Đây là nơi cung cấp các kiến thức chăm sóc cho sự phát triển của trẻ từ giai đoạn sơ sinh đến tuổi dậy thì, từ sức khỏe thế chất đến tinh thần, đảm bảo con lớn lên khỏe mạnh, toàn diện.
Trẻ sau 1 tuổi vẫn phải được tiêm phòng đầy đủ và đúng thời gian để phòng bệnh cho bé.
Từ sau khi sinh đến 1 tuổi con bạn vẫn được chủng ngừa thường xuyên. Tuy nhiên để đảm bảo tiêm phòng cho trẻ được đầy đủ và hiệu quả, con bạn vẫn tiếp tục cần phải tiêm nhắc hoặc phải tiêm ngừa một số bệnh nhiễm trùng nguy hiểm có nguy cơ xảy ra sau khi bé 1 tuổi. Những mũi tiêm phòng cho trẻ này rất quan trọng để ngăn ngừa những chủng bệnh nguy hiểm
Vắc-xin ngừa bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt và hib (tiêm nhắc)
Hầu hết các trẻ mới sinh và con bạn đã tiêm được đầy đủ 3 liều vắc-xin cơ bản ngừa bạch hầu, uốn ván, ho gà và bại liệt (có thể cà vắc-xin Hib) trong năm đầu đời, con bạn cần được tiêm nhắc vắc-xin ngừa các bệnh này trong năm tuổi thứ 2 và lặp lại lần nhắc thứ 2 khi bé được 5 – 13 tuổi.
Vắc-xin ngừa sởi, quai bị, rubella
Các bệnh nhiễm siêu vi này thường biểu hiện phát ban, sốt và những biến chứng tiềm tàng như tổn thương tim, mù, vô sinh và khuyết tật bẩm sinh (do mẹ khi mang thai bị mắc bệnh). Sau khi được 1 tuổi, chỉ với một liều tiêm sẽ giúp bé ngừa được 3 bệnh này. Liều tiêm nhắc thường vào lúc khi bé đến tuổi đi học.
Vắc-xin ngừa thủy đậu
Bệnh thủy đậu (còn gọi là trái rạ hay phỏng rạ) là bệnh nhiễm trùng do siêu vi trùng thủy đậu gây ra và mức lây lan rất nhanh trong cộng đồng. Các biểu hiện thường gặp là sốt và nổi các nốt đậu, viêm phổi vi trùng, tổn thương hệ thần kinh trung ương như: viêm màng não vô khuẩn, viêm não. Sau khi bé 1 tuổi bé có thể được tiêm ngừa với 1 liều duy nhất đủ để phòng ngừa lâu dài bệnh thủy đậu.
Vắc-xin viêm gan A
Viêm gan A là bệnh do siêu vi viêm gan A gây tổn thương trực tiếp lên tế bào gan. Trẻ em là nhóm nguy cơ cao mắc bệnh trực tiếp do tiếp xúc với người đang mắc bệnh hoặc lây gián tiếp qua đường ăn uống: thức ăn hoặc nước uống nhiễm khuẩn siêu vi A. Lần đầu tiên tiêm khi trẻ được 1 tuổi và nên lặp lại nhiều tiêm nhắc từ 6 đến 18 tháng sau đó để được bảo vệ lâu dài.
Vắc-xin phế cẩu và não mô cầu
Bên cạnh vắc-xin ngừa Hib, thì vắc- xin ngừa phế cầu và não mô cầu cũng thật sự cần thiết cho trẻ em để phòng ngừa các bệnh nguy hiểm như: viêm màng não mủ, viêm phổi, nhiễm trùng huyết. Con bạn có thể tiêm các loại vắc-xin này khi bé được 2 tuổi.
Vắc-xin cúm
Vắc-xin cúm cần được tiêm mỗi năm cho tất các trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên, đặc biêt đối với các trẻ mắc các bệnh mãn tính như suyễn, tiểu đường, tiêm mạch.
Bố mẹ trẻ có thể theo dõi phác đồ tiêm ngừa sau đây để theo dõi hiện trạng cũng như tình hình tiêm ngừa của trẻ:
VẮC-XIN
TUỔI
12 tháng
15 tháng
18 tháng
24 tháng
5
tuổi
Tiêm nhắc BH-UV-HG-BL
X(+ Hib)
X
Sởi, quai bị, rubella
X
X
Thủy đậu
X
Viêm gan A
X (tiêm nhắc 1 liều, 6-18 tháng sau)
Não mô cầu
X (tiêm nhắc mỗi 3 năm)
Phế cầu
X
Cúm
X (*)
(*) Tiêm 1 liều mỗi năm. Đối với trẻ em tiêm lần đầu, tiêm 2 liều cách nhau 1 tháng.
Thực đơn cho bé ăn dặm, bạn có thể chuẩn bị từ khi bé 6 tháng tuổi trở đi. Lúc này, hệ tiêu hóa của bé có thể hấp thu chất khác ngoài sữa mẹ.
Bắt đầu cho bé ăn dặm như thế nào?
Với hầu hết trẻ, bạn có thể bắt đầu bằng cách nghiền nhỏ các loại thức ăn. Thường thì các bà mẹ có thói quen bắt đầu thực đơn cho bé ăn dặm bằng ngũ cốc nhưng chưa có gì chứng minh bé nên ăn món gì trước thì tốt hơn. Bạn có thể bắt đầu tập cho bé ăn dặm bằng các loại thực phẩm được nghiền nhỏ như khoai lang, bí, chuối, đào và lê.
Trước tiên, bạn cho bé bú rồi cho ăn một hoặc hai muỗng thức ăn được nghiền nhỏ. Nếu bạn muốn bắt đầu với ngũ cốc, nên trộn với sữa bột hoặc sữa mẹ để tạo thành một hỗn hợp sền sệt và dùng muỗng bằng nhựa mềm đút cho bé để tránh gây tổn thương nướu, bắt đầu cho ăn với một chút thức ăn ở đầu muỗng.
Nếu bé có vẻ không hứng thú với việc cho ăn bằng muỗng thì có thể cho bé ngửi và nếm thử thức ăn hoặc chờ cho đến khi bé muốn ăn. Đừng cho bột ngũ cốc vào bình sữa vì như vậy bé sẽ không nhận thức được rằng thức ăn phải được ăn từ muỗng và phải ngồi ăn.
Khi bắt đầu thực đơn cho bé ăn dặm, bạn nên cho bé ăn mỗi ngày một lần vào bất kỳ thời điểm nào khi hai mẹ con cảm thấy tiện, nhưng đừng cho ăn khi bé mệt mỏi hoặc bực bội. Lúc đầu bé có thể không ăn nhiều nhưng nên cho bé một thời gian để làm quen. Một số bé cần phải tập làm quen với việc giữ thức ăn trong miệng và nuốt.
Khi bé đã quen với thực đơn mới, có thể cho bé ăn vài muỗng cà phê một ngày. Nếu bé đang ăn ngũ cốc, mẹ có thể dần dần bớt lượng chất lỏng để thức ăn sệt hơn. Khi bé có thể ăn nhiều hơn, nên tăng thêm một cữ ăn dặm.
♦Làm sao biết được khi nào bé đã no?
Mỗi cữ bé có thể ăn lượng thức ăn khác nhau nên đó không phải là tiêu chuẩn để biết khi nào bé đã no. Nếu bé ngả người ra phía sau, quay mặt khỏi thức ăn, bắt đầu chơi với muỗng hoặc không chịu mở miệng thì có thể bé đã ăn đủ. Thỉnh thoảng bé sẽ ngậm miệng vì chưa ăn xong nên hãy cho bé thời gian để nuốt.
♦Có cần phải tiếp tục cho bé bú mẹ hoặc bú bình không? Bé cần phải uống sữa cho đến khi được một tuổi. Sữa mẹ và sữa bột công thức cung cấp các vitamin quan trọng, sắt và protein ở dạng dễ tiêu hóa. Thức ăn dặm không thể cung cấp tất cả dưỡng chất từ sữa mẹ hoặc sữa bột trong năm đầu. Bạn nên để ý xem bé cần bao nhiêu sữa mẹ hoặc sữa bột sau khi bắt đầu ăn dặm.
