Category: Sự phát triển của trẻ

Thói quen ngáy và khịt mũi khi ngủ của trẻ sơ sinh
Nếu bé của bạn thỉnh thoảng ngáy hoặc khịt mũi trong khi ngủ, bạn không cần phải lo lắng, nhất là khi tiếng ngáy của bé đều đặn. Nhiều em bé cũng sẽ ngáy khi chúng bị nghẹt mũi. Nếu bé đang bị cảm lạnh, bạn có thể thử đặt máy phun sương tạo độ ẩm trong phòng để giúp bé dễ thở hơn.

Nếu bé ngủ ngáy dai dẳng, đây có thể là dấu hiệu đáng lo ngại. Trong trường hợp bé lúc ngáy lúc không và sau đó là thở hổn hển, có thể đường hô hấp của bé đang bị tắc nghẽn. Triệu chứng này được gọi là “chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn”. Đây là một tình trạng mãn tính, không giống như giai đoạn ngưng thở trong chu kỳ thở của bé đã được nói ở trên. Lúc này, bạn nên đưa bé đến khám bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc chuyên khoa tai – mũi – họng để kiểm tra.

Còn một lý do khác gây ra hiện tượng ngáy khi ngủ ở trẻ sơ sinh là dị ứng. Đối với những trường hợp này, máy lọc không khí trong phòng ngủ hoặc một vài loại thuốc do bác sĩ kê toa có thể giúp bé cảm thấy khỏe hơn. Bạn nên đưa bé đi khám để xác định xem liệu bé có bị dị ứng hay không và bạn cần làm gì cho bé lúc này.

Trẻ sơ sinh hay đổ mồ hôi trộm ban đêm
Một số trẻ sơ sinh đổ mồ hôi đầm đìa khi giấc ngủ của bé ở giai đoạn sâu nhất vào ban đêm. Đổ mồ hôi ở trẻ nhỏ rất phổ biến nhưng nếu mồ hôi ra quá nhiều, có thể có điều gì đó không ổn. Đó có thể là dấu hiệu của bệnh tim bẩm sinh cũng như các bệnh nhiễm trùng khác hay do tình trạng ngưng thở khi ngủ, bởi bé rất khó khăn để có thể thở được cho nên bé sẽ đổ mồ hôi nhiều.

Một trong những nguy cơ dẫn đến hội chứng đột tử ở bé sơ sinh (SIDS) là do quá nóng, vì vậy, phòng ngủ của bé cần được thoáng mát. Ngoài ra, quần áo cũng cần đủ ấm, thoải mái để bé có thể ngủ mà không cần phải đắp chăn. Để tránh nguy hiểm cho bé, ba mẹ không nên quấn bé quá nhiều lớp, cũng không nên để vật dụng giường ngủ hay trong cũi của bé.

Nguyên tắc cơ bản là nếu bạn thấy nóng, em bé của bạn cũng sẽ thấy nóng. Nếu nhiệt độ trong nhà mát mẻ, bé mặc đồ thoáng mát nhưng vẫn ra mồ hôi, tốt nhất là bạn nên nói chuyện với bác sĩ.

Trong bài viết này, MarryBaby sẽ cung cấp tất cả thông tin về hăm tã ở trẻ sơ sinh cho cha mẹ. Trong đó bao gồm giải thích, chỉ rõ dấu hiệu, triệu chứng; đồng thời hướng dẫn cách điều trị và chăm sóc bé khi bị hăm tã.

1. Hăm tã ở trẻ sơ sinh và trẻ em là gì?

Hăm tã hay hăm tã ở trẻ sơ sinh (diaper rash) là tình trạng phát ban trên da xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên vùng da được quấn tã. Hăm tã rất phổ biến, và có thể xảy ra ở bất kỳ trẻ sơ sinh hoặc trẻ em nào mặc tã. 

Hầu hết, trẻ sơ sinh bị hăm tã có thể được điều trị tại nhà và tự khỏi sau vài ngày.

