Đây là nơi cung cấp các kiến thức chăm sóc cho sự phát triển của trẻ từ giai đoạn sơ sinh đến tuổi dậy thì, từ sức khỏe thế chất đến tinh thần, đảm bảo con lớn lên khỏe mạnh, toàn diện.
Tạo vốn từ cho bé bằng cách lặp đi lặp lại. Khi bé lặp đi lặp lại một âm thanh nào đó để chỉ một món đồ, đó được coi là một “từ” mà bé có thể nói được. Ví dụ như bé luôn nói “su” mỗi khi đòi uống sữa thì tức là bé đã hiểu từ “su” này tượng trưng cho thứ nước màu trắng ngon lành đó. Do đó, hãy luôn sửa các phát âm của bé. Bạn có thể dạy cho bé cách phát âm bằng cách nói ra những điều mà bạn biết là bé đang ám chỉ: Con muốn uống sữa phải không?
Hãy để ý cách bé sử dụng hành động để giao tiếp. Việc bé giao tiếp bằng cử chỉ hay nét mặt cũng rất quan trọng. Ví dụ như khi bé nắm tay và dẫn bạn đến bên một món đồ chơi, hành động này có nghĩa là bé muốn nói: Con muốn chơi món đồ chơi này. Nếu con bạn biết truyền đạt ý muốn qua những hành động như thế này thì kỹ năng ngôn ngữ nói của bé rất có thể theo đó mà phát triển. Bạn có thể giúp bé bằng cách lặp lại “thông điệp” mà bé “gửi” đến bạn: Con muốn mẹ chơi cùng con sao? Mẹ đến đây!
Trò chuyện với con. Bố mẹ nói chuyện với con càng nhiều thì trẻ sẽ học được càng nhiều từ. Trẻ học được ngôn ngữ là từ bạn – người thầy đầu tiên và tốt nhất của trẻ.
Trẻ được học 2 ngôn ngữ cùng một lúc cũng có lợi. Đây là một cách tuyệt vời giúp xây dựng một mối quan hệ gần gũi giữa bé và cộng đồng hay văn hoá. Khi kỹ năng ngôn ngữ của trẻ phát triển, bố mẹ có thể kết hợp dạy tiếng mẹ đẻ và một ngoại ngữ khác như tiếng Anh chẳng hạn.
Bạn có biết
Cứ mỗi 3 tới 9 phút, các bậc bố mẹ lại phải đối phó với hành vi thách thức của trẻ.
Điều này có ý nghĩa đối với bạn?
Thử nghiệm là một phần trong giai đoạn phát triển của bé. Bé thường thử nghiệm bố mẹ bằng những hành động khác nhau để xem phản ứng của bố mẹ ra sao. Phản ứng của bạn ảnh hưởng rất lớn đến việc dạy dỗ bé cũng như cách cư xử của bé.
Dạy cho bé những từ đơn giản và quen dần với các hoạt động ngay từ nhỏ
Đưa ra các quy tắc rõ ràng. Bé cần được nhắc nhở thường xuyên về những quy tắc nên hoặc không nên vì lúc này trí nhớ của bé vẫn đang trong giai đoạn phát triển.
Thật cụ thể. Ví dụ như bố mẹ nên nói với bé là “Hãy đặt các khối lắp ráp vào thùng” thay vì nói “Hãy dọn dẹp đồ chơi của con đi”.
Nhất quán. Ví dụ, cứ mỗi khi bé ném một món đồ chơi ra xa, bố mẹ có thể phạt bé bằng cách lấy lại và không cho bé chơi món đồ chơi đó nữa. Sau đó, hãy đưa lại cho bé để xem bé còn ném đồ chơi đi nữa không.
Kiên nhẫn và bình tĩnh. Tất cả đứa trẻ đều cần có thời gian “thử” các quy tắc. Vì thế càng kiên nhẫn và bình tĩnh trong cách phản ứng, thì sẽ càng hiệu quả hơn trong việc dạy cho bé cách tự chủ bản thân mình.
Trẻ dễ lây bệnh khi đi nhà trẻ, mẫu giáo
Hầu hết các bậc cha mẹ sẽ đồng ý rằng nếu trẻ bị bệnh khi đi nhà trẻ thì ba mẹ nên cho bé ở nhà cho đến khi bé khỏe hẳn, không còn nguy cơ lây nhiễm nữa. Nghe thì có vẻ đơn giản nhưng thực tế không dễ dàng chút nào.
Nên lưu ý là nhiều căn bệnh dễ lây lan nhất trong vòng một hoặc hai ngày trước khi trẻ mang mầm bệnh thể hiện triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, khi phát hiện con mình bị bệnh, rất có thể bé đã lây bệnh cho những trẻ khác trong lớp rồi. Ngoài ra, việc xác định được triệu chứng của bé có phải là bệnh truyền nhiễm không hề đơn giản. Khi bé nổi mẩn đỏ, liệu đó là dấu hiệu bé bị dị ứng hay là dấu hiệu của bệnh tật?
Hầu hết các nhà trẻ đều đưa ra danh sách những quy định để giúp các bậc cha mẹ và người chăm sóc trẻ có thể đưa ra quyết định liệu nên cho trẻ đi học hay là ở nhà. Nhưng đôi khi chính những quy định này lại gây nhầm lẫn với cả phụ huynh và thầy cô giáo. Các chuyên gia nhi khoa đã đưa ra một số hướng dẫn khi nào bạn nên giữ trẻ ở nhà và tất nhiên những điều này còn tùy thuộc vào các quy định của nhà trẻ nơi con bạn đang theo học.
Mẹ nên đảm bảo sức khoẻ cho bé trước khi cho bé đi nhà trẻ
Khi nào nên để bé ở nhà?
