Author: Thanh Thảo

Ở tam cá nguyệt đầu tiên, hầu hết mẹ bầu đều gặp vấn đề về sức khoẻ như: Khó chịu, đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi… Một số mẹ bị nghé nặng không thể ăn uống được gì. Vì vậy, mẹ cần bổ sung thực phẩm cân bằng để đảm bảo sức khoẻ. Để biết mới có thai nên ăn gì, mẹ có thể tìm hiểu những gợi ý dưới đây.

Thực phẩm giàu folate

A-xít folic và folate là dưỡng chất cần được bổ sung ngay từ trước khi mang thai và trong suốt những tháng đầu để ngăn ngừa dị tật thai nhi đặc biệt là tật nứt đốt sống cổ. Mẹ bầu được khuyên nên bổ sung từ 400-600mcg axit folic mỗi ngày để đảm bảo thai nhi phát triển tốt nhất. Những thực phẩm giàu dưỡng chất này bao gồm cam, khoai tây, bông cải xanh, măng tây, trứng, đậu, rau lá xanh thẫm…

Thực phẩm giàu sắt

Sắt là khoáng chất quan trọng giúp duy trì ổn định dòng máu cho cơ thể mẹ và thai nhi. Thai nhi cần nhiều sắt để hấp thụ đủ ôxy và chất dinh dưỡng. Mẹ bầu cần sắt để tránh mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt… Những thực phẩm giàu sắt bao gồm: Củ cải đường, bột yến mạch, cám, cá ngừ (đóng hộp), đậu, trái cây sấy khô, thịt gà, thịt cừu…

Thực phẩm có chứa bột đường

Trái với suy nghĩ của nhiều người rằng thực phẩm chứa chất bột đường nên được hạn chế khỏi chế độ dinh dưỡng khi mang thai, cơ thể mẹ lại đang cần từ 200-300 calo/ ngày và thực phẩm chứa chất bột, đường sẽ giúp cung cấp lượng calo đủ cho mẹ. Mẹ nên chọn những loại thực phẩm có chứa đường tự nhiên như trái cây tươi, bánh tráng miệng, các loại nước ép trái cây tươi, sinh tố, gạo lứt…

Vitamin B6

Vitamin này đặc biệt quan trọng trong tháng đầu mang thai bởi nó có thể giúp ức chế cơn buồn nôn và tình trạng nôn ói do ốm nghén. Thay vì dùng thuốc để chữa ốm nghén, mẹ bầu nên bổ sung những thực phẩm giàu vitamin B6 như ngũ cốc, cá hồi, bơ đậu phộng, chuối và các loại hạt…

[inline_article id=52542]

Trái cây

Trái cây là thực phẩm hoàn hảo cho chế độ ăn của mẹ bầu bởi chúng rất giàu vitamin, nước, chất chống oxy hóa, chất xơ… Mẹ nên bổ sung trái cây hàng ngày trong các bữa ăn phụ.

Các sản phẩm từ sữa

Sữa là nguồn thực phẩm giàu protein, vitamin, canxi, nước, chất béo lành mạnh, a-xít folic và vitamin D. Mẹ nên bổ sung sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa chua, váng sữa… đều đặn hàng ngày. Sữa cho bà bầu không nhất thiết phải gắn mác “sữa bầu” mà mẹ có thể chọn bất kỳ loại sữa nào mình thích, chỉ cần đảm bảo không gây dị ứng và đã được tiệt trùng.

Thịt

Hầu hết các loại thịt đều an toàn với mẹ bầu và cũng chứa nhiều protein và vitamin quan trọng. Tuy nhiên một nguyên tắc mẹ cần chú ý là tránh ăn thịt tái, sống. 

Mới mang thai nên tránh ăn gì? 

Thực phẩm gây co thắt tử cung: Một số loại thực phẩm được cảnh báo là nếu ăn nhiều sẽ gây co thắt tử cung, dẫn đến sảy thai như dứa, cam thảo, đu đủ xanh, nước ép rau má, canh rau ngót, nước dừa… mẹ bầu cần tránh trong tháng đầu mang thai.

Thực phẩm có chứa thuỷ ngân: Các loại hải sản có chứa hàm lượng thủy ngân cao có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ của thai nhi nên mẹ bầu cần hạn chế ăn. Trong giai đoạn đầu thai kì, mẹ có thể chọn những loại tôm, cua, cá… nước ngọt để bổ sung vào thực đơn hàng ngày.

Thực phẩm chín tái: Một số món khoái khẩu của mẹ bầu cần hạn chế trong giai đoạn đầu thai kì như: sushi, cá hồi tái, thịt bò tái, các món gỏi cá/ thịt tái… Ngoài ra một số loại sốt dùng để trộn rau cũng được làm từ trứng gà sống, mẹ nên đọc kĩ thành phần trước khi dùng. Những thức ăn tái có thể gây đau bụng, ngộ độc khiến nguy cơ sẩy thai cao hơn.