2. Nguyên nhân dẫn đến hăm tã ở trẻ sơ sinh

Thông thường, các nguyên gây hăm tã ở trẻ là do da trẻ bị dị ứng với chất liệu của tã; hoặc với khăn giấy ướt dùng để lau trên da của bé. Mặt khác hăm tã ở trẻ còn có thể do nhiễm trùng, nhiễm nấm gây ra. Mô tả cụ thể như sau:

• Kích ứng (Irritation): Da bé bị kích ứng do tã ướt, tã bí hơi, chất liệu của tã hoặc dị ứng với các chất tạo mùi thơm của khăn giấy ướt.
• Nhiễm trùng (Infection): Nấm hay vi trùng ký sinh thường có trên da bé, mặc dù không nguy hại nhưng khi da bị ẩm ướt, bị dơ do nước tiểu hay phân của trẻ thì nấm và vi trùng dễ phát triển. Dẫn đến da bị đỏ, nổi nhiều mụn nhỏ, ngứa, rát khó chịu, nói chung là gây bệnh trên da.
• Dị ứng da (Allergies): Da của bé nhạy cảm nên dễ bị dị ứng, gây đỏ trên bề mặt da.

Một số nguyên nhân khác làm bé bị hăm tã:

• Mặt trong tã thô ráp chà xát với da của bé.
• Da của bé bị kích ứng với bột giặt, nước xả vải khi giặt cùng với quần áo của cha mẹ. 
• Bé mặc tã ẩm ướt trong vài giờ mà cha mẹ chưa kịp thay cho bé. Các loại quần lót nhựa tập bỏ bỉm cho bé bị bí hơi, không khô thoáng.

3. Dấu hiệu và triệu chứng hăm tã ở trẻ sơ sinh

Tình trạng trẻ bị hăm ở vùng kín thường xoay quanh các dấu hiệu sau:

• Vùng kín của con bị ửng đỏ có mụn li ti, có thể nóng, sưng đỏ và gây ngứa.
• Da ở vùng kín, mông, chỗ mặc tã của con có dấu hiệu ửng đỏ, xuất hiện vết loét.
• Với bé nhỏ, con sẽ thường xuyên cọ quậy, quấy khóc và bấu víu vào quần áo.
• Với các bé lớn hơn, các con sẽ dùng tay gãi xung quanh vùng kín ở các chỗ bị ngứa.
• Vùng da bị tổn thương sẽ rất đau và làm bé không cảm thấy dễ chịu nhất là khi nước tiểu tiếp xúc vào. 

Khi thay bỉm, thay quần cho con cha mẹ sẽ rất dễ phát hiện ra dấu hiệu khi trẻ đang bị hăm tã, hăm vùng kín.

[key-takeaways title=”Các bài viết cùng chủ đề:”]

• Bé gái bị hăm vùng kín phải làm sao? Phòng ngừa thế nào?
• Vùng kín của bé gái bị đỏ và sưng có nguy hiểm không?
• Bé trai bị nổi mụn ở bộ phận sinh dục phải làm sao?
• Vệ sinh vùng kín bé gái đúng cách và an toàn

[/key-takeaways]

4. Hướng dẫn cách xử lý khi trẻ em bị hăm tã

Khi đã biết trẻ sơ sinh đang bị hăm tã, hăm vùng kín, cha mẹ sẽ cần biết cách điều trị và chăm sóc. Cha mẹ yên tâm là tình trạng hăm tã ở trẻ có thể điều trị tại nhà và khỏi sau vài ngày.

4.1 Điều trị hăm tã ở trẻ sơ sinh bằng thuốc

Để điều trị hăm tã ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cha mẹ có thể sẽ cần đến sự hỗ trợ từ các loại thuốc hoặc kem trị hăm cho bé. 

