Category: Năm đầu đời của bé

Các dưỡng chất thiết yếu giúp trẻ phát triển não bộ

Trong những tháng năm đầu đời, bộ não của trẻ sẽ trải qua một loạt những thay đổi “phi thường” cả về kích thước, khối lượng lẫn tốc độ kết nối não bộ. Nếu như khoảng 2-3 tuần sau sinh, kích thước não bé chỉ bằng 35% não bộ người trưởng thành thì trong vòng 1 năm đầu sau sinh, nó tiếp tục tăng gấp đôi và đạt 80% thể tích não người trưởng thành ở tuổi lên 2 [2]. Không dừng lại ở đó, những năm đầu đời còn là thời điểm mà tốc độ kết nối não bộ diễn ra vô cùng mạnh mẽ.

Trước khi sinh, não trẻ đã tự phân chia tạo thành hàng ngàn tế bào thần kinh cùng khớp thần kinh. Cho đến lúc ra đời, số lượng tế bào thần kinh này đã lên đến con số 100 tỷ. Thế nhưng để não trẻ có thể thực sự điều khiển được các hoạt động của cơ thể, các khớp thần kinh cần được nối với nhau thông qua các kết nối não bộ để tạo thành một mạng lưới xử lý thông tin [3], [4].

Theo nghiên cứu, trong những năm đầu đời, mỗi giây trôi qua, có hơn 1 triệu kết nối thần kinh mới được hình thành. Sự hình thành các kết nối não bộ này có liên quan mật thiết đến quá trình myelin hóa – quá trình các bao myelin được hình thành xung quanh các sợi trục nhằm tạo điều kiện cho việc truyền dẫn các xung thần kinh được thuận lợi hơn [5], [6]. Quá trình hình thành myelin cũng được chứng minh lâm sàng có tương quan tới khả năng ghi nhớ, tiếp thu ngôn ngữ; ghi nhớ hình ảnh và tăng tốc độ xử lý thông tin ở trẻ [7], [8], [9], [10]. Do đó, đây có thể được xem là nền tảng của trí thông minh ở trẻ.

Để quá trình myelin hoá diễn ra hiệu quả, myelin cần được sản sinh với tốc độ nhanh và nhiều. Một nghiên cứu lâm sàng gần đây đã chứng minh việc bổ sung Sphingomyelin, DHA, ARA, Alpha lactabumin, sắt, Axit Folic, Vitamin B12 có khả năng giúp bé tăng tốc độ kết nối não bộ nhanh gấp 2.5 lần nhờ tăng lượng myelin toàn não bộ lên 36% so với nhóm trẻ không được bổ sung.

5 thực phẩm tốt cho sự phát triển trí thông minh của trẻ 

Để não bộ của bé có thể phát triển tối ưu nhất, cha mẹ nên cho bé ăn kết hợp, đa dạng các nhóm thực phẩm:

1. Sữa và sữa chua

Theo khuyến cáo của WHO, sữa mẹ chính là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, vì vậy bạn nên cho bé bú mẹ hoàn toàn ít nhất trong vòng 6 tháng đầu hoặc đến khi bé được 24 tháng tuổi [12], [13]. Ngoài ra sữa mẹ cũng chính là nguồn cung cấp các axit béo và cholesterol cần thiết như DHA, ARA, giúp thúc đẩy quá trình myelin hoá được diễn ra nhanh chóng hơn. Không dừng lại ở đó, khoảng 40% hàm lượng lipid trong sữa mẹ là sphingomyelin, một loại sphingolipid đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bao myelin [14].

Với các bé trên 2 tuổi đã qua giai đoạn bú mẹ, mẹ sẽ cần lưu tâm nhiều hơn trong việc chọn sản phẩm sữa phù hợp cho bé. Bên cạnh việc uống sữa, bạn cũng có thể cho trẻ dùng thêm sữa chua. Đây là nguồn dinh dưỡng tốt và thân thiện với hệ tiêu hóa của trẻ. Đồng thời, giúp trẻ bổ sung protein, kẽm, choline, i-ốt [15].

2. Trứng

Trứng là thực phẩm mà cha mẹ nên cho trẻ ăn để giúp trẻ phát triển trí thông minh. Trứng có chứa các thành phần hữu ích cho trẻ như vitamin B12, protein… và đặc biệt là choline vì đây là thành phần có tác dụng cải thiện chức năng nhận thức [15].

