Sức khỏe bé sơ sinh sẽ cung cấp cho mẹ những kiến thức khoa học liên quan đến các bệnh thường gặp ở trẻ dưới 1 tuổi, giúp mẹ biết cách xử trí khi con bệnh và nuôi con đỡ vất vả hơn.
Trẻ dưới 2 tuổi không nên cho nằm gối
Không nên cho trẻ dưới 2 tuổi nằm gối, hãy gối đầu cho trẻ bằng chiếc khăn mềm mại cao khoảng 1mm hoặc đặt bé lên một chiếc nệm vừa đủ êm để trẻ có những giấc ngủ sâu. Đó là lời khuyên mà các chuyên gia chăm sóc sức khỏe gửi đến các bậc cha mẹ. Bởi theo các chuyên gia, trẻ dưới 2 tuổi, xương đầu của trẻ vẫn còn rất mềm nên rất dễ bị biến dạng như bị chứng bẹp đầu, xương đầu bị méo khi bé nằm gối ngủ quá lâu với một tư thế nhất định.
Vì xương sống của trẻ lúc mới sinh là đường thẳng, tức là đầu và lưng phải thẳng với nhau nên khi gối đầu, cổ sẽ bị quẹo, xương sống bị thay đổi hình dạng, ảnh hưởng đến sự phát triển xương sống của trẻ và nguy cơ dị tật xương sống ở trẻ là rất cao. Nguy hiểm hơn, ở giai đoạn này xương cổ và sụn còn rất mềm vì thế bé không có khả năng tự nhấc cổ, do đó khi gối đầu bé không hợp lý, cổ bé sẽ bị gập lại và vùng hầu họng sẽ bị chẹn khiến cho bé dễ bị sặc, dẫn đến ngạt thở.
Đó là chưa kể đến việc làn da nhạy cảm của bé có thể bị kích ứng, mẫn ngứa với chất liệu ruột gối và gây ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ, khiến bé khó ngủ, quấy khóc.
Xương bé còn yếu nên khi ngủ nên để bé duỗi chân thoải mái
Tác động của gối đến sự phát triển thể chất và trí não của trẻ nhỏ
Lựa chọn cho con trẻ một chiếc gối phù hợp giúp bé ngủ ngon là điều mà cha mẹ nên quan tâm vì giấc ngủ đối với bé là vô cùng quan trọng.Một chiếc gối êm ái, phù hợp với trẻ ở từng giai đoạn phát triển sẽ mang đến cho trẻ giấc ngủ thoải mái, dễ chịu, giúp cho hệ mạch máu chạy dọc cột sống cổ lên nuôi não không bị chèn ép, đặc biệt tránh được các nguy cơ biến dạng xương sống, khó thở, trặc vẹo cột sống cổ.
Thế nên, việc lựa chọn cho trẻ một chiếc gối thích hợp là một trong những bí quyết giúp trẻ sở hữu một thể chất, trí não lý tưởng trong suốt quá trình phát triển.
Cách chọn gối cho trẻ Chọn chất liệu gối
Ruột gối, bao gối với chất liệu mềm mại là điều quan tâm đầu tiên trong bí kíp chọn gối cho con trẻ. Ngày nay, chất liệu ruột gối rất đa dạng, từ các chất liệu tự nhiên đến các loại sợi nhân tạo, cho nên các bậc cha mẹ nên chọn những nhãn hàng có uy tín chất lượng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe cho con trẻ. Nên chọn những ruột gối nhẹ, thông thoáng, dễ khô để tiện cho việc thường xuyên giặt giũ, làm vệ sinh ruột gối, bởi trẻ nhỏ thường hay khóc, nhỏ dãi và đổ nhiều mồ hôi nhiều trong lúc ngủ.
Nhưng các gia đình cũng không nên chọn ruột gối quá mềm đến mức khi đặt trẻ nằm lên, gối lún hẳn xuống. Cần chọn ruột gối có độ cứng vừa tới, độ mềm vừa phải. Vì gối cứng sẽ không tốt cho hộp sọ của trẻ, còn gối mềm và lún quá có thể sẽ áp sát vào mũi bé, gây ngạt thở. Đặc biệt những bé đang tập lẫy, khi bé úp mặt xuống thì sẽ rất khó để bé lật lại và khả năng bé bị ngạt thở rất cao.
Kích thước gối phù hợp
Khổ gối không nên quá rộng, chỉ chọn vừa đủ đầu trẻ để tránh gây ngạt thở cho trẻ.
Không chọn những chiếc gối quá cao hay quá thấp vì sẽ gây tác động đến hệ hô hấp và quá trình tuần hoàn máu ở cổ, khiến trẻ khó ngủ.
Cách đặt gối cho trẻ
Theo các chuyên gia, việc đặt gối sâu về phía gáy, sát với cổ vai, cổ hơi ưỡn, ngửa ra sau 10 – 15 độ sẽ cho trẻ tư thế nằm dễ chịu nhất và an toàn nhất.
Ngoài ra, tuyệt đối không nên cho trẻ nằm gối của người lớn vì dễ ngây ngạt thở và lún đầu khi ngủ và không nên dùng quá nhiều chăn gối, hay các tấm chắn mềm trong giường bé, bởi nếu bé vô tình quờ tay, vít vào mặt sẽ có nguy cơ gây cho bé khó thở.
Ngủ không đủ giấc từ lâu đã được liệt vào một trong những nguyên nhân gây tổn hại sức khoẻ tinh thần cũng như thể chất, đặc biệt việc thiếu ngủ có thể dẫn đến sự suy giảm hệ miễn dịch. Một hệ miễn dịch tốt giúp cơ thể tránh được nhiều bệnh tật. Nếu thường xuyên bị thiếu ngủ, hệ miễn dịch của bé có thể trở nên “chậm chạp và uể oải”, khó chiến thắng được vi khuẩn. Thực tế cho thấy 1/3 trẻ em hiện nay không được ngủ đủ thời gian cần thiết.
Trong khi ngủ, tim được giảm cường độ hoạt động, nhịp độ của hệ tuần hoàn ổn định hơn, huyết áp giảm. Nhưng trên hết, giấc ngủ giúp tăng cường sức đề kháng. Bạch cầu và các kháng thể được sản xuất nhiều hơn. Hệ miễn dịch được tăng cường sẽ giúp bé có đủ sức khỏe để chống lại những tác động xấu của môi trường. Khi bé ngủ, hầu hết các cơ quan trong cơ thể sẽ giảm cường độ hoạt động. Nhưng một số cơ quan khác lại hoạt động tích cực hơn. Đó chính là các cơ quan sản xuất ra hóc môn tạo nên sức đề kháng cho cơ thể. Khi bé thức, hệ miễn dịch phải gồng mình tập trung lực lượng đối đầu với đủ lại kích ứng từ môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể. Chỉ khi cơ thể chìm trong giấc ngủ sâu, các loại bạch cầu và thực bào có công năng truy lùng độc chất, các loại vi trùng, siêu vi trùng, khuẩn và tế bào ung thư… thường mới bắt đầu hoạt động.
Giấc ngủ có lợi như thế, nhưng ta phải làm sao khi bé yêu luôn không chịu ngủ? Mẹ đừng lo, hãy cùng chia sẻ vài cách ru bé ngủ hiệu quả ngay sau đây.