Dưới đây là một vài gợi ý về các loại thuốc dạng kem trị hăm cho bé:

• Kem trị hăm Penaten.
• Kem trị hăm Mustela.
• Kem chống hăm A+D.
• Kem chống hăm Sudo.
• Kem chống hăm Sudocrem.
• Kem chống hăm Bepanthen.
• Kem trị hăm cho bé Chicco 100ml (Ý).
• Kem Bubchen chuyên trị hăm cho bé.
• Kem chống hăm Johnson’s baby.
• Kem trị hăm cho bé Ceradan Diaper 50g.
• Kem chống hăm Desitin (tuýp màu xanh).
• Kem chống hăm cho trẻ sơ sinh Cetaphil.
• Kem trị hăm Aquaphor Baby Healing Ointment.
• Kem trị hăm, chống hăm A-Derma Primalba.
• Kem trị hăm Baby Sebamed Diaper Rash Cream.

Ngoài ra, theo Bác sĩ Hồng Phúc khuyến nghị; loại thuốc trị hăm tã khá tốt với giá thành tương đối rẻ được tin dùng ở các Bệnh viện Nhi đồng đó là Thuốc xanh methylen, hay còn gọi là Milian.

Tất cả các loại thuốc trị hăm dạng kem trên đầy đều có công dụng điều trị hăm cho bé do mặc tã, hăm tã trong những ngày hè nắng nóng. Cha mẹ có thể yên tâm mua về bôi cho trẻ. Để yên tâm hơn, khi mua cha mẹ cũng nên hỏi thêm ý kiến và sự tư vấn của bác sĩ.

4.2 Chăm sóc bé trong quá trình bị hăm tã

NÊN:

• NÊN thay tã cho bé thường xuyên khi tã bị ẩm ướt.
• NÊN giữ cho vùng da mặc tã của bé được khô thoáng.
• NÊN tăng chất lượng sữa của mẹ nếu bé còn bú; và tăng cường chế độ dinh dưỡng đối với trẻ đã có thể ăn dặm.

KHÔNG:

• KHÔNG dùng các loại sữa tắm có mùi thơm.
• KHÔNG giặt đồ của trẻ cùng với cha mẹ, và gia đình.
• KHÔNG lạm dụng phấn rôm rắc nhiều trên da của bé, vì có thể gây bít lỗ chân lông.
• KHÔNG vệ sinh sâu bên trong vùng kín của con, kể cả bé trai hay bé gái. Cha mẹ chỉ nên vệ sinh bên ngoài da của con.

Theo các chuyên gia của Tổ chức chăm sóc sức khỏe trẻ em KidsHealth, khuyến khích cha mẹ cho con “thả rông” vài giờ mỗi ngày, hoặc bất cứ lúc nào có thể. Cha mẹ trải một tấm khăn lớn xuống sàn và cho con nằm lên đó là được.

5. Phòng ngừa trẻ sơ sinh bị hăm tã

Để phòng ngừa tình trạng trẻ sơ sinh bị hăm tã, hăm vùng kín, cha mẹ chỉ cần lưu ý vài điều sau đây là đủ:

• Để mông thoáng mát nhiều lần trong ngày.
• Rửa sạch mông, bẹn cho trẻ thường xuyên sau khi trẻ đi tiểu và đi ngoài.
• Nên sử dụng loại tã lót ít dùng chất tạo mùi, ít hoá chất chừng nào tốt chừng nấy.
• Để tránh nhiễm trùng, nhiễm nấm nên rửa tay sạch TRƯỚC và SAU khi thay tã cho bé.
• Dùng nước ấm và khăn sữa cho bé để lau sạch và vệ sinh vùng kín cho bé. 

[key-takeaways title=”Khi nào cha mẹ nên đưa con đi khám bác sĩ?”]

Nếu tình trạng hăm tã ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không bớt sau 3 ngày, hoặc kéo theo những vấn đề khác như sốt, viêm da, hoặc thấy con quấy khóc nhiều hơn, cha mẹ hãy cho con đi khám bác sĩ ngay.

