trẻ sơ sinh bị trớ sữa Archives

Trớ, ọc sữa – Tình trạng sinh lý thường gặp ở trẻ nhỏ

Trớ, ọc sữa là tình trạng một ít sữa bị trào trở ngược ra miệng bé sau khi bú, có khi kèm theo nấc cụt, ho nhẹ. Trong 3 tháng đầu, khoảng 50% trẻ có biểu hiện này một vài lần trong ngày và bắt đầu giảm dần đến khi 12 tháng tuổi [1], [3].

Nhìn chung, trớ, ọc sữa là tình trạng sinh lý bình thường và nguyên nhân thường xuất phát từ việc hệ tiêu hóa của bé còn non nớt, chưa hoàn thiện. Cụ thể: [3], [4], [5]:

Dung tích dạ dày của trẻ còn nhỏ nên khi lượng sữa cho bú nhiều hơn có thể gây trớ sữa.

Cơ vòng thực quản tiếp giáp dạ dày ở trẻ nhỏ còn yếu nên khiến sữa có thể trào ngược từ dạ dày lên thực quản.

Cấu tạo vị trí của tâm vị với thực quản ở trẻ sơ sinh cũng khác với người trưởng thành khi chúng gần như thẳng hàng với nhau chứ không gấp góc nên dễ gây trớ sữa.

Thời gian tiêu hóa của sữa cũng là một trong những nguyên nhân gây trớ, ọc sữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Và điều này cũng phần nào lý giải tại sao trẻ dùng sữa ngoài sẽ dễ bị trớ, ọc sữa hơn trẻ bú mẹ [3]. Nguyên nhân là do sữa mẹ có các thành phần dễ hấp thu, đặc biệt đạm sữa mẹ cực kỳ mềm, nhỏ nên trong 45 phút đã tiêu hóa khoảng 50% sữa xuống ruột non. Do đó trẻ bú mẹ thường ít bị trớ, ọc sữa [3].

Để khắc phục, phòng ngừa tình trạng trớ, ọc sữa ở trẻ nhỏ, bạn có thể thử các mẹo sau [3], [4]:

Tránh cho trẻ bú quá nhiều, tìm hiểu về dung tích dạ dày của trẻ theo từng tháng tuổi để dễ dàng cho trẻ bú vừa đủ lượng sữa cần thiết.

Giữ trẻ ở tư thế thẳng khoảng 15-30 phút trước khi đặt trẻ nằm xuống, vỗ cho trẻ ợ hơi để tránh không khí tích tụ trong dạ dày.

Tránh chơi đùa, giỡn với trẻ ngay sau khi cho bú.

Đặt trẻ nằm ngửa, trên nệm có độ dốc để đầu cao hơn dạ dày hoặc có thể kê gối lưng cho trẻ nằm nghiêng về bên trái để bé cảm thấy dễ chịu và dễ ngủ hơn.

Nôn ói – Vấn đề nghiêm trọng mẹ cần lưu tâm

Trớ, ọc sữa thường xuyên có thể kích thích tâm vị của bé và khiến tình trạng nặng dần hơn, chuyển sang nôn ói, trào ngược thực quản bệnh lý. Trẻ nôn ói nặng có thể phun sữa ra thành vòi, ói sau khi bú hơn 1 giờ, nôn ói thường xuyên, dễ cáu gắt, khóc nhiều, bỏ bú, khó ngủ, chậm tăng cân… [3].

Các nguyên nhân khiến trẻ bị nôn ói hoặc trào ngược cũng rất đa dạng nhưng đây là tình trạng mẹ cần quan tâm và đưa bé đi khám. Bởi trong một số trường hợp, nôn ói ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể là biểu hiện của nhiễm trùng nhẹ ở đường tiêu hóa hoặc có khi là dấu hiệu của một số bệnh nghiêm trọng như nhiễm trùng đường tiết niệu, tắc ruột, viêm ruột thừa… [6]. Đặc biệt, khi thấy con nôn ói, nếu nhận thấy con có các biểu hiện sau thì cần đưa bé đi khám ngay [7]:

Nôn, ói đột ngột hoặc dữ dội, chất nôn nhiều

Chất nôn có màu xanh, vàng hoặc có máu

Trẻ bị ngạt thở, nghẹn

Sốt

Quấy khóc liên tục, khó nằm yên một chỗ

Sưng bụng hoặc đầy hơi

Xuất hiện máu hoặc chất nhầy trong phân

Giảm cân hoặc tăng cân rất chậm.

