Category: Sức khỏe trẻ em

Tiêm phòng hay chủng ngừa có tác dụng bảo vệ trẻ khỏi những căn bệnh nghiêm trọng từ bại liệt, uốn ván đến sởi, quai bị.

Nhiều ý kiến cho rằng đó là hoạt động quan trọng nhất trong những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ cho trẻ em. Bạn có thể tham khảo ứng dụng lịch tiêm phòng chủng ngừa cho bé của Marry Baby để theo dõi và đưa bé đi chủng ngừa những loại vắc-xin thích hợp trong từng giai đoạn.

Vắc-xin chủng ngừa hoạt động như thế nào?
Vắc-xin chủng ngừa có chứa vi trùng hoặc vi rút gây ra một bệnh nào đó nhưng các vi trùng hoặc vi rút này đã bị làm yếu đi hoặc đã chết. Khi chúng được tiêm hoặc uống thì hệ miễn dịch sẽ tấn công chúng và kích thích cơ thể tạo ra kháng thể.

Khi đã được tạo ra, các kháng thể sẽ tiếp tục tồn tại trong cơ thể và sẵn sàng chống lại bệnh tật. Ví dụ nếu dịch ho gà bùng nổ trong khu vực bạn sinh sống thì một đứa trẻ được chủng ngừa sẽ có xác suất mắc bệnh thấp hơn so với một trẻ chưa được chủng ngừa.

Lo lắng về tiêm chủng ngừa vacxin viêm gan B?

Trao đổi với Bác sĩ Trần Nguyên Khôi, chuyên khoa Cấp I Nhi, bệnh viện Nhi Đồng II chúng tôi được biết từ năm 2007 Bộ Y Tế đã chính thức đưa mũi tiêm chủng ngừa virut viêm gan siêu vi B vào chương trình Tiêm Chủng Mở Rộng (TCMR), bắt buộc và miễn phí, ngay khi trẻ sinh ra cùng với mũi tiêm  BCG phòng ngừa Lao.

”Chủng ngừa viêm gan siêu vi B được đưa vào chương trình TCMR theo khuyến nghị của Tổ chức y tế thế giới (WHO) là vì tỷ lệ nhiễm bệnh này ở các nước đang phát triển – điển hình ở châu Á rất cao so với các nước phương Tây. Tại Việt Nam tỉ lệ người nhiễm virut viêm gan siêu vi B chiếm 20% dân số và tới 10 % các bà mẹ mang bầu.

Cũng theo khuyến cáo của WHO, mũi tiêm ngừa đầu tiên trong vòng 24 tiếng sẽ tạo kháng thể mạnh nhất cho trẻ, với tỉ lệ 90-95% sau khi trẻ sinh ra không bị mẹ truyền bệnh, và có thể ngăn ngừa được những biến chứng về sau như viêm gan mãn, xơ gan và ung thư gan.” Bác sĩ cho biết.

Việc tiêm phòng này đã góp phần giảm tỉ lệ nhiễm virus viêm gan B ở trẻ em dưới 5 tuổi từ 15-20% vào năm 1990 xuống còn 2% vào năm 2010.

Vắc xin viêm gan B, thực tế là một trong những loại an toàn nhất và ít phản ứng phụ nhất vì là vắc xin tinh chế. Tuy nhiên do thời điểm tiêm chủng ngừa trong vòng 24 tiếng sau sinh, (trong khi các vắc xin khác như  uốn ván, ho gà, bại liệt được tiêm sau 2 tháng) tại thời điểm này cơ thể trẻ mới sinh còn non nớt, chưa có sức đề kháng và còn tiềm ẩn những bệnh lý khó có thể phát hiện ngay, dẫn đến nguy sốc phản vệ trước những chất lạ đưa vào cơ thể.

Vậy sốc phản vệ là gì?

Bác sĩ cũng cho biết thêm “Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng đặc biệt nghiêm trọng có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng trẻ, xảy ra khi cơ thể của trẻ nhạy cảm quá mức với một chất gây dị ứng mà trẻ tiếp xúc hay được tiêm vào người.

Triệu chứng thường thấy của trẻ  khi bị sốc phản vệ là da xanh xao tím tái, mạch nhanh, khó thở, cơ thể co gồng, môi nhợt,  nổi mẩn.

Hiện tượng xảy ra trong khoảng thời gian ngắn – vài phút sau khi trẻ được tiêm, khi hiện tượng này xảy ra, toàn bộ cơ thể của bé sẽ bị ảnh hưởng, sản sinh ra các hóa chất để loại trừ chất dị ứng khiến trẻ bị sốc và đe dọa đến tính mạng trẻ. “

Mẹ cần lưu ý gì khi tiêm phòng cho trẻ?