[/key-takeaways]

Nội dung trên là tất cả những gì cha mẹ cần biết về hăm tã ở trẻ sơ sinh. Cuối cùng, cha mẹ hãy yên tâm vì hăm tã ở trẻ sẽ rất nhanh khỏi sau vài ngày chăm sóc và thoa kem trị hăm đầy đủ. 

5. Cho bé ngủ trễ sẽ ngăn bé dậy quá sớm vào buổi sáng.

Sự thật: Được thế thì chẳng phải tốt hơn sao? Mặc dù nghe có vẻ hợp lý, nhưng điều này thường là con dao hai lưỡi. Lý do là: để giữ cho bé thức khuya mẹ sẽ khiến bé rất mệt, và khi rất mệt rồi thì sẽ có hiệu ứng dây chuyền, mà thực tế là khiến bé khó ngủ hơn và khó ngủ lại được nếu bé dậy sớm. Và để bé ngủ trễ hơn vào buổi sáng hôm sau, bạn phải may mắn lắm mới có thể khiến bé đi ngủ sớm hơn được. Không tin thì bạn cứ thử đi! Cứ để bé nhà bạn ngủ sớm 30 phút so với bình thường, bảo đảm với bạn là bé sẽ bắt đầu ngủ trễ hơn vào buổi sáng.

6. Cho chó ngủ trong phòng của bé cũng không sao.

Sự thật: Cơ quan American Academy of Pediatrics khuyến cáo không bao giờ được để em bé hoặc trẻ một mình với thú nuôi – và đó cũng bao gồm cả việc để thú nuôi ngủ trong phòng trẻ. Lý do: có khoảng 600.000 trẻ em bị chó cắn mỗi năm, nghiêm trọng tới mức cần phải điều trị y tế. Ngay cả một con mèo “ham vui” cũng có thể nhảy vào nôi của bé mới sinh và cào bé. Altmann còn cho biết thêm: “Tôi đã gặp nhiều trường hợp trẻ sơ sinh bị chó cắn rất dã man, và thường đều là chó quen trong gia đình”. Thế nên để an toàn cho bé, các mẹ nên giữ phòng ngủ của bé “an ninh” bằng cách không được cho thú nuôi ở gần nơi bé ngủ.

7. Thêm ngũ cốc vào bình sữa của bé sẽ giúp bé ngủ suốt đêm.

Sự thật: Chẳng có bằng chứng nào cho thấy việc thêm ngũ cốc vào bình sữa bú trước khi ngủ sẽ giúp bé ngủ lâu hơn, vì thế bạn không nên làm thế. Trên thực tế, ngũ cốc trong bình sữa làm tăng lượng calo mà bé hấp thụ, và một số nghiên cứu chỉ ra rằng cho bé chưa đến 4 tháng ăn thức ăn đặc có thể góp phần làm bé bị béo phì. Cơ quan American Academy of Pediatrics khuyến cáo nên chờ đến khi bé được 4 đến 6 tháng tuổi mới nên cho bé làm quen với thức ăn đặc, và luôn luôn dùng muỗng đúc thức ăn đặc cho bé để tránh bé bị sặc nếu cho bé ăn bằng bình sữa. Tuy nhiên cũng có một số ngoại lệ, chẳng như nếu bác sĩ khuyến cáo bổ sung ngũ cốc để điều trị chứng trào ngược. Trong những trường hợp ngoại lệ này thì mẹ cần làm theo khuyến cáo của bác sĩ thật cẩn thận. Và nếu muốn bé ngủ suốt đêm, tốt nhất bạn nên thử mẹo nhỏ ở sai lầm số 4.

