Đây là nơi cung cấp các kiến thức chăm sóc cho sự phát triển của trẻ từ giai đoạn sơ sinh đến tuổi dậy thì, từ sức khỏe thế chất đến tinh thần, đảm bảo con lớn lên khỏe mạnh, toàn diện.
Bị ọc sữa là hiện tượng phổ biến ở trẻ nhỏ. Điều này tưởng là bình thường nhưng đối với các mẹ chưa có kinh nghiệm lại là cả một vấn đề “to đùng” khiến mẹ lo lắng. Bé bị ọc sữa, chớ sau ăn có đáng lo không? Làm thế nào để giúp con tránh được tình trạng khó chịu này. MarryBaby sẽ giúp mẹ giải quyết vấn đề ấy ngay sau đây nhé.
Vì sao bé bị ọc sữa
Nguyên nhân trẻ bị ọc sữa là do hệ tiêu hóa còn non yếu, van dạ dày hoạt động chưa đồng bộ dẫn đến trong khi bú bé bị nuốt phải không khí. Lượng không khí bí nuốt phải này gây đầy bụng, chướng hơi và làm cho trẻ hay bị ọc sữa, nhất là khi mẹ cho con nằm nghiêng.
Tình trạng ọc sữa kéo dài không chỉ gây khó chịu cho trẻ mà còn dễ làm tổn thương hệ tiêu hóa non nớt của trẻ. Ngoài ra, tình trạng này cũng khiến bé không nhận đủ lượng sữa để no bụng, cũng như không hấp thu được tối đa nguồn dinh dưỡng để tăng cân. Do đó, khi bé bị ọc sữa, mẹ cần giúp con chữa dứt điểm ngay bằng các biện pháp dưới đây nhé.
Cách giúp bé không bị ọc sữa
1. Làm gì khi con bị ọc sữa?
Mẹ có thể thử những cách sau để giúp bé thoải mái hơn, tránh để con bị ọc sữa sau khi bú:
– Mẹ nên chia nhỏ thời gian cho bú để giúp trẻ tiêu hóa dễ dàng hơn.
– Nếu trẻ bú bình, mẹ nên giữ bình sữa nghiêng 45 độ và giữ cho núm vú cao su luôn đầy sữa tránh để bé bú hơi tạo cảm giác “no giả”.
Nếu đã cố gắng thử những cách trên nhưng kết quả không mấy khả quan, mẹ nên đưa trẻ tới khám để tìm hiểu nguyên nhân làm bé thường xuyên bị ọc sữa. Ọc sữa đi kèm với một số biểu hiện khác thường có thể là dấu hiệu của một số bênh như: hẹp thực quản, hẹp tá tràng, một số bệnh đường tiêu hóa tắc ruột, lồng ruột hay gặp ở những trẻ sau 3 tháng tuổi…
[inline_article id=76563]
Ọc sữa kèm theo co giật hay vặn mình trong lúc ngủ là triệu chứng thường gặp ở những trẻ bị thiếu canxi trong chế độ dinh dưỡng của mình. Tuy nhiên, điều này lại thường xuyên bị các mẹ bỏ qua. Theo thống kê, hằng năm, có hàng trăm trẻ gặp phải tình trạng ọc sữa và điều này ảnh hưởng không nhỏ tới việc tăng cân và phát triển của bé.
2. Làm gì khi bé bị nôn trớ
Khi cho bé bú mẹ hoặc bú bình, nuốt là phản xạ tự nhiên của các bé. Tuy nhiên, nếu lượng sữa mẹ cho con bú nhiều hơn lượng sữa khoang miệng bé có thể nuốt, bé sẽ bị nôn ói, do thức ăn trong dạ dày bị đẩy lên thực quản rồi trào ra miệng. Trong trường hợp này, mẹ nên cho bé bú từ từ, không để bé bú quá no. Đặc biệt, sau khi cho con bú 15 phút, mẹ mới nên để bé nằm xuống.
Đối với bé bú bình, nghiêng bình sao cho sữa ngập cổ bình, tránh tình trạng bé nuốt không khí vào bụng. Trường hợp này sẽ giảm dần và có thể mất hẳn khi bé lớn lên. Mẹ không cần quá lo lắng nhé!
Tuy nhiên, nếu thấy bé nôn kèm theo sốt, ho, phát ban, đau bụng quằn quại, co giật …mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ. Các biểu hiện trên có thể là dấu hiệu liên quan tới việc trẻ bị rối loạn tiêu hóa do nhiễm trùng đường ruột hay nhiễm khuẩn tiêu chảy, viêm màng não, dị ứng sữa …
Bé bị nôn trớ tưởng hết sức bình thường nhưng nếu để tình trạng này kéo dài sẽ gây hại cho đường ruột của trẻ và khiến trẻ mệt mỏi, lười ăn. Vì vậy muốn con ăn ngon, tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng tốt để phát triển, chị em nên tìm cách chữa trị dứt điểm ngay cho bé yêu nhé. Những chia sẻ của Marry Baby trong bài viết này hi vọng có thể giúp các mẹ nhiều điều bổ ích trong việc chăm sóc con nhỏ. Nếu mẹ có bí kíp nào giúp bé cải thiện chứng nôn trớ sau ăn khác, hãy mạnh dạn chia sẻ để các bà mẹ khác tham khảo nhé.
Tương tự như cận thị hay viễn thị, loạn thị là một loại tật khúc xạ tương đối, một bệnh về mắt khá phổ biến ở trẻ em. Mức độ loạn thị ở trẻ em thường khác nhau do bề mặt không đều của giác mạc hoặc thủy tinh thể.
Trẻ bị loạn thị không được chỉnh kính và tập luyện thị lực đúng hướng, thông thường loạn khoảng 1,5 đi ốp, sẽ bị ảnh hưởng rất xấu đến thị lực, dẫn đến nhược thị. Theo các bác sĩ chuyên khoa mắt, nguyên nhân gây tật khúc xạ ở trẻ nhỏ đa phần là do bẩm sinh di truyền, thông thường không liên quan đến thói quen và mức độ sử dụng mắt của trẻ.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa một chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, thói quen xem tivi, máy tính, điện thoại quá nhiều không góp phần gia tăng con số trẻ nhỏ bị loạn thị. Vẫn cần sự đồng nhất trong cách chăm sóc trẻ từ A đến Z để bảo vệ con trước nguy cơ mắc bệnh.
[inline_article id = 24053]
2/ Triệu chứng trẻ bị loạn thị
Mẹ có thể phát hiện chứng loạn thị ở trẻ em với những triệu chứng sau:
-Hình ảnh trẻ nhìn thường bị biến dạng, không đúng với hình dạng nguyên bản.
-Dù là xa hay gần, trẻ đều thấy rất mờ.
-Trẻ thường xuyên bị mỏi mắt, nhức đầu, đặc biệt là vùng trán và thái dương.
-Khi nhìn, trẻ phải nheo mắt, đôi khi chảy nước mắt và cảm thấy khó chịu.
Đôi khi, loạn thị không có triệu chứng rõ rệt, trừ khi bé được dẫn đi khám mắt định kỳ, khám sàng lọc ở các buổi kiểm tra sức khỏe. Vì vậy, mẹ cần phải lưu ý đến thị giác của con.
3/ Hệ quả khi trẻ bị loạn thị
Thông thường, để điều trị dứt điểm chứng loạn thị, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật khúc xạ, nhưng chỉ áp dụng với trẻ trên 18 tuổi. Tuy nhiên, nếu trẻ nhỏ để bị loạn thị quá lâu mà không điều chỉnh, độ chênh lệch giữa hai mắt vượt quá 5 đi-ốp, mổ là bắt buộc, và rủi ro vì đó tăng lên.
Nếu trẻ quá 10 tuổi bị loạn thị nhưng không được phát hiện, trẻ rất dễ bị nhược thị, lé, thậm chí mù lòa. Nguyên nhân là do hệ thống thị giác của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện, do đó khi bị tật khúc xạ, sự phát triển bình thường của mắt bị ảnh hưởng.
