Category: Năm đầu đời của bé

Khi chào đời, trẻ sơ sinh có hàng ngàn thứ để học, trong đó có cả việc ngủ nghỉ. Trong tháng đầu tiên sau khi sinh, nhiều bé không dễ dàng đưa bản thân vào trạng thái ngủ say và điều này được thể hiện qua việc trẻ gắt ngủ. Mỗi bé sẽ có một “phong cách” riêng như nằm im và nhìn chằm chằm vào một chỗ, khóc rấm rứt một lúc lâu và cũng có những bé gào khóc một cách vô cùng gay gắt. Mẹ phải làm gì để chấm dứt tình trạng trẻ gắt ngủ quấy khóc và giúp con ngủ ngon hơn?

1. Tập dần thói quen ngủ đúng giờ

Trẻ sơ sinh khi mới chào đời dù đang khóc ngặt nghẽo nhưng có thể lăn ra ngủ ngay chỉ sau 1 giây. Khoảng 6 tuần đầu, bố mẹ nên để bé bú và ngủ theo nhu cầu bất cứ lúc nào bé muốn. Tuy nhiên, hầu hết các bé đều có thời gian ngủ và bú giãn cách từ 30 phút đến 1 tiếng. Bố mẹ có thể ghi lại các mốc thời gian bú-ngủ của con để điều chỉnh, giãn cữ bú cho bé để bé ngủ được lâu hơn. Cách này cũng giúp mẹ chủ động được thời gian hơn.

2. Sử dụng các loại âm thanh lặp đi lặp lại

Một số cha mẹ chia sẻ trường hợp những em bé rất kì lạ, chỉ ngừng khóc khi nghe thấy âm thanh đều đều của máy sấy tóc, lò nướng, nhạc êm dịu, thậm chí cả tiếng xé giấy… Khi bé khóc gắt ngủ và cho dù đã dỗ mọi cách bé cũng không nín, mẹ có thể thử sử dụng các loại âm thanh trên. Nhiều bé chỉ ngủ khi có tiếng nhạc. Chịu khó quan sát con, mẹ sẽ biết cách dỗ trẻ gắt ngủ tốt nhất đối với bé nhà mình.

[inline_article id=42706]

3. Cho bé bú no trước khi ngủ

Hình ảnh mẹ cho bé bú và bé ngủ luôn trên tay rất quen thuộc và được nhiều mẹ áp dụng nhưng thường thì theo cách này, khi đặt xuống giường bé sẽ thức dậy và khóc. Kinh nghiệm là nên để bé bú no, chớm buồn ngủ sẽ đặt bé xuống. Mẹ có thể vỗ về bé nhẹ nhẹ hoặc xoa lưng cho bé để bé ngủ. Việc nằm thẳng và chìm sâu vào giấc ngủ như thế này sẽ tốt hơn giấc ngủ chập chờn trên tay mẹ.

4. Chú ý đến biểu hiện buồn ngủ của bé

Các em bé sơ sinh khi buồn ngủ thường lờ đờ, ngáp và tỏ ra chậm chạp. Cha mẹ nên chú ý đến những biểu hiện này để cho bé bú và ngủ ngay. Nếu để bé chơi hoặc ồn ào khiến bé quá giấc, cơ thể sẽ không tiết ra melatonin làm dịu cơn mệt mỏi dẫn đến việc bé liên tục quấy khóc, khó ngủ, ngủ không sâu…

5. Không tập thói quen rung lắc để ru ngủ ngay từ lúc mới sinh

Đây là thói quen của rất nhiều mẹ hiện nay. Thường thấy bé quấy khóc liên tục, mẹ hoặc bà sẽ bế bé trên tay vừa đi vừa rung lắc vừa hát ru bé. Một số mẹ còn để bé trên võng hoặc nôi điện và đưa. Thật ra, bé có thể ngủ nhưng ngủ không sâu và bị phụ thuộc vào những điều này. Ngay khi mẹ đặt bé xuống giường hoặc nôi/võng ngừng rung, bé sẽ thức dậy và khóc toáng lên. Tốt nhất bố mẹ không nên cho bé làm quen với những thứ này ngay từ lúc sinh ra. Môi trường tốt nhất cho bé ngủ là mặt phẳng, êm ái, thoáng mát và ít tiếng ồn.

