Vậy tại sao trẻ sơ sinh bị bệnh vàng da? Và trẻ sơ sinh bị vàng da thì có sao không? Cha mẹ nên đọc để biết cách phòng ngừa và điều trị kịp thời cho con.
1. Nguyên nhân tại sao trẻ sơ sinh bị vàng da?
1.1 Trẻ bị vàng da do sự tích tụ Bilirubin
Trẻ sơ sinh bị vàng da thường xảy ra do sự tích tự Bilirubin, một chất có màu vàng được sinh ra để thay mới khi các tế bào hồng cầu cũ bị phá vỡ. Trong khi đó, do bé còn nhỏ và chức năng gan chưa đủ khả năng để đào thải tất cả lượng Bilirubin ra khỏi máu; và dẫn đến sự tích tụ Bilirubin và gây ra hiện tượng vàng da ở trẻ sơ sinh.
1.2 Trẻ bị vàng da do sinh non tháng
Nếu mẹ thắc mắc tại sao trẻ sơ sinh bị vàng da, thì nguyên nhân thường thấy là do trẻ sinh non tháng.
Hiện tượng vàng da ở trẻ sơ sinh xuất hiện khá phổ biến, tỷ lệ là xảy ra 80% ở những trẻ sinh non (trước 37 tuần); và 60% ở trẻ đủ tháng. Và khi trẻ lớn đến khoảng 2 tuần tuổi; gan sẽ phát triển đầy đủ hơn để có khả năng xử lý và lọc bỏ hết Bilirubin.
1.3 Trẻ sơ sinh bị vàng da do sữa mẹ
Trẻ sơ sinh bị vàng da trong tuần đầu tiên có thể do trẻ bú sữa mẹ không đủ; hoặc bầu ngực của mẹ tiết không đủ sữa. Tình trạng này khiến trẻ mất nước, thiếu năng lượng; và tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột gây vàng da.
>> Mẹ nên đọc thêm: Trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì để bé nhanh hết bệnh?
1.4 Nguyên nhân tại sao trẻ sơ sinh bị vàng da là do bất đồng nhóm máu mẹ con
Còn với những trường hợp bé bị vàng da vàng da bệnh lý thì nguyên nhân có thể là do bất đồng nhóm máu mẹ con (ABO, Rhesus). Cu thể là có 2 dạng không tương thích nhóm máu giữa mẹ và bé, bao gồm xung đột nhóm máu hệ ABO (mẹ có nhóm máu O sinh con nhóm A hoặc B) và xung đột nhóm máu hệ Rh (mẹ có nhóm máu Rh âm sinh con có nhóm máu Rh dương).
1.5 Thiếu máu tán huyết
Nguyên nhân tại sao trẻ sơ sinh bị vàng da, thì rất có thể do thiếu máu tán huyết.
Thiếu máu tán huyết là một dạng rối loạn di truyền của hệ thống miễn dịch. Loại thiếu máu này xảy ra do hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào hồng cầu. Ngoài ra, thiếu máu tán huyết cũng có thể là một biến chứng của các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như nhiễm trùng nghiêm trọng, đặc biệt là nhiễm trùng máu. Tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây thiếu máu tán huyết mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.
1.6 Nguyên nhân tại sao trẻ sơ sinh bị vàng da – Nhiễm virus gây viêm gan
Một số loại virus có thể gây viêm gan ở trẻ sơ sinh, bao gồm cytomegalovirus, rubella, virus viêm gan A, B và C. Thông thường, không thể xác định cụ thể loại virus gây viêm gan ở trẻ sơ sinh. Bé có thể nhiễm virus ở các giai đoạn khác nhau, chẳng hạn như khi còn trong bụng mẹ, nhiễm ngay trước khi sinh hoặc nhiễm trong tháng đầu tiên sau sinh.
>> Cha mẹ nên đọc thêm: Các bệnh bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ
1.7 Nguyên nhân tại sao trẻ sơ sinh bị vàng da do teo đường mật bẩm sinh
Nguyên nhân tại sao trẻ sơ sinh bị vang da, ở một số trường hợp hiếm gặp thì là do trẻ bị teo đường mật bẩm sinh.
Thông thường, bilirubin từ gan sẽ đi qua ống dẫn mật và tích tụ ở túi mật trước khi đến ruột rồi bị đào thải ra ngoài. Thế nhưng, nếu trẻ bị teo đường mật bẩm sinh, các ống dẫn này sẽ bị tắc nghẽn hoặc không phát triển.
Nếu ống dẫn mật không hoạt động, bilirubin sẽ tích tụ trong gan và gây vàng da ở trẻ sơ sinh. Kéo theo đó là màu sắc phân của trẻ luôn rất nhạt. Trong trường hợp này, việc điều trị có thể cần đến phẫu thuật để nối một phần của gan với ruột non nhằm giúp bilirubin cùng các chất bài tiết khác thoát ra ngoài hiệu quả.
