Sữa mẹ là nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng và kháng thể, rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ nhỏ, đặc biệt là trong 6 tháng đầu đời. Tuy nhiên không phải mẹ nào cũng thuận lợi trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Có mẹ sữa về nhiều, có mẹ lại ít sữa. Mặc dù không thể xác định chính xác lượng sữa bé đã dung nạp vào cơ thể là bao nhiêu nhưng mẹ có thể dễ dàng đoán được bé đang đói qua các dấu hiệu bé bú không đủ sữa.
>>> Mẹ có thể xem thêm: 9 công dụng tuyệt vời của sữa mẹ
Dựa theo thời gian bú, cân nặng, mức độ tã ướt, dấu hiệu sữa về… mẹ có thể biết được khi nào bé không bú đủ sữa mẹ. Sau đây là 7 hiệu bé bú không đủ sữa có thể mẹ chưa biết.
Con chậm tăng cân
Theo dõi cân nặng của con cũng là một cách giúp mẹ biết bé bú có đủ sữa hay không. Thông thường em bé sơ sinh có thể giảm 5-7%, thậm chí là 10% cân nặng trong một vài ngày đầu sau sinh. Sau 1 tuần, cân nặng của con sẽ quay về mức lúc mới chào đời và bắt đầu tăng cân. Trung bình cân nặng tăng thêm khoảng 20-30g mỗi ngày.
Việc bé xuống cân hoặc chậm tăng cân cũng là một trong những dấu hiệu bé bú không đủ sữa.
Mẹ có thể tham khảo mức cân nặng chuẩn của bé trong 12 tháng đầu để biết con có chậm cân hay không.
- 0-3 tháng: tăng thêm khoảng 100-200g mỗi tuần.
- 3-6 tháng: tăng thêm khoảng 100-140g mỗi tuần.
- 6-12 tháng: tăng thêm khoảng 60-100g mỗi tuần.
>>> Mẹ có thể xem thêm: Học ngay 6 cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân nhanh
Thời gian bú quá ngắn hoặc quá dài
Thời gian trung bình cho một cữ bú của con khoảng 10-20 phút. Dấu hiệu bé bú không đủ sữa là khi thời gian này dưới 5 phút hoặc kéo dài hơn 1 giờ. Bên cạnh theo dõi thời gian bú, mẹ cần xem bé mút ti có đều đặn hay không. Thông thường nếu đủ sữa, bé sẽ mút đều đặn. Trường hợp bé mút ngắt quãng, rất có thể lượng sữa mẹ tiết ít hoặc bé đang gặp vấn đề về ngậm bắt ti mẹ.
Bé thường xuyên quấy khóc, ngủ không sâu
Cũng như người lớn, nếu không được cung cấp đủ năng lượng, trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi, khó chịu trong người. Đó là lý do trẻ bú không đủ sẽ luôn bứt rứt, quấy khóc, cả khi ngủ lẫn khi vừa thức dậy. Đặc biệt, con ngủ không ngon, dễ giật mình, giấc ngủ ngắn.
Trong khi đó, nếu bú no, trẻ luôn tỏ ra vui vẻ, hoạt bát (hay ê a bằng ngôn ngữ của bé). Con có những giấc ngủ dài, chất lượng. Ngủ dậy con tỉnh táo và tươi tắn.
Con hay chóp chép, há miệng, mút tay
Dấu hiệu khác cho thấy bé bú chưa đủ là bé hay quay đầu từ bên này sang bên kia để tim kiếm, liên tục há miệng, liếm môi, thè lưỡi. Kém theo đó, con mút ngón tay hoặc ấn cả bàn tay vào miệng.
Số lượng tã ướt/ bẩn ít
Dấu hiệu bé bú không đủ sữa là lượng tã ướt hoặc bẩn trong ngày ít. Thường nếu bú đủ, số tã con thay sẽ như sau:
- 1-2 ngày sau sinh: 1-2 chiếc tã ướt/ ngày.
- 2-6 ngày sau sinh: 5-6 tã ướt/ ngày.
- Ngày thứ 6: khoảng 6-8 chiếc tã ướt/ngày.
- Sau tuần thứ 6: số lượng tã ướt khoảng 6-8 chiếc/ngày, phân mềm màu vàng nâu.
Nước tiểu màu vàng đặc, nặng mùi
Dấu hiệu bé không bú đủ sữa dễ nhận biết nhất là dựa trên màu sắc và mùi nước tiểu. Theo đó, nếu bé bú không đủ, nước tiểu thường có màu vàng, nặng mùi.
Bú không đủ sữa là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng mất nước ở trẻ. Ngoài ra bé còn xuất hiện các dấu hiệu khác đi kèm như vàng da, khô miệng hoặc nôn, sốt, tiêu chảy. Đây là những dấu hiệu cần đưa con đi khám ngay.