6. Nên cho bé ngủ ở nơi quen thuộc

Các em bé sơ sinh tuy không thể biểu hiện nhiều cảm xúc nhưng bé có thể cảm nhận được tất cả mọi thứ xung quanh. Nhiều bé chỉ ngủ ngon khi được đặt vào đúng nôi, chỗ trên giường của mình. Đây cũng là một cách để bố mẹ tập cho bé thói quen đi ngủ đúng giờ và đúng chỗ. Nhiều mẹ đến giờ ngủ của trẻ nhưng bận nấu cơm, ăn cơm hay làm gì đó thường để con trên nôi và mang đến gần mình. Các nhà khoa học cho rằng việc di chuyển và cho bé bạ đâu ngủ đó thật sự không tốt cho trẻ. Nên tập cho con thói quen vào phòng ngủ.

7. Không cho con bú trong lúc ngủ say

Khi tham khảo các tài liệu nuôi trẻ sơ sinh, nhiều mẹ bị mắc tình trạng áp dụng tuyệt đối không phù hợp với con của mình. Ví dụ cứ đúng 30 phút – 1 tiếng mẹ sẽ cho con bú 1 lần. Vì thế nhiều em bé đang ngủ giữa đêm cũng sẽ được mẹ bế lên cho bú hoặc nhét ti vào miệng. Việc khiến bé thức giấc có thể làm bé khó chịu và quấy khóc. Giấc ngủ sâu và dài rất quan trọng, nên nếu bé có bỏ 1-2 cữ bú đêm cũng không khiến bé đói hay mệt.

[inline_article id=148]

8. Tạo môi trường ngủ thoáng mát, tối và không ồn ào

Những em bé sơ sinh có thể ngủ ngay lập tức khi quá buồn ngủ cho dù trời sáng hoặc tiếng động lớn. Nhưng như thế không có nghĩa là bé có thể ngủ bất cứ đâu và hoàn cảnh nào. Mẹ và bé nên ở trong phòng kín gió, thoáng và yên tĩnh. Khi cho bé ngủ, mẹ nên kéo bớt rèm và hạn chế tối đa tiếng ồn. Tập ngủ ngoan cho bé từ nhỏ sẽ khiến bé đỡ quấy khóc và hình thành thói quen tốt sau này.

Với những bước đơn giản kể trên, mẹ sẽ mất từ 1 đến 4 tuần cho việc tập thói quen ngủ cơ bản cho bé sơ sinh. Khi giấc ngủ đã đi vào nề nếp, tình trạng trẻ gắt ngủ, quấy khóc trước khi ngủ sẽ giảm dần và “tan biến” không còn dấu vết.

Không như những gì mọi người thường hay nghĩ đã là sinh đôi ắt hẳn sẽ phải giống hệt nhau về ngoại hình và một phần nào đó tính cách của nhau. Nhưng thực ra trường hợp này chỉ xảy ra đối với những cặp sinh đôi cùng trứng, còn những cặp sinh đôi khác trứng sẽ có những điểm khác biệt khá đặc trưng.

Những điều thú vị về các cặp sinh đôi khác trứng

Các cặp sinh đôi khác trứng có cấu trúc gen tương tự nhau giống như của những anh chị em ruột khác trong gia đình. Do đó, chỉ giống nhau 50% cấu trúc ADN, mỗi người nhận được một nữa số ADN từ trứng của mẹ và một nữa từ tinh trùng của bố.

Thai nhi song sinh khác trứng phát triển theo hướng độc lập vì vậy, mỗi bé sẽ có một nhau thai riêng để cung cấp chất dinh dưỡng. Đồng thời, nằm trong hai màng ối khác nhau trong tử cung của người mẹ.

Thời gian mang thai của một thai kỳ bình thường kéo dài khoảng 40 tuần thai nhưng với cặp sinh đôi khác trứng sẽ ngắn hơn từ 37-38 tuần do đó, cân nặng trung bình của những trẻ song sinh là 1.9kg.

Cũng giống như bất kỳ anh chị em ruột nào, cặp sinh đôi khác trứng có thể trông rất khác nhau. Từ những đường nét trên khuôn mặt, vóc dáng cho đến cả tính cách hay sở thích. Vì vậy, bạn cũng không nên lấy làm lạ khi thấy hai đứa trẻ sinh đôi nhưng lại khác nhau hoàn toàn.

Những đứa trẻ song sinh thường sẽ có một ngôn ngữ riêng, ngay cả khi chưa biết nói các bé đã rất đồng điệu và hiểu ý nhau, hay nói cách khác là “thần giao cách cảm”.

Khi trưởng thành mỗi bé sinh đôi khác trứng sẽ có những thiên hướng phát triển khác nhau.

Các trường hợp sinh đôi khác trứng?