4/ Giúp con phòng bệnh loạn thị
-Ngay lập tức đưa trẻ đi kiểm tra thị lực tại các cơ sở chuyên khoa mắt khi phát hiện thấy các biểu hiện lạ ở mắt trẻ như lác, nheo mắt, nghiêng đầu khi nhìn, nhức mắt, dụi mắt, nhìn mờ…
-Nếu phát hiện tật khúc xạ, mẹ nên nhắc bé đeo đính phù hợp, tái khám định kỳ để theo dõi.
-Hướng dẫn bé ngồi đúng tư thế, nhất là khi ngồi học, lưng thẳng, mắt cách mặt khoảng 30cm. Phòng học của bé phải đủ ánh sáng, bàn ghế phù hợp với lứa tuổi bé.
-Bố trí thời gian học, đọc sách và vui chơi hợp lý ở ngoài trời.
-Không đọc sách, xem tivi, chơi vi tính quá 2 tiếng liên tục.
-Không đọc sách trên tàu xe, khi nằm ngửa hoặc ở nơi thiếu ánh sáng.
-Chế độ dinh dưỡng hợp lý, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất tốt cho mắt.
Trẻ nhà bạn lúc vui, lúc buồn, dễ khóc, dễ cười? Có thể cơ thể bé đang bị thiếu chất đấy mẹ nhé. Não bộ cần a-xít amin để giữ cho tinh thần luôn vui vẻ, lạc quan. Nếu thiếu protein, lượng a-xít amin không được sản xuất đủ cho tâm trạng ổn định. Vì vậy, mẹ không được quên bổ sung đủ nhu cầu protein hằng ngày cho bé. Thực phẩm giàu protein: Thịt bò, lợn, gà…
[inline_article id = 63344]
2/ Bé dễ nổi nóng, cáu kỉnh
Sự ổn định cảm xúc cũng phụ thuộc rất nhiều vào lượng chất béo lành mạnh trong cơ thể. Nếu bé con nhà bạn có tính khí nóng nảy, dễ tức giận, có lẽ bé đang thiếu chất béo, đặc biệt là Omega-3. Mẹ nên cho bé ăn ít nhất 3 khẩu phần cá béo mỗi tuần, bao gồm cá hồi, cá trích, cá thu.
Nguyên nhân trẻ chậm nói có thể do việc thiếu vitamin B12, khoáng chất có nhiều trong các loại thực phẩm như thịt bò, thịt gà, thịt lợn, tôm, cá, sữa, trứng. Mẹ nên tăng cường cho bé nạp các thực phẩm này để tạo đà phát triển cho khả năng ngôn ngữ của con nhé.
4/ Bé hiếu động quá mức bình thường
Trẻ con hiếu động, nghịch ngợm là chuyện hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu bé quậy phá, nghịch ngợm quá mức, nguyên nhân thường liên quan đến khả năng kết nối và xử lý thông tin của não bộ trẻ. Trẻ hiếu động thường tiêu hóa kém, do ít lợi khuẩn trong đường ruột, ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ dưỡng chất từ thức ăn.
Để tăng cường sức khỏe cho hệ tiêu hóa trẻ, khi chăm sóc bé, mẹ nên hạn chế dùng nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp, quá nhiều hương liệu và phẩm màu. Đồng thời, cho bé ăn nhiều sữa chua để tăng lợi khuẩn.
Không chỉ do ăn nhiều đồ ngọt, sâu răng còn là hệ quả của việc thiếu chất khoáng, vitamin cần thiết để đồng hóa chất khoáng. Do đó, mẹ nên bổ sung vào thực đơn ăn uống hằng ngày của con thực phẩm giàu phốt pho, các vitamin hòa tan tỏng chất béo để ngăn ngừa tình trạng sâu răng.
6/ Trẻ thường xuyên bị cảm
Hệ miễn dịch yếu dẫn đến tình trạng cảm cúm thường xuyên ở trẻ nhỏ. Trong đó, nguyên nhân chính nhất vẫn là do thiếu dinh dưỡng, vận động hợp lý. Chỉ khi được ăn uống lành mạnh, rèn luyện thể chất, hệ miễn dịch của trẻ mới khỏe mạnh, đủ sức ngăn ngừa và chống lại bệnh tật.
7/ Bé lười suy nghĩ
Trong 9 tháng mang thai, mẹ bầu nếu không ăn đúng rất dễ ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của con về sau. Nếu đã thiếu sót về dinh dưỡng trong giai đoạn này, mẹ nên tăng cường bổ sung trong khi cho con bú, và chăm sóc bé những năm đầu đời.
Thiếu chất béo lành mạnh, đặc biệt là omega-3, quá trình phát triển của trí não trẻ sẽ chậm phát triển, trẻ trở nên lười suy nghĩ, lúc nào cũng lừ đừ và ít khi muốn tìm tòi, khám phá. Mẹ nên để ý cẩn thận đến vấn đề này nhé!
8/Da và tóc bé bị khô
Khi cơ thể không có đủ vitamin tan trong chất béo như A, D, E và K2 sẽ khiến cho da khô và tóc xơ, chẻ ngọn. Nếu bổ sung đầy đủ các vi chất này trong bữa ăn, mẹ sẽ thấy sự thay đổi đáng kể từ mái tóc tới làn da của bé, sáng bóng và mềm mịn hơn.
Nhiều mẹ không biết rằng, nước tiểu có thể nói lên tình hình sức khỏe trẻ em. Tùy vào lượng nước bé uống và lượng mồ hôi bé tiết ra, con sẽ đi tiểu nhiều hay ít, nhưng bình thường là khoảng 5-6 lần/ngày. Khi thấy màu nước tiểu của bé thay đổi, có mùi bất thường, mẹ nên đưa bé đi thăm khám để kiểm tra xem con có bệnh gì không.
Đoán sức khỏe trẻ em qua màu nước tiểu
1. Nước tiểu bé có màu vàng nhạt
Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể bé hoàn toàn khỏe mạnh. Khi trẻ ăn uống hợp lý, đi tiểu, đi tiêu bình thường, nước tiểu có màu vàng trong, khá giống nước trà xanh pha loãng nước đầu.
2. Nước tiểu bé có màu trắng trong
Sức khỏe trẻ em phụ thuộc hoàn toàn vào sự chăm sóc của người lớn. Khi mẹ cho bé uống quá nhiều nước, nước tiểu bé thường có màu trắng trong. Uống nhiều nước là tốt, nhưng quá nhiều lại không nên. Cơ thể trẻ khi bị thừa nước sẽ gây áp lực làm thận hoạt động quá sức, ảnh hưởng đến chức năng thải lọc, bài tiết.
[inline_article id = 77955]
3. Nước tiểu có màu vàng sẫm
Nước tiểu bé vàng sẫm? Chắc hẳn mẹ không cho con uống đủ nhu cầu nước hằng ngày. Màu nước tiểu càng đậm, cơ thể bé càng đang thiếu nhiều nước. Ngoài ra, màu vàng sẫm của nước tiểu còn có thể là hệ quả bởi các loại thuốc bé uống hoặc mẹ uống và cho con bú, hoặc do mẹ cho con bú và ăn quá nhiều chất phụ gia màu vàng.
Chưa hết, nước tiểu màu vàng sẫm của bé còn là cảnh báo dấu hiệu trẻ bị viêm đường tiết niệu. Đi kèm với bệnh, trẻ có thể bị sốt kéo dài. Lúc này, mẹ nên tìm cách bù nước cho con, và đưa trẻ đi thăm khám để điều trị kịp thời.
4. Nước tiểu màu đậm như trà đặc
Không đơn giản chỉ là thiếu nước, khi trẻ đi tiểu có màu trà đặc, đó có thể là dấu hiệu của một số bệnh như viêm gan, viêm túi mật, sỏi thận… Nếu tình trạng nước tiểu đậm màu kéo dài, mẹ nên đưa bé đi khám để phát hiện và chữa trị bệnh kịp thời.
5. Nước tiểu bé có màu đỏ
Nếu mẹ hay cho bé ăn thực phẩm có màu đỏ, hồng, dù phẩm màu nhân tạo hay tự nhiên, nước tiểu bé màu đỏ là chuyện bình thường. Tuy nhiên, nếu không phải vậy, có thể bé con nhà bạn đang gặp vấn đề về thận, bị nhiễm trùng bọng đái hoặc bị ảnh hưởng bởi các loại thuốc.