♦Cho bé làm quen với thức ăn mới như thế nào?
Mẹ nên thử cho bé làm quen với thức ăn mới một cách chậm rãi, mỗi lần chỉ cho làm quen với một loại rồi chờ ít nhất ba ngày mới cho ăn loại tiếp theo. Như vậy, bạn sẽ biết được liệu bé có bị dị ứng với loại thức ăn nào đó hay không. Dấu hiệu dị ứng bao gồm tiêu chảy, nôn mửa, mặt sưng phù, thở khò khè hoặc nổi mẩn đỏ. Nếu gia đình có tiền sử bị dị ứng hoặc bé bị dị ứng khi tập ăn, nên chờ ít nhất một tuần trước khi cho bé ăn thức ăn mới.
Nên hỏi bác sĩ về các loại thức ăn dặm và thời điểm cho ăn. Để an toàn, bác sĩ có thể khuyên bạn đừng nên cho bé ăn quá sớm các loại thực phẩm dễ gây dị ứng như đậu nành, các sản phẩm từ sữa tươi, trứng, lúa mì và cá.
Mặc dù cho bé làm quen với việc ăn nhiều loại thức ăn là tốt nhưng cũng cần thời gian để bé làm quen với mùi vị và cảm giác mới. Quá trình cho bé làm quen với thức ăn thường theo thứ tự như sau:
Thức ăn nghiền mịn hoặc sền sệt
Thức ăn xay nhỏ hoặc nghiền nhỏ
Thức ăn xắt nhỏ
Nếu bé đang ăn ngũ cốc và sắp làm quen với rau củ hoặc trái cây, nên cho thêm vài muỗng các loại thức ăn này khi cho bé ăn ngũ cốc. Tất cả thức ăn phải ở dạng sệt vì ở giai đoạn này bé sẽ ép thức ăn lên vòm miệng rồi nuốt xuống.
Nếu bạn cho bé ăn các loại thức ăn dặm được chế biến sẵn, nên múc một ít ra đĩa nhỏ rồi cho bé ăn. Nếu bạn lấy trực tiếp từ hũ cho bé thì bạn sẽ không thể để dành phần còn lại vì đã bị nhiễm khuẩn từ miệng bé thông qua muỗng cho ăn. Ngoài ra, bạn phải bỏ tất cả những hũ thức ăn sẵn trong vòng một đến hai ngày kể từ khi mở nắp trong thực đơn cho bé ăn dặm.
Một số phụ huynh có thể khuyên bạn nên bắt đầu thực đơn cho bé ăn dặm bằng rau củ thay vì trái cây để bé không bị nghiện đồ ngọt. Tuy nhiên, khi sinh ra thì bé nào cũng thích vị ngọt nên bạn không cần quá quan tâm đến thứ tự các món ăn dặm. Ngoài ra, đừng loại bỏ món nào ra khỏi thực đơn cho bé ăn dặm chỉ vì bạn không thích món đó. Lưu ý, không cho bé ăn các loại thức ăn có thể gây nghẹn.
Nếu bé quay mặt đi khi được cho ăn một món nào đó thì đừng ép bé, thử lại sau khoảng một tuần. Bé có thể không bao giờ thích khoai lang hoặc sẽ thay đổi suy nghĩ nhiều lần và cuối cùng thì lại mê món khoai lang.
Đừng ngạc nhiên nếu phân của bé có màu và mùi khác khi bắt đầu ăn dặm. Nếu từ trước đến giờ bé chỉ bú mẹ thì bạn có thể nhận thấy phân bé có mùi nặng hơn rất nhiều so với lúc trước dù bé chỉ ăn vài mẩu thức ăn nhỏ. Điều này là hoàn toàn bình thường. Nếu phân của bé có vẻ quá cứng, nên cho bé ăn các loại rau củ quả khác ngoài gạo và chuối vì 2 loại này có thể góp phần gây táo bón,.
Vào khoảng thời gian này, bạn cũng có thể tập cho bé uống nước để hạn chế táo bón mặc dù lượng nước cần thiết vẫn được lấy từ sữa mẹ hoặc sữa bột. Bạn có thể cho bé uống 50 – 100ml nước mỗi ngày bằng ly tập uống.
Thực phẩm ngon miệng dành cho bé ăn dặm
Với các bé ăn dặm, ngoài việc bổ sung các món ăn phù hợp, bạn hãy bắt đầu rèn luyện cho bé kỹ năng ăn uống tự lập. Vì đây là thời điểm quan trọng để tập chi bé ăn dặm, làm quen với việc cầm đồ ăn và các loại thức ăn mới. Khi đó, bé luôn có thói quen dùng tay nhét các loại thức ăn vào miệng. Bạn cũng nên lựa chọn những loại thực phẩm cần thiết, đủ dinh dưỡng và dễ nhai cho bé ăn dặm.
♦ Dưới đây là 7 thực phẩm thích hợp có trong thực đơn cho bé ăn dặm
1. Các loại thịt: Thịt được xem là một trong những thực phẩm lý tưởng cho bé. Thịt bò, thịt heo, thịt gà rất tốt vì có chứa các chất sắt cần thiết trong những năm đầu đời của bé. Tuy nhiên, bạn hãy chọn những phần thịt mềm để bé không bị hóc. Có nhiều cách chế biến thịt khác nhau, bạn có thể tham khảo để cho thực đơn ăn dặm trong ngày của bé được phong phú.
2. Cá: Các chất béo có khả năng chống oxy hóa như omega 3 rất tốt cho sự phát triển của não bé. Ngoài ra DHA trong dầu cá cũng có vai trò quan trọng tương tự. Bạn hãy bổ sung vào danh sách ăn của bé những món từ cá. Tuy nhiên, hãy lựa chọn các loại cá chứa hàm lượng dinh dưỡng cao và ít có thủy ngân như cá hồi, cá ngừ… Với cá, bạn cần nấu kỹ để khử mùi tanh, sau đó cắt miếng nhỏ vừa ăn cho bé.
3. Trứng: Là một loại thực phẩm không thể thiếu và rất dễ chế biến cho khẩu phần của bé ăn dặm. Bạn có thể luộc trứng hoặc xào cùng các loại rau, nấm, củ quả khác cho bé. Các thành phần dinh dưỡng trong trứng như protein, các vitamin rất tốt cho sự phát triển của bé.
4. Rau, quả mềm: Rau quả cung cấp một lượng chất xơ và các loại vitamin cần thiết cho quá trình phát triển cơ thể của bé. Bên cạnh đó, màu sắc bắt mắt, mùi vị đa dạng cũng giúp bé dễ ăn hơn. Bạn hãy tăng cường bổ sung các loại trái cây dễ ăn như đu đủ, kiwi, xoài, dâu tây và các loại rau củ như bông cải, cải bó xôi, cà rốt, bí đỏ, khoai lang… Bạn cần nấu các loại thực phẩm này cho mềm sau đó cắt nhỏ cho bé dễ nhai.
5. Đậu: Các loại thuộc họ đậu như đậu xanh, đậu nành, đậu Hà Lan… rất giàu protein, vitamin và các chất xơ. Hơn nữa, bé rất dễ ăn các món này. Các loại đậu đậu cần được nấu chín và mềm, là món ăn vô cùng dinh dưỡng cho sự phát triển và trí thông minh của bé từ khi còn nhỏ mà bạn không thể bỏ qua.
6. Ngũ cốc nguyên hạt: Các loại ngũ cốc nguyên hạt chứa rất nhiều chất dinh dưỡng và chất xơ cần thiết. Khi sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt bé cũng hấp thu luôn các chất dinh dưỡng có trong mầm, cám của ngũ cốc. Với ngũ cốc, khi nấu bạn cần đảm bảo chất dinh dưỡng không bị hao hụt trong quá trính nấu.
7. Pho mát: Ngoài các thực phẩm nói trên, bạn cũng có thể sử dụng thêm pho mát vào thực đơn hàng ngày cho trẻ ăn dặm. Bạn có thể trộn pho mát vào các loại rau, đậu hay trứng hoặc cũng có thể cho bé ăn riêng. Pho mát rất giàu protein và canxi cần thiết cho sự phát triển chiều cao của bé về sau.