Sinh đôi khác trứng là khi cơ thể người mẹ có 2 trứng rụng cùng một lúc trong một chu kỳ kinh nguyệt và được thụ thai với 2 tinh trùng riêng biệt. Hai thai nhi sẽ cùng nhau phát triển trong tử cung của mẹ nhưng mỗi bé sẽ phát triển theo những hướng độc lập riêng

Tỷ lệ giới tính của các cặp sinh đôi khác trứng là 50:50, có nghĩa là một nữa số sinh đôi khác trứng là 1 trai 1 gái và nữa còn lại là 2 trai hoặc 2 gái. Giới tính được hình thành dựa vào nhiễm sắc thể của người cha: XX mang giới tính nữ, XY mang giới tính nam.

Đây là trường hợp hay gặp nhất khi sinh đôi khác trưng, ngoài ra còn có một số trường hợp song sinh khác trứng đặc biệt với tỉ lệ tương đối thấp

Bội thụ tinh khác kỳ

Cũng là mang song thai nhưng điểm khác biệt ở đây là hai trứng sẽ gặp hai tinh trùng vào những thời điểm khác nhau. Điều này có nghĩa một trứng gặp một tinh trùng tạo thành hợp tử thứ nhất, khi hợp tử này phát triển được vài tuần thì hợp tử thứ hai mới được hình thành. Vì vậy, sau khi sinh một bé sẽ cứng cáp và lớn hơn so với bé còn lại.

Song sinh khác trứng – khác bố

Người mẹ có thể mang song thai khác trứng với hai người đàn ông khác nhau và trường hợp bội thụ tinh khác kỳ sẽ giải thích cho vấn đề này. Theo đó, khi người phụ nữ đã mang thai và rụng trứng một lần nữa, trứng này thụ tinh với tinh trùng của người khác và phát triển song song với thai nhi đã được hình thành trước đó.

Yếu tố làm tăng khả năng sinh đôi khác trứng

– Áp dụng công nghệ hỗ trợ sinh sản, đặc biệt nhất là thụ tinh trong ống nghiệm. Các phương pháp này kích thích trứng rụng nhiều hơn trong mỗi tháng và làm tăng khả năng mang song thai khác trứng

– Nếu bên gia đình người mẹ có người sinh đôi khác trứng thì tỷ lệ bạn mang thai đôi sẽ cao hơn rất nhiều

– Các nghiên cứu về sinh sản chỉ ra rằng phụ nữ ngoài 35 tuổi có khả năng sinh đôi khác trứng cao hơn người trẻ tuổi.

– Tỷ lệ sinh đôi khác trứng sẽ nhiều hơn đối với những ai đã có thai và sinh con nhiều lần

– Phụ nữ có chiều cao càng cao thì khả năng mang thai song sinh khác trứng sẽ càng tăng

– Những mẹ đã từng sinh đôi có tỷ lệ sinh đôi ở lần tiếp theo cao hơn người bình thường

Việc các cặp sinh đôi có giống nhau hay không còn tùy thuộc vào sinh đôi khác trứng hay cùng trứng và nhiều yếu tố khác. Do đó, bố mẹ cũng đừng quá ngạc nhiên hay lo lắng khi thấy con mình có những sự phát triển bất đồng, miễn sao các bé đều lớn lên một cách khỏe mạnh và thông minh.

Nếu bạn muốn làm lại giấy khai sinh bản chính cho trẻ, theo quy định của Luật hộ tịch mới, từ ngày 1-1-2016  bé sẽ không được cấp lại Giấy khai sinh bản gốc, chỉ đăng ký lại trích lục bản sao Giấy khai sinh.

Khi nào cần đề nghị cấp lại giấy khai sinh?

Theo điều 24, nghị định 123/2015 của Chính phủ về việc đăng ký và quản lý hộ tịch, trẻ sẽ được cấp lại giấy khai sinh khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:

• Việc khai sinh, kết hôn, khai tử đã được đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam trước ngày 1-1-2016 nhưng sổ hộ tịch và bản chính giấy tờ hộ tịch đều bị mất thì được đăng ký lại.
• Người yêu cầu đăng ký lại khai sinh, kết hôn, khai tử có trách nhiệm nộp đầy đủ bản sao giấy tờ, tài liệu có nội dung liên quan đến việc đăng ký lại.

Cũng theo nghị định này, bản sao được cấp từ sổ gốc có giá trị sử dụng thay cho bản chính trong các giao dịch. Cơ quan, tổ chức đang quản lý sổ gốc có thẩm quyền và trách nhiệm cấp bản sao từ sổ gốc.