À ơi, con ngủ ngoan nào!
Trẻ sơ sinh có chu kỳ ngủ không đều, và cần khoảng 6 tháng để bé ngủ đều. Trong khi trẻ sơ sinh ngủ trung bình 16-17 giờ/ngày, bé chỉ có thể ngủ 1-2 giờ/giấc. Khi trẻ lớn lên, thời gian ngủ giảm dần. Một bé 6 tháng tuổi thức giấc trong đêm là chuyện bình thường, nhưng bé chỉ thức vài phút rồi tự ngủ lại. Đây là vài gợi ý để giúp bé ngủ ngon hơn:
Cố gắng giữ bầu khí yên lặng. Khi cho bé bú hoặc thay tả cho bé trong đêm, bạn hãy tránh kích thích hoặc đánh thức để bé có thể ngủ lại được dễ dàng.
Đừng để bé ngủ ban ngày lâu quá. Nếu bé ngủ nhiều ban ngày, thì bé sẽ thức giấc ban đêm.
Cứ để bé nằm trong nôi khi bé thức giấc. Bé học thư giãn và tự dỗ giấc ngủ. Nếu bạn tập thói quen bế bé hoặc đung đưa ru bé ngủ, thì bé cần đến bạn ru ngủ khi bé thức giấc trong đêm.
Tránh cho bé ngủ với núm vú cao su. Núm vú này chỉ được dùng để thỏa mãn nhu cầu nút, chứ không phải để ngủ. Nếu trẻ bắt đầu buồn ngủ, thì nên nhẹ nhàng lấy núm vú ra.
Bắt đầu trì hoãn phản ứng của bạn khi trẻ nổi cáu lúc 4-6 tháng tuổi. Hãy chờ vài phút trước khi can thiệp, vì trẻ có thể tự dỗ ngủ. Nếu trẻ tiếp tục khóc, thì bạn kiểm soát bé, nhưng nên tránh bật đèn, chơi đùa, bế lên hoặc đung đưa. Nếu trẻ tiếp tục khóc, hãy chờ vài phút nữa rồi xem bé lại. Có thể bé đói, tiểu tiêu, sốt hoặc khó chịu.
Trẻ nhẹ cân là những trẻ khi sinh có cân nặng dưới 2.5kg bất kể tuổi thai là bao nhiêu. Như vậy, trẻ nhẹ cân sẽ gồm trẻ sinh non và trẻ suy dinh dưỡng trong tử cung.
Việc chăm sóc và nuôi dưỡng những trẻ này trong những ngày đầu sau khi sinh không hề đơn giản. Với trẻ sinh non, do chức năng tiêu hóa và điều hòa thân nhiệt kém, phổi chưa trưởng thành, trẻ dễ bị suy hô hấp, xẹp phổi, xuất huyết phổi, bệnh màng trong… Còn đối với trẻ suy dinh dưỡng trong tử cung thì thường có nguy cơ hạ đường huyết do thiếu glucogen dự trữ.
Cách chăm sóc trẻ nhẹ cân
Do vậy việc chăm sóc hàng ngày nên tuân thủ theo nguyên tắc cơ bản là: Giữ ấm – Vệ sinh – Dinh dưỡng tốt, cụ thể:
1. Giữ ấm
Bé sinh nhẹ cân cần được ủ ấm thường xuyên và liên tục
Khi mới chào đời, việc đầu tiên phải làm là giữ ấm cho bé, vì để lạnh sẽ dễ bị phù cứng bì làm trầm trọng thêm bệnh lý của trẻ. Có 2 phương pháp giúp duy trì thân nhiệt là ủ ấm trong lồng ấp và phương pháp bà mẹ Kangaroo.
Phương pháp lồng ấp. Thường được thực hiện tại bệnh viện
Phương pháp bà mẹ Kangaroo. Đặt trẻ nằm da áp da trên lồng ngực mẹ, phủ áo hoặc chăn bên ngoài, ủ ấm trẻ bằng nhiệt độ của cơ thể mẹ.
Phương pháp này dễ thực hiện, đơn giản, tiện lợi và có nhiều ưu điểm như: giảm được tỷ lệ bệnh lây lan trong bệnh viện; giữ được thân nhiệt cho bé; giúp bé thở đều hơn; gắn bó tình cảm giữa mẹ và con… Nếu mẹ mệt, bố hay người thân trong gia đình có thể thay thế để chăm sóc bé theo phương pháp này.
2. Vệ sinh – Theo dõi
Vệ sinh chăm sóc. Phải đảm bảo vô khuẩn bằng cách:
Tắm bé hàng ngày bằng nước sạch, ấm và khăn mềm. Với bé non tháng cần tắm nửa người trên của bé, lau khô, ủ ấm rồi mới tiếp tục tắm phần còn lại. Với trẻ quá non cần có kỹ thuật tắm bé trong lồng ấp.
Thay băng rốn và sát khuẩn bằng cồn 70 độ hàng ngày sau khi tắm bé cho tới khi rốn rụng và khô thành sẹo.
Theo dõi. Vì trẻ non tháng và nhẹ cân sẽ gặp phải nhiều nguy cơ bệnh lý trong thời kỳ sơ sinh, vì vậy phải theo dõi sát một số các dấu hiệu rối loạn, phát hiện sớm bệnh lý xảy ra như viêm phổi sơ sinh, viêm ruột, xuất huyết não màng não… để điều trị hoặc chuyển viện kịp thời.
Rối loạn hô hấp: thở nhanh > 60 lần/1 phút.
Nôn, sặc (phải xử trí hút thông đường hô hấp tại chỗ trước khi chuyển).
Sắc mặt, môi và các đầu chi.
Rối loạn tiêu hóa: số lần đại tiện, số lượng, tính chất và màu sắc phân.
Phát hiện sớm các bất thường về cơ, xương, khớp, thị giác, thính giác và vận động của trẻ để điều trị hoặc chuyển viện kịp thời.
Chuyển trẻ sơ sinh non tháng và nhẹ cân lên tuyến trên phải ủ ấm bằng phương pháp da áp da.
Cần lưu ý những dấu hiệu bất thường ở trẻ.
3. Dinh dưỡng
Sữa mẹ luôn là nguồn thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhất là đối với trẻ sinh nhẹ cân.
Đối với trẻ sinh quá non (< 1.500g), chưa có phản xạ bú hoặc những trẻ sinh non chưa bú được, phải kết hợp truyền dung dịch Glucoza 10% theo đường tĩnh mạch (tại bệnh viện). Trẻ bú được thì mẹ cho bú nhiều bữa trong ngày (có thể 12-15 bữa/ngày).
Trẻ bú yếu nhưng đổ thìa sữa nuốt được, mẹ nên vắt sữa ra ly, dùng thìa bón cho trẻ.
Trường hợp mẹ không có sữa, nên dùng loại sữa dành riêng cho trẻ sinh non. Đối với trẻ nhẹ cân do suy dinh dưỡng, vẫn có thể dùng các loại sữa cho trẻ dưới 6 tháng như trẻ đủ cân.
Lượng sữa dùng cho trẻ hằng ngày:
Ngày thứ nhất sau sinh: 50 ml/kg trọng lượng trẻ, chia ra 10-12 bữa/ngày.
Từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 6: Mỗi ngày tăng thêm 20 ml/kg trọng lượng của trẻ, cũng chia ra 10-12 bữa/ngày.
Từ ngày thứ 7 trở đi: 170 ml/kg trọng lượng, chia ra 10-12 bữa/ngày.
Từ tháng thứ 5 trở đi, hãy cho trẻ ăn bổ sung và bú mẹ như trẻ đủ cân.
Bí quyết chăm sóc trẻ trong mùa lạnh
1. Bảo vệ mũi cho bé
Chất nhầy trong mũi chính là chiến tuyến đầu tiên giúp trẻ chống lại vi trùng. Tuy nhiên, trong không khí khô và lạnh, các chất nhầy trong mũi bé dày lên, khó di chuyển. Để chăm sóc trẻ tốt trong mùa lạnh, bạn nên nhỏ vài giọt dung dịch nước muối sinh lý cho trẻ và nhẹ nhàng hút ra. Mũi sạch sẽ, thông thoáng sẽ làm giảm nguy cơ bệnh tật ở trẻ.
2. Giữ ấm vừa đủ
Hãy mặc cho bé những bộ quần áo vừa đủ ấm. Không nên vì sợ lạnh mà mặc quá nhiều quần áo sẽ gây ngột ngạt, khó chịu cho bé. Bởi da bé cần được thông thoáng. Nhưng cũng đừng mặc quá phong phanh. Nóng quá hay lạnh quá đều dễ khiến bé bị cảm.
Vào mùa lạnh cần ủ ấm cho bé để không bị nhiễm lạnh
3. Nên cho trẻ ăn thức ăn lỏng
Khi bị sốt, trẻ thường bị mất cảm giác ngon miệng, vì thế bạn nên chú ý bổ sung thêm các chất lỏng bổ dưỡng cho con như nước trái cây, nước canh và rau quả. Điều này vừa giúp giữ năng lượng và giúp trẻ tích cực uống thêm nhiều nước.
4. Điều chỉnh ánh sáng phù hợp
Khi ốm, trẻ thường có xu hướng ngủ nhiều hơn. Ánh sáng quá gay gắt sẽ khiến trẻ khó chịu, nhưng nếu phòng trẻ tối tăm cả ngày thì cũng dễ khiến cơ thể cảm thấy mệt mỏi hơn. Một chút ánh sáng và không khí trong lành sẽ có lợi cho sức khỏe của trẻ.
Chăm sóc trẻ: Dùng thuốc đúng nơi đúng chỗ
1. Khi trẻ bị sốt
Hầu hết các cơn sốt đều nhẹ và không cần đến thuốc. Đó là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus. Khi bé bị sốt, cơ thể thường nóng từ 38oC trở lên. Riêng đối với trẻ sơ sinh thì ngưỡng 37,7ºC đã được xem là sốt. Tuy nhiên, một con số cụ thể cũng không thể nói lên tình trạng bệnh của bé.
Khi chăm sóc trẻ, mẹ cần quan tâm đến cách trẻ ăn uống, hoạt động và cơn sốt đã kéo dài bao nhiêu ngày. Cơn sốt kéo dài trên 3 ngày thường liên quan đến bệnh nhiễm trùng, thường là hô hấp. Nếu cơn sốt đã hoành hành quá 3 ngày, bạn nên đưa con đến bệnh viện để kiểm tra.
Nếu nhiệt độ vẫn thấp hơn 38ºC và bé hoạt động bình thường, bạn không cần cho con uống thuốc.
2. Khi bé bị đau tai
Nhiễm trùng tai thường là hậu quả của một đợt cảm lạnh. Khi trong tai có chất lỏng như mủ, chất nhầy, các loại vi sinh vật có thể khiến cho tình trạng tồi tệ hơn. Nếu tai không bị sưng và chảy mủ hay chất nhầy ít, bác sĩ sẽ giúp con bạn vệ sinh tai. Đừng vội dùng kháng sinh vì chúng chỉ có tác dụng khi bé bị nhiễm trùng tai do vi khuẩn.
Nếu tình trạng nhiễm trùng tai không nghiêm trọng, bạn không cần cho trẻ uống kháng sinh
Nếu bé đau, các loại thuốc giảm đau như acetaminophen hay ibuprofen là lựa chọn tốt nhất. Trong trường hợp bé cần dùng kháng sinh, mẹ cần báo cho bác sĩ biết loại kháng sinh bé đã uống những ngày gần đó nhất, như amoxicillin chẳng hạn, vì nếu tiếp tục sử dụng sẽ gây tình trạng lờn thuốc.
Đối với trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi hoặc từ 6 đến 23 tháng, kháng sinh chỉ được dùng nếu trẻ có nguy cơ bị tăng gấp đôi khả năng nhiễm trùng và biến chứng, chẳng hạn viêm tai đi cùng hệ miễn dịch yếu, viêm tai khi đang mắc một bệnh lý mãn tính, viêm tai cùng lúc với đau mắt đỏ…
Khi trẻ trên 2 tuổi bị nhiễm trùng tai mà không sốt, không đau nhiều, bạn có thể theo dõi bé trong 48 giờ mà không dùng kháng sinh. Nếu tình trạng không thuyên giảm, hãy đưa bé đi bệnh viện.
3. Khi bé mọc răng
Loại thuốc tốt nhất khi con mọc răng là acetaminophen. Nếu sử dụng gel bôi nướu, bé có thể nuốt và khiến cổ họng bị tê, gây khó khăn khi nuốt.
4. Khi bé đau mắt đỏ
Đây là một căn bệnh truyền nhiễm nên bé sẽ phải nghỉ học để tránh lây lan. Trong trường hợp đau mắt đỏ do virus, bạn không cần dùng thuốc kháng sinh. Nếu con bạn bị đau mắt mà không có dử (ghèn) thì chỉ cần vệ sinh mắt với nước muối sinh lý (dạng chai nhỏ có bán ở các nhà thuốc) là đủ. Ngược lại, nếu bé thức giấc với đôi mắt bị dán kín bởi ghèn, đây là lúc nên đưa con đến bác sĩ để kiểm tra.
Có nên sơn móng tay cho bé?
Theo các chuyên gia da liễu, trong sản phẩm sơn móng sẽ có hóa chất độc hại. Chỉ một vết xước nhỏ, tạo đường trung gian truyền hóa chất này vào máu, sẽ dẫn đến nhiễm trùng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của trẻ. Khi cho bé làm móng, không nên dùng chất làm mềm da. Da trẻ đã đủ mềm sau khi ngâm nước và không cần đến loại kem làm mềm này.
Sơn móng tay cho bé từ quá sớm là mẹ đã gián tiếp đưa đẩy con “học đòi” làm người lớn từ khi còn quá bé, đồng thời tình cờ “tước đoạt” mất điều lẽ ra bé nên học được ở mai sau.
Chăm sóc trẻ tốt nhất không có nghĩa mẹ nên đưa bé đi spa làm đẹp. Có con gái không đồng nghĩa phải làm điệu mọi lúc mọi nơi, hoặc thiếu việc làm đẹp sẽ không có được sự hoàn hảo. Mẹ không nên dẫn bé đi làm những việc này thường xuyên, nếu không trẻ sẽ nghĩ rằng mình sinh ra vốn dĩ tự nhiên không đủ đẹp hay đủ tốt.