Nêu giữ bé ở nhà nếu có bất cứ dấu hiệu nào sau đây:
Sốt, khó chịu, lờ đờ, khóc dai dẳng hoặc khó thở, tất cả có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nào đó.
Một số bệnh về đường hô hấp trên như viêm tiểu phế quản hoặc cảm cúm, còn cảm lạnh thông thường chưa cần thiết phải giữ bé ở nhà.
Tiêu chảy: Bé đi tiêu chảy hoặc đi tiêu liên tục.
Phân của bé có lẫn máu hoặc có chứa chất nhầy, đây có thể là dấu hiệu bé bị nhiễm virus hoặc vi khuẩn, nên cho bé đi khám bác sĩ sớm.
Ói mửa.
Nổi mẩn đỏ: Đây là lý do để bạn giữ trẻ ở nhà khi không biết chắc chắn rằng nó có liên quan đến bệnh truyền nhiễm hay không. Nếu bé nổi mẩn đỏ không kèm theo sốt hay biểu hiện gì khác, bé vẫn có thể đi học bình thường nếu nhà trường cho phép vì lúc này có khả năng bé chỉ đơn thuần bị dị ứng với thực phẩm nào đó.
Khi nào các bệnh không còn lây nhiễm?
Bệnh thủy đậu: Con của bạn sẽ không còn lây nhiễm sang các trẻ khác một khi tất cả các mụn nước khô và đóng vảy.
Chốc lở: Trẻ bị bệnh da liễu này sẽ không còn lây nhiễm sau 24 giờ dùng thuốc kháng sinh.
Bệnh ghẻ: Sau khi được điều trị bằng thuốc diệt khuẩn tại chỗ, sẽ không còn khả năng lây nhiễm nữa.
Viêm kết mạc do vi khuẩn, còn gọi là đau mắt đỏ, và chảy mủ ở mắt: Bệnh này có thể không còn bị lây nhiễm sau 24 giờ dùng thuốc kháng sinh nhưng hầu hết các nơi giữ trẻ sẽ không cho phép bé bị chảy mủ mắt đi học. Tuy nhiên, với những trẻ bị đỏ mắt hay chảy nước mắt do dị ứng thì bệnh không lây nhiễm và bé nên đi nhà trẻ vì bệnh này lâu khỏi.
Viêm họng do vi khuẩn Streptococcus gây ra: thường không lây nhiễm sau 24 giờ dùng thuốc kháng sinh.
Lở miệng dẫn đến tình trạng chảy nước dãi liên tục: nên chờ cho đến khi bác sĩ kết luận rằng bé không bị truyền nhiễm trước khi cho bé trở lại nhà trẻ.
Bị chấy (chí): Con bạn có thể quay trở lại nhà trẻ sau khi bé đã được diệt chấy triệt để.
Ngoài việc giữ trẻ ở nhà khi bé bị bệnh, bạn nên giữ vệ sinh sạch sẽ cho bé để ngăn chặn sự lây nhiễm và thường xuyên rửa tay bé thật kỹ. Sau khi thay tã, hỉ mũi, phải làm sạch bất kỳ chất dịch nào của cơ thể như nước tiểu, phân, đờm… và trước khi chuẩn bị thức ăn cho bé thì việc này còn đặc biệt quan trọng hơn.
Với những ai lần đầu làm cha mẹ, cưng chiều và chăm sóc trẻ luôn được xem là mối quan tâm hàng đầu và việc sử dụng núm vú giả rất hữu ích trong việc làm trẻ dễ chịu.
Một số trẻ chỉ thích được ôm ấp, ru bế và chỉ thích bú khi đến giờ ăn. Một số trẻ khác lại hoàn toàn ngược lại, thích được bú ngay cả khi không đói.
Nếu con bạn muốn được bú tiếp ngay cả sau khi được cho bú sữa mẹ hay bú bình, núm vú giả là một giải pháp thay thế tuyệt vời. Núm vú giả không phải là phương pháp thần kỳ, nhưng nếu bạn đã làm đủ mọi cách như giúp bé ợ, ôm ấp, vỗ về và ru bế nhưng bé vẫn cảm thấy khó chịu thì có thể núm vú giả sẽ giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn rất nhiều.
Ngậm vú giả có thể giúp cho bé thoải mái nhưng lâu dài có thể thành thói quen
Ngoài ra, khi bé sử dụng núm vú giả trong giấc ngủ sẽ có khả năng làm giảm nguy cơ của hội chứng đột tử trẻ sơ sinh (SIDS). Các nghiên cứu không cho thấy sử dụng núm vú giả sẽ giúp ngăn cản SIDS, tuy nhiên có một mối liên hệ khá lớn giữa việc sử dụng núm vú giả và làm giảm nguy cơ SIDS. Không chỉ vậy, việc sử dụng núm vú giả còn giúp trẻ bỏ thói quen xấu như mút ngón tay.
Sử dụng núm vú giả có tác hại nào không?
Sử dụng vú giả có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tai giữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trong một số nghiên cứu, tỷ lệ mắc các bệnh nhiễm trùng tai ở trẻ sử dụng núm vú giả cao hơn 33% so với trẻ không sử dụng.
Vì nguy cơ nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh rất thấp, nên bạn có thể dùng vú giả cho đến khi bé được 6 tháng tuổi và sau đó cho trẻ cai dần, đặc biệt là nếu trẻ dễ bị nhiễm trùng tai.
Nếu đang cho con bú, bạn có thể chưa muốn cho trẻ sử dụng núm vủ giả cho đến khi trẻ bú mẹ thành thạo. Sử dụng núm vú giả và bú mẹ là hai hành động hoàn toàn khác biệt và những em bé sử dụng núm vú giả trước khi bú mẹ có thể xảy ra tình trạng “lẫn lộn núm vú”, hiện tượng được xem là “khó khăn của trẻ trong việc bắt vú và mút đúng cách” để có thể bú mẹ thành công sau một thời gian bú bình hoặc ngậm núm vú giả.