Thông qua việc ăn bốc, trong quá trình bé ăn dặm, bé sẽ học được cách phân biệt chất liệu, màu sắc, hương vị riêng… của từng loại thức ăn. Để kích thích thị giác của bé, bạn nên chú ý đến các món có nhiều màu sắc. Ngoài ra, chế biến vừa khẩu vị và cắt nhỏ vừa phải để bé có thể dễ dàng cầm tay. Khi nấu ăn, bạn cũng chú ý không nêm thêm muối vào đồ ăn của bé ăn dặm và các thức ăn phải đảm bảo được mềm cho bé dễ ăn.
Thực đơn cho bé ăn dặm đúng cách
1. Độ tuổi 6-8 tháng: Với thực đơn ăn dặm cho trẻ 6 tháng tuổi tới 8 tháng tuổi, chúng ta nên tập cho bé ăn ngũ cốc, trái cây và rau củ, cùng với 3-5 lần uống sữa (tương đương với 500-700 ml sữa bột/ngày).
Bữa sáng: 1-2 muỗng canh ngũ cốc (loại dành cho bé sơ sinh). Khi bé ăn dặm, bạn không cần chỉ cho bé ăn với gạo, chúng ta có thể dùng những loại ngũ cốc thay thế khác như: yến mạch, lúa mạch.
2. Độ tuổi 8-11 tháng: Thêm các loại thịt và thức ăn cỡ nhỏ vào chế độ ăn uống hàng ngày của bé, cùng với 3-5 lần uống sữa (tương đương với 500-700ml sữa bột/ngày).
3. Độ tuổi 12-24 tháng: Thay thế bột dinh dưỡng bằng 2 cốc sữa nguyên chất mỗi ngày. Tuy nhiên, có khoảng 2% tỉ lệ ở bé có nguy cơ thừa cân. Vì vậy, chúng ta vẫn tiếp tục cho bé uống sữa bột nhưng vẫn đảm bảo là thức ăn ở dạng cứng là nguồn dinh dưỡng chính cho bé.
Bữa sáng: 1 lát bánh mì nướng
1 quả trứng (luộc hoặc chế biến bằng cách khác)
6 lát nho + 56ml sữa
Bữa ăn nhẹ: chuối xắt lát + 56ml sữa
Con bạn có thể hấp thụ được tất cả các carbohydrate bé cần từ sữa mẹ và bột dinh dưỡng. Vì vậy, bạn nên cho bé tập uống bằng slippy cup (loại ly nhỏ, nắp có chỗ uống nhô lên) trong bữa ăn khi bé đạt 6 tháng tuổi để bé có thói quen uống bằng ly và nếm vị của nước lọc. Hãy tập cho bé uống nước trái cây, nhưng loại thức uống này dễ gây sâu răng và dẫn đến việc bị tiêu chảy đối với bé mới chập chững biết đi. Sau 1 tuổi, bạn nên đảm bảo cho bé uống 2 ly nước mỗi ngày.
Cách giúp bé ngủ ngon vào ban đêm, bạn đã biết chưa? Dưới đây là một số phương pháp bạn có thể tham khảo nhé!
Giấc ngủ ngon rất quan trọng với bé
Giấc ngủ ngon đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đều rất quan trọng để cơ thể khỏe mạnh, phát triển chiều cao.
Cách giúp bé ngủ ngon vào ban đêm
Cách giúp bé ngủ ngon vào ban đêm trước tiên là bạn nên tập cho bé đi ngủ đúng giờ. Những “thủ tục” thư giãn trước giờ đi ngủ (đi tắm, kể chuyện, bú sữa, đánh răng, hát ru) sẽ giúp tinh thần bé thư thái, ổn định và hiểu được đã đến lúc lên giường ngủ.
Đặt bé vào giường/nôi khi bé đã buồn ngủ nhưng vẫn còn thức. Trong những giai đoạn của giấc ngủ, tất cả chúng ta cũng hay thức giấc giữa đêm. Nếu trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ được dỗ ngủ bằng một nguồn an ủi nào đó thì khi thức dậy vào giữa đêm bé sẽ tìm đến nguồn an ủi đó để ngủ trở lại. Ví dụ như nhiều bà mẹ có thói quen dỗ ngủ cho bé bằng cách cho ngậm ti, vì thế khi bé thức giấc giữa đêm sẽ chỉ có ti mẹ mới khiến bé ngủ tiếp được. Thói quen này không tốt vì sẽ khiến bé không tự điều khiển được giấc ngủ của mình. Do đó, có một cách giúp bé ngủ ngon vào ban đêm khác tốt hơn, đó là bạn nên đặt bé nằm vào giường hoặc nôi khi bé đã buồn ngủ nhưng vẫn thức để bé học cách tự dỗ mình vào giấc ngủ. Đây cũng là cách giúp bé ngủ ngon vào ban đêm.
[inline_article id=82681]
“Biện pháp” khi bé phản đối: Bạn lên kế hoạch những việc cần làm nếu bé cứ khóc lóc trong khi tự dỗ mình ng, cụ thể như để bé ngủ ngon, bạn có thể xoa lưng, vỗ về, thủ thỉ nói chuyện khiến bé bình tâm trở lại và để bé tự ngủ.
Bạn cũng không nên quá lo lắng hoặc quan tâm khi bé khóc quấy trước lúc ngủ trừ những trường hợp bất thường (đói, đau bụng, sốt…). Đôi khi sự hiện diện thường xuyên của người lạ sẽ làm bé khó tập trung dẫn đến khó ngủ. Lúc này, bạn hãy tạo không gian quen thuộc, không có người lạ để bé dễ đi vào giấc ngủ hơn nhé!
Để việc tắm bé sơ sinh dễ dàng và thuận lợi, bạn nên chuẩn bị kỹ những bước sau:
Trước khi tắm
Chuẩn bị sẵn những vật dụng: nước ấm, thau tắm, khăn lông, khăn sữa mềm, bông gòn, một bộ quần áo, tã, dầu khuynh diệp, nước muối sinh lý, phấn thoa, tăm bông vệ sinh tai, nón, vớ bao tay/chân. Trải khăn lông ra giường để sẵn sàng lau khô bé sau khi tắm xong.
Đảm bảo nhiệt độ trong phòng ấm áp, dễ chịu. Đổ vào thau chừng 5cm nước ấm, thử độ nóng của nước bằng cách nhúng cổ tay hoặc khuỷu tay vào thau (tốt nhất trong khoảng 36°C – 38°C)
Sau khi mọi thứ đã sẵn sàng, hãy cởi quần áo bé. Lưu ý tư thế bồng bé: dùng một tay nâng đầu, gáy và vai bé, tay kia nâng người bé từ từ đặt vào thau nước. Việc tắm bé sơ sinh nên thực hiện nhẹ nhàng, cẩn thận.
Bạn nên tìm hiểu kỹ cách tắm cho bé đúng cách
Tắm bé
Dùng bông gòn thấm nước ấm lau sạch mí mắt, khóe mắt (chùi sạch ghèn) theo hướng từ trong ra ngoài.
Bạn có thể gội đầu bé một hoặc hai lần một tuần. Để gội đầu bé, bạn cho bé vào thau nước trong tư thế nửa nằm nửa ngồi, tay bạn vòng sau lưng bé giữ chặt nách và cánh tay bé, phần cánh tay bạn nâng đỡ vai, gáy và đầu bé. Dùng tay kia khoát nước lên đầu bé (tránh để nước bắt vào mắt, tai bé). Sau đó, dùng khăn khô lau đầu, tóc bé để tránh nhiễm lạnh.
Dùng khăn sữa nhúng nước nhẹ nhàng lau mình bé từ đầu, mình đến chân. Rửa sạch từng phần cơ thể bé, lưu ý các khu vực: cổ, nách, kẽ ngón tay, háng, phần kín, hậu môn, khủy chân, kẽ ngón chân (tránh để nước vào rốn bé nếu bé vẫn chưa rụng rốn).