Táo bón ở trẻ sơ sinh và những thay đổi trong chế độ ăn uống
Khi bé bắt đầu ăn dặm trong giai đoạn 4 đến 6 tháng tuổi cũng là lúc những cơn đau bụng đầu tiên liên quan đến thức ăn xuất hiện. Chẳng hạn, đậu có thể làm bé đầy hơi trong những ngày đầu tiên bé bắt đầu thử ăn thức ăn đặc, nhưng đây chỉ là tình trạng tạm thời.
Táo bón ở trẻ sơ sinh sẽ không đáng lo nếu chỉ xuất hiện ở giai đoạn đầu ăn dặm
Vấn đề dạ dày phổ biến nhất với những bé bắt đầu ăn dặm là chứng táo bón. Táo bón ở trẻ sơ sinh được định nghĩa là bé không đi tiêu trong vòng 2-3 ngày. Sau đó chỉ đi dưới dạng phân cứng nhỏ. Nếu bé gặp phải tình trạng trên ở giai đoạn đầu ăn dặm, đây không phải là triệu chứng đáng lo ngại. Sau một vài tuần, hệ thống tiêu hóa của bé sẽ tự điều chỉnh theo những thay đổi trong chế độ ăn uống. Bé sẽ bắt đầu đi tiêu thường xuyên hơn.
Nếu bé ăn thức ăn đặc hay các thức ăn rắn, bạn có thể giúp bé bằng cách cho bé ăn những thức ăn giúp nhuận tràng như mơ, lê, mận và cắt giảm những loại có khả năng gây táo bón ở trẻ sơ sinh như chuối, táo, cà rốt, gạo và bí. Ngoài ra, uống nhiều nước cũng có thể giúp bé tiêu hóa tốt hơn.
Tập thể dục cũng là một biện pháp kích thích ruột hoạt động và góp phần trị bệnh táo bón ở trẻ sơ sinh. Thử đặt bé nằm thẳng và cho bé làm động tác đạp chân như đang đi xe đạp.
Viêm ruột và dạ dày
Nôn ói hay tiêu chảy đi kèm đau bụng là những dấu hiệu điển hình của viêm ruột và dạ dày. Viêm ruột – dạ dày mô tả tình trạng dạ dày và ruột bị viêm do virus hoặc vi khuẩn. Virus là thủ phạm phổ biến nhất, bao gồm rotavirus, adenovirus, calicivirus, và astrovirus.
Viêm ruột – dạ dày cũng có thể xảy ra do nhiễm trùng bởi vi khuẩn có khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng hơn như: Salmonella, Shigella, Staphylococcus, Campylobacter, hoặc E. coli. Cũng có trường hợp viêm ruột – dạ dày là do ký sinh trùng như Giardia gây nên.
Các triệu chứng cúm dạ dày của bé sẽ tùy theo mức độ, có thể kéo dài trong vài giờ hoặc vài ngày, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh cụ thể. Nếu bé bị nôn mửa hay tiêu chảy, sốt cùng với cảm giác mất ngon miệng có thể nhanh chóng dẫn đến tình trạng mất nước.
Điều quan trọng nhất là ba mẹ cần cho bé uống nhiều chất lỏng như sữa bột hoặc sữa mẹ trong khi chiến đấu với bệnh. Bạn cũng có thể cho bé uống từng ngụm nhỏ dung dịch điện giải để thay thế chất lỏng, khoáng chất và muối bé đã bị mất. Nếu bé có dấu hiệu nghiêm trọng của tình trạng mất nước, cần đưa bé đến phòng cấp cứu ngay để các bác sĩ can thiệp y tế.
Sau khi tình trạng đã khá hơn, bạn có thể cho bé trở lại chế độ ăn uống bình thường kể cả thức ăn đặc nếu bé đã bắt đầu ăn dặm. Nên tránh thức ăn nhiều chất béo.
Dấu hiệu bé bị trào ngược dạ dày
Hầu hết bé sơ sinh đều có hiện tượng khó chịu, nôn trớ trong hoặc sau khi ăn. Tuy nhiên, nếu tình trạng trên diễn ra thường xuyên, có thể bé đã bị trào ngược dạ dày. Hầu hết các bé đều gặp phải hiện tượng này trong năm đầu đời.
Tuy nhiên, nếu hiện tượng nôn trớ nói trên đi kèm với các dấu hiệu đau bụng khác biểu hiện ở việc bé cong lưng, giơ chân lên cao, ho hoặc nôn sữa trong lúc ăn, bé có thể bị bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD).
Nếu tình trạng nôn trớ kéo dài, ba mẹ cần đưa bé đi khám để xác định bé có bị trào ngược dạ dày hay không
Làm gì khi bé bị trào ngược dạ dày?
Khi một em bé mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, thực phẩm và dịch tiêu hóa sẽ trào ngược trở lại thành cổ họng, gây kích thích niêm mạc thực quản. Cảm giác khó chịu này cũng giống như chứng ợ nóng ở người lớn. Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản có thể gây ra suy dinh dưỡng cũng như các vấn đề khác như mất nước. Lúc này, ba mẹ cần đưa bé đến bác sĩ nếu bé có dấu hiệu mắc bệnh. Hầu hết các bác sĩ đều có thể dễ dàng chẩn đoán trào ngược dạ dày – thực quản hơn các nguyên nhân gây đau bụng khác nhờ vào các triệu chứng sau: bé có vẻ đói ngấu nghiến, bé bám vào núm vú hoặc bình và bú trong khoảng 15 hoặc 20 giây, sau đó cong lưng, quay mặt đi và bắt đầu khóc. Các biểu hiện này kèm theo việc la hét, đó là khi hiện tượng trào ngược xuất hiện.
Nếu nghi ngờ bé mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, bác sĩ sẽ cho bé làm các xét nghiệm cần thiết, đồng thời kê toa thuốc và hướng dẫn ba mẹ cách thức cho bé ăn nhằm giúp bé bớt khó chịu và đau ở vùng bụng.
Thói quen ngáy và khịt mũi khi ngủ của trẻ sơ sinh
Nếu bé của bạn thỉnh thoảng ngáy hoặc khịt mũi trong khi ngủ, bạn không cần phải lo lắng, nhất là khi tiếng ngáy của bé đều đặn. Nhiều em bé cũng sẽ ngáy khi chúng bị nghẹt mũi. Nếu bé đang bị cảm lạnh, bạn có thể thử đặt máy phun sương tạo độ ẩm trong phòng để giúp bé dễ thở hơn.
Nếu bé ngủ ngáy dai dẳng, đây có thể là dấu hiệu đáng lo ngại. Trong trường hợp bé lúc ngáy lúc không và sau đó là thở hổn hển, có thể đường hô hấp của bé đang bị tắc nghẽn. Triệu chứng này được gọi là “chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn”. Đây là một tình trạng mãn tính, không giống như giai đoạn ngưng thở trong chu kỳ thở của bé đã được nói ở trên. Lúc này, bạn nên đưa bé đến khám bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc chuyên khoa tai – mũi – họng để kiểm tra.