Nhìn chung, tình trạng trớ, ọc sữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đang phát triển khỏe mạnh là tương đối bình thường. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn có thể khiến bé thấy khó chịu, đặc biệt nếu diễn ra thường xuyên. Do đó, nếu con hay trớ, ọc sữa, mẹ hãy thử áp dụng các biện pháp khắc phục kể trên. Đồng thời, khi chăm sóc, mẹ cần chú ý theo dõi các biểu hiện của bé, nếu con bị nôn ói thì mẹ cần đưa bé đi khám ngay nhé!

Hiện tượng nôn trớ ở trẻ sơ sinh

Nôn trớ hoặc trớ sữa ở trẻ sơ sinh (Vomiting in Baby) là biểu hiện thức ăn trong dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản rồi trào ra miệng. Hiện tượng trớ sữa thường gặp hầu hết ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là khi trẻ ăn no, vặn mình. Nôn trớ sinh lý ở trẻ sơ sinh thường không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, nôn trớ cũng là biểu hiện của một bệnh lý, và thường đi kèm với những dấu hiệu khác như:

Khóc thét khi đang bú
Bụng chướng
Đau quặn bụng, ưỡn bụng
Rơi vào trạng thái lơ mơ
Có hiện tượng co giật
Mất nước, khô miệng
Bãi nôn có xuất hiện máu hoặc có màu vàng, màu xanh

Nguyên nhân trớ sữa ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh bị trớ, ọc sữa là hiện tượng thường gặp ở các bé từ 2 tháng tuổi đến 2 tuổi.

1. Nguyên nhân sinh lý

Hầu như trẻ sơ sinh nào cũng nôn trớ, ọc sữa. Đa số đây là một hiện tượng không đáng lo ngại. Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh nôn trớ, ọc sữa là do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, dạ dày nằm ngang và cơ thắt tâm vị còn yếu. Do đó, khi trẻ ăn no thường dễ dẫn tới hiện tượng nôn trớ.

Ngoài ra, một số nguyên nhân sinh lý khác khiến trẻ sơ sinh bị ọc sữa, nôn trớ chính là cha mẹ cho bé bú, ăn quá nhiều; trẻ vừa bú, ăn xong đã cho trẻ nằm; quấn tã quá chặc.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân liên quan đến bệnh lý cha mẹ hãy đọc tiếp ở dưới nhé!

2. Nguyên nhân sinh lý

Nguyên nhân bệnh lý khiến trẻ sơ sinh bị trớ sữa có thể là do:

Viêm dạ dày: Nhiễm trùng dạ dày do virus dạ dày là nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị trớ sữa phổ biến nhất. Nó còn được gọi là bệnh cúm dạ dày.
Do vi rút Rotavirus: Bệnh bắt đầu bằng nôn mửa. Phân lỏng có nước có thể xuất hiện trong vòng 12-24 giờ.
Dị ứng thực phẩm: Trẻ sơ sinh bị trớ sữa có thể là triệu chứng duy nhất của phản ứng với thức ăn. Sau khi ăn thức ăn sẽ bị nôn nhanh chóng. Ít phổ biến ở trẻ sơ sinh, nhưng thức ăn chính là trứng và bơ đậu phộng.
Ngộ độc thực phẩm: Thức ăn ôi thiu và thức ăn hoặc nước uống bị nhiễm vi khuẩn Salmonella hoặc E. coli có thể gây ngộ độc thực phẩm cho trẻ, dẫn đến nôn mửa và tiêu chảy.
Trào ngược dạ dày: Hệ thống tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn non yếu nên sữa, thức ăn dễ bị trào ngược khi bé bị trào ngược dạ dày.
Cho trẻ ăn quá nhiều, bú không đúng cách: Trẻ bú mẹ hoặc bú bình có thể bị nôn trớ nếu bú quá nhiều hoặc tư thế bú sai cách.
Hẹp môn vị bẩm sinh: Hẹp môn vị bẩm sinh là tình trạng môn vị (một phần của dạ dày nối với ruột) bị thu hẹp ngay từ khi mới sinh ra. Tình trạng này ngăn cản thức ăn đi vào ruột từ dạ dày và gây ra hiện tượng nôn mửa.