Sau khi tắm xong liền đặt bé vào khăn đã trải sẵn và lau khô khắp người. Dùng phấn thoa phần da có nếp gấp, bôi chút dầu khuynh diệp lên phần ngực, mỏ ác, lưng, lòng bàn tay/chân bé, mặc tã, quần áo, vớ tay/chân. Sau cùng, nhỏ nước muối sinh lý vào mắt, mũi và dùng bông tăm nhẹ nhàng lau chùi mũi và tai bé.
Những lưu ý khi tắm bé sơ sinh
Dù chỉ một giây cũng không được rời khỏi bé khi đang tắm bé để làm việc riêng: nghe điện thoại, mở cửa… Nếu cần, bạn nên dùng khăn quấn bé lại và ẳm theo bạn.
Không nhất thiết phải dùng xà bông để tắm cho bé vì nó sẽ khiến người bé trơn tuột, khó bồng. Khi bé lớn hơn một chút, có thể sử dụng dầu gội hoặc sữa tắm, nên chọn loại dành riêng cho bé, không gây kích ứng da. Không đổ trực tiếp sữa tắm lên da bé mà hãy hoà vào trong nước tắm
Đặt bé xa khu vực pha nước tắm tránh trường hợp phỏng nước sôi. Nên nhớ để bé vào trong nôi khi bạn mang thau tắm đi đổ.
Tắm bé mỗi ngày một lần để giữ vệ sinh cho bé. Nếu không tắm, bạn có thể lau người bé bằng khăn nhúng nước ấm.
Không nên ngâm bé quá lâu trong nước (chỉ nên tắm cho bé trong chừng 5 – 7 phút.)
Các bé 2 tuổi luôn bộc lộ cảm xúc của mình một cách tự nhiên và bộc phát, từ giọng nói, vung tay, giậm chân và kể cả những giọt “nước mắt cá sấu”.
Cha mẹ hiếm khi phải đoán trạng thái cảm xúc của bé 2 tuổi. Việc trải qua nhiều loại cảm xúc khác nhau là một điều lành mạnh, thậm chí kể cả những cảm xúc không vui. Vì vậy, bạn không cần tỏ ra quá sốt sắng để vỗ về khi thấy trẻ phụng phịu hay sụt sịt.
Nên để cho con của bạn biết rằng đôi khi không thoải mái cũng là một điều tốt vì nó là một phần của cuộc sống. Nếu lúc đó nhảy ngay vào để can thiệp, bạn sẽ khiến trẻ suy nghĩ sai lầm rằng: Buồn và giận dỗi là trạng thái không bình thường.
Khi bạn giải quyết mọi vấn đề giùm con của bạn cũng đồng nghĩa với việc bạn đang cướp đi cơ hội giúp bé trải nghiệm các thể loại cảm xúc của riêng mình.
Đối với bé 2 tuổi, việc trải nghiệm các cảm xúc khác nhau, cả vui lẫn buồn, là cơ hội cho bé học hỏi
Mẹ nên làm gì lúc này?
Nói cho trẻ biết về trạng thái hiện tại của trẻ, ví dụ: “Giờ con đang nổi giận với mẹ vì hôm nay mẹ không cho con đi chơi công viên”.
Để cho trẻ biết bạn cũng có những cảm xúc tương tự: “Con cảm thấy buồn khi tạm biệt bà ngoại, mẹ cũng vậy”.
Nếu con của bạn hét lên hoặc đánh đấm lung tung khi bé buồn hoặc tức giận, chỉ cho bé cách để giải tỏa cảm xúc của mình như đấm vào một cái gối hoặc giậm chân xuống sàn.
Cuộc sống của mẹ
Có lúc bạn thấy như mình là nhân vật chính của quyển tiểu thuyết “hai năm kinh hoàng”. Thật ra đây đã là năm thứ hai của chặng đường đầy thử thách này và những ngày tháng sắp tới có phần yên bình hơn đôi chút với nhiều niềm vui đang chờ đón.
Bé 2 tuổi đã có thể di chuyển tự tin hơn và cần ít sự coi sóc hơn. Trẻ cũng biết cách thể hiện những mong muốn của mình tốt hơn so với trước đây, dù chưa diễn đạt được trọn vẹn.
Đồng thời, sự tò mò vô biên của trẻ được cân bằng chút ít bởi việc hiểu được những quy tắc. 2 tuổi là lứa tuổi luôn thách thức những ranh giới và phản đối với cha mẹ, nhưng trẻ cũng mong muốn làm hài lòng bạn nhiều hơn.
Trẻ luôn muốn trở thành đứa trẻ tốt và trẻ muốn được giúp đỡ, vì vậy, thói quen và tính nhất quán trong câu nói của bạn giúp trẻ học được sự xâu chuỗi và giữ cho cuộc sống hàng ngày phát triển theo đúng quy luật.
Ở tuổi này, vốn từ của trẻ đang trên đà phát triển nhanh chóng. Bé 2 tuổi biết khoảng 50 đến 75 từ và bắt đầu biết xâu chuỗi lại với nhau thành cụm từ và câu.
Các bé 2 tuổi thường dùng những cấu trúc đơn giản chỉ gồm 2 từ: danh từ và động từ như “Con ngủ”, “Uống sữa”. Qua thời gian, trẻ sẽ bắt đầu thể hiện mình bằng những câu dài hơn. Nếu con bạn thường dùng ít hơn 20 từ, hoặc có biểu hiện chậm hơn bạn bè trong việc phát triển ngôn ngữ, bạn nên đưa trẻ đi kiểm tra thính giác.
Những câu đầu tiên trẻ nói thường ngắn và thường dùng để nhấn mạnh như: “Mẹ giúp con”, “Ba chơi bóng”. Trước tuổi đi học, trẻ có xu hướng lặp lại những từ trẻ thường nghe thấy như “Tạm biệt” hoặc “Hết rồi!!!”, vì vậy bạn nên cẩn thận khi nói chuyện trước mặt bé nhé.
Nếu được quan tâm phát triển đúng đắn từ những năm đầu đời, khả năng ngôn ngữ của bé 2 tuổi sẽ bộc lộ rõ khi bé đến tuổi đi học
Làm gì để khuyến khích bé 2 tuổi nói câu hoàn chỉnh?
– Nên mở rộng cụm từ trong câu trả lời của bạn dựa trên những từ chính trẻ vừa nói, ví dụ: “Con muốn mẹ giúp con mang vớ phải không?”, “Được rồi, ba sẽ chơi bóng với con nhé”.
– Không nên chỉnh ngữ pháp của trẻ vì vẫn còn quá sớm để chỉ ra lỗi ở thời điểm này, bạn chỉ nên tình cờ lặp lại câu trẻ vừa nói và dùng đúng từ.
– Không nên nhấn mạnh và bắt trẻ lặp lại một câu đầy đủ như: “Con hãy nói: Mẹ giúp con mang vớ”, điều này chỉ khiến bé con thất vọng và phá vỡ sự phát triển bình thường của trẻ.
– Thường xuyên đọc sách cho trẻ nghe bằng cách tương tác, hỏi trẻ những gì trẻ thấy trong sách hoặc đố trẻ những gì sẽ xảy ra tiếp theo để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Cuộc sống của mẹ
Có lẽ bạn không phải là người mẹ đầu tiên cảm thấy sự bề bộn đang tràn ngập trong tổ ấm của mình, thậm chí tăng lên theo thời gian khi bé con lớn dần.
Các bé 2 tuổi không chỉ luôn nằng nặc đòi mua thêm thật nhiều đồ chơi mới mà còn là những đồ chơi đi theo bộ hoặc “phức tạp” hơn như đồ chơi xếp hình lego, xếp hình ro bot, mô hình xe hơi… mà trẻ có thể tháo rời, lắp ghép và tha hồ khám phá.
Bạn nên thử bỏ từng loại đồ chơi vào một hộp đựng riêng, để tiết kiệm có thể tận dụng lại những hộp đựng khăn giấy ướt của bé. Thêm vào đó, bạn thử ra quy định là trẻ chỉ được chơi 1 hoặc 2 loại đồ chơi cùng lúc. Điều này giữ cho trẻ sự hào hứng và lâu chán đồ chơi mới, đồng thời sàn nhà của mẹ cũng sạch sẽ, gọn gàng hơn.