Vì lý do đó, bạn nên đợi cho đến khi trẻ bú mẹ thành thạo và nguồn sữa của bạn đã ổn định rồi mới cho trẻ làm quen với núm vú giả. Nếu trẻ bú mẹ tốt, tăng cân và có lịch ăn ổn định, bạn có thể cho trẻ sử dụng núm vú giả sớm hơn.
Ngậm núm vú giả dễ dàng trở thành một thói quen và nhiều cha mẹ không muốn cho con mình sử dụng vì không muốn phải đau đầu chuyện cho trẻ cai ti giả hoặc đơn giản họ không thích một đứa trẻ 3 tuổi mà còn ngậm ti giả.
Nếu bạn cho trẻ sử dụng núm vú giả và không muốn một “trận chiến” khi cai núm vú thì nên cai trước khi bé tròn 1 tuổi.
Những nguyên tắc cơ bản khi sử dụng núm vú giả
Nếu bạn quyết định cho trẻ sử dụng núm vú giả, nhớ giữ những nguyên tắc sau:
Để trẻ quyết định. Nếu trẻ có vẻ thích núm vú giả thì thật tuyệt vời. Nhưng nếu trẻ không thích, đừng ép buộc trẻ phải sử dụng chúng. Bạn có thể thử lại một thời điểm khác hoặc tôn trọng sở thích của con và không ép sử dụng.
Dù trong bất kỳ trường hợp nào, không sử dụng núm vú nhằm trì hoãn việc cho trẻ ăn hoặc để thay thế cho sự chú ý của bạn. Cho trẻ sử dụng núm vú giả giữa các lần ăn khi trẻ không đói.
Ngoài ra, không nhúng núm vú giả trong nước trái cây hoặc nước đường vì có thể dẫn đến sâu răng.
Bạn có thể thử cho trẻ sử dụng núm vú giả trước một giấc ngủ ngắn, nhưng nếu nó rơi ra khỏi miệng trong khi trẻ đang ngủ thì không bỏ núm vú lại vào miệng. Khi trẻ quấy khóc, nên cố gắng an ủi trẻ theo những cách khác, chẳng hạn như ôm ấp, ru hoặc hát.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trẻ bắt buộc phải đợi bạn cho ăn hoặc dỗ dành như khi bạn đang thanh toán hóa đơn siêu thị thì việc sử dụng núm vú giả là hoàn toàn hợp lý.
Không bao giờ cột núm vú vào cổ của bé hoặc nôi vì có thể khiến trẻ bị ngạt. Phương pháp an toàn nhất là gắn núm vú giả vào quần áo của trẻ bằng một loại kẹp chuyên dụng.
Chọn núm vú giả an toàn và thích hợp cho bé và giữ sạch bằng cách rửa với nước ấm, thay thế ngay khi thấy các vết nứt nhỏ hay các dấu hiệu hao mòn.
Khi nào trẻ không nên sử dụng vú giả?
Không cho trẻ sử dụng vú giả khi trẻ có vấn đề về cân nặng. Nếu trẻ đang gặp khó khăn trong việc bú mẹ hoặc nếu bạn gặp khó khăn trong việc duy trì nguồn sữa cho trẻ, tốt nhất là ngừng sử dụng ngay lập tức. Bên cạnh đó, bạn cũng phải xem xét việc không nên cho trẻ dùng nếu trẻ đã bị nhiễm trùng tai nhiều lần.
Trong trường hợp trẻ bị thiếu tháng và không đủ trọng lượng như những trẻ khác, việc sử dụng núm vú giả không phải là tác nhân chính khiến trẻ không lên cân mà còn có thể bảo vệ trẻ khỏi SIDS, vì vậy nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định.
Có thể cho trẻ ngậm núm vú giả trong một giấc ngủ ngắn
Vú giả ảnh hưởng đến sự phát triển răng của bé như thế nào?
Ngậm vú giả trong những năm đầu đời có thể ảnh hưởng đến sự phát triển răng miệng của bé, nhưng không có nhiều bé sử dụng đủ lâu để dẫn đến những tác hại này.
Trong khoảng thời gian sử dụng, trẻ chỉ có răng sữa, còn răng vĩnh viễn thường bắt đầu mọc khi bé được 6 tuổi. Nếu bạn lo lắng về điều này, nên hỏi bác sĩ hoặc nha sĩ để kiểm tra hàm và răng của trẻ.
Bé không chỉ biết bò mà còn có thể sáng tạo ra những kiểu bò của riêng mình
Bé làm được những gì
Mẹ xử lý ra sao
Con có thể hiểu được nhiều từ hơn là con có thể nói.
Con bắt đầu hiểu được những gì bố mẹ nói với con. Thậm chí con có thể làm theo một vài mệnh lệnh đơn giản như là Con đi nhặt bóng cho mẹ nào.
Con biết nói cho bố mẹ biết điều con muốn bằng âm thanh và chuyển động của cơ thể. Con còn có thể nói được một hai từ, như là mama, baba..
Hãy cho bé biết những gì đang xảy ra và những hành động tiếp theo của bạn: Uống sữa xong chúng ta sẽ ngủ trưa nhé con. Điều này giúp bé phát triển khả năng ngôn ngữ. Lịch sinh hoạt này cũng cho bé hiểu được những hoạt động gì sẽ xảy ra trong ngày. “Phiên dịch” âm thanh và hành động của bé thành từ ngữ, lời nói. Con đang đẩy đĩa thức ăn ra. Mẹ nghĩ con muốn nói là con đã no rồi. Gọi tên những sự vật mà bé nhìn thấy hoặc chỉ tay vào:Đó là mặt trăng. Mặt trăng xuất hiện vào ban đêm.