6. Nước tiểu màu trắng đục
Nguyên nhân làm nước tiểu bé có màu trắng đục có thể do trẻ bị vi khuẩn, virus xâm nhập làm tổn thương, gây bệnh đường tiết niệu… Mẹ cần cho bé đi khám để xét nghiệm nước tiểu và tìm hiểu nguyên nhân nhé.
Ngoại trừ trường hợp bệnh lý, bạn nên chăm sóc trẻ em với chế độ dinh dưỡng hợp lý để con yêu đảm bảo sức khỏe, đi tiểu bình thường. Dưới đây là gợi ý chế độ dinh dưỡng bạn có thể cập nhật cho con.
Cách chăm sóc trẻ em với thực đơn phù hợp
Trẻ 4-6 tuổi: Con đã có những món ăn thuộc dạng khoái khẩu và cũng có biết từ chối những món không ưa thích. Điều đáng nói là lúc này con thích ăn theo bản năng và không biết cân nhắc về giá trị dinh dưỡng. Do đó, khi chăm sóc sức khỏe trẻ em trong giai đoạn này, bạn cần chú ý bổ sung cho con các dưỡng chất quan trọng như chất béo omega- 3, vitamin từ rau củ để giúp phát triển não bộ của trẻ, tăng khả năng miễn dịch, chất đạm và tinh bột để đảm bảo hoạt động trong ngày. Bạn không nên cho trẻ ăn nhiều thức ăn nhanh như gà rán, hamburger, tránh ăn nhiều kẹo, nước ngọt…
Trẻ trên 6 tuổi: Khi con vào tiểu học, trẻ cần nhiều năng lượng nên có nhu cầu ăn nhiều hơn so với giai đoạn trước. Vì vậy, khi chăm sóc sức khỏe trẻ em trong giai đoạn này, bạn cần chọn thực phẩm để đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của con. Bạn nhớ bổ sung các bữa ăn nhẹ với trái cây, sữa chua, phô mai xen kẽ các bữa chính trong ngày. Tránh cho con uống nước ngọt, ăn nhiều bánh ngọt, snack, khoai tây chiên ảnh hưởng xấu cho sức khỏe trẻ em.
Thành phần và các món ăn trong giai đoạn này rất quan trọng vì chúng sẽ góp phần ảnh hưởng sức khỏe trẻ em và hình thành thói quen ăn uống khi con lớn lên sau này. Vì vậy, bạn nên chú ý các tiêu chí sau khi chọn thực đơn cho con:
Chất béo: Nên lựa chọn chất béo bão hòa thấp, được ép từ các loại hạt như hướng dương, đậu nành, đậu phộng, dầu oliu…
Muối, đường: Nên hạn chế dùng
Tinh bột: Nên chọn loại có nguồn gốc từ ngũ cốc nguyên hạt vì chúng có nguồn dưỡng chất cao.
Protein: có trong các loại sữa, thủy sản, trứng, cá, tôm hoặc thịt lợn, thịt bò, thịt gia cầm và các loại đậu như đậu xanh, đậu đen, đậu Hà Lan…
Rau củ quả: Đây là nguồn cung cấp vitamin C và nhiều vitamin khác nữa. Bạn nên chăm sóc sức khỏe trẻ em bằng cách cho con ăn 2-3 loại rau, quả khác nhau/ngày. Để bé thích ăn, bạn nên lựa chọn các loại rau củ có màu sắc để kích thích thị giác của con.
Nước: Để chăm sóc sức khỏe trẻ em, bạn nên khuyến khích con uống 1.300-1.500 ml nước/ngày, bao gồm cả nước, sữa, nước trái cây, tương đương với 6-8 ly nước để con khỏe mạnh và phát triển tốt.
Không ít mẹ rất chủ quan cho rằng sổ mũi chỉ là bệnh cảm cúm thông thường ở trẻ em, vì vậy thay vì đưa con đi thăm khám, lại tự mua thuốc trị bệnh cho con. Việc lạm dụng thuốc, đặc biệt là các thuốc kháng histamin, nếu không dùng đúng theo liều lượng phù hợp cho từng nhóm tuổi, bệnh sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Theo đó, bé nghẹt mũi nặng hơn, dịch mũi đặc lại, gây khó thở.
Nếu mẹ dùng thuốc nhỏ mũi chứa corticoid để trị sổ mũi cho bé, tuyệt đối không dùng quá 7 ngày, và tốt nhất phải theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc chứa corticoid dùng sai cách sẽ gây ra biến chứng ức chế vỏ thượng thận, tiết hormone tăng giữ muối, nước, ứ đọng mỡ, tăng đường huyết.
2/ Xông mũi cho bé tại nhà
Để giúp bé dễ chịu hơn, mẹ thường tự ý xông mũi cho bé tại nhà. Tuy nhiên, nếu làm sai cách, trẻ sẽ phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm. Trong một vài loại thuốc xông mũi chứa kháng sinh, dùng lâu ngày rất dễ gây xơ cứng cuống mũi, làm tổn thương niêm mạc mũi, dễ nhiễm trùng và một số bệnh hô hấp khác.
Ngoài ra, dùng thuốc quá liều còn gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng như tăng hoặc hạ huyết áp, run tay chân, tăng nhịp tim, gây co thắt, bệnh tim mạch, nghiêm trọng nhất có thể dẫn đến tử vong.
Dùng thảo dược để xông cũng không hẳn là an toàn 100%. Nếu bé nhà bạn bị hen suyễn, dễ bị dị ứng, có bệnh về đường hô hấp, khi xông mũi bằng thảo dược, bé rất dễ bị kích ứng, bộc phát cơn hen suyễn, gây co thắt phế quản.
[inline_article id = 3125]
3/ Xịt rửa mũi cho bé quá nhiều
Tuyệt đối không nên xịt, rửa mũi cho trẻ quá nhiều lần trong ngày. Mũi có cơ chế tự làm sạch, rửa nhiều lần làm mất chất nhầy tự nhiên trong khoang mũi, gây khô mũi, nhiễm khuẩn, tổn thương niêm mạc mũi. Do đó, không nên lạm dụng phương pháp này, để giữ chất nhầy tạo độ ẩm, ngăn chặn bụi bẩn, cải thiện bệnh tình ổn định hơn.
3/ Trị bệnh theo mẹo dân gian
Nếu thấy con sổ mũi kéo dài, thăm khám bác sĩ là giải pháp tốt nhất, thay vì làm theo một số mẹo dân gian không rõ nguồn gốc. Biết đâu đấy, bệnh không đỡ, lại còn chuyển biến nặng hơn, và có khi còn ảnh hưởng đến bộ phận khác trong cơ thể trẻ.
4/ Lưu ý khi chăm trẻ bị sổ mũi
-Cho trẻ ngủ ở môi trường thoáng mát, nhiệt độ phòng tốt nhất 27-28 độ C. Nếu phòng để quạt, nên để số vừa phải, để khoảng cách xa vừa đủ dưới chân.
-Đeo khẩu trang cho trẻ khi ra đưởng để hạn chế sự xâm nhập của bụi bặm, vi khuẩn.
-Vệ sinh miệng, súc nước muối sinh lý để ngăn ngừa bệnh lây sang họng.
-Tránh đừng để trẻ ngoáy mũi nhiều.
-Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc kháng sinh, thuốc không rõ nguồn gốc.
Chỉ khi được cung cấp đủ dưỡng chất, bé mới có thể phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn trí tuệ. Điều này đồng nghĩa, khi chăm sóc bé, mẹ cần đảm bảo hệ tiêu hóa của con luôn trong tình trạng “chạy” tốt.
Không phải bàn việc hệ tiêu hóa hỗ trợ cho sự phát triển chiều cao và cân nặng của con như thế nào. Thực tế quá hiển nhiên, dinh dưỡng chiếm 32% trong những yếu tố có sức ảnh hưởng lớn nhất đến sự cao lớn của con. Bé ăn đúng, ăn chuẩn, hấp thu tốt dinh dưỡng, chắc hẳn sẽ mau cao chóng lớn.