Tinh thần thoải mái
Bảo đảm bạn cảm thấy thoải mái và thư thái khi cho bé bú, điều này sẽ giúp việc cho bú diễn ra dễ dàng và thú vị hơn. Khi cho bé bú, hãy ngồi trên một chiếc ghế nơi bạn có thể tựa lưng, đặt nệm hoặc gối để gác dưới cánh tay, và kiếm một vật gì đó để gác chân.
Tư thế cho bé bú
Thông thường có 3 tư thế cho bú: ôm phía trước ngực, cặp dưới nách và tư thế nằm Ngồi ôm bé trước ngực:Đây là tư thế thường gặp nhất và cũng là một tư thế giúp xây dựng tình cảm mẹ con thông qua liên lạc trực tiếp bằng ánh mắt. Cặp dưới nách:Nếu bạn sinh đôi thì tư thế rất phù hợp nếu bạn cho hai bé bú cùng một lúc. Tư thế nằm:Phù hợp cho các bà mẹ sinh mổ tuy nhiên với trẻ sơ sinh các chuyên gia y tế không khuyến khích nằm cho bé bú vì có thể dẫn đến tình trạng sặc sữa.
Cách cho bé bú
Dùng khăn nhúng nước ấm lau sạch đầu vú. Ôm bé vào lòng, ngực bé áp vào ngực mẹ, bụng bé áp vào bụng mẹ, mũi bé ngang với núm vú. Nhẹ nhàng đưa đầu vú chạm mũi hoặc môi bé để kích thích bé há to miệng.
Khi miệng bé há to, ôm bé vào ngực mẹ, tay mẹ vòng phía dưới người bé đỡ lưng và vai. Nên cho bé ngậm cả quầng vú mẹ. Khi bé bú tốt, bé sẽ mút sâu và đều đặn.
Khi cách cho bé bú không đúng sẽ dẫn đến tình trạng mẹ bị đau nhức đầu vú. Khi đó, hãy ngưng cho bé bú một lúc rồi cho bé bú lại.
Cho bé ngưng bú
Khi bạn cảm thấy đau nhức đầu vú có thể do bé ngậm không đúng cách. Hãy dừng việc cho bú lại, tham khảo thêm ý kiến của chuyên gia về cách thức cho bé bú.
Khi cho bé ngưng bú, tránh kéo bé ra khỏi vú mà hãy chèn ngón tay út vào khóe miệng bé giữa hai hàng nướu và nhẹ nhàng tách miệng bé khỏi đầu vú.
Sau khi cho bú, cần dỗ cho bé ợ hơi. Đỡ bé ngồi dậy hoặc bế bé lên vai và vỗ nhẹ hoặc vuốt lưng bé
Lưu ý:
Nếu bạn cảm thấy không thoải mái hoặc e dè khi cho con bú nơi công cộng thì hãy choàng một chiếc khăn mỏng qua vai, vừa để ủ bé cho ấm vừa để che ngực bạn.
Nên cho bé bú đều cả hai bên vú (lần lượt từ bầu vú này xong rồi đến bầu vú kia).
Nếu bé bú ít hoặc quá nhanh thì bạn có thể vắt hết sữa, trữ trong tủ lạnh dành cho bé bú sau bằng bình hoặc đút muỗng.
Tuyệt đối không cho bé bú trong tư thế nằm khi bạn ngủ quên, vì có thể xảy ra trường hợp bé bị vú mẹ chèn ngộp thở dẫn đến tử vong.
Bé 2 tuổi thích cắn bạn
Một số bé 2 tuổi thường hay cắn khi bé giận dỗi hoặc cảm thấy bị đe dọa, bởi vì bé không biết cách bày tỏ cảm xúc của mình và việc bày tỏ thông qua hành động sẽ mạnh hơn là dùng lời nói, bằng cách… cắn!
Không vì thế mà bạn chấp nhận cho hành động ấy của bé nhé. Hơn ai hết, bạn cần cho con biết đây không phải là thói quen tốt và cần phải bỏ ngay. Nên tỏ ra bình tĩnh và nghiêm nghị khi nói với bé: “Con không được cắn vì như thế sẽ làm người khác đau”. Sau đó bạn hãy quay sang trẻ bị bé cắn và xoa dịu. Việc làm rối lên và quá kích động sẽ chỉ âm thầm khích lệ bé tiếp diễn tình trạng này vào một lần khác.
Bạn có thể tỏ ra đồng cảm với bé nhưng vẫn lặp lại nguyên tắc cư xử đúng đắn cho bé biết: “Mẹ biết con bực bội vì bạn lấy đồ chơi của con, nhưng con không được phép cắn bạn. Nếu giận, con có thể dùng lời nói cho bạn biết hoặc nói với mẹ”.
Đôi khi “căn bệnh thích cắn” của một đứa bé 2 tuổi được ví như một bệnh dịch bắt nguồn từ môi trường những người chăm sóc bé hàng ngày như mẫu giáo hay sân chơi. Điều này xảy ra bởi các bé 2 tuổi rất thích quan sát và học hỏi hành vi ứng xử được tạo ra bởi những người xung quanh bé, đặc biệt là người lớn. Chính vì vậy, bạn càng cần bình tĩnh hơn khi xử lý tình huống này để làm gương cho bé.
Cuộc sống của mẹ: Để bé ngồi yên dễ hay khó
Bé con hiếu động của bạn liệu có thể ngồi yên trong bao lâu? Chắc chắn là ngắn hơn nhiều so với một buổi lễ nhà thờ, họp dân phố, một bài phát biểu hay buổi lễ kỷ niệm nào đó.
Thật khó để bắt một đứa bé 2 tuổi ngồi yên ngoan ngoãn như thế này
Trẻ 2 tuổi ưa bốc đồng và hay ngọ nguậy, bé vẫn chưa định hình đâu là cách ứng xử phù hợp trong những tình huống như thế này. Khoảng thời gian tập trung thông thường của bé là từ 3 đến 5 phút, tương ứng với mỗi năm tuổi đời của trẻ.
Khi dự một cuộc họp trang trọng nào đó mà bạn phải dắt bé theo cùng, chắc chắn rằng bạn có mang theo những trò chơi tiêu khiển nhẹ nhàng cho bé như cuốn truyện, bút chì màu, gấu bông hay những món đồ chơi yêu thích của bé, bánh kẹo cũng là một cách hay.
Bạn cũng nên chọn ngồi ở những nơi nào đó trong hội trường để có thể dễ dàng lánh ra ngoài khi bé phát sinh sự cố nào đó mà không gây sự chú ý cho mọi người.
Hầu như tất cả các bà mẹ chủ trương nuôi con bằng sữa mẹ đều chung một băn khoăn không biết liệu mình có đủ sữa cho bé bú hay không, làm sao để có nhiều sữa?
Nhiều phụ nữ cho rằng mình bị thiếu sữa khi thấy ngực không có cảm giác đầy hoặc không tiết sữa, nhưng thực tế không phải vậy. Đây chỉ là những dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đã tự điều chỉnh theo nhu cầu bú sữa của bé. Nếu bé phát triển nhanh, có thể sẽ muốn nhiều sữa hơn bình thường và bé bú nhiều hơn sẽ khiến ngực bạn không có cảm giác đầy như trước.
Trong hầu hết trường hợp, bé vẫn được cung cấp đủ sữa hoặc vấn đề thiếu sữa có thể được điều chỉnh. Tuy nhiên, cũng có khi thiếu sữa dẫn đến nguy cơ suy dinh dưỡng cho bé nên không được coi nhẹ vấn đề này.
Nguyên nhân gây thiếu sữa cho bé bú? Nguồn sữa có thể tạm thời bị thu hẹp nếu mẹ không thường xuyên cho bé bú. Một số loại bệnh hoặc thuốc tránh thai chứa estrogen cũng ảnh hưởng đến quá trình tạo sữa. Một số nguyên nhân sinh học hay thể chất như rối loạn hormone hay phẫu thuật ngực có thể ảnh hưởng đến nguồn sữa.
Tuy nhiên, đối với hầu hết phụ nữ, vấn đề nằm ở quá trình cho bé bú chứ không phải lượng sữa sinh ra không đủ. Họ có nhiều sữa nhưng vì một lý do nào đó nên bé không được cung cấp đủ sữa.