“Điểm quan trọng nhất trong quy trình tiêm phòng là trẻ phải được bác sĩ chuyên khoa nhi thăm khám kỹ, nếu trẻ có biểu hiện sức khỏe tốt  và đủ điều kiện để tiêm chủng ngừa (Trẻ có đủ cân nặng, có biểu hiện bệnh lý bất thường, trẻ ăn khỏe hay không….)” Bác sĩ cho biết.

Đặc biệt không đưa trẻ đi tiêm nếu trẻ bị ốm sốt, hay thể trạng còn ốm yếu. Mẹ cũng không nên cho bé bú quá no hoặc quá đói trước khi tiêm.

Trẻ sau khi được tiêm chủng ngừa phải lưu lại tại phòng tối thiểu 30 phút để theo dõi biểu hiện nhằm can thiệp kịp thời nếu xảy ra tình trạng phản ứng và sốc với thuốc.

Đối với trẻ em đã có hiện  tượng sốc phản vệ nhẹ với lần tiêm đầu thì những lần tiêm tiếp theo, cha mẹ cần thông báo điều này với bác sĩ chuyên khoa để đưa ra một phác đồ tiêm hợp lý, hiệu quả, an toàn cho trẻ.

Từ sau khi sinh đến 1 tuổi con bạn vẫn được chủng ngừa thường xuyên. Tuy nhiên để đảm bảo tiêm phòng cho trẻ được đầy đủ và hiệu quả, con bạn vẫn tiếp tục cần phải tiêm nhắc hoặc phải tiêm ngừa một số bệnh nhiễm trùng nguy hiểm có nguy cơ xảy ra sau khi bé 1 tuổi. Những mũi tiêm phòng cho trẻ này rất quan trọng để ngăn ngừa những chủng bệnh nguy hiểm

Vắc-xin ngừa bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt và hib (tiêm nhắc)

Hầu hết các trẻ mới sinh và con bạn đã tiêm được đầy đủ 3 liều vắc-xin cơ bản ngừa bạch hầu, uốn ván, ho gà và bại liệt (có thể cà vắc-xin Hib) trong năm đầu đời, con bạn cần được tiêm nhắc vắc-xin ngừa các bệnh này trong năm tuổi thứ 2 và lặp lại lần nhắc thứ 2 khi bé được 5 – 13 tuổi.

Vắc-xin ngừa sởi, quai bị, rubella

Các bệnh nhiễm siêu vi này thường biểu hiện phát ban, sốt và những biến chứng tiềm tàng như tổn thương tim, mù, vô sinh và khuyết tật bẩm sinh (do mẹ khi mang thai bị mắc bệnh). Sau khi được 1 tuổi, chỉ với một liều tiêm sẽ giúp bé ngừa được 3 bệnh này. Liều tiêm nhắc thường vào lúc khi bé đến tuổi đi học.

Vắc-xin ngừa thủy đậu

Bệnh thủy đậu (còn gọi là trái rạ hay phỏng rạ) là bệnh nhiễm trùng do siêu vi trùng thủy đậu gây ra và mức lây lan rất nhanh trong cộng đồng. Các biểu hiện thường gặp là sốt và nổi các nốt đậu, viêm phổi vi trùng, tổn thương hệ thần kinh trung ương như: viêm màng não vô khuẩn, viêm não. Sau khi bé 1 tuổi bé có thể được tiêm ngừa với 1 liều duy nhất đủ để phòng ngừa lâu dài bệnh thủy đậu.

Vắc-xin viêm gan A

Viêm gan A là bệnh do siêu vi viêm gan A gây tổn thương trực tiếp lên tế bào gan. Trẻ em là nhóm nguy cơ cao mắc bệnh trực tiếp do tiếp xúc với người đang mắc bệnh hoặc lây gián tiếp qua đường ăn uống: thức ăn hoặc nước uống nhiễm khuẩn siêu vi A. Lần đầu tiên tiêm khi trẻ được 1 tuổi và nên lặp lại nhiều tiêm nhắc từ 6 đến 18 tháng sau đó để được bảo vệ lâu dài.

Vắc-xin phế cẩu và não mô cầu

Bên cạnh vắc-xin ngừa Hib, thì vắc- xin ngừa phế cầu và não mô cầu cũng thật sự cần thiết cho trẻ em để phòng ngừa các bệnh nguy hiểm như: viêm màng não mủ, viêm phổi, nhiễm trùng huyết. Con bạn có thể tiêm các loại vắc-xin này khi bé được 2 tuổi.

Vắc-xin cúm

Vắc-xin cúm cần được tiêm mỗi năm cho tất các trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên, đặc biêt đối với các trẻ mắc các bệnh mãn tính như suyễn, tiểu đường, tiêm mạch.

Bố mẹ trẻ có thể theo dõi phác đồ tiêm ngừa sau đây để theo dõi hiện trạng cũng như tình hình tiêm ngừa của trẻ:

(*) Tiêm 1 liều mỗi năm. Đối với trẻ em tiêm lần đầu, tiêm 2 liều cách nhau 1 tháng.

Anh Tuấn