Vậy hệ tiêu hóa ảnh hưởng thế nào lên hệ miễn dịch của trẻ? Dọc thành ruột, những hạch lympho thực hiện nhiệm vụ “đào tạo” các tế bào miễn dịch cho cơ thể. Ruột khỏe, hạch lympho mới đủ sức để giúp tế bào miễn dịch thêm khỏe mạnh, gia tăng sức đề kháng lên đến 80%.
Trí não thì sao? Hệ tiêu hóa ảnh hưởng đến sự hình thành trí não của trẻ nhờ trực tiếp cung cấp những dưỡng chất giúp não bộ phát triển, chẳng hạn như a-xít folic, sắt, kẽm, canxi, DHA, omega 3… Ngoài ra, giữa não bộ và hệ tiêu hóa có quan hệ mật thiết thông qua trục não, giúp 2 bộ phận này cùng nhau “tiến bộ”.
Tuy nhiên, trong năm đầu đời, hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn non yếu. Do đó, không lấy làm lạ khi hầu hết các bé đều trải qua tình trạng nôn trớ, đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy, táo bón… Bệnh kéo dài gây suy dinh dưỡng và nhiều nguy cơ bệnh tật khác. Do đó, nhiệm vụ của mẹ khi chăm sóc bé đó là giúp hệ tiêu hóa của con luôn khỏe mạnh.
2. Để hệ tiêu hóa bé luôn khỏe mạnh, bạn cần:
Cho bé ăn đúng cách: Bạn không nên cho bé ăn dặm quá sớm, lứa tuổi đúng nhất để bé bắt đầu tập ăn là 6 tháng tuổi. Thời gian đầu, cho bé làm quen dần dần, từ ít đến vừa, cuối cùng tăng dần lên khi bé đã quen hẳn. Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh cũng cần thời gian để làm quen với nhiều loại thức ăn mới.
Luôn bổ sung thực phẩm giàu chất xơ vào thực đơn ăn uống hằng ngày của con: Không chỉ giúp thanh lọc thức ăn trong hệ tiêu hóa, chất xơ còn hỗ trợ quá trình tích lũy năng lượng và dinh dưỡng, đẩy chất thải còn lại ra ngoài.
Tập bé uống nước theo nhu cầu: Trẻ 6 tháng tuổi đã có thể tập uống nước. Tùy vào độ tuổi, mẹ có thể cho bé uống lượng nước khác nhau. Bổ sung nhiều chất lỏng giúp cải thiện hệ tiêu hóa, đồng thời hỗ trợ quá trình hấp thu và bài tiết diễn ra suôn sẻ hơn. Nguy cơ táo bón vì thế cũng giảm đi đáng kể.
Chú trọng vệ sinh an toàn thực phẩm khi chăm sóc bé. Tuyệt đối không cho bé ăn thực phẩm tái, chưa chín, bởi vi khuẩn sẽ ngay lập tức tấn công con. Đồng thời, trẻ chỉ nên ăn những thực phẩm phù hợp với lứa tuổi của mình.
Không chỉ có hệ tiêu hóa, mẹ cũng nên lưu tâm tới 4 bộ phận sau đây sẽ ảnh hưởng tới quá trình phát triển của trẻ.
Chăm sóc bé: 4 bộ phận quan trọng mà mẹ cần chú ý
1. Phần thóp trên đầu
Một phần vì xương sọ của trẻ chưa nối liền nhau và tạo ra điểm trũng, một phần để phù hợp với “đường ra” chật hẹp từ tử cung ra ngoài, đầu bé sơ sinh nào cũng có thóp. Được chia thành thóp trước và thóp sau, khi bé được 3 tháng tuổi, khớp nối xương sọ liền kín lại làm thóp sau biến mất. Thóp trước mất thời gian lâu hơn, phải đợi đến khi bé hơn một tuổi mới chính thức cứng cáp, liền lặn.
Thông thường, các mẹ rất hạn chế tác động vào bộ phận này của bé. Nhìn thấy thóp cử động theo từng nhịp thở, có mẹ nào lại không thấy lo lắng, hoang mang. Tuy nhiên, thực tế, mẹ chẳng cần phải quá sợ hãi như vậy. Phía trên thóp vốn có một lớp màng rất dày, giúp bảo vệ thóp cực kỳ tốt. Chỉ cần khi chăm sóc bé, mẹ không tác động mạnh, lớp màng này tuyệt đối không bị tổn hại.
2. Da chết trên đầu, hay còn gọi là “cứt trâu”
Không ít bé sơ sinh sau vài ngày chào đời thường xuất hiện lớp da chết màu nâu trên đầu, theo dân gian hay gọi là “cứt trâu”. Lớp da chết này nếu không được chăm sóc kỹ càng rất dễ bị bong tróc làm chảy máu da đầu khi tắm gội hay chải đầu.
Để loại bỏ lớp “cứt trâu” khó ưa này, mẹ nên tìm mua sản phẩm chuyên dụng dành cho trẻ sơ sinh, tại các hiệu thuốc hoặc cửa hàng bán đồ trẻ em. Loại dung dịch này giúp làm mềm da chết, làm chúng từ từ bong ra dần nhẹ nhàng và không để lại dấu vết. Tuyệt đối không nên dùng lược chải hoặc bóc da chết, bé có thể đau và bị tổn thương da.
3.Cuống rốn của trẻ
Rốn của bé sơ sinh là bộ phận nên đặc biệt chú ý và cần được giữ khô thoáng thường xuyên. Khi thay tã cho bé, bạn cần cẩn thận tránh không để nước tiểu và phân dây vào rốn bé. Khi tắm cho bé, mẹ cũng không nên để nước ngập vào rốn quá lâu, đồng thời nên dùng gạc mềm thấm dung dịch cồn chuyên dụng để làm sạch rốn bé sau khi tắm.
Bất cứ khi nào thấy phần cuống rốn có những dấu hiệu bất thường như tấy đỏ, rỉ nước…, bạn nên ngay lập tức đưa bé đến bác sỹ để được thăm khám kịp thời.
4.Hậu môn và bộ phận sinh dục
Trong quá trình chăm sóc bé trong mùa nóng, nếu không để ý, bạn cho trẻ mặc tã giấy chứa phân hay nước tiểu quá lâu có thể gây viêm nhiễm, hăm tã. Tốt nhất, nên kết hợp dùng cả tã giấy lẫn tả vải trong mùa nóng để hạn chế tình trạng này.
Sau khi bé đại tiện, mẹ nên dùng khăn mềm và nước ấm để làm vệ sinh cho bé. Sau khi lau khô cho bé xong, bạn nên dành một chút thời gian để bé được “làm khô” tự nhiên, không nên quấn tã hoặc mặc quần cho bé ngay lập tức.
Tất nhiên việc chăm sóc bé đòi hỏi rất nhiều sự quan tâm chu đáo của bạn. Điều này có nghĩa bạn còn phải để ý cả những dấu hiệu bất thường ở trẻ.
Chăm sóc bé: 8 dấu hiệu “tố cáo” trẻ không khỏe
1. Tâm trạng trẻ thất thường
Trẻ nhà bạn lúc vui, lúc buồn, dễ khóc, dễ cười? Có thể cơ thể bé đang bị thiếu chất đấy mẹ nhé. Não bộ cần a-xít amin để giữ cho tinh thần luôn vui vẻ, lạc quan. Nếu thiếu protein, cơ thể không sản xuất đủ lượng a-xít amin đảm bảo cho tâm trạng ổn định. Vì vậy, mẹ không được quên bổ sung đủ nhu cầu protein hằng ngày cho bé nhé!
Thực phẩm giàu protein: Thịt bò, lợn, gà…
2. Bé dễ nổi nóng, cáu kỉnh
Sự ổn định cảm xúc cũng phụ thuộc rất nhiều vào lượng chất béo lành mạnh trong cơ thể. Nếu bé nóng nảy, dễ tức giận, có lẽ bé đang thiếu chất béo, đặc biệt là omega-3. Bạn nên cho bé ăn ít nhất 3 khẩu phần cá béo mỗi tuần, bao gồm cá hồi, cá trích, cá thu.
