Thân nhiệt bình thường của trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ ở vào khoảng 37 độ C. Khi bé bị sốt, thông thường thân nhiệt từ mức 38 độ C. Với mức nhiệt độ này, nhiều bé vẫn ăn, chơi bình thường. Tuy nhiên, nếu sốt cao từ 39 độ C trở lên sẽ có những biểu hiện như chân tay lạnh, rét run… Lúc này, khi thấy trẻ bị sốt rét run, nhiều mẹ quên mất rằng con đang cần hạ sốt mà vội vàng ủ ấm cho bé.
1. Trẻ bị sốt rét lạnh run người là bệnh gì?
Sốt rét (malaria) là gì? Sốt rét là một bệnh nhiễm trùng phổ biến ở các vùng nhiệt đới, nóng. Tình trạng này cũng xảy ra ở các vùng khí hậu ôn đới.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đây là căn bệnh truyền nhiễm gây ra bởi ký sinh trùng sốt rét Plasmodium.
Cách nhận biết dấu hiệu trẻ bị sốt rét run
Ban đầu, các triệu chứng trẻ bị sốt rét run lạnh người bao gồm:
- Khó chịu, uể oải, kém ăn uống và khó ngủ. Đồng thời, sẽ đi kèm với cơn ớn lạnh người, sốt và thở gấp.
- Nhiệt độ của trẻ bị sốt rét run có thể tăng dần trong 1 đến 2 ngày hoặc tăng độ ngột lên đến 40,6 độ C hoặc thậm chí cao hơn. Và khi cơn sốt giảm nhẹ, nhiệt độ cơ thể của trẻ sẽ nhanh chóng trở lại bình thường, nhưng bé sẽ bị đổ mồ hôi dữ dội.
- Các triệu chứng như ớn lạnh, sốt, đổ mồ hôi có thể lặp đi lặp lại trong sau mỗi 2 hoặc 3 ngày. Tùy thuộc vào loại ký sinh trùng sốt rét nào gây ra bệnh.
- Triệu chứng khác bao gồm nhức đầu, buồn nôn, đau nhức khắp cơ thể (đặc biệt là lưng và bụng); và lá lách to bất thường.
Nếu bệnh sốt rét ảnh hưởng đến não, trẻ bị sốt rét run có thể bị co giật hoặc mất ý thức. Trong một số trường hợp, thận của bé cũng có thể bị ảnh hưởng.
2. Vì sao trẻ bị sốt rét lạnh run người?
Bệnh sốt rét gây ra bởi ký sinh trùng trong muỗi. Muỗi lây truyền ký sinh trùng bằng cách cắn người đã mắc bệnh; rồi sau đó đốt những người chưa bị ký sinh trùng tấn công. Do đó, trẻ bị sốt rét run có thể là do bé bị muỗi chứa ký sinh trùng cắn.
Tuy hiếm gặp, bệnh sốt rét có thể truyền từ người sang người. Ví dụ như từ mẹ sang con trong trường hợp “sốt rét bẩm sinh” (congenital malaria – các ký sinh trùng sốt rét xuất hiện trong phết tế bào ngoại vi của trẻ sơ sinh từ 24 giờ đến bảy ngày sau khi sinh); hoặc qua truyền máu; hiến tạng; hoặc dùng chung kim tiêm.
>> Cha mẹ xem thêm: Trẻ bị sốt lúc nóng lúc lạnh là bệnh gì và cách chữa trị?
3. Nên làm gì khi trẻ bị sốt rét run lạnh người?
3.1 Cách chữa trị cho trẻ bị sốt rét tại bệnh viện
Khi trẻ bị sốt rét run, bác sĩ sẽ chỉ định cho bé sử dụng thuốc chống sốt rét thông qua đường uống; đường tiêm hoặc tiêm vào tĩnh mạch. Tùy thuộc vào ký sinh trùng gây ra bệnh sốt rét, trẻ bị sốt rét run có thể được điều trị ngoại trú trong vài ngày hoặc trong bệnh viện.
Các bác sĩ cũng theo dõi các dấu hiệu mất nước, co giật, thiếu máu và các biến chứng khác có thể ảnh hưởng đến não, thận hoặc lá lách. Trẻ bị sốt rét run có thể cần được truyền dịch, truyền máu và giúp thở.
Nếu trẻ bị sốt rét run được chẩn đoán và điều trị sớm, bệnh thường có thể được chữa khỏi trong khoảng 2 tuần. Tuy nhiên, nhiều gia đình sống ở những khu vực mà bệnh sốt rét phổ biến; dẫn đến bị nhiễm trùng lặp đi lặp lại; và không bao giờ thực sự khỏi bệnh giữa các đợt bệnh. Nếu không điều trị, bệnh có thể gây tử vong, đặc biệt là ở trẻ em bị suy dinh dưỡng.
>> Cha mẹ xem thêm: Trẻ ra nhiều mồ hôi sau sốt có đáng lo không?
3.2 Chăm sóc trẻ bị sốt rét lạnh run người: Cha mẹ nên làm gì?
Khi thấy trẻ bị sốt rét run, mẹ cần chú ý hạ sốt ngay cho trẻ. Dưới đây là các bước nên làm để hạ sốt cho trẻ:
- Bỏ bớt quần áo để bé mặc càng thoáng càng tốt. Tuyệt đối không ủ ấm, đắp chăn sẽ làm tình trạng càng thêm nặng.