Linh Lan

1. Giấc ngủ trẻ sơ sinh: Không bao giờ đánh thức bé đang ngủ

Sự thật: Có thể bạn đã nghe điều này cả nghìn lần (và có thể đã làm theo khi mẹ chồng khuyên như vậy), nhưng đừng tin điều này. Trong một vài tuần đầu, bé yêu của bạn dường như cần được ăn liên tục, nhưng thật ra là cách mỗi 2 đến 3 tiếng mỗi lần.

Vì thế, có những lúc bạn sẽ phải nhẹ nhàng đánh thức bé dậy để cho bé bú, Tanya Remer Altmann, MD., tác giả của cuốn sách Mommy Calls (American Academy of Pediatrics), cho biết. Có nghĩa là việc đánh thức bé đang ngủ không những chẳng sao mà còn là điều quan trọng bạn cần làm để bé có được cân nặng mạnh khỏe.

Nhưng khi bé mới sinh đã đạt đủ cân nặng thì bạn có thể để bé ngủ vào buổi tối bao nhiêu tùy bé mà không cần đánh thức dậy để cho bú (và nếu bé có thể kéo dài được thời gian ngủ thì mẹ quá sướng). Lúc đó, các mẹ chỉ cần bảo đảm cho bé bú thường xuyên vào ban ngày. Điều quan trọng với giấc ngủ trẻ sơ sinh là bạn không nên để bé ngủ quá nhiều.

2. Miếng đệm quanh nôi bảo vệ bé

Sự thật: Các miếng đệm quanh nôi mới trông qua thì có vẻ như chúng giúp bảo vệ bé khỏi u đầu, sứt trán hay có những vết tím bầm do va chạm vào thành nôi, nhưng thật ra lại rất nguy hiểm (cũng giống như những loại gối mềm hay tương tự khác) có thể gây nguy cơ ngộp thở cho bé.

Theo bà Altmann, mặc dù chưa gặp trường hợp bé nào bị u đầu nghiêm trọng do đập đầu vào thành nôi nhưng bà đã gặp trường hợp các bé lăn và bị quấn vào các miếng đệm quanh nôi rất nguy hiểm. Do vậy, mẹ nên loại bỏ ngay những miếng đệm hoặc bất cứ thứ gì để che chắn xung quanh ra khỏi nôi ngay, chỉ trừ khăn trải vừa khít nôi và bé yêu mà thôi các mẹ nhé.

3. Giấc ngủ trẻ sơ sinh: Giữ phòng bé hoàn toàn yên ắng

Sự thật: Đúng là bạn có thể cần sự yên lặng hoàn toàn để ngủ và duy trì giấc ngủ, nhưng hầu hết trẻ sơ sinh lại thích những tiếng ồn môi trường với tiếng động chẳng hạn giống như tiếng quạt quay.

Altmann cho biết: “Tiếng động này có thể rất thoải mái và quen thuộc vì các bé được nghe thường xuyên trong dạ con 24/7”.

Vâng, nếu bạn không biết thì sự thật là trong bụng bạn khá là ồn ào đấy. Hơn nữa tiếng ồn “trắng” (white noise) này có thể “xua đi” những tiếng động khác trong nhà, vốn là những thanh âm gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé. Do vậy, nếu mẹ gặp rắc rối không thể dỗ hoặc khiến bé duy trì giấc ngủ, hãy thử tìm cách tạo ra tiếng ồn “trắng” hoặc những dùng thiết bị gì đó tạo âm thanh tương tự để giúp bé ngủ nhé.

4. Nên cho bé ngủ suốt đêm từ tuần 12

Sự thật: “Nếu bé nhà bạn ăn tốt vào ban ngày, duy trì thói quen thường xuyên và kèm một chút may mắn, bé yêu của bạn sẽ ngủ suốt cả đêm vào từ tháng 12”, Altmann cho biết và nhấn mạnh chỗ “may mắn”.