Thường xuyên cho bé bú là cách kích thích sữa về đơn giản nhất
Làm thế nào để biết đã cho bé bú đủ sữa?
trả lời Sau đây là những dấu hiệu để bạn nhận biết:
• Trong ba tháng đầu đời, trọng lượng của bé sẽ tăng khoảng 30g mỗi ngày. Trong ba tháng tiếp theo, mỗi ngày tăng khoảng 15g. Tăng cân là bằng chứng tốt nhất cho thấy bé uống đủ sữa.
• Trong tháng đầu tiên, bé đại tiện ít nhất ba lần mỗi ngày. Từ ngày thứ năm, phân chuyển dần từ màu vàng sậm sang màu vàng nhạt. Sau tháng đầu tiên, số lần đại tiện cũng giảm. Một số bé có số lần đại tiện cách nhau từ một đến hai ngày.
• Bé bú thường xuyên, cứ hai đến ba giờ một lần, mỗi ngày cho bé bú ít nhất tám lần.
• Bạn nghe thấy tiếng bé nuốt sữa và nhìn thấy vết sữa trên mép bé.
• Bé trông có vẻ khỏe mạnh và hoạt bát.
• Bé tè ướt bảy hay tám tã vải hay năm đến sáu tã giấy. Vì tã giấy có khả năng thấm hút cao hơn tã vải nên không nhận ra khi nào tã ướt. Nếu không chắc, bạn có thể cởi tã ra và so sánh trọng lượng với tã khô. Tã ướt sẽ nặng hơn một chút.
Lưu ý: Chỉ quan sát số tã ướt không đủ để xác định bé có được cung cấp đủ sữa hay không vì cho dù bé thiếu nước cũng có thể tè ướt tã. Phân và trọng lượng mới là những tiêu chí tốt nhất để đánh giá.
Làm sao để có nhiều sữa?
Nếu bạn không có nhiều sữa như bản thân (và bé con) mong muốn hãy thử trả lời câu hỏi làm sao để có nhiều sữa theo cách sau đây:
Gặp một chuyên gia tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ để được tư vấn làm sao để có nhiều sữa.
Thường xuyên cho bé bú để kích thích cơ thể tạo sữa. Mỗi lần cho bú nhớ để bé bú cả hai bên ngực.
Dùng tư thế cho bú tốt nhất. Chuyên gia tư vấn có thể hướng dẫn bạn về việc này.
Khi bé bú và nuốt chậm, dùng tay ép sữa ra khỏi ngực để dồn toàn bộ lượng sữa trong ngực cho bé. Nếu đã dùng tay mà dòng sữa vẫn có xu hướng chậm lại, chuyển sang ngực bên kia. Tiếp tục đổi qua lại giữa hai ngực cho đến khi bé đã no hoặc ngừng nuốt.
Kích thích cơ thể tạo sữa bằng cách dùng máy hút sữa giữa các lần cho bé bú. Nếu cần thiết, có thể cất giữ phần sữa hút được cho bé đến khi nguồn sữa được cải thiện.
Không cho bé ăn thêm các loại thức ăn rắn hoặc sữa công thức trừ khi bác sĩ hoặc chuyên gia cho rằng bé cần bổ sung dinh dưỡng.
Tránh sử dụng núm vú giả. Khi bé khóc, cho bé ngậm vú vì động tác bú của bé sẽ kích thích tạo sữa.
Nếu bé tỏ ra buồn ngủ khi đang bú, làm cho bé tỉnh táo để bú mạnh hơn đồng thời kích thích tuyến sữa tiết ra nhiều sữa hơn. Để bé tỉnh táo và hứng thú, thường xuyên đổi ngực, thay tư thế hoặc thậm chí là cởi quần áo của bé. Nhiều bà mẹ chọn cách chơi đùa với chân của bé khi cho bú để bé luôn tỉnh táo.
Những bà mẹ khẳng định mình thực sự có quá ít sữa thì nên kiểm tra tuyến giáp. Rối loạn tuyến giáp đã được chứng minh có ảnh hưởng xấu đến lượng sữa tiết ra.
Nếu bạn phân vân không biết con mình có được uống đủ sữa không hoặc sữa của mình có đủ hay không, đừng ngại tìm đến chuyên gia tư vấn để được giúp đỡ.
Sử dụng các loại thảo dược lợi sữa được nhiều người công nhận cũng là cách trả lời câu hỏi làm sao để có nhiều sữa. Bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia về thảo dược hoặc các trung tâm y tế uy tín về tính an toàn của các loại cây cỏ này trong thời kỳ cho bé bú.
Nếu đã áp dụng các biện pháp kể trên nhưng vẫn không làm sao để có nhiều sữa, bác sĩ hoặc chuyên gia có thể khuyên bạn nên điều trị bằng thuốc và theo dõi sát sao quá trình điều trị.
Thiếu sữa ảnh hưởng đến bé như thế nào?
Nếu thường xuyên không được uống đủ sữa, bé sẽ không thể tăng cân, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ. Đưa bé đến bác sĩ ngay khi nhận thấy bé ngừng tăng cân hoặc sụt cân.
Mặc dù các thủ thuật cải thiện vấn đề thiếu sữa thường có tác dụng nhưng trong một số trường hợp, tăng cân chậm là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
Thời gian đầu khi cho con bú, ngực của mẹ có thể bị đau. Nếu đau nhức quá lâu hoặc đầu vú bị tổn thương (nứt, chảy máu), mẹ nên đi bác sĩ để giải quyết tận gốc cơn đau và thoải mái hơn khi cho bé bú.
2. Đầu ngực bị đau do nguyên nhân gì?
Nguyên nhân chính là mẹ cho bé bú sai tư thế dẫn đến việc bé nút vú mẹ không đúng, khiến mẹ cảm thấy đau nhức hoặc núm vú bị chảy máu. Mẹ chỉ cần thay đổi tư thế cho bé là mọi chuyện sẽ được cải thiện ngay.
Dùng máy hút sữa không đúng cách cũng gây nên đau đớn cho núm vú mẹ. Một số bà mẹ chỉnh mức độ hút quá cao hay phần phễu chụp núm vú quá nhỏ. Tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn đúng kích thước phễu chụp và điều chỉnh tần số hút phù hợp.
Nếu bé yêu bị nhiễm trùng nấm men trong miệng, mẹ có thể bị lây và việc này khiến núm vú bị đau. Các dấu hiệu cho thấy mẹ bị nhiễm nấm: núm vú ngứa, đỏ, đau đớn trong lúc cho bé bú và sau đó.
Núm vú của mẹ cũng có thể bị nứt hoặc chảy máu vì da khô hoặc bị eczema (chàm). Eczema làm da có vảy, đỏ ửng, gây ngứa hoặc đau đớn. Nếu mẹ nghĩ mình bị eczema, hãy đến bác sĩ da liễu càng sớm càng tốt.
Bé bị dính thắng lưỡi. Dây thắng lưỡi là lớp màng mỏng niêm mạc dưới lưỡi. Nếu thắng lưỡi ngắn và làm hạn chế cử động bình thường của đầu lưỡi thì gọi là dính thắng lưỡi. Điều này có thể gây nên một số vấn đề khi bé bú mẹ. Tuy nhiên, chỉ cần tiểu phẫu là bé sẽ không sao. Các bác sĩ có thể sẽ khám lưỡi của bé để biết có phải núm vú mẹ bị đau là do bé bị bính thắng lưỡi hay không.
3. Mẹ cần làm gì?
Đến bác sĩ để được tư vấn và đưa ra phương án chữa trị phù hợp nhé. Ngoài ra, mẹ có thể tham khảo thêm một số giải pháp dưới đây:
Trong lúc cho bé bú
Kiểm tra tư thế của bé. Khi cho bé bú, hướng mặt bé về phía bầu vú. Hướng môi dưới bé nằm dưới núm vú, điều này giúp cằm bé chạm sát vào bầu vú. Mẹ chạm nhẹ núm vú vào miệng bé để kích thích phản xạ tìm vú và chờ bé há to miệng sẵn sàng để đưa núm vú vào miệng.