3. Trẻ chậm nói hơn các bạn đồng lứa
Nguyên nhân trẻ chậm nói có thể do việc thiếu vitamin B12, khoáng chất có nhiều trong các loại thực phẩm như thịt bò, thịt gà, thịt lợn, tôm, cá, sữa, trứng. Mẹ nên tăng cường cho bé nạp các thực phẩm này để tạo đà phát triển cho khả năng ngôn ngữ của con nhé!
4. Bé hiếu động quá mức bình thường
Trẻ con hiếu động, nghịch ngợm là chuyện hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu bé quậy phá, nghịch ngợm quá mức, nguyên nhân thường liên quan đến khả năng kết nối và xử lý thông tin của não bộ trẻ. Trẻ hiếu động thường tiêu hóa kém, do ít lợi khuẩn trong đường ruột, ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ dưỡng chất từ thức ăn.
Để tăng cường sức khỏe cho hệ tiêu hóa trẻ, khi chăm sóc bé, mẹ nên hạn chế dùng nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp, quá nhiều hương liệu và phẩm màu. Đồng thời, bạn nên cho bé ăn nhiều sữa chua để tăng lợi khuẩn.
5. Trẻ bị sâu răng
Không chỉ do ăn nhiều đồ ngọt, sâu răng còn là hệ quả của việc thiếu chất khoáng, vitamin cần thiết để đồng hóa chất khoáng. Do đó, mẹ nên bổ sung vào thực đơn ăn uống hằng ngày của con thực phẩm giàu phốt pho, các vitamin hòa tan tỏng chất béo để ngăn ngừa tình trạng sâu răng của bé.
6. Trẻ thường xuyên bị cảm
Hệ miễn dịch yếu dẫn đến tình trạng cảm cúm thường xuyên ở trẻ nhỏ. Trong số đó, nguyên nhân chính nhất vẫn là do thiếu dinh dưỡng, ít vận động hợp lý. Chỉ khi được ăn uống lành mạnh, rèn luyện thể chất, hệ miễn dịch của trẻ mới khỏe mạnh, đủ sức ngăn ngừa và chống lại bệnh tật.
7. Bé lười suy nghĩ
Mẹ bầu nếu không được cung cấp đủ dinh dưỡng sẽ rất dễ ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của con về sau. Nếu đã thiếu sót về dinh dưỡng trong giai đoạn mang thai thì sau khi sinh, mẹ nên tăng cường bổ sung trong khi cho con bú và chăm sóc bé những năm đầu đời.
Thiếu chất béo lành mạnh, đặc biệt là omega-3, quá trình phát triển của trí não trẻ sẽ chậm phát triển, trẻ trở nên lười suy nghĩ, lúc nào cũng lừ đừ và ít khi muốn tìm tòi, khám phá. Mẹ nên để ý cẩn thận đến vấn đề này nhé!
8. Da và tóc bé bị khô
Khi cơ thể không có đủ vitamin tan trong chất béo như A, D, E và K2 sẽ khiến cho da khô và tóc xơ, chẻ ngọn. Nếu bổ sung đầy đủ các vi chất này trong bữa ăn, mẹ sẽ thấy sự thay đổi đáng kể từ mái tóc tới làn da của bé, sáng bóng và mềm mịn hơn.
Những lầm tưởng về sản phẩm chăm sóc bé
1. Sản phẩm tự nhiên là sản phẩm an toàn
Không phải thứ gì được chiết xuất từ thảo mộc hay khoáng chất thiên nhiên đều an toàn cho trẻ sơ sinh. Ngoài ra, các nhà sản xuất hoàn toàn có thể gia giảm thêm các loại hóa chất nhân tạo trong thành phần sản phẩm. Nếu không đọc kỹ thông tin, bạn có thể “rước” về thủ phạm gây ra hen suyễn, rối loạn hormone và nhiều vấn đề khác đối với trẻ.
Nếu thấy trong phấn rôm hay mỹ phẩm cho bé có hoạt thạch (talc) thì bạn nên để chúng lại trên kệ siêu thị. Những hóa chất cần tránh khác bao gồm Proplyene glycol; 1,4-dioxane and ethylated surfactants; dầu khoáng, paraben, triclosan, polypropylene glycol, benzoic acid, propyl ester, nước hoa hay chất tạo mùi.
2. Sản phẩm homemade là tốt
Một tâm lý thường gặp ở người tiêu dùng là nghi ngờ độ an toàn của các loại thực phẩm được bán ở cửa hàng. Trước những thông tin báo động về an toàn thực phẩm, bạn dễ có suy nghĩ rằng sản phẩm homemade sẽ an toàn hơn các sản phẩm thương mại được bán rộng rãi.
Thực ra, bạn vẫn có thể tìm được những sản phẩm tốt với chứng nhận rõ ràng về nguồn gốc và quy trình sản xuất. Chẳng hạn, những loại rau đạt tiêu chuẩn Viet GAP hay Global GAP, những loại thịt cá được xác nhận giết mổ an toàn, thực phẩm đựng trong bao bì nhựa không chứa BPA…
3. Địu em bé chỉ làm bé bện hơi mẹ
Quan điểm bé bện hơi và nhõng nhẽo đã trở nên lỗi thời. Những bà mẹ hiện đại có thể mang con họ đi đến bất kỳ nơi đâu với một chiếc địu vải êm ái và nhẹ nhàng. Việc gần gũi với con còn giúp ích cho sự phát triển tinh thần của bé rất nhiều.
4. Quần áo trẻ em là phải đáng yêu
Đúng, nhưng chất liệu an toàn lại là tiêu chí quan trọng nhất. Quần áo trẻ em nên được làm từ vải cotton 100%, không có các hóa chất nguy hiểm cho sức khỏe của bé. Lưu ý, bạn cần giặt tất cả quần áo, chăn nệm hay đồ dùng tiếp xúc với da của bé trước khi sử dụng.
5. Sản phẩm bảo vệ an toàn là an toàn
Bạn có chắc chắn mình mua được sản phẩm không bị lỗi, sản phẩm của nhà sản xuất uy tín không? Cần nghiên cứu sản phẩm thật kỹ trước khi mua nhé. Có thể nó đã không còn đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn hiện tại nữa. Đặc biệt lưu ý khi mua các sản phẩm đã qua sử dụng như nôi, cũi, chặn cầu thang…
6. Dầu gội không cay mắt chứa chất gây tê
Có một “truyền thuyết” cho rằng các loại dầu gội cho em bé sở dĩ không làm bé chảy nước mắt là do chứa một loại chất gây tê nào đó. Tuy nhiên, thực tế là, chúng không chứa một loại chất tạo bọt được gọi là sodium lauryl sulphate. Sự vắng mặt của chất này cũng giúp tăng độ an toàn cho dầu gội vì nó có khả năng gây ung thư.
7. Sữa công thức giàu dinh dưỡng hơn sữa mẹ
Các loại sữa công thức tràn ngập trên thị trường được quảng bá là loại thực phẩm tốt nhất cho trẻ em. Kỳ thực, các chuyên gia cho rằng sữa mẹ là loại thức ăn duy nhất nên được dùng cho em bé dưới 6 tháng. Trong sữa mẹ chứa tất cả các loại chất dinh dưỡng mà các loại sữa công thức đã cố gắng mô phỏng theo. Tuy nhiên, không loại sữa công thức nào có được những kháng thể như sữa mẹ.
5 mùi trẻ cần tránh xa
1. Khói thuốc lá
Khói thuốc đe dọa trực tiếp đến hệ hô hấp, khoang miệng, hệ thần kinh của bé. Hơn nữa, bé trở nên khó thở, có nguy cơ mắc bệnh sâu răng, thính giác suy giảm, trí tuệ chậm phát triển. Mẹ nên khuyến khích người thân trong nhà cai thuốc lá để đảm bảo sự an toàn cho trẻ nhé!
2. Mùi nước hoa
Khi chăm sóc bé, mẹ thường lấy nước hoa thoa vào chỗ da bị muỗi đốt để tránh sưng, mau lành. Tuy nhiên, cũng tùy loại, nhiều mùi quá nồng, chứa hóa chất gây kích ứng trong thành phần, có thể đe dọa đến sức khỏe bé.
