng đây chỉ là tình trạng tạm thời.
Táo bón ở trẻ sơ sinh sẽ không đáng lo nếu chỉ xuất hiện ở giai đoạn đầu ăn dặm
Vấn đề dạ dày phổ biến nhất với những bé bắt đầu ăn dặm là chứng táo bón. Táo bón ở trẻ sơ sinh được định nghĩa là bé không đi tiêu trong vòng 2-3 ngày. Sau đó chỉ đi dưới dạng phân cứng nhỏ. Nếu bé gặp phải tình trạng trên ở giai đoạn đầu ăn dặm, đây không phải là triệu chứng đáng lo ngại. Sau một vài tuần, hệ thống tiêu hóa của bé sẽ tự điều chỉnh theo những thay đổi trong chế độ ăn uống. Bé sẽ bắt đầu đi tiêu thường xuyên hơn.
Nếu bé ăn thức ăn đặc hay các thức ăn rắn, bạn có thể giúp bé bằng cách cho bé ăn những thức ăn giúp nhuận tràng như mơ, lê, mận và cắt giảm những loại có khả năng gây táo bón ở trẻ sơ sinh như chuối, táo, cà rốt, gạo và bí. Ngoài ra, uống nhiều nước cũng có thể giúp bé tiêu hóa tốt hơn.
Tập thể dục cũng là một biện pháp kích thích ruột hoạt động và góp phần trị bệnh táo bón ở trẻ sơ sinh. Thử đặt bé nằm thẳng và cho bé làm động tác đạp chân như đang đi xe đạp.
Viêm ruột và dạ dày
Nôn ói hay tiêu chảy đi kèm đau bụng là những dấu hiệu điển hình của viêm ruột và dạ dày. Viêm ruột – dạ dày mô tả tình trạng dạ dày và ruột bị viêm do virus hoặc vi khuẩn. Virus là thủ phạm phổ biến nhất, bao gồm rotavirus, adenovirus, calicivirus, và astrovirus.
Viêm ruột – dạ dày cũng có thể xảy ra do nhiễm trùng bởi vi khuẩn có khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng hơn như: Salmonella, Shigella, Staphylococcus, Campylobacter, hoặc E. coli. Cũng có trường hợp viêm ruột – dạ dày là do ký sinh trùng như Giardia gây nên.
Các triệu chứng cúm dạ dày của bé sẽ tùy theo mức độ, có thể kéo dài trong vài giờ hoặc vài ngày, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh cụ thể. Nếu bé bị nôn mửa hay tiêu chảy, sốt cùng với cảm giác mất ngon miệng có thể nhanh chóng dẫn đến tình trạng mất nước.
Điều quan trọng nhất là ba mẹ cần cho bé uống nhiều chất lỏng như sữa bột hoặc sữa mẹ trong khi chiến đấu với bệnh. Bạn cũng có thể cho bé uống từng ngụm nhỏ dung dịch điện giải để thay thế chất lỏng, khoáng chất và muối bé đã bị mất. Nếu bé có dấu hiệu nghiêm trọng của tình trạng mất nước, cần đưa bé đến phòng cấp cứu ngay để các bác sĩ can thiệp y tế.
Sau khi tình trạng đã khá hơn, bạn có thể cho bé trở lại chế độ ăn uống bình thường kể cả thức ăn đặc nếu bé đã bắt đầu ăn dặm. Nên tránh thức ăn nhiều chất béo.
Dấu hiệu bé bị trào ngược dạ dày
Hầu hết bé sơ sinh đều có hiện tượng khó chịu, nôn trớ trong hoặc sau khi ăn. Tuy nhiên, nếu tình trạng trên diễn ra thường xuyên, có thể bé đã bị trào ngược dạ dày. Hầu hết các bé đều gặp phải hiện tượng này trong năm đầu đời.
Tuy nhiên, nếu hiện tượng nôn trớ nói trên đi kèm với các dấu hiệu đau bụng khác biểu hiện ở việc bé cong lưng, giơ chân lên cao, ho hoặc nôn sữa trong lúc ăn, bé có thể bị bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD).
Nếu tình trạng nôn trớ kéo dài, ba mẹ cần đưa bé đi khám để xác định bé có bị trào ngược dạ dày hay không
Làm gì khi bé bị trào ngược dạ dày?
Khi một em bé mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, thực phẩm và dịch tiêu hóa sẽ trào ngược trở lại thành cổ họng, gây kích thích niêm mạc thực quản. Cảm giác khó chịu này cũng giống như chứng ợ nóng ở người lớn. Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản có thể gây ra suy dinh dưỡng cũng như các vấn đề khác như mất nước. Lúc này, ba mẹ cần đưa bé đến bác sĩ nếu bé có dấu hiệu mắc bệnh. Hầu hết các bác sĩ đều có thể dễ dàng chẩn đoán trào ngược dạ dày – thực quản hơn các nguyên nhân gây đau bụng khác nhờ vào các triệu chứng sau: bé có vẻ đói ngấu nghiến, bé bám vào núm vú hoặc bình và bú trong khoảng 15 hoặc 20 giây, sau đó cong lưng, quay mặt đi và bắt đầu khóc. Các biểu hiện này kèm theo việc la hét, đó là khi hiện tượng trào ngược xuất hiện.
Nếu nghi ngờ bé mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, bác sĩ sẽ cho bé làm các xét nghiệm cần thiết, đồng thời kê toa thuốc và hướng dẫn ba mẹ cách thức cho bé ăn nhằm giúp bé bớt khó chịu và đau ở vùng bụng.