Thử nhiều tư thế khác nhau khi cho bé bú. Mẹ sẽ nhận ra được tư thế phù hợp cho bé và thoải mái cho mẹ.
Cho bé bú ở bên ít đau trước. Bé thường bú rất nhẹ nhàng ở bầu vú này vì ít đói và bớt hứng thú hơn.
Đắp khăn lạnh lên phần đầu ngực bị đau trước khi cho bú. Hơi lạnh sẽ xoa dịu cơn đau, nhất là khi bé bú dòng sữa đầu.
Mẹ có thể bị nhiễm trùng vú khi cho bé bú nếu miệng bé đã bị nhiễm trùng
Sau khi cho bé bú
Nếu mẹ quá đau, dù đang nuôi con bằng sữa mẹ, bạn hãy ngừng cho bé bú và hút sữa ra bình trong vòng một ngày hoặc lâu hơn để đầu núm vú có thời gian hồi phục. Tham khảo ý kiến bác sĩ để biết cách duy trì nguồn sữa và tránh thương tổn cho núm vú về sau. Cơn đau đầu ngực sẽ lành nhanh chóng và mẹ lại sẵn sàng cho bé bú ngay.
Mẹ nên đến bác sĩ nếu núm vú bị nứt vẫn còn đau đớn và chảy máu sau 24 giờ, hoặc nếu mẹ bị sốt, viêm, chảy mủ, hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng khác. Vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua các vết thương hở và dẫn đến nhiễm trùng vú.
4. Mẹo giúp mẹ bớt đau khi cho bé bú
Chuẩn bị tư thế khi cho bé bú
Đầu ti nứt nẻ có thể do bé bắt đầu ti không chuẩn. Mẹ nên dùng ngón cái và ngón trỏ véo nhẹ xung quanh quầng vú, đồng thời xoa bóp, gây áp lực lên toàn bộ phần ngực. Điều này giúp đầu ti và quầng xung quanh trông phẳng hơn, nhờ đó bé sẽ ngậm trọn quầng vú và tựa vào người mẹ dễ dàng hơn. Mẹo này đặc biệt hữu ích cho các mẹ có vòng 1 nảy nở “quá mức” sau khi sinh đấy nhé!
Cù nhẹ vào má bé yêu
Các bà mụ đã trao cho bé bản năng tuyệt vời là có thể xoay đầu về phía mẹ, mở to miệng và ngậm ti nếu mẹ cù nhẹ vào má của bé. Tuy vậy, khoảng thời gian miệng bé mở rộng chỉ kéo dài khoảng 1 giây nên mẹ cần nhanh chóng đưa ngực đến miệng bé. Đừng lo lắng miệng bé bị “ngộp” bởi bé sẽ tự điều chỉnh khi có một điểm tựa vững chắc.
Cho bé bú có thể là nỗi sợ với nhiều người mẹ
Chuyển tư thế cho bé bú
Số đông các mẹ thường nghĩ đến một tư thế khi cố mường tượng một hình ảnh thật cụ thể tư thế cho bé bú. Lúc này, mẹ sẽ ôm bé ở vị trí ngang ngực, đầu bé tựa vào mẹ và cả phần cơ thể còn lại sẽ nằm trọn trong tay mẹ. Tuy nhiên, với những bé bị đầy hơi, tư thế này không phải là lựa chọn tối ưu, nhất là tay mẹ sẽ mỏi nhừ nếu cứ giữ bé như thế mỗi lần bú.
Có khá nhiều cách giúp mẹ cho bé bú được thoải mái hơn. Với tư thế kể trên, mẹ có thể dùng một tay để nâng bầu ngực, tay kia bế bé ngang tầm bụng mẹ và hỗ trợ phần đầu khi bé bú. Ngoài ra, tư thế ôm bóng vốn được dùng cho các bé sinh đôi cũng phát huy hiệu quả trong trường hợp này. Ở tư thế này, bé nằm gọn dưới cánh tay mẹ nên mẹ đừng quên dùng tay nâng đầu bé lên gần ti nhé. Trên đây chỉ là những tư thế phổ biến nhất và quan trọng là mẹ phải thật thoải mái khi cho con bú.
♦ Đa dạng hóa bữa ăn hàng ngày
Tuyệt chiêu này không ảnh hưởng gì tới sự thoải mái của mẹ khi cho bé bú; trái lại, nó khá hữu ích cho bé, tránh phải tình trạng bé ngày càng kén ăn. Mùi hương thực phẩm mẹ tiêu thụ sẽ phảng phất đâu đó trong sữa mẹ nên việc tập tành cho bé làm quen nhiều hương vị khác nhau mang lại khả năng linh hoạt, tiện dụng về vấn đề này khi lớn lên. Mẹ nên ăn nhiều rau hơn vì bé thường không thích ăn rau. Ngoài ra, sắm một quyển sổ theo dõi loại thực phẩm đi kèm với những biểu hiện của bé như số lần bé không vui và bị ợ hơi là điều cần thiết, giúp mẹ nhanh chóng loại bỏ những thức ăn làm bé khó tiêu.
Dùng ngón tay út để bé ngưng mút sữa
Tư thế bú đúng sẽ giúp miệng bé ngậm chặt ti mẹ, giống như một chiếc van khóa an toàn. Tuy nhiên, nếu mẹ muốn ngừng cho bé bú trong giây lát như đi vệ sinh hay mở cửa, khi sữa mẹ tạm hết, hoặc bé ngủ khi đang bú, thật không dễ để tách bé và ti mẹ một cách nhẹ nhàng.
Nếu mẹ kéo bé ra theo quán tính, đầu ti mẹ và vòm miệng nhạy cảm của bé có thể bị thương tổn. Ngoài ra, có không ít trường hợp mẹ cố nâng cằm bé lên khiến bé không thấy thoải mái chút nào. Do đó, hãy nhẹ nhàng đặt ngón tay út vào góc trong miệng bé (phần nướu răng), tạo một khoảng hở vừa đủ để không khí lọt vào. Phương pháp này khá đơn giản nhưng rất hiệu quả, bé không khó chịu mà ti mẹ cũng không bị đau hay trầy xước.
Cho bé bú cũng là một cách gắn kết tình cảm mẹ con
Lau sạch miệng bé
Tuy ít phổ biến nhưng nhiễm trùng nấm men góp phần gây nên tình trạng nứt nẻ và đau đớn cho ti mẹ. Nấm men ở ti mẹ lây từ bé yêu do hàm lượng đường cao và sự mất cân bằng lợi khuẩn. Mẹ cần ngăn chặn tình trạng này bằng cách dùng mảnh vải sạch, thấm nước, quấn quanh ngón tay và chà nhẹ hai gò má, nướu và lưỡi bé sau mỗi lần cho bé bú. Mẹ cũng có thể chuẩn bị sẵn một chai nước dạng xịt có thêm chút trà hoa cúc và nhiều khăn sạch kế bên giường để có thể dùng ngay sau khi cho bé bú.
Nếu mọi nỗ lực của mẹ không thành công, mẹ có thể chuyển sang phương án sau: loại đường ra khỏi bữa ăn và ăn sữa chua không đường trong vài ngày. Tiếp đó, thay hỗn hợp nước có pha trà hoa cúc bằng baking soda với tỷ lệ pha gồm ¼ muỗng nhỏ baking soda hòa vào 1.5l nước ấm. Đồng thời, mẹ nên lưu ý lau sạch miệng cho bé trước khi ngủ và sau khi bú nhé.
Mách nhỏ cho mẹ: Bôi thuốc mỡ để trị chứng đầu ti nứt nẻ
Thuốc mỡ không an toàn cho trẻ nên mẹ chỉ được dùng khi bé bú xong. Trước tiên, mẹ cần bơm đủ sữa cho bé bú trong vòng 24 tiếng và thoa một lớp thuốc mỡ lên ti. Thuốc sẽ dính và để lại vết nên mẹ phải dùng thêm miếng lót che lại phần thuốc và mặc loại áo ngực mềm để giữ các miếng lót ngay ngắn. Trong khoảng 12-18 tiếng sau khi bôi thuốc, triệu chứng nứt nẻ sẽ giảm bớt, mẹ có thể lau sạch ti và cho bé bú bình thường. Ngoài ra, nhiều bà mẹ dùng kem chiết xuất từ mỡ cừu (lanolin) vì nó sẽ không gây tác dụng phụ nếu bé nuốt phải một lượng nhỏ kem.