Lúc này, phản ứng của cơ thể là khiến bé đau đầu, chóng mặt, dị ứng, viêm mũi, đau họng. Ngoài ra, thành phần hóa chất không an toàn không ít thì nhiều kích thích một phần nào đó lên não bé, gây tác động tiêu cực.
3. Hương hoa
Không riêng gì trẻ em, người lớn cũng có thể bị dị ứng khi ngửi một số hương thơm của các loại hoa. Theo đó, hệ quả thường là dị ứng, mất ngủ, rụng tóc, ho, đau đầu. Hoa lan, hoa xấu hổ, hoa dạ hương, bách hợp, đỗ quyên… mẹ không nên cho bé ngửi, đặc biệt là với những trẻ nhạy cảm, dễ bị kích ứng, tác động với mùi, vị lạ.
4. Long não
Đa số gia đình đều đặt một vài viên long não vào tủ quần áo để tránh gián, mối mọt. Nếu tiếp xúc quá nhiều với mùi này, bé rất dễ mắc bệnh vàng da.
Thành phần trong long não có tính độc mạnh, chỉ cơ thể người lớn mới có khả năng bài tiết những chất này ra ngoài. Do đó khi chăm sóc bé, bạn, không nên đặt long não trong tủ đồ của con, và bớt lại số viên long não trong tủ quần áo của hai vợ chồng.
5. Khói xe
Khi đưa bé ra ngoài đi chơi bằng xe máy, việc tiếp xúc với khói xe ô nhiễm là điều không thể tránh khỏi. Khói xe chứa nhiều khí CO, CO2 và nhiều chất độc hại khác, gây ảnh hưởng xấu đến hệ hô hấp. Vì vậy, mẹ đừng quên bịt khẩu trang, che khăn màn cho con khi ra ngoài để phòng chóng khói xe, bụi bẩn ô nhiễm.
Cẩn thận khi dùng dầu gió cho bé
Dầu gió là một loại chất lỏng được tạo ra bằng cách pha trộn nhiều loại tinh dầu thiên nhiên khác nhau. Các loại dầu gió thường được dùng như thuốc thoa ngoài da, có thể tạo cảm giác nóng ấm ngay tại chỗ. Thành phần phổ biến của các loại dầu gió thường bao gồm dầu khuynh diệp, dầu tràm, hồi, quế… với dược chất chính là methyl salicylate và menthol. Methyl salicylate là thành phần của nhiều thuốc trị đau, kháng viêm. Còn menthol, một chất thường được chiết xuất trong cây bạc hà giúp tạo cảm giác mát lạnh, gây tê tại chỗ.
Tác dụng phụ khó lường
Không thể phủ nhận các tác dụng phổ biến của dầu gió như giảm đau nhức, giảm ngứa… nhưng mẹ có biết rằng tất cả các loại tinh dầu đều không dùng cho trẻ dưới 3 tháng tuổi? Giới hạn tuổi còn được tăng lên đối với các loại tinh dầu có menthol. Ngay cả với trẻ lớn, làn da các bé đôi khi vẫn rất nhạy cảm và dễ bị kích ứng so với người lớn. Trong khi đó, hoạt chất methyl salicylate có thể làm nóng, gây rộp, xung huyết da. Menthol còn làm tăng tiết mồ hôi và làm thân nhiệt bé bị hạ thấp. Một tác dụng phụ nguy hiểm khác là ức chế khả năng hoạt động của hệ hô hấp. Nếu dùng các loại dầu gió để bôi lên mũi, các hoạt chất trong dầu có thể gây rách màng nhầy mũi, họng. Menthol ức chế cơ trơn hô hấp, tuần hoàn. Một thành phần khác có trong một số loại dầu là camphor (long não) ức chế tuần hoàn, gây suy hô hấp dẫn đến ngưng tim, ngưng thở.
Những giới hạn cần lưu ý
Khi muốn dùng dầu gió cho con, mẹ nên lưu ý về độ tuổi, khi nào nên dùng, cách xoa dầu và nồng độ tinh dầu.
Độ tuổi của bé: Độ tuổi nhỏ nhất sử dụng được tinh dầu nói chung là 3 tháng tuổi. Những loại tinh dầu chứa methyl salicylate và menthol cần được dùng cẩn thận cho trẻ trên 2 tuổi.
Nồng độ: Tinh dầu nguyên chất thường được pha với dầu nền để tạo thành một hỗn dịch. Mẹ cần chú ý nồng độ không vượt quá 2%. Không bao giờ được để tinh dầu nguyên chất dính lên da vì nó có thể gây phỏng nặng.
Khi nào có thể dùng dầu gió: Một số triệu chứng như nghẹt mũi, nhức đầu, ho nhẹ, đau bụng, đầy hơi, đau cơ, bong gân, côn trùng cắn ngứa ngáy… có thể được làm dịu bớt với các loại dầu gió.
Cách dùng tinh dầu: Dầu gió chỉ có thể dùng ngoài da. Mẹ không thoa dầu gió lên vùng da trầy xước, không cho bé uống dầu vì có thể gây tổn thương niêm mạc ruột. Luôn dùng một lượng vừa đủ, chỉ dùng lúc đau và chấm dứt ngay khi cơn đau đã hết.
Bảng tham khảo tên các loại tinh dầu có thể dùng theo từng độ tuổi
-Bé từ 3 tháng tuổi: tinh dầu cúc la mã, cỏ thi, lavender, thì là
-Bé 6 tháng tuổi trở đi: bergamot, quế, chanh, nho, sả, rau mùi, kim linh sam, thông, quýt, bưởi, phong lữ, một lượng nhỏ tinh dầu thông…
-Bé từ 2 năm tuổi: húng quế, tiêu đen, đinh hương, basalm, trầm hương, tỏi, sả chanh, hoắc hương, cây trà, kinh giới, bạc hà…
-Bé từ 6 năm tuổi: hồi, tràm, bạch đậu khấu, dầu cây bạc hà, nhục đậu khấu, nguyệt quế…
-Bé từ 10 tuổi: rosemary, khuynh diệp
Chăm sóc bé: Sơ cấp cứu căn bản mẹ cần biết
1. Khi trẻ bị điện giật
Có trẻ con trong nhà, mẹ cần phải rất cẩn thận với nguồn điện. Nếu trẻ táy máy đụng vào ổ điện và bị giật, điều đầu tiên mẹ cần làm là nhanh chóng tách bé ra khỏi nguồn điện bằng cách mang ủng, đứng trên ván gỗ, ngắt điện, dùng cây khô tách vật truyền điện khỏi người bé.
Sau khi đã cách ly trẻ khỏi nguồn điện, mẹ nên đưa bé vào bệnh viện để được thăm khám. Có thể bên ngoài bé vẫn rất bình thường, nhưng tổn thương bên trong cơ thể là không lường trước được.
2. Làm gì khi bé bị rắn cắn?
Khi trẻ bị rắn cắn, nếu không sơ cứu kịp thời và đúng cách, trẻ có thể tử vong nhanh do biến chứng suy hô hấp, rối loạn đông máu, suy đa cơ quan. Lúc này, mẹ phải ngay lập tức rửa vết thương của bé dưới vòi nước, sau đó dùng gạc vô trùng đắp lên vùng da bị rắn cắn. Kê cao và giữ yên phần cơ thể bị rắn cắn, đưa trẻ đến bệnh viện ngay sau đó. Không làm theo bất cứ mẹo dân gian nào để tránh làm tình hình trầm trọng thêm.
3. Chăm sóc bé: Khi trẻ bị chó cắn
Dùng xà bông rửa sạch vết thương bị chó cắn dưới vòi nước, lau khô, sau đó sát trùng bằng dung dịch sát khuẩn. Nếu máu không ra quá nhiều, mẹ có thể dùng gạc mỏng vô trùng đắp lên tạm trong quá trình đưa bé đến bệnh viện.
4. Trẻ bị say nắng
Vào mùa nắng nóng, bạn có thể tắm nắng cho trẻ trước 8 giờ sáng nhưng nếu chơi đùa ngoài trời nhiều rất dễ bị say nắng. Khi phát hiện thấy bé có dấu hiệu tăng thân nhiệt, hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mẹ nên nhanh chóng đưa bé vào bóng mát, cho bé uống nước từng ngụm một, để bé hồi phục từ từ. Không nên ngay lập tức đưa bé vào phòng lạnh đột ngột, vì như vậy chỉ làm cơ thể bé thêm suy yếu.