>> Mẹ có thể tìm hiểu thêm: Nguyên nhân bé ăn cháo hay bị nôn và cách xử lý

Trẻ sơ sinh bị trớ sữa có nguy hiểm không?

Nôn trớ ở trẻ sơ sinh rất phổ biến và thường không gây hại. Tuy nhiên, khi tình trạng nôn trớ trở nên nghiêm trọng hơn, trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày và lượng thức ăn nôn trớ ra rất nhiều thì đã trở thành bệnh lý ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ cả về thể chất lẫn trí tuệ.

Trẻ sơ sinh bị trớ sữa liên tục dù không bú hoặc bị ói ra rồi bú, bú xong lại ói có thể là do các dị tật ở đường tiêu hóa như hẹp thực quản, hẹp tá tràng. Một số bệnh đường tiêu hóa tắc ruột, lồng ruột hay gặp ở những trẻ sau 3 tháng tuổi. Trẻ đột nhiên ói, đang bú bình thường bỗng nhiên khóc thét lên, ưỡn bụng, bụng có thể nổi phồng lên… cần phải xử trí cấp cứu càng sớm càng tốt.

Với những trẻ sơ sinh hay bị trớ sữa và bị co giật, có dấu hiệu chậm tăng cân, tiêu chảy kém hấp thu, suy dinh dưỡng mẹ nên xem lại thực đơn dinh dưỡng cho bé, hoặc dinh dưỡng hàng ngày của mình trong trường hợp bé bú mẹ và đưa bé đến bệnh viện chuyên khoa nhi để bác sĩ khám tìm nguyên nhân cho bé. Đây là có thể là dấu hiệu cho thấy bé đang bị thiếu canxi, cần được xét nghiệm chẩn đoán và điều trị.

>> Mẹ có thể tìm hiểu thêm: Trẻ mấy tháng ăn được sữa chua? Cách làm sữa chua cho bé

Cách xử lý khi trẻ sơ sinh hay nôn trớ

Trẻ sơ sinh hay nôn trớ phải làm sao? Mẹ hãy thực hiện các bước dưới đây:

Bước 1: Khi trẻ bị nôn trớ, các mẹ hãy nghiêng đầu bé 1 bên, để chất nôn dễ đi ra ngoài và không bị hít sặc vào phổi.
Bước 2: Mẹ nhanh chóng làm sạch chất nôn bằng cách quấn khăn gạc mềm vào ngón tay, lau mũi miệng và chất nôn trong họng của bé sạch,
Bước 3: Mẹ khum tay vỗ nhẹ lưng theo chiều từ trên xuống, để nhằm trấn an trẻ, đồng thời giúp trẻ ho bật chất nôn còn lại trong họng ra ngoài.
Bước 4: Lau cổ và người trẻ bằng nước ấm và thay quần áo cho bé nếu quần áo có dính chất nôn.
Bước 5: Sau khi bé nôn không nên ép bé ăn ngay hay bú sữa ngay, sẽ khiến bé khó chịu và ói tiếp ngay sau đó.
Bước 6: Sau quá trình trên, mẹ cần tiếp tục theo dõi tình trạng trẻ sơ sinh hay bị trớ có còn tái diễn không. Mẹ cần để ý xem bé nôn khan hay nôn ra sữa màu sắc vàng, xanh hay gợn nâu, hoàn cảnh xuất hiện nôn vào thời điểm nào trong ngày, có liên quan đến bữa ăn không.
Bước 7: Cần báo cho bác sĩ biết tình trạng của bé nếu tình trạng tiếp diễn và cần thực hiện theo đúng chỉ định điều trị từ bác sĩ, tránh tự ý cho bé uống thuốc khi chưa thông qua bác sĩ.