Dùng miếng dán lạnh hydrogel trị đau nhức núm vú. Tránh chạm vào núm vú trước khi dán vì vi khuẩn từ các ngón tay của mẹ có thể bị mắc kẹt dưới các miếng hydrogel. Thay đổi miếng dán thường xuyên.
Dùng thuốc giảm đau. Mẹ có thể dùng ibuprofen hay acetaminophen trước khi cho bé bú 30 phút để giảm đau đầu ngực và vú bớt sưng.
5. Liệu bé có bị ảnh hưởng?
Thực tế là núm vú bị nứt hoặc chảy máu sẽ không ảnh hưởng đến bé. Bé có thể nuốt phải ít máu của mẹ nhưng máu sẽ ra khỏi cơ thể khi bé đi vệ sinh. Tuy nhiên, nếu không được bú theo đúng tư thế, bé sẽ không nhận được đúng lượng sữa cần thiết.
6. Mẹ vẫn cho bé bú được chứ?
Một khi đã xác định và khắc phục tình trạng núm vú đau đớn, mẹ có thể và nên tiếp tục cho trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ bú trong lúc đợi lành vết thương. Nếu mẹ quá đau, hãy hút sữa ra bình trong vòng một ngày hoặc lâu hơn để cơ thể được nghỉ ngơi và dùng sữa từ bình nuôi bé trong thời gian này.
7. Khi bé chỉ bú một bên?
Khi nuôi con bằng sữa mẹ, trong một số trường hợp bé “nhất bên trọng nhất bên khinh” khi không thích và nhất định không chịu bú một bên bầu ngực mẹ. Liệu “sở thích” này của bé có bình thường hay gây ảnh hưởng gì không?
Nguyên nhân
Bé sơ sinh đôi khi chỉ thích bú một bên ngực của mẹ, có lẽ do bên ngực này có sữa mẹ tiết quá nhiều hoặc bé nhận thấy khác biệt giữa hai núm vú. Các bé lớn hơn có thể không chịu bú vì bên ngực kia ít sữa, dòng sữa chảy chậm hoặc cảm giác không “ngon” bằng bên bé hay bú. Không ít trường hợp bé chỉ thích đúng một tư thế khi mẹ cho bú vì thấy thoải mái và quen với cách bế.
Tuy nhiên, nếu bé của bạn đột ngột bỏ bú một bên, mẹ cần lưu ý bởi có thể bé bị viêm tai hoặc do triệu chứng mới tiêm ngừa xong. Ngoài ra, lượng sữa có thể thấp hơn nếu trước đây mẹ từng phẫu thuật ở một bên ngực. Tuy không phổ biến nhưng ung thư vú cũng có khả năng làm lượng sữa mẹ ít đi. Do đó, mẹ cần đi khám bác sĩ nếu thấy bất thường ở một bên ngực để yên tâm nuôi bé bằng sữa mẹ nhé!
Bạn có thể phát hiện ra nhiều thói quen bú của bé khi cho bé bú như bé chỉ thích bú một bênPhải làm gì để bé thay đổi?
Nếu không muốn bé chỉ bú một bên ngực, mẹ có thể thử một vài cách cho bé bú sau:
Nhẹ nhàng và kiên nhẫn cho bé bú ở bên ngực không thích trước, nhất là khi bé đói hoặc vừa mới thức giấc. Mẹ cũng có thể thay đổi cách bế bé: bế theo tư thế ôm bóng, hoặc nằm nghiêng về phía ngực muốn cho bé bú.
Tăng cường nguồn sữa ở bên ngực ít được bú bằng cách dùng tay vắt sữa hoặc dùng máy hút sau mỗi lần cho bé bú. Nguồn sữa mẹ này sẽ được dùng để bổ sung cho các bữa ăn của bé.
Nếu bé vẫn được cung cấp đầy đủ lượng sữa và không gây ra bất kỳ khó khăn nào cho mẹ, mẹ đành chiều theo sở thích của bé thôi. Thực tế cho thấy nhiều bà mẹ vẫn nuôi con bằng sữa mẹ khỏe mạnh, bé tăng cân bình thường dù chỉ bú một bên.
8. Cảnh giác với tình trạng viêm ngực
Chứng viêm ngực (viêm vú) là gì?
Viêm ngực (viêm vú) là khi các mô trong ngực của bạn viêm tấy lên và đau đớn. Khu vực này có thể bị đỏ, đau, cứng khi chạm vào hoặc ấm nóng bất thường. Sưng tấy có thể do nhiễm trùng. Dấu hiệu của nhiễm trùng bao gồm ớn lạnh, sốt trên 39,5 độ C hoặc cao hơn, cơ thể rất mệt mỏi. Tình trạng này ảnh hưởng tới sức khỏe của mẹ lẫn việc cho bé bú.
Nguyên nhân gây bệnh viêm ngực
Viêm ngực (viêm vú) không do nhiễm trùng có thể gây ra bởi sữa còn đọng ở trong vú hay còn gọi là ứ sữa, căng, hoặc tắc ống dẫn sữa. Nhiễm trùng vú có thể do bất kỳ nguyên nhân nào hoặc do núm vú bị nứt, tổn thương, khiến vi khuẩn xâm nhập vào vú và gây nên viêm nhiễm vùng này.
Căng thẳng, mệt mỏi khi làm mẹ lần đầu có thể làm tăng nguy cơ viêm vú. Nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong giai đoạn cho bé bú, phổ biến nhất là trong tháng đầu tiên sau khi sinh bé.
Trong thời gian điều trị viêm ngực (viêm vú), mẹ nên tiếp tục cho bé bú
Điều trị bệnh viêm ngực như thế nào?
Thử xông hơi bằng nước nóng vài lần một ngày, cho bé bú thường xuyên để giữ cho vú bị viêm luôn cạn sữa. Việc này cũng có thể giúp các phần nhiễm trùng biến mất nhanh hơn. Trong khi đó, bạn có thể uống thuốc để giảm đau.
Nếu sau khi thử các biện pháp trong vòng 24 giờ, các triệu chứng không cải thiện, đến gặp bác sĩ để được tư vấn. Bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau kèm gạc nóng. Chắc chắn một điều là bác sĩ sẽ bắt bạn phải nghỉ ngơi.
Tình trạng viêm sẽ kéo dài bao lâu?
Nếu bạn bị nhiễm trùng và được chẩn đoán sớm, việc điều trị sẽ dễ dàng hơn. Bạn bắt đầu cảm nhận được sự cải thiện trong vòng 48 giờ sau khi uống thuốc kháng sinh. Nhớ phải uống tất cả các loại thuốc kháng sinh theo đơn để hiện tượng nhiễm trùng không quay trở lại trong vài ngày hoặc vài tuần sau đó.
Nếu bầu ngực của bạn vẫn mềm và bạn vẫn sốt sau một hoặc hai ngày, lúc này bạn nên đến bác sĩ ngay. Viêm vú có thể gây ra các biến chứng khó lường về sau cho sức khỏe của bạn. Nhiễm trùng không được điều trị có thể dẫn đến áp-xe vú, đòi hỏi điều trị kháng sinh liều cao và phẫu thuật để lấy mủ từ các áp-xe ra.
Làm thế nào để tránh bị viêm nhiễm?
Cách tốt nhất để tránh viêm vú là phải nghỉ ngơi nhiều và có một chế độ ăn uống lành mạnh, cân đối trong khi bạn đang cho bé bú. Càng bị mất sức, bạn lại càng dễ mắc bệnh.
Ngoài ra, tránh để cho ngực lúc nào cũng trong tình trạng căng sữa. Nếu lượng sữa ở bầu vú của bạn không giảm sau khi cho bé bú, hãy dùng gạc ấm và massage nhẹ để lấy hết sữa ra ngoài. Tránh mặc loại áo ngực có gọng hoặc áo ngực quá chật.