Còn một lý do khác gây ra hiện tượng ngáy khi ngủ ở trẻ sơ sinh là dị ứng. Đối với những trường hợp này, máy lọc không khí trong phòng ngủ hoặc một vài loại thuốc do bác sĩ kê toa có thể giúp bé cảm thấy khỏe hơn. Bạn nên đưa bé đi khám để xác định xem liệu bé có bị dị ứng hay không và bạn cần làm gì cho bé lúc này.
Tiếng ngáy của trẻ sơ sinh có thể mách cho mẹ biết bé có gặp vấn đề gì về đường hô hấp hay không
Trẻ sơ sinh hay đổ mồ hôi trộm ban đêm
Một số trẻ sơ sinh đổ mồ hôi đầm đìa khi giấc ngủ của bé ở giai đoạn sâu nhất vào ban đêm. Đổ mồ hôi ở trẻ nhỏ rất phổ biến nhưng nếu mồ hôi ra quá nhiều, có thể có điều gì đó không ổn. Đó có thể là dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh cũng như các bệnh nhiễm trùng khác hay do tình trạng ngưng thở khi ngủ, bởi bé rất khó khăn để có thể thở được cho nên bé sẽ đổ mồ hôi nhiều.
Một trong những nguy cơ dẫn đến hội chứng đột tử ở bé sơ sinh (SIDS) là do quá nóng, vì vậy, phòng ngủ của bé cần được thoáng mát. Ngoài ra, quần áo cũng cần đủ ấm, thoải mái để bé có thể ngủ mà không cần phải đắp chăn. Để tránh nguy hiểm cho bé, ba mẹ không nên quấn bé quá nhiều lớp, cũng không nên để vật dụng giường ngủ hay trong cũi của bé.
Nguyên tắc cơ bản là nếu bạn thấy nóng, em bé của bạn cũng sẽ thấy nóng. Nếu nhiệt độ trong nhà mát mẻ, bé mặc đồ thoáng mát nhưng vẫn ra mồ hôi, tốt nhất là bạn nên nói chuyện với bác sĩ.
Trong bài viết này, MarryBaby sẽ cung cấp tất cả thông tin về hăm tã ở trẻ sơ sinh cho cha mẹ. Trong đó bao gồm giải thích, chỉ rõ dấu hiệu, triệu chứng; đồng thời hướng dẫn cách điều trị và chăm sóc bé khi bị hăm tã.
1. Hăm tã ở trẻ sơ sinh và trẻ em là gì?
Hăm tã hay hăm tã ở trẻ sơ sinh (diaper rash) là tình trạng phát ban trên da xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên vùng da được quấn tã. Hăm tã rất phổ biến, và có thể xảy ra ở bất kỳ trẻ sơ sinh hoặc trẻ em nào mặc tã.
Hầu hết, trẻ sơ sinh bị hăm tã có thể được điều trị tại nhà và tự khỏi sau vài ngày.
2. Nguyên nhân dẫn đến hăm tã ở trẻ sơ sinh
Thông thường, các nguyên gây hăm tã ở trẻ là do da trẻ bị dị ứng với chất liệu của tã; hoặc với khăn giấy ướt dùng để lau trên da của bé. Mặt khác hăm tã ở trẻ còn có thể do nhiễm trùng, nhiễm nấm gây ra. Mô tả cụ thể như sau:
Kích ứng (Irritation): Da bé bị kích ứng do tã ướt, tã bí hơi, chất liệu của tã hoặc dị ứng với các chất tạo mùi thơm của khăn giấy ướt.
Nhiễm trùng (Infection): Nấm hay vi trùng ký sinh thường có trên da bé, mặc dù không nguy hại nhưng khi da bị ẩm ướt, bị dơ do nước tiểu hay phân của trẻ thì nấm và vi trùng dễ phát triển. Dẫn đến da bị đỏ, nổi nhiều mụn nhỏ, ngứa, rát khó chịu, nói chung là gây bệnh trên da.
Dị ứng da (Allergies): Da của bé nhạy cảm nên dễ bị dị ứng, gây đỏ trên bề mặt da.
Một số nguyên nhân khác làm bé bị hăm tã:
Mặt trong tã thô ráp chà xát với da của bé.
Da của bé bị kích ứng với bột giặt, nước xả vải khi giặt cùng với quần áo của cha mẹ.
Bé mặc tã ẩm ướt trong vài giờ mà cha mẹ chưa kịp thay cho bé. Các loại quần lót nhựa tập bỏ bỉm cho bé bị bí hơi, không khô thoáng.
3. Dấu hiệu và triệu chứng hăm tã ở trẻ sơ sinh
Dấu hiệu hăm tã ở trẻ em là da bé bị đỏ, nổi mụn li ti và ngứa rát.
Tình trạng trẻ bị hăm ở vùng kín thường xoay quanh các dấu hiệu sau:
Khi đã biết trẻ sơ sinh đang bị hăm tã, hăm vùng kín, cha mẹ sẽ cần biết cách điều trị và chăm sóc. Cha mẹ yên tâm là tình trạng hăm tã ở trẻ có thể điều trị tại nhà và khỏi sau vài ngày.
4.1 Điều trị hăm tã ở trẻ sơ sinh bằng thuốc
Để điều trị hăm tã ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cha mẹ có thể sẽ cần đến sự hỗ trợ từ các loại thuốc hoặc kem trị hăm cho bé.
Dưới đây là một vài gợi ý về các loại thuốc dạng kem trị hăm cho bé:
Kem trị hăm Penaten.
Kem trị hăm Mustela.
Kem chống hăm A+D.
Kem chống hăm Sudo.
Kem chống hăm Sudocrem.
Kem chống hăm Bepanthen.
Kem trị hăm cho bé Chicco 100ml (Ý).
Kem Bubchen chuyên trị hăm cho bé.
Kem chống hăm Johnson’s baby.
Kem trị hăm cho bé Ceradan Diaper 50g.
Kem chống hăm Desitin (tuýp màu xanh).
Kem chống hăm cho trẻ sơ sinh Cetaphil.
Kem trị hăm Aquaphor Baby Healing Ointment.
Kem trị hăm, chống hăm A-Derma Primalba.
Kem trị hăm Baby Sebamed Diaper Rash Cream.
Ngoài ra, theo Bác sĩ Hồng Phúc khuyến nghị; loại thuốc trị hăm tã khá tốt với giá thành tương đối rẻ được tin dùng ở các Bệnh viện Nhi đồng đó là Thuốc xanh methylen, hay còn gọi là Milian.
Tất cả các loại thuốc trị hăm dạng kem trên đầy đều có công dụng điều trị hăm cho bé do mặc tã, hăm tã trong những ngày hè nắng nóng. Cha mẹ có thể yên tâm mua về bôi cho trẻ. Để yên tâm hơn, khi mua cha mẹ cũng nên hỏi thêm ý kiến và sự tư vấn của bác sĩ.
4.2 Chăm sóc bé trong quá trình bị hăm tã
NÊN:
NÊN thay tã cho bé thường xuyên khi tã bị ẩm ướt.
NÊN giữ cho vùng da mặc tã của bé được khô thoáng.