3. Cá và hải sản

Thịt cá chứa nhiều chất béo tốt như omega-3 (DHA + EPA), choline, Iot, kẽm… rất có lợi cho hệ tiêu hóa và sự phát triển trí não của trẻ. Trẻ có thể ăn được một số loại thịt cá từ tháng thứ 7 – 8 trở về sau. Tuy nhiên, bố mẹ nên lưu ý không nên cho trẻ ăn cá ngừ hay cá kiếm vì trong thịt cá có chứa nhiều thuỷ ngân, không có lợi cho sự phát triển của trẻ [15].

Rau xanh

Những loại rau có màu xanh đậm như rau bina, bông cải xanh, cải xoăn là những loại rau có chứa hàm lượng lớn folate và chất xơ cần thiết cho trẻ [17]. Về mặt y khoa, các nghiên cứu chỉ ra rằng, một đứa trẻ được hấp thụ đủ hàm lượng folate sẽ phát triển nhận thức tốt hơn một đứa trẻ ít hấp thụ folate [18].

5. Thịt bò

Thịt bò là thực phẩm hỗ trợ rất tốt cho quá trình phát triển não bộ và trí thông minh của trẻ. Đặc biệt, đây còn thực phẩm giúp cung cấp sắt cho cơ thể, giúp trẻ hạn chế bị thiếu máu do thiếu sắt. Ngoài ra thịt bò còn có chứa hàm lượng cao các dưỡng chất như vitamin A, B6, B12, PP, Canxi, Selen, Protein.. [15], [16].

Hy vọng qua bài viết trên, mẹ đã có thể “bỏ túi” cho mình những thực phẩm hỗ trợ trí não cho con. Mời mẹ xem thêm nhiều bài viết bổ ích về việc bồi dưỡng sự thông minh nhanh nhẹn cho con từ sớm tại đây

Nội dung dưới đây, MarryBaby mách mẹ 5 cách nấu cháo cá ngừ cho bé ăn dặm, đồng thời bài viết sẽ hướng dẫn mẹ cách chọn, sơ chế và bảo quản cá ngừ đến tận 2 tháng. Mẹ đọc tiếp nhé!

1. Khi nào bé ăn được cháo cá ngừ?

Theo khuyến cáo từ bác sĩ nhi, mẹ có thể nấu cháo cá ngừ cho bé ăn dặm khi bé từ 6 tháng tuổi trở đi, với tần suất ăn tối đa là 2 lần mỗi tuần. Bên cạnh việc cho bé ăn cháo cá ngừ, mẹ có thể kết hợp thêm các loại cá khác khi trẻ bắt đầu tập ăn dặm.

LƯU Ý: Có nhiều loại cá ngừ khác nhau, một số loại có nhiều thủy ngân hơn loại khác (cá ngừ albacore, cá ngừ thịt trắng,…). Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ liệt kê cá ngừ đóng hộp có hàm lượng thủy ngân thấp; và do đó, nó là lựa chọn an toàn khi cho bé tập ăn dặm.

Trường hợp mẹ tập cho bé ăn dặm cháo cá ngừ; hãy sử dụng cá ngừ đóng hộp có dán nhãn “nhẹ” hoặc cá ngừ vằn. Với các loại cá ngừ khác, mẹ kiên nhẫn đợi đến khi bé 2-3 tuổi rồi mới cho ăn.

2. Lợi ích của cháo cá ngừ đối với bé

Dựa theo bảng giá trị dinh dưỡng từ Nutrition Value, cá ngừ là một loại thực phẩm chứa hàm lượng protein cao, giàu chất béo tốt như Omega-3; vitamin nhóm B, nhưng lại rất ít calo. 

Các món ăn được chế biến từ cá ngừ tốt cho sức khỏe của bé do axit béo omega-3 như DHA có sẵn trong cá giúp bé tăng trưởng và phát triển. Ngoài ra, omega-3 còn giúp phát triển trí não; axit béo từ cá ngừ hỗ trợ bảo vệ tim bằng cách giảm nguy cơ huyết áp cao.

3. Cho bé ăn cháo cá ngừ nhiều có sao không?

Câu trả lời là CÓ. Mặc dù cá ngừ là một trong những thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cực kỳ tốt. Tuy nhiên, nếu ăn nhiều cá ngừ bé có thể sẽ gặp phải tình trạng sức khỏe như:

3.1 Nhiễm thủy ngân

Nhiều cha mẹ cảm thấy lo lắng và băn khoăn khi cho bé ăn cháo cá ngừ. Lý do là vì sợ bé bị nhiễm thủy ngân. Trong các loại hải sản thông thường, cá ngừ được xem là loại cá có chứa nhiều thủy ngân hơn so với cá hồi; tôm; sò điệp và hàu.