Phô mai mềm: Một số loại được làm từ những loại sữa chưa được tiệt trùng nên có thể gây ngộ độc thực phẩm hoặc nhiễm các vi khuẩn có hại. Mẹ bầu cũng tuyệt đối tránh những loại sữa và các sản phẩm từ sữa chưa được tiệt trùng.

Thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn: Trong tháng đầu mang thai, chị em bầu cũng nên hạn chế sử dụng những loại thực phẩm được chế biến, đóng gói sẵn như đồ hộp, nước ép mua sẵn, sữa đặc có đường… vì chúng có thể chứa vi khuẩn gây bệnh. Thay vào đó nên dùng thực phẩm tươi và tự chế biến.

[inline_article id=104497]

Chất kích thích: Bà bầu cũng được khuyên nên bỏ ngay thuốc lá, rượu bia và đồ uống chứa caffeine, nước ngọt có ga… trước và trong thai kỳ để đảm bảo thai nhi phát triển tốt nhất. Đặc biệt, mẹ bầu cũng cần tránh những khu vực nhiều khói thuốc lá. Hít khói thuốc thụ động cũng gây nhiều nguy hại cho thai nhi.

Chuyện mới có thai nên ăn gì và không nên ăn gì cần được “đặt lên bàn cân” để tính toán cẩn thận, vì ngay từ lức này mẹ đã cần phải xây dựng một thói quen ăn uống lành mạnh và duy trì cho đến tận khi cai sữa cho bé. Việc ăn uống đúng cách ngay từ khi mới mang thai cũng giúp mẹ giảm nguy cơ tiểu đường thai kỳ và tăng cân quá mức cần thiết.

Khó thở khi mang thai là điều khó tránh khỏi của hầu hết các mẹ bầu, do cơ thể của người mẹ thay đổi để thích ứng tự nhiên với bào thai đang lớn dần trong bụng mẹ. Dù có gây cảm giác khó chịu, việc thở ngắn, hụt hơi hay có chút khó thở thường không ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ cũng như của bé. Khi hiểu rõ hơn các nguyên nhân và cách “đọc vị” tình trạng khó thở sẽ giúp mẹ hiểu đâu là biểu hiện bình thường, đâu là lúc cần phải được sự tư vấn của bác sĩ.

Hormone là thủ phạm gây khó thở

Những tháng đầu của thai kì, lồng ngực của bạn phải tìm không gian để thích ứng với sự có mặt của thai nhi và càng ngày càng chèn ép nhiều hơn. Lúc này, lồng ngực của người mẹ sẽ di chuyển cao hơn để cung cấp một dung tích lớn hơn cho phổi hoạt động.

Việc cơ thể phải làm việc tích cực hơn để thích nghi với sự thay đổi nồng độ ôxy và CO₂ trong cơ thể khiến cơ thể mẹ bầu có cảm giác khó thở hơn vì phải thở sâu hơn.

Hiện tượng khó thở này càng trở nên trầm trọng khi mẹ bầu bước vào 3 tháng cuối thai kì, lúc này kích thước của em bé lớn lên và đẩy lên cao, chèn ép cơ hoành của mẹ, cơ hoành là một cơ quan trong cơ thể, chúng hoạt động kết hợp với phổi đưa không khí vào phổi. Khi tử cung bị chèn ép hạn chế khả năng mở rộng của cơ hoành gây nên tình trạng khó thở.

Top mẹo hay cho bà bầu bị khó thở

Tình trạng khó thở có thể “đeo đuổi” mẹ suốt cả thai kỳ. Làm thế nào để “sống chung với lũ”? Những mẹo dưới đây rất có ích cho mẹ đấy!

Thở bằng bụng thay vì ngực

Độ sâu của hơi thở rất quan trọng trong việc khiến mẹ cảm thấy thoải mái hay không. Khi cảm thấy khó thở, mẹ bầu có thể thử cách hít thở dưới đây:

• Nằm ngửa, thư giãn, tay đặt trên bụng
• Bắt đầu hít vào bằng mũi, phình bụng sao cho tay bạn có thể cảm nhận được chuyển động này.
• Hít vào cho đến khi cảm thấy phổi và bụng đã đầy không khí.
• Giữ lại vài giây.
• Nhẹ nhàng thở ra bằng miệng cho đến khi cảm thấy bụng và phổi đã trống.
• Lặp lại việc này trong 5 đến 10 phút.