NÊN tăng chất lượng sữa của mẹ nếu bé còn bú; và tăng cường chế độ dinh dưỡng đối với trẻ đã có thể ăn dặm.
KHÔNG:
KHÔNG dùng các loại sữa tắm có mùi thơm.
KHÔNG giặt đồ của trẻ cùng với cha mẹ, và gia đình.
KHÔNG lạm dụng phấn rôm rắc nhiều trên da của bé, vì có thể gây bít lỗ chân lông.
KHÔNG vệ sinh sâu bên trong vùng kín của con, kể cả bé trai hay bé gái. Cha mẹ chỉ nên vệ sinh bên ngoài da của con.
Theo các chuyên gia của Tổ chức chăm sóc sức khỏe trẻ em KidsHealth, khuyến khích cha mẹ cho con “thả rông” vài giờ mỗi ngày, hoặc bất cứ lúc nào có thể. Cha mẹ trải một tấm khăn lớn xuống sàn và cho con nằm lên đó là được.
5. Phòng ngừa trẻ sơ sinh bị hăm tã
Thay tã/bỉm cho bé thường xuyên
Để phòng ngừa tình trạng trẻ sơ sinh bị hăm tã, hăm vùng kín, cha mẹ chỉ cần lưu ý vài điều sau đây là đủ:
Để mông thoáng mát nhiều lần trong ngày.
Rửa sạch mông, bẹn cho trẻ thường xuyên sau khi trẻ đi tiểu và đi ngoài.
Để tránh nhiễm trùng, nhiễm nấm nên rửa tay sạch TRƯỚC và SAU khi thay tã cho bé.
Dùng nước ấm và khăn sữa cho bé để lau sạch và vệ sinh vùng kín cho bé.
[key-takeaways title=”Khi nào cha mẹ nên đưa con đi khám bác sĩ?”]
Nếu tình trạng hăm tã ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không bớt sau 3 ngày, hoặc kéo theo những vấn đề khác như sốt, viêm da, hoặc thấy con quấy khóc nhiều hơn, cha mẹ hãy cho con đi khám bác sĩ ngay.
[/key-takeaways]
Nội dung trên là tất cả những gì cha mẹ cần biết về hăm tã ở trẻ sơ sinh. Cuối cùng, cha mẹ hãy yên tâm vì hăm tã ở trẻ sẽ rất nhanh khỏi sau vài ngày chăm sóc và thoa kem trị hăm đầy đủ.
5. Cho bé ngủ trễ sẽ ngăn bé dậy quá sớm vào buổi sáng.
Sự thật: Được thế thì chẳng phải tốt hơn sao? Mặc dù nghe có vẻ hợp lý, nhưng điều này thường là con dao hai lưỡi. Lý do là: để giữ cho bé thức khuya mẹ sẽ khiến bé rất mệt, và khi rất mệt rồi thì sẽ có hiệu ứng dây chuyền, mà thực tế là khiến bé khó ngủ hơn và khó ngủ lại được nếu bé dậy sớm. Và để bé ngủ trễ hơn vào buổi sáng hôm sau, bạn phải may mắn lắm mới có thể khiến bé đi ngủ sớm hơn được. Không tin thì bạn cứ thử đi! Cứ để bé nhà bạn ngủ sớm 30 phút so với bình thường, bảo đảm với bạn là bé sẽ bắt đầu ngủ trễ hơn vào buổi sáng.
6. Cho chó ngủ trong phòng của bé cũng không sao.
Sự thật: Cơ quan American Academy of Pediatrics khuyến cáo không bao giờ được để em bé hoặc trẻ một mình với thú nuôi – và đó cũng bao gồm cả việc để thú nuôi ngủ trong phòng trẻ. Lý do: có khoảng 600.000 trẻ em bị chó cắn mỗi năm, nghiêm trọng tới mức cần phải điều trị y tế. Ngay cả một con mèo “ham vui” cũng có thể nhảy vào nôi của bé mới sinh và cào bé. Altmann còn cho biết thêm: “Tôi đã gặp nhiều trường hợp trẻ sơ sinh bị chó cắn rất dã man, và thường đều là chó quen trong gia đình”. Thế nên để an toàn cho bé, các mẹ nên giữ phòng ngủ của bé “an ninh” bằng cách không được cho thú nuôi ở gần nơi bé ngủ.
Hiểu đúng về giấc ngủ trẻ sơ sinh để chăm bé yêu tốt hơn.
7. Thêm ngũ cốc vào bình sữa của bé sẽ giúp bé ngủ suốt đêm.
Sự thật: Chẳng có bằng chứng nào cho thấy việc thêm ngũ cốc vào bình sữa bú trước khi ngủ sẽ giúp bé ngủ lâu hơn, vì thế bạn không nên làm thế. Trên thực tế, ngũ cốc trong bình sữa làm tăng lượng calo mà bé hấp thụ, và một số nghiên cứu chỉ ra rằng cho bé chưa đến 4 tháng ăn thức ăn đặc có thể góp phần làm bé bị béo phì. Cơ quan American Academy of Pediatrics khuyến cáo nên chờ đến khi bé được 4 đến 6 tháng tuổi mới nên cho bé làm quen với thức ăn đặc, và luôn luôn dùng muỗng đúc thức ăn đặc cho bé để tránh bé bị sặc nếu cho bé ăn bằng bình sữa. Tuy nhiên cũng có một số ngoại lệ, chẳng như nếu bác sĩ khuyến cáo bổ sung ngũ cốc để điều trị chứng trào ngược. Trong những trường hợp ngoại lệ này thì mẹ cần làm theo khuyến cáo của bác sĩ thật cẩn thận. Và nếu muốn bé ngủ suốt đêm, tốt nhất bạn nên thử mẹo nhỏ ở sai lầm số 4.
1. Giấc ngủ trẻ sơ sinh:Không bao giờ đánh thức bé đang ngủ
Sự thật: Có thể bạn đã nghe điều này cả nghìn lần (và có thể đã làm theo khi mẹ chồng khuyên như vậy), nhưng đừng tin điều này. Trong một vài tuần đầu, bé yêu của bạn dường như cần được ăn liên tục, nhưng thật ra là cách mỗi 2 đến 3 tiếng mỗi lần.
Vì thế, có những lúc bạn sẽ phải nhẹ nhàng đánh thức bé dậy để cho bé bú, Tanya Remer Altmann, MD., tác giả của cuốn sách Mommy Calls (American Academy of Pediatrics), cho biết. Có nghĩa là việc đánh thức bé đang ngủ không những chẳng sao mà còn là điều quan trọng bạn cần làm để bé có được cân nặng mạnh khỏe.
Nhưng khi bé mới sinh đã đạt đủ cân nặng thì bạn có thể để bé ngủ vào buổi tối bao nhiêu tùy bé mà không cần đánh thức dậy để cho bú (và nếu bé có thể kéo dài được thời gian ngủ thì mẹ quá sướng). Lúc đó, các mẹ chỉ cần bảo đảm cho bé bú thường xuyên vào ban ngày. Điều quan trọng với giấc ngủ trẻ sơ sinh là bạn không nên để bé ngủ quá nhiều.