Những tác hại mà thủy ngân có thể gây ra đối với sức khỏe của bé:

• Suy giảm trí nhớ.
• Giảm khả năng hoạt động của não.
• Tiếp xúc với thủy ngân trong thời gian dài có thể tăng khả năng trầm cảm và mắc bệnh tim.

3.2 Gây dị ứng

Không riêng cá ngừ, do cơ thể và hệ tiêu hóa của bé còn non nớt nên có thể sẽ bị dị ứng từ thực phẩm. Mặc dù nhiều chuyên gia dinh dưỡng cho rằng, cá ngừ ít có khả năng khiến trẻ cũng như là người lớn bị dị ứng.

Nhưng nếu đây là lần đầu mẹ cho bé thử món mới, cụ thể là cá ngừ; mẹ cần quan sát xem là bé có bị dị ứng không nhé. Dấu hiệu trẻ bị dị ứng là bé bị nổi mề đay, phát ban, bị sưng (môi, mắt, lưỡi), tiêu chảy,…

>> Nội dung liên quan: Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý

4. Hàm lượng cá ngừ mà bé có thể ăn

Theo khuyến cáo của Cục bảo vệ môi trường EPA, nếu cha mẹ có ý định cho bé ăn cá ngừ, thì cha mẹ có thể cho bé ăn từ 2 -3 lần mỗi tuần; hoặc cá ngừ đóng hộp là an toàn nhất. 

Hàm lượng cá ngừ cho mỗi bữa ăn (một khẩu phần) là:

• Trẻ dưới 1 tuổi: ít hơn 30 gram.
• Trẻ 1 – 3 tuổi: 30 gram.
• Trẻ 4 – 7 tuổi: 60 gram.
• Trẻ 8 – 10 tuổi: 90 gram.
• Trẻ từ 11 tuổi: 120 gram.

Đồng thời, Cục quản lý và an toàn thực phẩm FDA khuyến khích cha mẹ cần tránh cho bé ăn các loại cá như: cá kiếm, cá mập, cá ngói, cá thu vua vì chứa nhiều thủy ngân.

>> Mẹ nên xem: Bật mí 9 công thức ăn dặm cho bé chống ngán

5. Bí quyết chọn cá ngừ để nấu cháo cho bé thơm ngon

Để nấu cháo cá ngừ cho bé ăn dặm được thơm ngon và đủ chất, trước tiên là mẹ cần đảm bảo được nguồn nguyên liệu tươi ngon. Dưới đây MarryBaby chia sẻ cho mẹ cách chọn, cách cơ chế và cả cách bảo quản cá ngừ nhé.

5.1 Cách chọn cá ngừ ngon

Cá ngừ tươi: Bằng cách quan sát, mẹ có thể nhận biết được cá ngừ tươi là mắt cá còn trong; bên trong mang cá còn đỏ tươi; thịt cá còn đàn hồi tốt khi ấn tay vào phần bụng. Hoặc mẹ có thể nhờ người bán dùng kim xăm thịt để đảm bảo phần thịt bên trong.

Cá ngừ đông lạnh: Đối với những mẹ mua cá ngừ ở siêu thị thì điều cần làm nhất chính là kiểm tra hạn sử dụng. Tiếp theo đó là kiểm tra bao bì xung quanh. Để đảm bảo cá ngon, mẹ nên tránh những miếng cá có đóng lớp tuyết dày; vì đó miếng cá đã bảo quản lâu.

5.2 Cách sơ chế cá ngừ

Để món cháo cá ngừ của bé không bị tanh mẹ cần biết cách sơ chế để làm sạch nhớt và khử mùi tanh của cá. 

Cách sơ chế như sau:

• Đối với cá ngừ đông lạnh, mẹ nên rã đông từ từ bằng cách để bên ngoài với nhiệt độ bình thường. Vì thịt cá sẽ bị nhão và nát nếu mẹ rã đông đột ngột.
• Sau khi rã đông, mẹ rửa sạch rồi ngâm cá với một ít rượu trắng hoặc nước vo gạo trong 15 phút. Rồi xả lại với nước sạch rồi vớt ra rổ để ráo. Mẹ nhớ là sơ chế vừa đủ lượng thịt cá chứ không sơ chế toàn bộ và bảo quản lại sau đó. Như vậy sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng thịt cá.
• Nếu luộc cá thì mẹ vớt cá ra để nguội rồi tách bỏ xương và xé nhỏ thịt cá. Chú ý là lọc sạch xương cá để tránh trẻ bị hóc xương.