Con có thể bò trườn.
Con có thể “sáng tạo” kiểu bò, trườn của riêng mình: bằng tay hoặc đầu gối, thậm chí bằng bụng, “kiểu cua bò” thụt lùi hoặc bò ngang, hoặc thậm chí lết mông để di chuyển!
Con biết vịn bàn ghế hay nắm tay bố mẹ để chập chững bước đi. Thậm chí con có thể bắt đầu tự đi một mình.
Tạo khoảng không an toàn và cho trẻ có thêm nhiều thời gian để tập những kỹ năng mới như bò trườn và đi đứng. “Con đường đồ chơi” trong không gian an toàn tại nhà. Xếp những món đồ chơi thú vị thành một hàng dài để bé tự do bò và khám phá theo cách của riêng mình.
Con biết rằng có những điều vẫn tồn tại ngay cả khi con không thể nhìn thấy, đặc biệt là bố mẹ!
Con có thể khóc vòi khi mẹ rời khỏi con bởi vì con biết mẹ vẫn còn ở đâu đó và con muốn mẹ quay trở lại với con!
Trò chơi trốn tìm. Trò chơi này sẽ giúp bé nhận thức được có những thứ biến mất nhưng sẽ xuất hiện trở lại. Luôn nói lời tạm biệt với bé. Đừng bao giờ lén bỏ ra ngoài. Điều này giúp tạo dựng lòng tin của bé dành cho bạn và tập bé học cách làm quen với những cảm xúc khó chịu.
Con thích làm mọi thứ lặp đi lặp lại.
Đây là cách bé luyện tập và nhận biết được sự việc diễn ra như thế nào)
Hành động lặp đi lặp lại này cũng giúp hình thành trí nhớ của con. Thói quen thích lặp lại này rất có ích cho sự phát triển của bé những năm đầu đời.
Hãy để cho bé tự thực hiện thao tác tiếp theo trong một trò chơi. Nếu thấy bé cầm 2 khối lego va vào nhau thì hãy để xem liệu bé có muốn tự tìm cách xếp chồng chúng lại với nhau hay không. Đưa một quả bóng cho bé ném hoặc một cái lắc để bé lắc. Những hoạt động này giúp trẻ học được cách mà mọi thứ vận hành. Ngoài ra, sự vận động cũng giúp các cơ ở tay bé phát triển cứng cáp hơn, linh hoạt hơn.
Bạn có thể làm gì để hỗ trợ bé phát triển tư duy? Chỉ cho bé thấy cách mọi thứ hoạt động ra sao, ví dụ như cho bé tự nhấn chuông cửa để bé hiểu khi nhấn thì chuông sẽ reo, hoặc bật công tắc đèn để bé hiểu khi bật thì đèn sẽ sáng.
Để bé dẫn dắt bạn. Chú ý xem bé quan tâm, thích thú điều gì và cho bé cơ hội tự do khám phá theo cách của riêng mình (miễn là bảo đảm bé được an toàn).
Khuyến khích bé bạn sử dụng tất cả giác quan để học hỏi. Để một viên đá lạnh chạm vào da bé, hoặc đưa tay bé sờ vào một ly nước ấm để bé có thể tự mình phân biệt cảm giác nóng và lạnh (xúc giác). Vò một cọng rau thơm đưa lên mũi cho bé ngửi, để bé cảm nhận được hương thơm (khứu giác) hoặc cho bé ăn để cảm nhận mùi vị (vị giác). Cho bé lắc một cái chuông và một cái trống để bé cảm nhận sự khác biệt về âm thanh (thính giác). Cho bé nhìn một bức hình có màu sắc khác nhau giúp bé phân biệt được màu sắc (thị giác).
Trong những năm đầu đời, bạn sẽ được chứng kiến những bước tiến rõ rệt trong quá trình phát triển tư duy của con yêu
Chú ý độ an toàn cho bé! Bé đã biết hành động theo mục tiêu trong đầu bé cho nên cần bảo đảm những đồ vật xung quanh bé phải thật an toàn (góc cạnh bàn, ổ cắm điện…). Ngoài ra cũng phải chú ý đừng để bé “quậy phá” những đồ đạc. Biến ngôi nhà thành một nơi an toàn để bé thực sự được vui chơi thoải mái.
Bạn có biết? Các bậc cha mẹ nào càng cho đứa con 1 tuổi của mình được tự do thoải mái chơi đùa và càng chú ý đến sở thích hoặc mối quan tâm của con thì đứa bé đó càng phát triển kỹ năng ngôn ngữ ở tuổi lên 3.
Điều này có ý nghĩa đối với bạn? Khi bạn và bé trò chuyện với nhau, bé đang học cách phân biệt giữa các âm thanh. Sau đó, bé sẽ biết kết nối những âm thanh này thành từ ngữ. Để xây dựng kỹ năng ngôn ngữ cho bé 1 tuổi trong khi chơi đùa, trò chuyện với bé những gì mà bạn và bé đang chơi với nhau.
Theo dõi xem điều gì khiến bé quan tâm, thích thú. Bé được chơi và cảm thấy vui vẻ với trò chơi đó nghĩa là bé đang học hỏi. Cũng nên tạo ra các thử thách để bé phát triển thêm những kỹ năng khác.
Tại sao bé sụt cân dù ăn nhiều? Chị Mai Khanh (Q.3) cho biết: “Bé nhà mình được 6 tháng tuổi, thời gian này bé biếng ăn quá, sợ con sụt ký nên lúc nào mình cũng chỉ lo chuyện ăn uống của con, riết mà muốn trầm cảm luôn”.