Với những người khác thì điều này có thể không xảy ra trong hơn 1 tháng, 2 tháng, hay có khi là 3 tháng tới nữa, và bạn cũng nên biết như thế không có nghĩa là bạn làm gì sai đâu nên đừng lo lắng. Nhưng bạn có thể làm vài thứ để “vận động” bé kéo dài giấc ngủ lâu hơn: thiết lập quy trình ngủ ngắn và yên lặng, để bé tự ngủ (không cần dỗ hay chăm cho bé ngủ). Khi bé đã ngủ, đừng lao ngay vào phòng bé mỗi khi mẹ nghe tiếng ồn của bé cất lên – bé cần phải học cách tự ngủ.

Nếu mẹ kiên trì, MarryBaby bảo đảm là thiên thần của bạn có thể sẽ ngủ ít nhất 6 đến 8 tiếng liền vào ban đêm từ thời điểm 4 đến 6 tháng tuổi.

5. Cho bé ngủ trễ sẽ ngăn bé dậy quá sớm vào buổi sáng

Sự thật: Được thế thì chẳng phải tốt hơn sao? Mặc dù nghe có vẻ hợp lý, nhưng điều này thường là con dao hai lưỡi.

Lý do là để giữ cho bé thức khuya, mẹ sẽ khiến bé rất mệt, và khi rất mệt rồi thì sẽ có hiệu ứng dây chuyền, mà thực tế là khiến bé khó ngủ hơn và khó ngủ lại được nếu bé dậy sớm. Và để bé dậy trễ hơn vào buổi sáng hôm sau, bạn phải may mắn lắm mới có thể khiến bé đi ngủ sớm hơn được. Không tin thì bạn cứ thử đi! Cứ để bé nhà bạn ngủ sớm 30 phút so với bình thường, bảo đảm với bạn là bé sẽ thức dậy trễ hơn vào buổi sáng.

6. Giấc ngủ trẻ sơ sinh: Cho chó ngủ trong phòng của bé cũng không sao

Sự thật: Cơ quan American Academy of Pediatrics khuyến cáo không bao giờ được để em bé hoặc trẻ một mình với thú nuôi, bao gồm cả việc để thú nuôi ngủ trong phòng trẻ. Lý do: có khoảng 600.000 trẻ em bị chó cắn mỗi năm, nghiêm trọng tới mức cần phải điều trị y tế. Ngay cả một con mèo “ham vui” cũng có thể nhảy vào nôi của bé mới sinh và cào bé.

Altmann còn cho biết thêm: “Tôi đã gặp nhiều trường hợp trẻ sơ sinh bị chó cắn rất dã man, và thường đều là chó quen trong gia đình”.

Thế nên để an toàn cho bé, các mẹ nên giữ phòng ngủ của bé “an ninh” bằng cách không được cho thú nuôi ở gần nơi bé ngủ.

7. Thêm ngũ cốc vào bình sữa của bé sẽ giúp bé ngủ suốt đêm

Sự thật: Chẳng có bằng chứng nào cho thấy việc thêm ngũ cốc vào bình sữa bú trước khi ngủ sẽ giúp bé ngủ lâu hơn, nên bạn đừng làm thế. Trên thực tế, ngũ cốc trong bình sữa làm tăng lượng calo mà bé hấp thụ. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng cho bé chưa đến 4 tháng ăn thức ăn đặc có thể góp phần làm bé bị béo phì.

Cơ quan American Academy of Pediatrics khuyến cáo nên chờ đến khi bé được 4 đến 6 tháng tuổi mới nên cho bé làm quen với thức ăn đặc và luôn dùng thìa đút thức ăn đặc cho bé để tránh bé bị sặc. Tuy nhiên, cũng có một số ngoại lệ, chẳng như bác sĩ khuyến cáo bổ sung ngũ cốc để điều trị chứng trào ngược. Trong trường hợp ngoại lệ này thì mẹ cần làm theo khuyến cáo của bác sĩ thật cẩn thận. Và nếu muốn bé ngủ suốt đêm, tốt nhất bạn nên thử mẹo nhỏ ở sai lầm số 4.

Linh Lan