5.3 Cách bảo quản cá ngừ

Bảo quản trong hầm đá cách nhiệt

Cá ngừ sau khi được đánh bắt sẽ được bảo quản bằng cách dùng đá lạnh nhét đầy bụng và mang cáo. Sau đó đem bảo quản trong hầm lạnh ở 0 độ C với đá dày từ 30 – 35cm bên dưới. Nếu đảm bảo độ lạnh và cách nhiệt tốt, có thể giữ cá tươi từ 15 – 20 ngày.

Bảo quản bằng tủ đông

Cá ngừ cần được làm sạch, loại bỏ hết máu, bỏ phần mang, nội tạng và cắt gân đuôi. Sau đó mẹ làm sạch cá nhiều lần bằng nước để loại bỏ lớp nhớt và vi khuẩn trên da. Tiếp đến mẹ cho cá ngừ vào túi zip có đục lỗ và bảo quản trong ngăn đông từ -2 đến 0 độ C. Cách này sẽ giúp mẹ bảo quản cá ngừ từ 1 -2 tháng.

6. Cách nấu cháo cá ngừ cho bé ăn dặm

6.1 Cháo cá ngừ cho bé ăn dặm

Cháo cá ngừ cho bé ăn dặm là món ăn phổ biến. Món cháo ăn dặm cho bé 7 tháng này giữ đúng vị ngọt của cá ngừ, đồng thời cung cấp chất sắt giúp phòng chống bệnh thiếu máu ở trẻ.

Nguyên liệu:

• Thịt cá ngừ.
• 50g gạo tẻ.
• Gia vị ăn dặm cho bé.

Cách chế biến:

• Bước 1: Làm sạch cá ngừ rồi xát với ít muối và rượu trắng để khử mùi tanh. Luộc chín rồi vớt ra, gỡ bỏ xương và xé nhỏ cá.
• Bước 2: Vo gạo sạch rồi cho vào nồi nước luộc cá nấu thành cháo chín nhừ.
• Bước 3: Cho dầu ăn cho bé vào chảo rồi đổ thịt cá ngừ đã xé nhỏ vào xào với lửa nhỏ.
• Bước 4: Thêm thịt cá đã xào vào cháo rồi đảo đều tay. Cho thêm ít dầu oliu cho bé để tăng hương vị cho món ăn.
• Bước 5: Múc cháo ra bát, để ấm và cho bé thưởng thức.

>> Mẹ xem thêm: 9 cách nấu cháo cá hồi cho bé 7 – 10 tháng tuổi ăn dặm

6.2 Cháo cá ngừ nấu cà rốt cho bé

Món cháo cá ngừ ăn dặm cho bé kết hợp cà rốt là món ăn chế biến đơn giản, nhanh chóng nhưng vẫn giữ được sự thơm ngon và hàm lượng dinh dưỡng có trong món ăn.

Nguyên liệu:

• Thịt cá ngừ.
• 1/2 củ cà rốt.
• 50g gạo tẻ.
• 50g gạo nếp.
• Gia vị cho bé ăn dặm.

Cách chế biến:

• Bước 1: Trộn đều 2 loại gạo với nhau, ngâm trong nước 60 phút cho đến khi mềm rồi nấu thành cháo chín nhừ.
• Bước 2: Gọt vỏ, rửa sạch cà rốt với nước rồi thái dạng hạt lựu. Hấp chín rồi nghiền nguyễn.
• Bước 3: Làm sạch cá ngừ rồi xát với ít muối và rượu trắng để khử mùi tanh. Luộc chín rồi vớt ra, gỡ bỏ xương và xé nhỏ cá ra.
• Bước 4: Cho thịt cá vào chảo có phết ít dầu ăn cho bé. Lúc xào có thể cho một ít nước vào, đảo đều để thịt cá không bị vón cục rồi tắt bếp.
• Bước 5: Thêm ít dầu oliu cho bé rồi để cháo ấm và cho bé ăn.

>> Mẹ xem thêm: Cách nấu cháo cá chẽm với cà rốt cho bé ăn dặm

6.3 Cháo cá ngừ nấu bí đỏ cho bé ăn dặm

Trong thực đơn ăn dặm cho bé từ 6 tháng tuổi, chắc chắn là không thể thiếu món cháo cá ngừ bí đỏ cho bé ăn dặm. Bên cạnh đó, bí đỏ còn là nguyên liệu phổ biến được nhiều mẹ Việt sử dụng.