Chị Khanh chia sẻ: “Vì bé không chịu ăn nên mình phải cho con ăn mọi lúc mọi nơi, không chịu uống sữa thì mình tăng cường cho bé ăn cháo xay với thịt, tôm, cua,… cho đủ dưỡng chất. Thế mà cuối tháng đi cân vẫn sụt 3 lạng”.
Còn chị Thanh Thảo (Q.10) thì băn khoăn: “Nhóc nhà mình 8 tháng tuổi, ăn khỏe lắm, một ngày 3 bữa cháo, mỗi bữa chén rưỡi gần 2 chén. Ngoài ra thêm 5 bữa sữa, mỗi bữa cũng gần 200ml, rồi còn ăn phô-mai, váng sữa bổ sung, ấy thế mà hai tháng nay chẳng lên cân. Chả hiểu làm sao?”
Nguyên nhân Theo bác sĩ Đào Yến Thủy – Trung tâm Dinh Dưỡng TP.HCM: “Đây là tình trạng trẻ không hấp thu thức ăn. Nguyên nhân là do sự tổn thương của ruột non, hoặc do trẻ còn nhỏ, chưa có đủ men tiêu hóa ở dạ dày, gan, mật, nhưng các bậc phụ huynh lại cho trẻ ăn quá nhiều, cả những chất khó tiêu. Vì thế, trẻ sẽ kém hấp thu thức ăn”.
Bác sĩ Thủy cho biết thêm: “Khi kém hấp thu thức ăn, trẻ sẽ dễ bị rối loạn tiêu hóa, có thể là đi phân sống, ăn nhiều nhưng vẫn gầy yếu. Hoặc dẫn đến tình trạng chướng bụng, đầy hơi và có thể biếng ăn hơn. Nếu tình trạng này kéo dài thì có thể gây ra tình trạng thiếu dinh dưỡng và thiếu máu ở trẻ”.
Bé sụt cân dù vẫn ăn ngon miệng cho thấy khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của bé đang gặp trục trặc
Cách xử lý Cũng theo bác sĩ Đào Yến Thủy: “Các bậc phụ huynh khi có con trong tình trạng kém hấp thu thức ăn thì nên thay đổi khẩu phần ăn của trẻ, cần cho trẻ:
Ăn đủ số lượng cần thiết theo nhu cầu của trẻ, trẻ hoạt động nhiều mà ăn quá ít thì cũng không tăng cân. Vì vậy, cần cho trẻ ăn đủ số lượng theo nhu cầu của từng trẻ. Bên cạnh đó, cũng cần nhớ rằng, khả năng tiêu hóa, hấp thu thức ăn của từng trẻ khác nhau nên có thể sẽ đủ với trẻ này, nhưng lại thiếu so với trẻ kia. Nên gia giảm thức ăn để trẻ có sự tiêu hóa phù hợp.
Ăn đủ chất: Nếu chỉ ăn nhiều mà không đủ các chất đạm, béo… cần thiết thì trẻ cũng khó tăng cân. Nhưng nếu ăn quá nhiều thì trẻ cũng khó hấp thu hết.
Ăn đa dạng: Nếu chỉ ăn một loại thức ăn có thể sẽ làm cho cơ thể trẻ thiếu những chất khác từ những thức ăn khác và sẽ không có sự tăng trưởng toàn diện.
Ăn quá dư thừa: Ví dụ: với trẻ 6 tháng đang ở giai đoạn tập ăn dặm thì mỗi ngày chỉ nên ăn thêm ½ chén bột, còn chủ yếu vẫn là sữa. Còn trẻ 8 tháng thì chỉ nên ăn ngày 2 lần cháo, mỗi bữa ½ chén. Trong cháo có 1 muỗng canh thịt xay, 1 muỗng canh rau và 1 muỗng canh dầu ăn. Không nên ăn quá nhiều vì lúc này, trẻ chưa có đủ men tiêu hóa, dẫn dến việc trẻ không hấp thu được thức ăn”.
Đứng trước nỗi băn khoăn của nhiều phụ huynh khi cho rằng có nên mua thuốc cho trẻ uống để kích thích ăn uống cho bé, bác sĩ Đào Yến Thủy khuyên rằng: “Nếu muốn bổ sung men tiêu hóa cho trẻ để trẻ dễ hấp thu thức ăn thì chỉ nên cho trẻ ăn bổ sung thêm yaourt. Còn việc sử dụng thuốc thì chỉ sử dụng khi thật cần thiết và có sự kê đơn của bác sĩ”.
Khi nào con bạn cần kiểm tra mắt ngay
Khi bé phát triển trong suốt năm đầu đời, mẹ cần lưu ý khi thấy các dấu hiệu có thể là vấn đề về mắt trẻ sơ sinh hay thị lực dưới đây:
Lé (lác, hiếng): Một hoặc mắt hướng về hoặc cách xa mũi, hoặc chỉ một mắt có chuyển động, hoặc hai mắt chuyển động có vẻ rất khác nhau.
Chứng giật cầu mắt (rung giật nhãn cầu): Mắt chuyển động “nhảy múa”, giật hoặc lượn sóng vẫn tiếp tục kéo dài sau khi bé được 3 tháng tuổi.
Bất kỳ thương tổn mắt hoặc thay đổi vật lý nào ở mắt của bé khiến mẹ cảm thấy lo lắng.
Một dấu hiệu nào đó cho thấy thị lực của bé phát triển không như bình thường.
Nếu mẹ phát hiện bất kỳ những dấu hiện trên, hãy hẹn bác sĩ khám mắt cho bé ngay nhé.
Ai kiểm tra mắt cho bé?
Bác sĩ của bé (bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ riêng của gia đình nếu nhà bạn có điều kiện) sẽ kiểm tra mắt cơ bản và các vấn đề thị lực vào các lần thăm khám kiểm tra sức khỏe cho bé trong suốt năm đầu cuộc đời bé. Bác sĩ của bé sẽ điều trị các vấn đề mắt không nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm nhiễm.