- Nếu trẻ bị sốt rét run từ 39 độ C, tiến hành lau mát bằng cách: Pha nước ấm, dùng 5 chiếc khăn thấm nước ấm, lau 2 nách và 2 bẹn, 1 khăn lau toàn thân. Lưu ý, luôn duy trì nhiệt độ khăn ấm, không để khăn bị lạnh và không dùng nước lạnh sẽ làm trẻ bị sốc nhiệt.
- Cho trẻ uống thuốc hạ sốt: Chú ý liều lượng phù hợp với cân nặng của trẻ.
- Mở cửa sổ, quạt hay điều hòa để giúp không khí trong phòng trở nên thoáng đãng, mát mẻ giúp trẻ hạ sốt nhanh.
- Bù nước cho trẻ: Bé bị sốt sẽ mất nước và chất điện giải trong cơ thể. Mẹ cần cho bé bú nhiều hơn nếu là trẻ còn bú mẹ, hoặc bổ sung nước lọc, nước trái cây hoặc oresol nếu là trẻ lớn.
- Đưa trẻ bị sốt rét run đi bệnh viện để được kiểm tra chắc chắn. Nếu nghi ngờ con bị bệnh sốt rét, mẹ cần đưa bé đến bệnh viện để được xét nghiệm máu, tìm loại ký sinh trùng gây bệnh và được cho thuốc phù hợp.
[key-takeaways title=””]
Trong trường hợp trẻ bị sốt rét run co giật: Đặt trẻ nằm nghiêng cho dễ thở và theo dõi cơn co giật. Nếu co giật trên 5 phút, cần gọi cấp cứu. Tuyệt đối không đè người bé hay cho bất cứ vật gì vào miệng bé trong lúc co giật.
[/key-takeaways]
>> Xem thêm: ‘Bỏ túi ‘ 6 cách hạ sốt hoàn toàn tự nhiên
4. Sai lầm thường gặp khi chăm sóc trẻ bị sốt lạnh run người
Nhiều cha mẹ thắc mắc “Trẻ bị sốt rét run có nên đắp chăn?” Câu trả lời là KHÔNG. Sai lầm thường gặp nhất ở các bậc phụ huynh là khi thấy trẻ bị sốt chân lạnh hoặc trẻ vừa sốt vừa kêu rét thì cho trẻ đắp chăn; mặc nhiều áo và đóng kín cửa sợ gió lùa vào phòng.
Mặc dù khi bị sốt rét, trẻ sẽ muốn đắp chăn để cảm thấy thoải mái. Tuy nhiên, trẻ bị sốt rét mẹ không nên đắp chăn, mặc quần áo ấm vì sẽ khiến nhiệt độ cơ thể của bé tăng cao hơn; và làm tình trạng sốt rét run ở trẻ tệ đi.
5. Làm sao phân biệt sốt rét và sốt thông thường?
Nếu loại trừ trường hợp sốt rét, tình trạng trẻ bị sốt rét run thường là do bị cảm lạnh hoặc một bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm virus nào đó. Thông thường, triệu chứng do sốt rét và rét run ở các bệnh khác khá giống nhau và khó phân biệt nếu không có chuyên môn.
- Sốt rét run do co mạch: Tình trạng sốt cao xảy ra trước, sau một thời gian sẽ thấy tình trạng run rẩy do bé cảm thấy lạnh. Tùy theo mức độ bệnh, cơn sốt có thể lui đi sau khi uống thuốc hạ sốt, lau mát nhưng bé vẫn ở trạng thái sốt liên tục.
- Rét run do sốt rét: Cơn rét run giảm đi rồi cơ thể mới bắt đầu sốt cao dần, sốt kéo dài trong 1-3 giờ. Trong nhiều trường hợp, sốt không thành cơn mà chỉ có cảm giác gai lạnh kéo dài 1-2 giờ. Bé có thêm biểu hiện đau ở khu vực gan, lách. Tùy theo loại ký sinh trùng, cơn sốt có thể diễn ra hàng ngày, cách ngày hoặc 3 ngày 1 cơn.
Trẻ dưới 6 tháng thường ít bị sốt rét. Vì trong giai đoạn này, trẻ đang bú sữa mẹ và hưởng kháng thể từ sữa mẹ nên ký sinh trùng sốt rét không thể tổng hợp được axit folic để gây bệnh.
>> Cha mẹ xem thêm: Trẻ sốt đi sốt lại nhiều lần, phải làm sao?
6. Các phương pháp phòng bệnh sốt rét cho trẻ
Để phòng tránh bệnh sốt rét cho trẻ, cần bảo vệ trẻ khỏi muỗi đốt bằng các biện pháp sau:
- Áp dụng các biện pháp đuổi muỗi thích hợp.
- Chiều tối nên cho trẻ mặc áo quần dài tay để tránh muỗi đốt.
- Nên cho trẻ ngủ trong màn, ngay cả ban ngày và màn cần tẩm hóa chất diệt muỗi.
- Nên vệ sinh môi trường sống xung quanh sạch sẽ, sắp xếp nhà cửa ngăn nắp, loại bỏ nơi trú ẩn của muỗi.
- Khi đi du lịch qua những vùng có bệnh sốt rét lưu hành, cần mang theo kem chống muỗi để tránh bị muỗi đốt.
Ngoài ra, bố mẹ hãy hỏi tư vấn bác sĩ trước khi du lịch đến khu vực nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới có nguy cơ khiến trẻ bị sốt rét run. Bác sĩ có thể cho gia đình thuốc chống sốt rét để ngăn ngừa bệnh. Loại thuốc này cần được uống trước khi đi du lịch.
Hy vọng qua bài viết, cha mẹ đã hiểu về bệnh sốt rét. Đồng thời, biết trẻ bị sốt rét run phải làm sao cũng như cách phòng ngừa cho con nhé!