Hi vọng những cách trên đã giúp mẹ biết xử trí trẻ sơ sinh hay nôn trớ phải làm sao.

>> Mẹ có thể tìm hiểu thêm: Cho bé bú bình đúng cách để con yêu tránh bỏ bú, sặc sữa, đầy hơi…

Mẹ phải làm gì để khắc phục tình trạng trẻ sơ sinh bị trớ sữa?

Mẹ có thể giúp bé loại trừ những nguy cơ trẻ bị trớ sữa bằng cách chia nhỏ thời gian bú để giúp bé tiêu hóa tốt hơn. Ngoài ra, nếu mẹ chưa biết khi trẻ sơ sinh bị trớ sữa làm sao khắc phục, mẹ có thể tham khảo một số cách giúp bé như:

Với những bé bú bình, mẹ nên giữ bình sữa nghiêng 45 độ và dùng núm vú đặc biệt để tránh bé nuốt quá nhiều khí thừa. Với những bé bú mẹ, nếu lượng sữa mẹ cho bé bú nhiều hơn lượng sữa miệng bé có thể nuốt mỗi lần sẽ khiến thực phẩm trong dạ dày bị trào lên, khiến trẻ sơ sinh bị trớ sữa. Mẹ bé tham khảo thêm tư thế bé bú đúng, và đảm bảo miệng bé ngậm được vú mẹ tốt nhất, bé sẽ không nuốt hơi bên ngoài nhiều.
Đồng thời, khi cho bé ăn xong, mẹ không nên để bé nằm ngay lập tức mà nên bế bé dựa vào vai, vỗ lưng bé tìm cách giúp cho cho bé ợ hơi để “giải thoát” bớt lượng khí thừa, tránh làm con bị đầy bụng, khó tiêu.
Để tránh làm trẻ sơ sinh hay nôn trớ, mẹ nên cho con bú từ từ, bú nhiều lần hơn, với lượng sữa đã được giảm bớt mỗi lần. Đồng thời, chỉ nên cho bé nằm sau khi bú khoảng 15 phút.
Tránh để bé đói quá, bé khóc đòi bú thì lúc đó bé sẽ háo bú, bé bú nhanh và dễ nuốt hơi cũng như lượng sữa quá nhiều 1 lần.

Nếu đã thử khắc phục nhiều cách nhưng trẻ sơ sinh bị trớ sữa vẫn cứ tái diễn, hãy đưa bé đến bác sĩ để được thăm khám và nhận lời khuyên từ chuyên gia.

>> Mẹ có thể tìm hiểu thêm: Tư thế cho con bú đúng cách để bé không bị sặc sữa và các vấn đề khi cho con bú

Với các mẹ mới có con lần đầu, chắc chắn trong quá trình nuôi dạy con sẽ gặp hiện tượng trẻ sơ sinh hay bị trớ sữa. Quan trọng là mẹ đủ kiến thức để xử lý. Lời khuyên là mẹ nên chú ý khi thấy trẻ sơ sinh bị trớ kèm theo sốt, ho, phát ban, đau bụng quằn quại, co giật… Đây không phải là nôn sinh lý mà là dấu hiệu bệnh lý, liên quan tới việc trẻ bị rối loạn tiêu hóa do nhiễm trùng đường ruột hay nhiễm khuẩn tiêu chảy, viêm màng não, dị ứng sữa… Với những trường hợp này, mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để trẻ được thăm khám và xử trí kịp thời.

[inline_article id=104512]