Nếu bạn hoặc bác sĩ của bé có những quan ngại khác về thị lực của bé, bước kế tiếp là đưa bé đến gặp chuyên gia về mắt để kiểm tra và thăm khám kỹ lưỡng hơn.
Nếu bạn cần tìm chuyên gia về mắt cho bé, cách đơn giản là:
Nhờ bác sĩ nhi của bé giới thiệu.
Hỏi các thành viên trong gia đình hoặc bạn bè tên và số điện thoại của các bác sĩ chuyên khoa về mắt của con họ.
Liên hệ với cơ sở ý tế gần nhà để tìm bác sĩ nhãn khoa cho bé.
Thường xuyên khám mắt để đảm bảo mắt bé khỏe mạnh
Bé sẽ được kiểm tra mắt như thế nào?
Trước khi cho bé khám mắt, bạn hãy ghi ra sẵn những câu hỏi mà bạn muốn hỏi. Trong trường hợp bạn cần chờ gặp bác sĩ, hãy mang món đồ chơi yêu thích hoặc thứ gì khác mà bé nhà bạn có thể chơi trong yên lặng. Một món ăn nhẹ cũng được.
Mỗi đợt thăm khám cho bé thường gồm: Tiền sử gia đình về các vấn đề mắt và thị lực.
Kiểm tra mi mắt và nhãn cầu bằng đèn pin: Hai đồng tử có cùng kích cỡ? Mi mắt có vững không, có bị rũ xuống hay không? Có bất kỳ dấu hiệu viêm nhiễm, bệnh tật, bị rách hay dị ứng nào không? Mắt, mi mắt và lông mi có bình thường không?
Kiểm tra chuyển động mắt (từng mắt một và cả hai mắt cùng lúc): Bé dõi theo một món đồ (thường là đồ chơi) được bác sĩ di chuyển như thế nào? Nếu cả hai mắt có phản xạ không giống nhau, rất có thể mắt bé có vấn đề.
Kiểm tra phản ứng ánh sáng: Bài kiểm tra này được thực hiện trong phòng tối để đồng tử của bé mở to ra, giúp bác sĩ nhìn tốt hơn bên trong mắt. Chuyên viên về mắt sẽ sử dụng kính soi đáy mắt (ophthalmoscope) hoặc kính soi màng lưới (retinoscope) để tìm phản xạ đỏ trong đôi mắt – mỗi mắt mỗi lần và sau đó là cả hai mắt cùng lúc. Một phản ứng bất thường có thể gợi ý đến các vấn đề như đục thủy tinh thể hay khối u mắt.
Mặc dù hầu hết các bác sĩ đều biết cách khám mắt cho bé và trẻ, nhưng bác sĩ khám cho bé có thể yêu cầu con bạn làm thêm các xét nghiệm, dù với mục đích là tìm hay không tìm các vấn đề về mắt và thị lực. Các chuyên gia có các quan điểm khác nhau trong việc kiểm tra và xét nghiệm thị lực cho bé. Hãy trao đổi với bác sĩ để biết điều gì là đúng cho bạn.
Nỗi lo lắng chung
Cu Bin nhà chị Nga được 32 tháng tuổi, nhưng theo lời chị thì cu cậu rất lì và bướng, lại thêm cái tật ăn vạ. Chị kể: “Đi học thì thôi, về nhà là đòi hết thứ này đến thứ kia. Không cho thì gào lên ăn vạ. Nhiều khi đồ chơi để chán chê chẳng thèm ngó, đến lúc thằng anh lấy chơi thì đòi cho bằng được, không được thì khóc ăn vạ. Thậm chí đánh cả anh. Tối ở nhà nội chơi, bảo đi về thì không chịu về, bảo mặc quần áo về thì khóc rồi chạy trốn. Bực quá cho ở lại luôn với ông bà thì lúc bố mẹ về lại gào thét ăn vạ. Lúc bướng lên thì bảo làm cái gì cũng “Không”.
Chị Nga còn cho biết nhiều lần đã có ý định đưa con đi chuyên gia tâm lý vì chỉ sợ sau này con lớn mà cứ như thế sẽ đâm hư.
Không chỉ chị Nga mà rất nhiều bậc cha mẹ khác khi có con bước vào độ tuổi này đều cảm thấy con mình thật khó dạy. Lúng túng và lo lắng cho việc hình thành tính cách của con sau này. Tuy nhiên, đây chỉ là những biểu hiện thường gặp ở lứa tuổi này.
Biểu hiện thường gặp
Trong cuốn “Về nhân cách trẻ 3 tuổi”, nhà tâm lý học V. Keler đã mô tả những biểu hiện thường gặp ở trẻ trong lứa tuổi này:
Tiêu cực: Trẻ thường có biểu hiện không chịu phục tùng một số yêu cầu của người lớn.
Ngoan cố: Trẻ kiên quyết nghiêng về phía sự thoả mãn đòi hỏi của bản thân, sự quyết định của mình.
Ngang ngạnh: Gần như sự ngoan cố và tiêu cực, nhưng nó có đặc điểm đặc trưng của ngang ngạnh là có tính công khai và thiếu cá tính hơn. Đây là sự phản kháng lại trật tự trong gia đình.
Tự tiện: Là xu hướng giải thoát khỏi người lớn. Trẻ muốn tự mình làm điều gì đó. Phần nào ta thấy dấu hiệu này có cả ở đợt khủng hoảng một tuổi.
Vô lễ với người lớn: Trẻ có biểu hiện nói trống không hoặc nói hỗn với người lớn.