Trong gia đình, bố hoặc mẹ phải xuất trình bản chính hoặc bản sao có chứng thực Giấy chứng minh nhân dân hoặc Hộ chiếu còn giá trị sử dụng để người tiếp nhận hồ sơ kiểm tra. Trường hợp không còn lưu trữ được sổ gốc hoặc trong sổ gốc không có thông tin về nội dung yêu cầu cấp bản sao thì cơ quan, tổ chức có trách nhiệm trả lời bằng văn bản cho người yêu cầu.

[inline_article id=170750]

Thủ tục làm lại giấy khai sinh bản chính

Nếu đáp ứng các giấy tờ theo điều 26 của Nghị định 123, thủ tục làm lại giấy khai sinh cho bé sẽ rất đơn giản.

Hồ sơ đăng ký lại khai sinh gồm:

• Tờ khai theo mẫu quy định, trong đó có cam đoan của người yêu cầu về việc đã đăng ký khai sinh nhưng người đó không lưu giữ được bản chính Giấy khai sinh.
• Bản sao toàn bộ hồ sơ, giấy tờ của người yêu cầu hoặc hồ sơ, giấy tờ, tài liệu khác trong đó có các thông tin liên quan đến nội dung khai sinh của người đó;

Về thời gian:

Trong thời hạn 5 ngày làm việc, kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ, công chức tư pháp – hộ tịch kiểm tra, xác minh hồ sơ. Nếu việc đăng ký lại khai sinh là đúng theo quy định của pháp luật thì công chức tư pháp – hộ tịch thực hiện đăng ký lại khai sinh như trình tự quy định tại Khoản 2 Điều 16 của Luật Hộ tịch.

Nếu việc đăng ký lại khai sinh được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã/phường  không phải là nơi đã đăng ký khai sinh trước đây Chủ tịch ủy ban nhân dân có văn bản đề nghị ủy ban nhân dân nơi đăng ký khai sinh trước đây kiểm tra, xác minh về việc lưu giữ sổ hộ tịch tại địa phương, mẹ sẽ có thêm thời hạn không quá 5 ngày.

Trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được kết quả xác minh về việc không còn lưu giữ được sổ hộ tịch tại nơi đã đăng ký khai sinh, nếu thấy hồ sơ đầy đủ, bé sẽ được thực hiện việc đăng ký lại khai sinh như quy định tại Khoản 2 Điều 16 của Luật Hộ tịch”.

Lưu ý dành cho mẹ:

Nếu không đi nộp trưc tiếp, mẹ có thể ủy quyền cho người khác làm thay. Việc ủy quyền phải bằng văn bản và phải được công chứng hoặc chứng thực hợp lệ. Trường hợp người làm thay là ông, bà, cha, mẹ, chồng hoặc anh, chị, em ruột của người đề nghị cấp lại bản chính Giấy khai sinh thì không cần có văn bản ủy quyền nhưng phải xuất trình giấy tờ thể hiện mối quan hệ nêu trên với người đề nghị cấp lại bản chính Giấy khai sinh.

Như vậy, khi bé bị mất giấy khai sinh bản gốc, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ như trên để không mất quá nhiều thời gian cho các thủ tục làm lại giấy khai sinh.

Quá trình rụng rốn ở trẻ sơ sinh sẽ diễn ra khoảng 7-10 ngày sau sinh. Tuy nhiên, “lịch trình” này không hoàn toàn đúng với tất cả các nhóc. Nếu rốn của trẻ sơ sinh rụng muộn hơn, mẹ cũng không cần quá lo, miễn rốn không có bất kỳ dấu hiệu bất thường như chảy dịch, có mùi hôi, chân rốn sưng đỏ…

Vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh đúng cách

Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến thời gian rụng rốn ở trẻ sơ sinh. Chẳng hạn, nếu bạn sinh con lần đầu, bé cưng sẽ rụng rốn muộn hơn so với những bé có mẹ đã sinh lần 2, lần 3. Những bé sinh non cũng thường rụng rốn muộn hơn trẻ đủ tháng. Vì vậy, mẹ đừng quá lo nếu rốn trẻ rụng muộn hơn bình thường, miễn rốn con yêu không chảy dịch, sưng đỏ, có mùi hôi hay có bất cứ dấu hiệu bất thường nào. Mẹ chỉ cần vệ sinh rốn bé bằng nước muối sinh lý và để hở rốn.