2. Miếng đệm quanh nôi bảo vệ bé
Sự thật: Các miếng đệm quanh nôi mới trông qua thì có vẻ như chúng giúp bảo vệ bé khỏi u đầu, sứt trán hay có những vết tím bầm do va chạm vào thành nôi, nhưng thật ra lại rất nguy hiểm (cũng giống như những loại gối mềm hay tương tự khác) có thể gây nguy cơ ngộp thở cho bé.
Theo bà Altmann, mặc dù chưa gặp trường hợp bé nào bị u đầu nghiêm trọng do đập đầu vào thành nôi nhưng bà đã gặp trường hợp các bé lăn và bị quấn vào các miếng đệm quanh nôi rất nguy hiểm. Do vậy, mẹ nên loại bỏ ngay những miếng đệm hoặc bất cứ thứ gì để che chắn xung quanh ra khỏi nôi ngay, chỉ trừ khăn trải vừa khít nôi và bé yêu mà thôi các mẹ nhé.
3. Giấc ngủ trẻ sơ sinh:Giữ phòng bé hoàn toàn yên ắng
Sự thật: Đúng là bạn có thể cần sự yên lặng hoàn toàn để ngủ và duy trì giấc ngủ, nhưng hầu hết trẻ sơ sinh lại thích những tiếng ồn môi trường với tiếng động chẳng hạn giống như tiếng quạt quay.
Altmann cho biết: “Tiếng động này có thể rất thoải mái và quen thuộc vì các bé được nghe thường xuyên trong dạ con 24/7”.
Vâng, nếu bạn không biết thì sự thật là trong bụng bạn khá là ồn ào đấy. Hơn nữa tiếng ồn “trắng” (white noise) này có thể “xua đi” những tiếng động khác trong nhà, vốn là những thanh âm gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé. Do vậy, nếu mẹ gặp rắc rối không thể dỗ hoặc khiến bé duy trì giấc ngủ, hãy thử tìm cách tạo ra tiếng ồn “trắng” hoặc những dùng thiết bị gì đó tạo âm thanh tương tự để giúp bé ngủ nhé.
4. Nên cho bé ngủ suốt đêm từ tuần 12
Sự thật: “Nếu bé nhà bạn ăn tốt vào ban ngày, duy trì thói quen thường xuyên và kèm một chút may mắn, bé yêu của bạn sẽ ngủ suốt cả đêm vào từ tháng 12”, Altmann cho biết và nhấn mạnh chỗ “may mắn”.
Với những người khác thì điều này có thể không xảy ra trong hơn 1 tháng, 2 tháng, hay có khi là 3 tháng tới nữa, và bạn cũng nên biết như thế không có nghĩa là bạn làm gì sai đâu nên đừng lo lắng. Nhưng bạn có thể làm vài thứ để “vận động” bé kéo dài giấc ngủ lâu hơn: thiết lập quy trình ngủ ngắn và yên lặng, để bé tự ngủ (không cần dỗ hay chăm cho bé ngủ). Khi bé đã ngủ, đừng lao ngay vào phòng bé mỗi khi mẹ nghe tiếng ồn của bé cất lên – bé cần phải học cách tự ngủ.
Nếu mẹ kiên trì, MarryBaby bảo đảm là thiên thần của bạn có thể sẽ ngủ ít nhất 6 đến 8 tiếng liền vào ban đêm từ thời điểm 4 đến 6 tháng tuổi.
5. Cho bé ngủ trễ sẽ ngăn bé dậy quá sớm vào buổi sáng
Sự thật: Được thế thì chẳng phải tốt hơn sao? Mặc dù nghe có vẻ hợp lý, nhưng điều này thường là con dao hai lưỡi.
Lý do là để giữ cho bé thức khuya, mẹ sẽ khiến bé rất mệt, và khi rất mệt rồi thì sẽ có hiệu ứng dây chuyền, mà thực tế là khiến bé khó ngủ hơn và khó ngủ lại được nếu bé dậy sớm. Và để bé dậy trễ hơn vào buổi sáng hôm sau, bạn phải may mắn lắm mới có thể khiến bé đi ngủ sớm hơn được. Không tin thì bạn cứ thử đi! Cứ để bé nhà bạn ngủ sớm 30 phút so với bình thường, bảo đảm với bạn là bé sẽ thức dậy trễ hơn vào buổi sáng.
6. Giấc ngủ trẻ sơ sinh: Cho chó ngủ trong phòng của bé cũng không sao
Sự thật: Cơ quan American Academy of Pediatrics khuyến cáo không bao giờ được để em bé hoặc trẻ một mình với thú nuôi, bao gồm cả việc để thú nuôi ngủ trong phòng trẻ. Lý do: có khoảng 600.000 trẻ em bị chó cắn mỗi năm, nghiêm trọng tới mức cần phải điều trị y tế. Ngay cả một con mèo “ham vui” cũng có thể nhảy vào nôi của bé mới sinh và cào bé.
Altmann còn cho biết thêm: “Tôi đã gặp nhiều trường hợp trẻ sơ sinh bị chó cắn rất dã man, và thường đều là chó quen trong gia đình”.
Thế nên để an toàn cho bé, các mẹ nên giữ phòng ngủ của bé “an ninh” bằng cách không được cho thú nuôi ở gần nơi bé ngủ.
7. Thêm ngũ cốc vào bình sữa của bé sẽ giúp bé ngủ suốt đêm
Sự thật: Chẳng có bằng chứng nào cho thấy việc thêm ngũ cốc vào bình sữa bú trước khi ngủ sẽ giúp bé ngủ lâu hơn, nên bạn đừng làm thế. Trên thực tế, ngũ cốc trong bình sữa làm tăng lượng calo mà bé hấp thụ. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng cho bé chưa đến 4 tháng ăn thức ăn đặc có thể góp phần làm bé bị béo phì.
Cơ quan American Academy of Pediatrics khuyến cáo nên chờ đến khi bé được 4 đến 6 tháng tuổi mới nên cho bé làm quen với thức ăn đặc và luôn dùng thìa đút thức ăn đặc cho bé để tránh bé bị sặc. Tuy nhiên, cũng có một số ngoại lệ, chẳng như bác sĩ khuyến cáo bổ sung ngũ cốc để điều trị chứng trào ngược. Trong trường hợp ngoại lệ này thì mẹ cần làm theo khuyến cáo của bác sĩ thật cẩn thận. Và nếu muốn bé ngủ suốt đêm, tốt nhất bạn nên thử mẹo nhỏ ở sai lầm số 4.
Trẻ sơ sinh chưa phân biệt được ngày và đêm. Và dạ dày bé xíu của bé cũng không chứa đủ sữa để no lâu nên cứ vài giờ, bé cần được bú dù bất kể đó là ngày hay đêm. Mẹ nên chú ý giấc ngủ của trẻ sơ sinh để bé có được giấc ngủ ngon, khỏe mạnh
1. Bé ngủ bao nhiêu thời gian là đủ?
Thời gian cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh sẽ tùy thuộc vào độ tuổi của bé. Cụ thể như sau:
Trẻ từ sơ sinh cho đến 1 tháng tuổi sẽ ngủ tổng cộng 16 tiếng/ngày. Bé cần ngủ từ 8 đến 9 tiếng vào ban ngày; và 8 tiếng vào ban đêm.