Chống đối – nổi loạn: Hiện tượng này xuất hiện trong các cuộc cãi vã thường xuyên với cha mẹ “tất cả hành vi của trẻ đều thể hiện sự chống đối, dường như trẻ luôn nằm trong trạng thái chiến tranh với người xung quanh, trong trạng thái ẩu đả với người lớn”.
Chuyên quyền: ở những gia đình có độc nhất một trẻ sẽ gặp phải xu hướng chuyên quyền. Trẻ tỏ ra chuyên quyền trong quan hệ với tất cả mọi thứ xung quanh.
Tâm lý trẻ giai đoạn này thường không ổn định
Giúp con vượt qua giai đoạn khủng hoảng
Các nhà tâm lý học khuyên rằng, khi thấy trẻ có những biểu hiện như thế, cha mẹ không nên quá lo lắng, vì đây là giai đoạn trẻ muốn tự thể hiện mình, muốn chứng tỏ mình và muốn thể hiện mình là người lớn. Chính vì thế, hãy giúp con vượt qua khủng hoảng tuổi lên ba bằng cách:
Nếu ý muốn của trẻ là thỏa đáng thi cha mẹ nên để cho trẻ được thực hiện ý muốn của mình. Nếu trẻ có những đòi hỏi quá đáng thì cần tỏ thái độ nghiêm khắc và tuyệt đối không chiều theo ý trẻ.
Nếu trẻ ăn vạ thì nên lờ đi chỗ khác hoặc đánh lạc hướng trẻ bằng cách thu hút trẻ tham gia các hoạt động khác.
Khi cần xử phạt thì không nên đáng, mắng vì như thế sẽ làm cho cả cha mẹ và trẻ đều cảm thấy bị ức chế và có thể lần sau trẻ sẽ lại có những hành vi chống đối như thế. Có thể xử phạt bằng cách là không cho trẻ đi chơi hoặc không kể chuyện cho bé nghe.
Cho trẻ vui chơi bằng các trò chơi đóng vai. Vì lúc này trẻ muốn được khẳng định mình, muốn trở thành người lớn nên có thể cho trẻ nhập vào những vai mà trẻ thích như: làm cô giáo, bác sĩ…
Xem trẻ như người lớn, hãy cho trẻ được giúp mẹ một số việc như: lấy rổ rá cho mẹ, giúp mẹ nhặt rau, lau bàn, lấy nước cho mẹ… trẻ sẽ rất thích thú khi thực hiện.
Đừng tiếc lời khen ngợi khi trẻ ngoan hoặc biết làm cái này cái kia giúp bố mẹ để lần sau trẻ sẽ tiếp tục cố gắng.
Nên cho trẻ mở rộng các hoạt động giao tiếp bên ngoài với bạn bè cùng lứa. Nên cho trẻ đến trường để trẻ có thêm bạn bè, học thêm các kỹ năng mới và khả năng ngôn ngữ của trẻ sẽ tốt hơn.
Đối với các gia đình có con nhỏ, việc cha mẹ, người lớn rửa tay trước khi tiếp xúc với trẻ càng có ý nghĩa đặc biệt hơn trong việc bảo vệ sức khỏe, giữ gìn cho bé một hệ miễn dịch tốt. Một lần nữa, bài viết xin đề cập đến những vấn đề tuy nhỏ nhưng lại không kém phần quan trọng trong mỗi gia đình.
Những con số biết nói
Theo một nghiên cứu của trường đại học Arizona (Mỹ), trung bình trên bề mặt da tay người có đến 4.000 loại vi khuẩn khác nhau. Trong đó có nhiều loại vi khuẩn gây hại như: Ecoli – thủ phạm chính gây các bệnh đường ruột.
Theo đại điện của tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 20 giây trôi qua lại có một trẻ em trên thế giới bị chết vì điều kiện vệ sinh yếu kém.
Và trong nước ta, theo kết quả điều tra của Cục Y tế Dự phòng tại 5 tỉnh, tỷ lệ người dân rửa tay với sản phẩm diệt khuẩn (dung dịch rửa tay, xà phòng, …) rất thấp: chỉ có 6% số người trước khi ăn và 15% sau khi đi vệ sinh rửa tay với sản phẩm diệt khuẩn.
Tỷ lệ các bà mẹ đang nuôi con dưới 5 tuổi có rửa tay với sản phẩm diệt khuẩn trước khi cho trẻ ăn gần 3%, sau khi làm vệ sinh cho trẻ là 16%. Tỷ lệ số người tại các nơi công cộng như trường học, trạm y tế, UBND xã có hành vi vệ sinh cá nhân cũng rất thấp.
Rửa tay đúng cách sẽ giúp phòng tránh các vi khuẩn
Tầm quan trọng của việc rửa tay
Rửa tay sạch bằng xà phòng là một biện pháp vệ sinh rất đơn giản nhưng lại có thể ngăn chặn được 47% bệnh tiêu chảy, hơn 30% các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp cấp và một số bệnh như H5N1, chân tay miệng…
Hầu hết các vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua đôi tay bẩn. Tay người cầm nắm, tiếp xúc vào các đồ vật bẩn rồi bốc thức ăn, dụi mắt, ngoáy mũi… là những đường lây truyền vi khuẩn phổ biến nhất. Nhất là với các gia đình có con nhỏ, tay mẹ bẩn khi chạm vào bé dù là những cái ôm ấp, yêu thương cũng đủ để truyền hàng trăm nguy cơ vi khuẩn tấn công vào sức để khác của trẻ. Và chỉ với rửa tay, ta có thể ngăn ngừa tất cả những điều đó.
Lúc nào cũng nên giữ đôi tay sạch sẽ nhưng đặc biệt chú trọng vào những lúc sau: Trước khi tiếp xúc với trẻ sơ sinh, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, rửa tay sau khi tiếp xúc với thú cưng, sử dụng các dịch vụ công cộng như: đi xe buýt, thang máy, đi siêu thị… vì những nơi đó là chốn lý tưởng cho vi khuẩn truyền từ người này sang người khác.