5. Xử trí khi ong đốt, côn trùng cắn
Điều đầu tiên mẹ cần làm là rửa sạch vùng da trẻ bị cắn, đốt hoặc chích. Chườm đá lên để giảm đau và sưng. Nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện ngay sau đó.
6. Chăm sóc bé khi bé ngã trầy xước da
Mẹ dùng nước sạch vệ sinh vết xước, tiếp tục sát khuẩn bằng cồn, betadine, ô-xy già, thuốc tím, sau đó băng lại với băng cá nhân hoặc gạc vô trùng. Nếu vết xước quá lớn, máu ra quá nhiều, mẹ nên quấn lỏng phần băng vải, đưa bé đến bệnh viện.
7. Khi con bị bong gân
Thay vì dùng dầu nóng để xoa bóp, mẹ nên chăm sóc bé bằng cách lấy đá lạnh để chườm phần chân tay bị bong gân của bé. Nếu tình trạng không cải thiện, bé đau hơn, khóc nhiều, phần bong gân bầm tím, sưng to, mẹ cần đưa bé đi thăm khám để được theo dõi và điều trị kịp thời.
8. Sơ cứu khi trẻ bị bỏng
Bạn nên chăm sóc bé bằng cách ngay lập tức làm mát phần da bị bỏng dưới vòi nước mát chảy liên tục. Tuyệt đối không dùng nước đá để chườm, thoa nước mắm hay kem đánh răng, bởi những cách này chỉ làm bóng nước bỏng dễ vỡ và tổn thương nặng hơn, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Nếu bé chỉ bị bỏng nhẹ, mẹ có thể thoa dầu mù u hay penthanol để giảm đau cho bé. Đưa bé đi bệnh viện ngay nếu sau đó bé bị sốt, có dấu hiệu nhiễm trùng do vết bỏng quá lớn.
9. Trẻ nuốt phải dị vật hay hóc xương
Trong trường hợp này, mẹ không nên tự ý sơ cấp cứu bằng những mẹo dân gian, chẳng hạn nuốt cơm, chuối… Thay vào đó, nên nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện, bởi để lâu, xương bị đẩy xuống sâu hơn, khó lấy ra, gây nhiều biến chứng nguy hiểm như áp xe, thủng thực quản, nhiễm trùng huyết…
10. Tai nạn liên quan đến mũi
Trẻ nhỏ bị chảy máu cam có thể chỉ là hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, mẹ vẫn phải sơ cấp cứu kịp thời, vì biết đâu vẫn tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng. Cho bé cúi đầu về trước, dùng ngón tay ép hai bên cánh mũi bé để cầm máu, đồng thời ngăn bé nuốt máu.
Nếu trẻ nhét dị vật vào mũi, đặc biệt là pin, mẹ nên chăm sóc bé bằng cách đưa đi cấp cứu để phòng bỏng niêm mạc mũi, gây thủng rách, để lại nhiều di chứng nặng nề.
11. Côn trùng hoặc dị vật chui vào tai
Khi trẻ bị côn trùng hoặc dị vật chui vào tai, mẹ không nên lấy nhíp hoặc tăm bông chọc ngoáy, bởi nguy cơ rách màng nhĩ và đẩy dị vật vào sâu hơn là rất cao. Thay vào đó, nên đưa bé đến bệnh viện. Đặc biệt với trường hợp côn trùng chui vào tai trẻ, mẹ có thể sơ cứu bằng cách nhỏ ô-xy già, dung dịch glycerine hoặc dầu ăn ngập tai bé. Cách này giúp ngăn côn trùng còn sống, cựa quậy tháo chạy ra khỏi tai bé.
12. Dị vật hoặc côn trùng bay vào mắt
Khuyến khích con chớp mắt liên tục, nhỏ nước muối sinh lý để đẩy dị vật ra ngoài. Tuyệt đối không để trẻ dụi mắt, chà mắt vào tóc để tránh làm tình hình trở nên trầm trọng hơn.
Không riêng gì con trẻ, ngay cả người lớn khi ăn mãi một món sẽ đâm ra chán, chỉ muốn bỏ bữa. Trẻ 1 tuổi chưa thể diễn đạt cho mẹ hiểu bằng lời nói, vì vậy, trẻ chọn cách biểu hiện thái độ thờ ơ với thức ăn, lười ăn dù mẹ năn nỉ.
Lúc này, giải pháp dành cho mẹ là đừng cố ép con ăn hết món bé không muốn ăn. Thay vào đó, chuẩn bị thêm nhiều món mới để thay đổi khẩu vị cho con.
[inline_article id = 20452]
2/ Bé đang mọc răng
Cho đến tận 6 tuổi, quá trình mọc răng sữa của bé mới kết thúc. Vì vậy, không có gì lạ khi trẻ 1 tuổi biếng ăn trong khi răng sữa mọc. Cảm giác đau nướu, khó chịu dĩ nhiên sẽ làm bé lưới ăn đột ngột. Để đảm bảo dinh dưỡng cho con trong thời gian này, mẹ nên xay nhuyễn thức ăn, làm cho bé những món dễ nuốt, chia thành nhiều bữa và khích lệ bé ăn nhiệt tình hơn.
3/Trẻ bị sốt hay cảm cúm
Trẻ 1 tuổi biếng ăn có thể do đang bị bệnh. Nếu bé bỗng nhiên bỏ bữa, quấy khóc và hay tỏ ra khó chịu, đó có thể là dấu hiệu của bệnh tật. Triệu chứng này đi kèm sốt, sổ mũi, ho, khó thở, tiêu chảy, mẹ nên đưa bé đi thăm khám ngay.
Chỉ khi tìm ra nguyên căn của bệnh và được điều trị dứt điểm, bé mới trở lại thói quen ăn uống lành mạnh như ban đầu.
4/ Bé mê chơi hơn mê ăn
Trẻ 1 tuổi đang trong giai đoạn tập đi, khám phá thế giới xung quanh. Do vậy, trẻ ham chơi quên cả ăn là hiện tượng hết sức bình thường. Thay vì cấm đoán, giới hạn giờ chơi này nọ, tại sao mẹ không biến giờ ăn thành giờ chơi và khám phá của bé? Cùng trẻ chuẩn bị bữa ăn bằng cách tạo những hình thù ngộ nghĩnh từ thực phẩm, đảm bảo bé sẽ thích thú hơn với đồ ăn.
5/ Táo bón kéo dài
Cảm giác đầy hơi, trướng bụng khi trẻ bị táo bón kéo dài chính là nguyên nhân làm trẻ 1 tuổi biếng ăn. Làm sao có thể ăn ngon miệng nổi khi hệ tiêu hóa đang trì trệ phải không mẹ ơi? Trị dứt điểm ngay, cho trẻ uống men tiêu hóa, ăn thêm sữa chua và thực phẩm giàu chất xơ, đặc biệt là khoai lang.
6/ Trẻ ăn nhiều bữa phụ
Vì muốn con chóng tăng cân, nhiều mẹ tăng thêm bữa phụ cho bé, nào váng sữa, bánh, kẹo… Chính thói quen này ảnh hưởng xấu đến việc ăn uống của trẻ. Vì no ngang do ăn vặt, trẻ sẽ bỏ bữa chính. Do đó, mẹ đừng ép con ăn nhiều quá nhé. Nhớ một nguyên tắc thôi: Cho trẻ ăn theo nhu cầu.
7/ Giờ giấc sinh hoạt thay đổi
Con trẻ rất nhạy cảm, chỉ một chút điều chỉnh trong giờ giấc sinh hoạt cũng đủ làm xáo trộn mọi hoạt động, ăn uống của bé. Bất cứ một thay đổi nào, chẳng hạn chuyển nhà, cho bé đến nhà trẻ, cũng có khả năng làm trẻ lười ăn. Tuy nhiên, đây chỉ là nguyên nhân tạm thời. Sau một thời gian quen dần, cộng thêm sự khuyến khích của mẹ, chuyện ăn uống của bé đâu cũng sẽ vào đấy.