Thở bằng miệng

Một cách thở hữu ích khác dành cho các bà bầu đang gặp vấn đề trong chuyện hít thở là thở bằng miệng. Cách thở này giúp mẹ lấy được nhiều ôxy, đồng thời thư giãn và thoải mái, giảm được rất nhiều cảm giác căng thẳng và mệt mỏi. Đây là cách thở mà mẹ có thể áp dụng khi đang đi làm. Các bước thở bằng miệng như sau:

• Ngồi ở tư thế thoải mái, thư giãn các cơ ở cổ và vai.
• Ép hai môi lại với nhau và chỉ chừa một khoảng nhỏ chính giữa.
• Hít vào bằng mũi
• Thở ra bằng miệng, trong lúc này, đếm từ 1 đến 4.
• Tiếp tục lặp lại từ 4 đến 10 phút.

[inline_article id=123279]

Tránh căng thẳng

Khi mang thai không nên làm việc hấp tấp, vội vàng và tránh những công việc gây căng thẳng, áp lực cho cơ thể. Đặc biệt, các mẹ đang có các vấn đề về hô hấp như sổ mũi, nghẹt mũi, viêm xoang hay bị hen suyễn sẽ cần chú ý hơn đến các biểu hiện bất thường khi hít thở.

Tránh gắng sức mang vác đồ đạc. Nên kê cao gối khi ngủ vào ban đêm và kê cao chân khi ngủ để máu lưu thông dễ dàng hơn.

Nằm, ngồi đúng tư thế

Mẹ bầu cần lưu ý tư thế ngồi, tư thế ngồi tốt nhất cho mẹ bầu là nên ngồi thẳng và đẩy vai về phía sau tạo điều kiện thuận lợi cho không khí vào phổi, giúp phổi mở rộng và giảm áp lực cho cơ hoành. Ở những tháng cuối thai kì, mẹ bầu nên có một chiếc ghế dựa để ngồi nghỉ ngơi, vì lúc này nằm nhiều sẽ làm cho mẹ bầu trở nên khó thở vì em bé chèn ép cơ hoành của mẹ nhiều hơn.

Chọn trang phục thoải mái

Mẹ nên chọn trang phục bầu rộng rãi, không bị bó buộc phần ngực để việc thở được thoải mái, dễ dàng hơn.

Những tín hiệu đáng báo động 

Khó thở khi mang thai là hiện tượng hoàn toàn tự nhiên, không ảnh hưởng đến sức khỏe của hai mẹ con. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu khó thở kèm theo những triệu chứng sau đây thì nên đi khám ngay:

• Mẹ bầu có cảm giác đau ngực khi gắng sức làm việc gì đó.
• Có cảm giác khó thở ngay vào ban đêm hay khi bạn đang nằm nghỉ ngơi.
• Cảm giác hơi thở nặng và cơ thể yếu đi sau trận trống ngực đập liên hồi.
• Nhịp tim đập không đều, trống ngực đập mạnh và có cảm giác nhịp tim tăng đột ngột.

Ngoài ra, việc khó thở và mệt mỏi quá mức trong thai kì cũng có thể là một dấu hiệu cho thấy nồng độ sắt trong cơ thể của mẹ bầu thấp, báo hiệu cho tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Việc cơ thể thiếu máu sẽ khiến cơ thể mẹ bầu làm việc nhiều hơn để có thể cung cấp đủ ôxy cho cả hai mẹ con.

[inline_article id=90698]

Triệu chứng của thiếu máu hay chóng mặt, cơ thệ mệt mỏi, da xanh xao, móng tay giòn. Nếu mẹ bầu thấy những triệu chứng này thì cần nói cho bác sĩ biết để có hướng dẫn bổ sung dinh dưỡng cũng như viên sắt hợp lý để phòng ngừa tình trạng nguy hiểm có thể xảy ra trong thai kì.

Tình trạng khó thở khi mang thai thường làm mẹ bầu có cảm giác mệt nhọc, nặng nề. Việc chú ý hơn đến cách hít thở, áp dụng các mẹo giảm sổ mũi, nghẹt mũi là cách hiệu quả nhất để khắc phục tình trạng này. Bên cạnh đó, mẹ cần đảm bảo dinh dưỡng và nghỉ ngơi đầy đủ để giảm khó chịu.

Có thể nói, với chế độ dinh dưỡng khoa học, phong phú trong thai kỳ, dù ít hay nhiều, các mẹ bầu sẽ tăng cân nặng, đặc biệt là trong những tháng cuối do thai nhi tăng cân nhanh ở khoảng thời gian này. Điều đó khiến nhiều mẹ bầu tin tưởng vào mối quan hệ giữa cân nặng của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Liệu mẹ bầu tăng cân ít có đồng nghĩa với việc thai nhi không được hỗ trợ tốt trong quá trình phát triển?