Một số lưu ý quan trọng khi vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh, mẹ đừng quên nhé!

• Không vệ sinh bằng cồn: Các loại cồn hiện nay đều không đảm bảo chất lượng, hơn nữa cũng dễ gây kích ứng cho làn da mỏng manh của trẻ. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo mẹ nên vệ sinh rốn trẻ bằng nước muối loãng.
• Giữ rốn khô: Cho đến khi rốn trẻ rụng hoàn toàn, mẹ nên tránh ngâm rốn bé cưng quá lâu trong nước, nhất là trong lúc tắm bé.
• Để rốn tiếp xúc với không khí càng nhiều càng tốt: Không chỉ giúp rốn khô nhanh hơn, cách này còn giúp giảm bớt nguy cơ nhiễm trùng. Lưu ý: Khi mặc tã cho bé, mẹ nên gấp tã xuống dưới rốn, tránh không để chất thải dính vào rốn.
• Tuyệt đối không bứt dây rốn: Quá trình rụng rốn ở trẻ sơ sinh sẽ diễn ra tự nhiên, không cần bất cứ sự can thiệp nào. Rốn sẽ tự rụng sau khi khô. Việc tự ý bứt dây rốn trước thời gian cần thiết có thể gây chảy máu, đồng thời làm tăng nguy cơ nhiễm trùng rốn.

[inline_article id=104719]

Cảnh giác với những triệu chứng bất thường

Rốn trẻ sơ sinh trong lúc chưa rụng, nếu không được chăm sóc tốt sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm khuẩn. Mẹ nên cảnh giác với những trường hợp nhiễm khuẩn sau:

– Viêm rốn có mủ

Dấu hiệu nhận biết rất rõ ràng: Chân rốn sưng tấy, rốn có mùi hôi, ẩm ướt, chảy mủ. Những trường hợp viêm rốn có mủ nhẹ, mẹ có thể chăm sóc tại nhà bằng cách nặn hết mủ, dùng ôxy già rửa rốn cho bé, lau khô, rắc bột kháng sinh, sau đó băng lại. Tuy nhiên, nếu trẻ có những biểu hiện nặng hơn như sốt cao, bỏ bú, mệt mỏi…, mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời.

– Viêm mạch máu rốn

Sau khi bé cưng chào đời, các mạch máu rốn gồm 2 động mạch, 1 tĩnh mạch sẽ xẹp và sơ hóa. Tuy nhiên, nếu không được vệ sinh đúng cách, vi khuẩn có thể xâm nhập vào mạch máu rốn, gây viêm nhiễm.

Nếu nhận thấy bụng phía dưới rốn bị sưng phù, tấy đỏ, vuốt thành bụng theo chiều từ xương mu lên rốn sẽ có mủ chảy ra, bé cưng có nguy cơ bị viêm động mạch rốn. Ngược lại, nếu vuốt từ mỏm ức xuống thấy mủ chảy ra, nguy cơ bé bị viêm tĩnh mạch rốn rất cao. Trường hợp trẻ sơ sinh bị viêm tĩnh mạch rốn, vi khuẩn có thể tấn công sang các khu vực bên cạnh như gan, mật, từ đó dẫn đến nhiễm trùng huyết rất nguy hiểm.

[inline_article id=92274]

– Uốn ván rốn

Trẻ bị uốn ván rốn sẽ bị sốt, bỏ bú, sau đó cứng hàm, co cứng toàn thân. Nếu gặp ánh sáng hoặc âm thanh, triệu chứng co giật sẽ thêm nghiêm trọng. Trường hợp nặng, bé có thể bị co thắt dẫn đến khó thở và tử vong.

– U hạt rốn

Dù rốn trẻ sơ sinh rụng sớm, bé không sốt, rốn không sưng, đỏ, nhưng nếu vẫn thấy vùng chân rốn có dịch vàng, mẹ nên đặc biệt lưu ý. Bé có nguy cơ bị u hạt rốn. Nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng rốn.

Tóm lại, quá trình rụng rốn ở trẻ sơ sinh lâu hay chậm còn tùy thuộc vào cơ địa, sức khỏe cũng như việc vệ sinh, chăm sóc cuống rốn. Mẹ không cần quá lo nếu rốn trẻ rụng chậm hơn “lịch trình” chuẩn. Tuy nhiên, nếu xuất hiện bất cứ dấu hiệu bất thường nào, tốt nhất mẹ nên đưa bé đến bệnh viện để kiểm tra. Nhiễm trùng rốn nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều tác động tiêu cực cho sức khỏe bé.