Nguyên liệu:

• Thịt cá ngừ.
• 50g bí đỏ.
• 50g gạo tẻ.
• Gia vị ăn dặm cho bé.

Cách chế biến:

• Bước 1: Vo gạo sạch rồi cho vào nồi nấu nhừ thành cháo.
• Bước 2: Làm sạch cá ngừ rồi xát với ít muối và rượu trắng để khử mùi tanh. Luộc chín rồi vớt ra, gỡ bỏ xương và xé nhỏ cá.
• Bước 3: Gọt vỏ, rửa sạch bí đỏ rồi cắt thành miếng mỏng. Hấp chín và tán nhuyễn bí đỏ.
• Bước 4: Phết ít dầu ăn cho bé vào chảo rồi cho thịt cá ngừ vào đảo đều liên tục với lửa nhỏ. Thêm ít nước vào để cá không bị vón cục.
• Bước 5: Cho thịt cá đã xào với bí đỏ đã nhuyễn vào cháo rồi trộn đều và tắt bếp. Cho ít dầu oliu vào chén là cho bé ăn được rồi đó mẹ ơi.

>> Xem thêm: 6 món cháo bí đỏ thơm ngon giàu dinh dưỡng cho bé

6.4 Cháo cá ngừ nấu khoai môn cho bé

Cháo cá ngừ nấu với khoai môn cho bé ăn dặm là một sự kết hợp làm tăng thêm vị béo và độ sệt cho món cháo.

Nguyên liệu:

• 1 miếng cá ngừ vừa đủ bé ăn.
• 1 củ khoai môn.
• 1 củ dền đỏ.
• 50g gạo tẻ.
• Dầu oliu cho bé. 

Cách chế biến:

• Bước 1: Vo gạo sạch rồi cho vào nồi nấu nhừ thành cháo.
• Bước 2: Làm sạch cá ngừ rồi xát với ít muối và rượu trắng để khử mùi tanh. Luộc chín rồi vớt ra, gỡ bỏ xương và xé nhỏ cá.
• Bước 3: Phết ít dầu ăn cho bé vào chảo rồi cho thịt cá ngừ vào đảo đều.
• Bước 4: Gọt vỏ, rửa sạch, thái hạt lựu cả khoai môn và củ dền. Hấp chín và nghiền nhuyễn.
• Bước 5: Cho cá ngừ đã xào vào cháo, khuấy đều rồi thêm khoai môn, củ dền nấu trong 3 phút rồi tắt bếp. Múc cháo ra bát, thêm dầu oliu cho bé và cho bé ăn.

6.5 Cháo cá ngừ cho bé ăn dặm nấu với khoai tây

Sự kết hợp giữa cá ngừ và khoai tây sẽ là một món cháo cá ngừ cho bé vô cùng dinh dưỡng và thơm ngon. Ở Nhật, các bé cũng thường được ăn dặm với món này đó mẹ ơi.

Nguyên liệu:

• Thịt cá ngừ.
• 1 củ khoai tây.
• 50g gạo tẻ.
• Gia vị cần dùng dành cho bé.

Cách chế biến:

• Bước 1: Gọt vỏ, rửa sạch khoai tây rồi cho vào nồi hấp chín. Nghiền nhuyễn khoai đã chín.
• Bước 2: Gạo vo sạch, ngâm nước trong 60 phút cho mềm rồi vớt ra nấu chín nhừ thành cháo.
• Bước 3: Làm sạch cá ngừ rồi xát với ít muối và rượu trắng để khử mùi tanh rồi hấp chín và gỡ bỏ xương, xé nhỏ thịt cá.
• Bước 4: Phết ít dầu ăn cho bé vào chảo, cho cá vào xào với lửa nhỏ.
• Bước 5: Cho khoai tây đã nghiền cùng với thịt cá ngừ đã xào vào cháo, đảo đều tay rồi tắt bếp. Múc cháo ra chén đợi nguội và cho bé ăn mẹ nhé.

Cháo cá ngừ cho bé ăn dặm là món ăn bổ sung đa dạng chất dinh dưỡng cho con nhờ giá trị dinh dưỡng cao của cá ngừ. Bên cạnh những món trên, mẹ có thể kết hợp nấu cháo cá ngừ cho bé ăn dặm cùng nhiều loại rau củ quả khác, để bé được hấp thụ đa dạng dinh dưỡng mẹ nhé.