Mẹ bầu tăng cân như thế nào là hợp lý? 

Thông thường, trong một thai kỳ kéo dài 40 tuần, mẹ bầu sẽ tăng từ 9 đến 12kg. Cân nặng tăng lên đó bao gồm cân nặng của thai nhi, nước ối, bánh nhau và cả cân nặng của mẹ do cơ thể tích trữ năng lượng từ thức ăn. Mẹ bầu tăng cân nhiều hay ít còn phụ thuộc nhiều vào cân nặng ban đầu và chỉ số khối cơ thể (BMI).

Chỉ số khối cơ thể là một trong những cơ sở quan trọng để biết mẹ nên tăng bao nhiêu cân trong thai kỳ. Trước tiên, mẹ thử làm một phép tính để biết chỉ số khối cơ thể:

-Bước 1: Lấy cân nặng (kg) ở thời điểm chưa mang thai.

-Bước 2: Đo chiều cao và tính bình phương: Chiều cao (m) x Cân nặng (m)

-Bước 3: Chia cân nặng cho bình phương chiều cao

Chỉ số khối dưới 18,5: Ban đầu, mẹ đang thiếu cân nên cần tăng từ 12 đến 18kg trong cả thai kỳ. Đặc biệt, trong hai tam cá nguyệt sau, mẹ cần tăng từ 450g đến 580g mỗi tuần.

Chỉ số khối từ 18.5–24.9: Cân nặng của mẹ nằm trong ngưỡng bình thường và nên tăng từ 11 đến 15kg trong cả thai kỳ. Trong tam cá nguyệt 2 và 3, mẹ cần tăng từ 360g đến 450g mỗi tuần.

Chỉ số khối từ 25 đến 29.9: Mẹ nằm trong nhóm thừa cân và chỉ cần tăng từ 6 đến 11kg trong suốt 40 tuần thai. Ở hai tam cá nguyệt sau, mẹ nên tăng từ 225g đến 360g mỗi tuần.

Chỉ số khối trên 30: Mẹ thuộc nhóm béo phì và chỉ cần tăng từ 5 đến 9kg mà thôi. Ở hai tam cá nguyệt cuối, mỗi tuần mẹ tăng từ 180g đến 270g là đủ.

Dù mẹ có thuộc nhóm cân nặng nào chăng nữa, nên chú ý tăng cân vào tam cá nguyệt thứ hai và ba. Ở giai đoạn đầu thai kỳ, việc mẹ tăng quá nhiều cân không đem lại lợi ích cho thai nhi. Bé chỉ cần mẹ lưu ý bổ sung a-xít folic, các vitamin và một số chất khoáng trong giai đoạn này.

Như vậy, mẹ bầu tăng cân ít chưa hẳn đã đáng lo, nhất là trong trường hợp mẹ vốn thừa cân hoặc béo phì. Nếu mẹ tăng cân ít nhưng các chỉ số thai nhi vẫn bình thường thì có thể hoàn toàn yên tâm.

Lưu ý gì khi theo dõi cân nặng của mẹ bầu?

Việc kiểm soát tốt quá trình tăng cân khi mang thai rất có lợi cho mẹ. Khi không tăng quá nhiều cân nặng, mẹ sẽ dễ giảm cân và lấy lại vóc dáng sau khi sinh. Để theo dõi, duy trì mức tăng cân hợp lý, mẹ có thể áp dụng những lời khuyên sau:

• Chỉ cân vào một giờ cố định trong ngày: Nếu mẹ chọn cân vào buổi tối, trước khi đi ngủ thì nên duy trì các lần cân sau đúng vào giờ đã định mới cho ra mốc kết quả hợp lý để so sánh.
• Nên dùng một chiếc cân duy nhất: Mỗi chiếc cân đều có mức sai số nhất định. Nếu mẹ cân trên cùng một chiếc cân thì kết quả mới đáng tin cậy.
• Không mang dép và tháo đồ trang sức khi cân: Nếu mẹ đang mang dép, đeo túi xách hay có bất kỳ vật nào trong túi quần, túi áo như sổ ghi chú, điện thoại, đang đeo vòng cổ, vòng tay thì nên tháo tất cả các món này xuống để có được cân nặng chính xác.

[inline_article id=81765]

Cơ thể mẹ luôn ưu tiên việc cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi lên hàng đầu, nên dù mẹ tăng cân không nhiều, bé vẫn được đảm bảo những dưỡng chất quan trọng để phát triển. Để biết chắc chắn việc mẹ bầu tăng cân ít có ảnh hưởng gì đến thai nhi hay không, mẹ nên dựa vào các chỉ số siêu âm thai và các kết luận từ bác sĩ và không nên lo lắng thái quá.