1.8 Nguyên nhân tại sao trẻ sơ sinh bị vàng da – Bệnh Galactosemia
Galactosemia là một rối loạn chuyển hóa đường galactose (đường sữa) bẩm sinh. Đây là rối loạn rất hiếm gặp, xảy ra khi em bé thiếu enzym cần thiết để phân hủy galactose. Điều này dẫn đến lượng đường sữa tăng cao và phá hỏng gan. Trong đó, biểu hiện đầu tiên đó là tình trạng vàng da ở trẻ.
Đối với trẻ mắc Galactosemia, đảm bảo chế độ ăn uống của trẻ không chứa galactose hoặc lactose. Điều này có nghĩa là có thể bạn phải ngừng nuôi con bằng sữa mẹ. Thay vào đó là cho trẻ dùng một loại sữa công thức đặc biệt, phù hợp với tình trạng của bé.
Một số nguyên nhân khác, khiến trẻ sơ sinh dễ bị vàng da:
- Có anh chị em ruột từng bị vàng da.
- Có bệnh như xơ nang hay bị nhược giáp.
- Có vết thâm tím khi sinh (các tế bào hồng cầu, một phần của vết thâm tím bị phá vỡ và sản sinh ra bilirubin như một sản phẩm phụ).
- Có tình trạng rối loạn di truyền nhất định (hội chứng Gilbert, các khuyết tật của màng tế bào hồng cầu bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa di truyền galactose huyết).
2. Trẻ sơ sinh bị vàng da có sao không?
Hầu hết các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh do sinh lý thường vô hại; và có khả năng tự hết khi chức năng gan của con đã đủ khả năng đào thải Bilirubin từ tuần tuổi thứ 2 trở đi. Ngược lại, nếu tình trạng tích tụ Bilirubin kéo dài và tăng cao do bệnh lý; và có thể gây tổn thương hệ thần kinh vĩnh viễn. Hội chứng này gọi là Kernicterus, hội chứng khiến bé bị điếc, chậm phát triển, hoặc bại liệt.
Vì vậy, để đảm bảo sức khỏe cho con, cha mẹ nên theo dõi sát tình trạng bệnh của con. Và lập tức đưa con đi khám bác sĩ ngay khi con bắt đầu có một trong những dấu hiệu sau đây:
- Lòng trắng mắt của con có màu vàng.
- Da của bé bị vàng nhiều hơn và tốc độ tăng rất nhanh.
- Vàng toàn thân, vàng cả lòng bàn tay và lòng bàn chân.
- Gia đình có di truyền về bệnh lý tán huyết, thiếu men G6PD.
- Vàng da xuất hiện trước 48 giờ sau sinh, nhất là trong 24 giờ sau sinh.
- Trẻ bị vàng da kèm các dấu hiệu bất thường khác như bú ít, co giật, sốt, phân bạc màu…
- Vàng da kéo dài trên 14 ngày đối với trẻ đủ tháng; và trên 21 ngày với trẻ thiếu tháng.
3. Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh có phòng ngừa được không?
Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh gần như là không có cách phòng ngừa khi con vẫn còn trong bụng mẹ. Cách tốt nhất chính là mẹ phải đi khám thai kỳ đúng lịch hẹn với bác sĩ, để theo sát sự phát triển của trẻ. Đây chính là cách phòng ngừa trẻ sơ sinh bị vàng da vô cùng cần thiết.
Đồng thời, mẹ có thể phòng ngừa bệnh vàng da của con sau khi sinh. Bằng cách xét nghiệm nhóm máu của con để tránh trường hợp nhóm máu hai mẹ con không tương thích.
Trường hợp nếu trẻ sơ sinh bị vàng da, mẹ có thể làm những cách sau đây để tình trạng không trở nặng thêm.
- Cho trẻ tắm nắng thường xuyên để bổ sung vitamin D.
- Cho trẻ bú sữa mẹ đầy đủ từ 8 – 12 lần sữa mẹ mỗi ngày.
- Nếu con uống sữa bột, sữa công thức, bé sẽ cần từ 30 – 60ml mỗi 2-3 giờ trong tuần đầu tiên.
>> Xem ngay: Cách tắm nắng cho trẻ sơ sinh. Giúp bé hấp thụ đối đa vitamin D
Tóm lại, nguyên nhân tại sao trẻ sơ sinh bị vàng da vừa có thể do sinh lý; vừa có thể do bệnh lý. Cha mẹ cần chú ý đến những dấu hiệu cảnh báo bệnh vàng da do bệnh lý để đưa bé đi thăm khám bác sĩ kịp thời.