6 bước rửa tay đúng
Rửa tay bằng nước sẽ không diệt sạch hết vi khuẩn mà phải dùng xà phòng, các dung dịch diệt khuẩn. Trình tự để rửa tay sạch phải đúng 06 bước theo ban hành của bộ y tế như sau:
Bước 1: Làm ướt hai bàn tay bằng nước sạch. Thoa xà phòng vào lòng bàn tay. Chà xát hai lòng bàn tay với nhau.
Bước 2: Dùng ngón tay và lòng bàn tay này cuốn và xoay lần lượt từng ngón của bàn tay kia và ngược lại.
Bước 3: Dùng lòng bàn tay này chà xát chéo lên mu bàn tay kia và ngược lại.
Bước 4: Dùng đầu ngón tay của lòng bàn tay này miết vào kẽ giữa các ngón tay của bàn tay kia và ngược lại.
Bước 5: Chụm 5 đầu ngón tay của tay này cọ vào lòng bàn tay kia bằng cách xoay đi, xoay lại.
Bước 6: Xà cho tay sạch hết xà phòng dưới nguồn nước sạch. Lau khô tay bằng khăn hoặc giấy sạch.
Cần chú ý thêm là thời gian cho mỗi lần rửa tay tối thiểu là 1 phút, các bước 2, 3, 4, 5 lặp lại tối thiểu 5 lần mỗi bước. Mỗi lần rửa tay bằng xà phòng, nhất thiết cần tuân thủ đầy đủ trình tự 6 bước như trên mới có thể đảm bảo tiêu diệt tối đa vi khuẩn, giảm xuống tối thiểu khả năng mắc bệnh và lây lan bệnh tật qua những bàn tay bẩn.
Mọi đứa trẻ khi sinh ra có những cách tiếp cận khác nhau về thế giới xung quanh Đó được gọi là tính cách của trẻ. Ví dụ, một số đứa trẻ dễ dàng thích ứng với những thay đổi. Trong khi những đứa trẻ khác thì lại phản ứng rất mạnh dù chỉ là một nhỏ, chẳng hạn như bé cương quyết không chịu mặc một bộ đồ ngủ mới.
Một số trẻ rất năng động, thích di chuyển mọi nơi. Nhưng cũng có những đứa trẻ khác lại thích ngồi nhìn thế giới xung quanh mình. Nhiều đứa trẻ thích những trải nghiệm mới và thích gặp gỡ những người mới. Trong khi những trẻ khác lại tỏ ra chậm thích nghi tình huống mới. Đây là những ví dụ về những tính cách đa dạng của trẻ.
Không có tính cách đúng hay sai, hoặc tính cách tốt hay xấu Tính cách không phải là cái mà con bạn lựa chọn, cũng không phải là thứ mà bạn tạo ra cho bé. Có một điều rất quan trọng đối với trẻ là được nhìn nhận mình là ai. Hãy vận dụng những gì bạn biết về tính cách của bé để khuyến khích bé phát huy những thế mạnh và giúp đỡ bé khi cần thiết.
Ví dụ, nếu con bạn gặp khó khăn khi phải cô đơn không có mẹ bên cạnh thì lúc cho bé đi ngủ có thể là một thách thức lớn đối với bé. Bạn có thể giúp đỡ trẻ bằng cách tạo nên một “thủ tục” trước khi đi ngủ mỗi đêm như đọc truyện, uống sữa, đánh răng, và hát ru.
Từ 1 tuổi, các bé bắt đầu bộc lộ những nét tính cách đầu tiên
Sự khác nhau về tính cách của bạn và bé Bạn có thể thích gặp gỡ những người mới và thử thách những điều mới lạ, nhưng con của bạn thì không. Điều quan trọng là phải làm sao nhận thức được sự khác biệt này. Nó sẽ giúp bạn hiểu nhu cầu của bé có thể khác biệt so với bạn. Nó cũng giúp bạn hiểu phải làm gì để giúp đỡ và tôn trọng “con người” thật sự của bé.
Bạn có biết?
Đa số các bậc cha mẹ (51%) tin rằng khi bé 15 tháng tuổi đã biết chia sẻ Trên thực tế, hầu hết những đứa trẻ từ 2 đến 3 tuổi đều biết cách chia sẻ và thay phiên nhau thực hiện thao tác nào đó. Thậm chí sau đó, bé cần rèn luyện và được bố mẹ giúp đỡ nhiều hơn cho sự phát triển của trẻ với những kỹ năng xã hội quan trọng.
Điều này có ý nghĩa gì đối với bạn? Khi được 15 tháng tuổi, trẻ chưa có được khả năng tự kiểm soát để biết chia sẻ hoặc nhường nhịn. Trẻ luôn đòi cho bằng được một món đồ chơi yêu thích, ngay cả khi một đứa trẻ khác đang cầm chơi. Điều này là do một phần bộ não chi phối khả năng tự kiểm soát của trẻ vẫn còn đang phát triển.
Tuy nhiên, bạn nên bắt đầu dạy trẻ biết cách chia sẻ từ bây giờ. Chẳng hạn như: ”Các con sẽ thay phiên nhau chơi chiếc xe hơi đồ chơi này. Bây giờ là bạn Tô Mì chơi trước nhé. Sau đó tới phiên Ti Ti”. Sau đó hướng sự tập trung của bé vào một hoạt động khác trong khi bạn của bé đang chơi món đồ chơi đó.
Quan trọng nhất là tập cho bé biết giữ bình tĩnh và kiên nhẫn. Chia sẻ là một kỹ năng mà trẻ bé có thể rèn luyện theo thời gian, cùng với sự hỗ trợ và hướng dẫn của bạn.