>>> Mẹ có thể xem thêm: Đoán sức khỏe trẻ em qua màu nước tiểu, mẹ không được bỏ qua!
Lượng sữa tiết ra ít
Làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều? Những ngày đầu sau sinh, cơ thể mẹ sẽ tiết ra một lượng sữa nhỏ, màu vàng, gọi là sữa non. Đây là nguồn thức ăn quý giá vì giàu chất dinh dưỡng và kháng thể, tốt cho trẻ chống lại bệnh tật trong năm đầu đời.
3-4 ngày sau sinh, sữa mẹ sẽ về nhiều hơn. Khi này, sữa mẹ không còn màu vàng như lúc mới sinh mà chuyển sang màu trắng đục. Dấu hiệu mẹ nhiều sữa là mỗi lần con bú, mẹ sẽ cảm thấy sữa xuống rần rần bầu ngực. Đi kèm đó là bé nuốt ừng ực, đôi khi không kịp con phải “chạy sữa” (ngưng bú) rồi mới bú lại. Khi con “chạy sữa”, mẹ sẽ thấy sữa phun thành tia. Đó cũng là lý do khi cho con bú, mẹ luôn phải “thủ sẵn” khăn để kịp thời chặn tia sữa bắn.
Nếu mỗi lần con bú mà mẹ không thấy “xuống sữa” thì có thể sữa mẹ về ít, không đủ con bú. Đây cũng là một trong những dấu hiệu bé không bú đủ sữa.
2 nguyên nhân khiến bé bú không đủ sữa
Bé bú không đủ sữa có thể do mẹ ít sữa hoặc khả năng bé bú kém.
1. Do mẹ ít sữa
Tình trạng sữa mẹ về ít có thể do:
– Dùng thuốc tránh thai nội tiết trong thời gian cho con bú.
– Mẹ đã trải qua phẫu thuật hoặc xạ trị vú.
– Dùng một số loại thuốc ảnh hưởng tới khả năng tiết sữa.
– Các tình trạng mãn tính kiểm soát kém, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp và hội chứng buồng trứng đa nang.
2. Do bé bú kém
Bú kém là nguyên nhân khiến con không nhận đủ lượng sữa. Dưới đây là những nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng bú của bé:
– Mẹ không cho bé bú thường xuyên.
– Mẹ cho bé dùng sữa công thức.
– Ngậm bắt vú không đúng cách.
– Bé gặp khó khăn trong việc kiểm soát các cơ liên quan đến việc bú mút, nhất là ở trẻ sinh non.
Mẹ nên làm gì nếu xuất hiện dấu hiệu bé bú không đủ sữa
Không riêng gì trường hợp bé bú không đủ sữa mà hầu hết các vấn đề liên quan đến việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ được xử lý dễ dàng hơn nếu chúng được giải quyết sớm hơn.
Ngay cả khi không chắc chắn các dấu hiệu bé bú không đủ sữa, mẹ có thể nhờ bác sĩ tư vấn. Bằng cách đó, mẹ sẽ hiểu rõ hơn về những gì bé và mẹ đang trải qua. Đồng thời mẹ sẽ bớt căng thẳng trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Việc liên tục lo lắng, không tìm ra lời giải cho các vấn đề chăm sóc bé những tháng đầu sau sinh cũng có thể dẫn đến tình trạng trầm cảm sau sinh ở mẹ.
Vậy mẹ không đủ sữa cho con bú phải làm sao?
– Cần tìm phương pháp làm tăng sữa mẹ (ăn thực phẩm lợi sữa, kích sữa bằng phương pháp power pumping, 5 cách kích sữa khác) nếu trường hợp sữa mẹ về ít, không đủ cho con bú.
– Tránh cho bé dùng ti giả, dễ làm bé đầy hơi (do không khí sẽ theo hành động ngậm, mút vào dạ dày). Theo đó, bé sẽ lười bú, bú ít.
– Cho con bú đúng cách, đúng tư thế.
– Nên cho con bú thường xuyên: 2 giờ/ lần vào ban ngày và cách 3-4 gờ/ lần vào ban đêm.
– Ngoài ra, một chế độ dinh dưỡng hợp lý, nghỉ ngơi đầy đủ và uống đủ nước sẽ giúp mẹ cải thiện đáng kể tình trạng ít sữa.
Trên đây là các dấu hiệu bé bú không đủ sữa mà mẹ hoàn toàn có thể quan sát và nhận biết bằng mắt thường. Nếu gặp bất kỳ khó khăn nào trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia hay những bà mẹ có kinh nghiệm khác.