Trẻ sơ sinh từ 1-3 tháng tuổi sẽ ngủ tổng cộng 15 – 15.5 tiếng/ngày. Bé cần ngủ từ 8-10 tiếng vào ban ngày; và 7 tiếng vào ban đêm.
Trẻ từ 3-6 tháng tuổi sẽ ngủ tổng cộng 14-15 tiếng/ngày. Bé cần ngủ 9-10 tiếng vào ban ngày; và 4-5 tiếng vào ban đêm.
Trẻ từ 6-12 tháng tuổi sẽ ngủ tổng cộng 14 tiếng/ngày. Bé cần ngủ 10-11 tiếng vào ban ngày; 3-4 tiếng vào ban đêm.
Bảng thời gian giấc ngủ của trẻ sơ sinh. Tham khảo từ Tạp chí Y khoa Stanford
Vào khoảng thời gian đầu đời, việc bé ngủ 3 – 4 tiếng rồi thức dậy có thể khiến cha mẹ cảm thấy khổ sở vì phải thức dậy chăm con. Hãy kiên nhẫn các mẹ nhé, điều phiền toái này sẽ thay đổi khi bé lớn dần lên; và bắt đầu thích nghi với cuộc sống bên ngoài tử cung mẹ.
Trong những tháng đầu, nhu cầu ăn của trẻ quan trọng hơn nhu cầu ngủ. Do đó, các mẹ không nên để bé ngủ quá lâu. Cứ khoảng 3 đến 4 giờ nên đánh thức bé dậy và cho bú. Bé bú sữa mẹ thường mau đói hơn bú sữa công thức nên trong vài tuần đầu; khoảng 2 giờ, mẹ nên cho bé bú một lần.
2. Dấu hiệu trẻ sơ sinh đang gặp vấn đề với giấc ngủ
Khi trẻ sơ sinh đã có khả năng có thể ngủ xuyên đêm (khoảng từ 6 tháng tuổi trở lên); mẹ có thể sẽ cảm thấy khó khăn khi bé lại bắt đầu vào ban đêm và quấy khóc. Đây là một cột mốc phát triển thông thường của bé; hay còn được gọi là sự lo âu chia cách (seperation anxiety).
Nói chung, giấc ngủ của trẻ sơ sinh thường bị gián đoạn vì nỗi lo âu chia cách; hoặc bé đang bị tác động bởi môi trường xung quanh quá nhiều (tiếng ồn, ánh sáng,…); hoặc bé đang quá mệt mỏi.
Trẻ sơ sinh khó ngủ thường sẽ có những biểu hiện sau:
Bé nhất quyết không ngủ khi không có cha mẹ ở bên cạnh.
Trẻ sơ sinh thức giấc và khóc một hoặc nhiều lần trong đêm sau khi đã đi ngủ.
Các vấn đề về giấc ngủ của trẻ sơ sinh cũng có thể do nguyên nhân bệnh lý. Do đó, cha mẹ hãy chú ý đến các dấu hiệu trẻ sơ sinh khó ngủ; nói chuyện với bác sĩ hoặc đưa bé đi thăm khám khi cần.
3. Chu kỳ và các giai đoạn giấc ngủ của trẻ sơ sinh
Chu kỳ và các giai đoạn giấc ngủ của trẻ sơ sinh
Giấc ngủ của trẻ sơ sinh bao gồm nhiều giai đoạn và độ sâu giấc ngủ khác nhau. Tùy thuộc vào giai đoạn, bé sẽ có những biểu hiện khác nhau. Theo đó, có 2 loại giấc ngủ của trẻ sơ sinh bao gồm: Giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM); và giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh (non-REM).
Giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM) của trẻ sơ sinh: Bé lúc này ngủ chưa sâu giấc; có thể đang mơ và đôi mắt chuyển động nhanh qua lại. Trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi dành khoảng 16 giờ mỗi ngày để ngủ; nhưng khoảng một nửa trong số này là dành cho giấc ngủ REM.
Giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh (non-REM) của trẻ sơ sinh được chia làm 4 giai đoạn:
Giai đoạn 1: buồn ngủ, mắt sụp mí, có thể mở và đóng, ngủ gật.
Giai đoạn 2: ngủ nhẹ, em bé cử động và có thể giật mình hoặc cử động khi có âm thanh.
Giai đoạn 3: ngủ sâu, bé yên lặng và không cử động.
Giai đoạn 4: ngủ rất sâu, bé yên lặng và không cử động.
Trẻ sơ sinh sẽ bước vào giai đoạn 1 khi bắt đầu chu kỳ ngủ, sau đó đến giai đoạn 2, 3 và 4; rồi chuyển sang giai đoạn REM. Trẻ sơ sinh có thể thức giấc khi chuyển từ giấc ngủ sâu sang giấc ngủ nông; và có thể khó ngủ trở lại trong vài tháng đầu.
4. Phương pháp chăm sóc giấc ngủ của trẻ sơ sinh cho bé ngủ ngon và sâu giấc
4.1 Cách chuẩn bị cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh
Để có thể đảm bảo thời gian đủ cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh; đồng thời là tạo thói quen ngủ lành mạnh cho bé từ sớm. Mẹ cần “bỏ túi” những cách giúp bé chìm vào giấc ngủ dễ dàng như sau:
Đặt trẻ vào giường khi trẻ sơ sinh buồn ngủ, tránh để bé ngủ trên vòng tay của cha mẹ hoặc người chăm sóc. Vì sẽ tạo thói quen trẻ sơ sinh chỉ ngủ khi có người lớn.
Để ánh đèn sáng dịu, không chuyện trò và chơi đùa với bé vào ban đêm. Điều này sẽ giúp bé hiểu ra là sự yên ắng và không gian dễ chịu ban đêm là lúc thích hợp để ngủ.
Thiết lập một số thói quen thư giãn trước khi cho bé ngủ như: đi tắm, đọc sách, bật nhạc cho bé nghe, hát ru. Mặc dù bé còn quá nhỏ để hiểu những tín hiệu từ mẹ; nhưng tạo nên những thói quen này sẽ giúp bé từ từ hình thành và bắt nhịp được lúc nào cần phải ngủ về sau.
5. Cách phòng tránh hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS)
Chăm sóc giấc ngủ của trẻ sơ sinh tốt giúp phòng tránh SIDS
Một trong những vấn đề nhức nhối khi nói đến giấc ngủ của trẻ sơ sinh đó là hội chứng đột tử (SIDS). Đây là tình trạng bé chết đột ngột, không rõ nguyên nhân trong lúc ngủ.
Mẹ có thể phòng ngừa SIDS bằng cách:
Đảm bảo nôi của bé gọn gàng.
Đảm bảo tư thế bé ngủ nằm ngửa.
Đặt bé ngủ trên bề mặt vững chãi và phẳng.
Không cho bé ngủ chung giường người lớn
Đảm bảo bé tránh xa những người hút thuốc hoặc nơi có khói thuốc
Tháng tuổi đầu tiên của bé có thể là thời điểm khó khăn nhất bởi bạn phải thức dậy liên tục theo bé. Mỗi bé có cách ngủ đêm khác nhau và cha mẹ cần tìm cách “thỏa hiệp” để có cách chăm con phù hợp cho đến khi cảm thấy thoải mái với sự “thất thường” của bé.