8/ Giờ ăn căng thẳng
Chứng kiến ba mẹ cãi nhau trong giờ ăn cũng đủ làm bé trở nên lười ăn. Đây gọi là biếng ăn do tâm lý. Vì vậy, mẹ nên đảm bảo giờ ăn vui vẻ, thoải mái cho con. Không cãi vã, to tiếng, căng thẳng trước mặt trẻ.
9/ Con biếng ăn do bắt chước mẹ
Ai bảo trẻ nhỏ không biết gì? Bé quan sát rất giỏi mẹ nhé! Khi chứng kiến ba mẹ ăn uống uể oải, bé cũng sẽ nhanh chóng bắt chước theo. Làm sao mẹ đòi hỏi con ăn ngoan trong khi bản thân mình chưa làm tốt? Cố gắng làm tấm gương sáng cho con noi theo nhé mẹ ơi!
1/ Pha sữa đúng cách cho bé: Không pha sữa quá đặc
Không ít mẹ khi pha sữa cho con thường bỏ quá giới hạn lượng sữa công thức quy định, sau đó đổ vào rất ít nước. Sai rồi mẹ ơi. Cách này không giúp con hấp thu nhiều dưỡng chất hơn, mà chỉ làm tình hình ăn uống, tiêu hóa của bé thêm xấu đi mà thôi.
[inline_article id = 69232]
Độ đậm đặc của sữa phụ thuộc vào độ tuổi của bé, bởi cơ quan nội tạng của trẻ cần thời gian để phát triển và tăng trường dần dần, chưa thể cùng một lúc hấp thu quá nhiều chất dinh dưỡng. Trẻ sơ sinh bú sữa đậm đặc quá so với hạn mức công thức quy định, về lâu về dài sẽ mắc các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, chẳng hạn đau dạ dày, kiết lị, biếng ăn, rối loạn tiêu hóa, viêm ruột non, xuất huyết cấp tính…
2/ Dùng nước đun sôi pha sữa
Dùng nước khoáng, nước đóng chai để pha sữa cho bé là sai lầm rất lớn của các bậc cha mẹ. Trong loại nước này, quá nhiều khoáng chất, chưa kể vấn đề đảm bảo an toàn vệ sinh không rõ ràng, rất dễ ảnh hưởng đến việc hấp thụ dinh dưỡng của con. Vì vậy, mẹ nhớ nhé, chỉ nên dùng nước đun sôi và nước đun sôi để nguội thôi!
3/ Đừng để tay ướt khi pha sữa
Nhiều mẹ có thói quen tráng bình sữa, rót nước, tay đang ướt cứ thể vẫn vô tư lấy sữa pha. Thử tưởng tượng nước dính vào muỗng múc sữa, rớt xuống phần sữa khô, lâu ngày sẽ làm sữa vón cục, ẩm mốc, gây hại cho sức khỏe của bé sơ sinh.
4/ Không pha sữa với nước cháo
Tinh bột chứa nhiều lipoxidase, chất có khả năng cản trở sự hấp thu vitamin A có trong sữa. Vì vậy, khi pha sữa chung với nước cháo, mẹ đã vô tình làm mất đi lượng vitamin A cần thiết cho sự phát triển của trẻ, đặc biệt là sự phát triển trí não.
5/ Cách pha sữa cho bé: Thử sữa lên mu bàn tay
Để thử độ ấm nóng vừa đủ của sữa, mẹ tuyệt đối đừng nên thử bằng miệng nếu không muốn lây cho con hàng tá vi khuẩn. Thay vào đó, nhỏ vài giọt sữa lên mu bàn tay để kiểm tra nhiệt độ thích hợp của sữa khi cho con bú.
6/ Không thêm bột cacao vào sữa
Để thay đổi khẩu vị cho con, nhiều mẹ nghĩ đến cách cho thêm hương vị vào sữa của con. Cách này có thể giúp bé ngon miệng hơn, nhưng hệ quả lại rất tiêu cực. Trộn sữa với chocolate, calci sẽ bị cản trở trong quá trình hấp thụ bởi phản ứng hóa học với oxalate có trong chocolate. Chưa kể, hệ tiêu hóa còn non nớt của bé có thể bị ảnh hưởng do nạp phải chất lạ.
7/ Lưu ý khi cho bé uống sữa công thức
-Bé bú sữa công thức nên trải dài thời gian nghỉ giữa các giờ ăn. Sữa công thức khó tiêu hơn sữa mẹ, vì vậy bé sẽ no lâu hơn. Vì vậy, đừng ép con ăn nhiều mẹ nhé!
-Tuyệt đối không để bé bú lại phần sữa thừa còn từ lần ăn trước. Đừng vì tiết kiệm mà tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây hại cho sức khỏe của con. Pha lại lần sữa mới khi con đói vẫn tốt nhất.
-Đừng băn khoăn liệu loại sữa nào mới giúp bé tăng cân nhanh nhất. Theo Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ, tất cả các loại sữa công thức được sản xuất đều phải đảm bảo đủ 29 dưỡng chất cụ thể trong mỗi khẩu phần, từ protein, chất béo, đến sắt, canxi và nhiều chất khác. Mẹ yên tâm với sữa công thức bé đang dùng nhé.
-“Sản phẩm” đi ngoài của bé bú ngoài thường sẫm màu và có mùi hơn bé bú mẹ. Do đó, đừng lo lắng nếu nhận thấy sự khác biệt này.
1/ Từ 0 – 6 tháng tuổi: Trẻ sơ sinh có nên uống nước?
Nguồn dinh dưỡng chính của trẻ từ 0-6 tháng tuổi không gì khác chính là sữa mẹ hoặc sữa công thức. Tập cho bé uống nước từ quá sớm không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển về cân nặng, chiều cao, mà còn ảnh hưởng đến cả sự an toàn tính mạng trẻ.
Thận của trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi còn yếu, đó chính là lý do bé sẽ đi tiểu nhiều hơn bình thường nếu được uống thêm nước. Từ đó, lượng natri trong cơ thể đồng thời bị mất đi, tác động tiêu cực đến hoạt động của đại não, dẫn đến triệu chứng khó chịu, buồn ngủ, thân nhiệt hạ thấp, phù mặt, chuột rút, co giật hoặc có thể ngất lịm.
2/ Trẻ 6 – 12 tháng tuổi
Khoảng thời gian này, ngoài nguồn sữa, trẻ bắt đầu tập ăn dặm. Dinh dưỡng cho bé gia đoạn ăn dặm đã khá phong phú, đa dạng. Mẹ có thể cho con tập uống nước, nhưng chỉ cần bổ sung một ít là đủ. Sau mỗi lần ăn xong, cho bé uống thêm 2 thìa nước lọc, tốt nhất là vào khoảng 15-30ml nước. Cách này vừa giúp làm sạch khoang miệng bé, lại vừa tốt cho vị giác của bé những năm đầu đời.
[inline_article id = 67715]
3/ Trẻ 1 tuổi trở lên
Bé đạt mốc 1 tuổi đã có thể khéo léo dùng tay cầm nắm, vì vậy không có gì lạ khi mẹ có thể cho con tự cầm cốc uống nước. Lượng nước bao nhiêu còn tùy thuộc vào nhu cầu của bé. Căn cứ vào màu nước tiểu của con, mẹ sẽ biết được bé đã uống đủ nước hay chưa.Theo đó, nước tiểu gần như trong đến màu vàng nhạt là tốt, ngược lại nước tiểu có màu vàng sậm hoặc vàng cam cho thấy bé đang thiếu nước trầm trọng.
4/ Dinh dưỡng cho bé: Cho trẻ uống nước theo nhu cầu
Mẹ nên tạo cho bé thói quen uống đủ nước hằng ngày. Dựa vào bảng cân nặng và lượng nước uống (tính chung cả nước lẫn sữa) tương ứng sau, yên tâm là bé con sẽ uống đúng nhu cầu cần thiết
-4.5kg cần 425ml chất lỏng/ngày.
-5kg – 510ml chất lỏng/ngày.
-6.3kg – 595ml chất lỏng/ngày.
-7.2kg – 680ml chất lỏng/ngày.
-8.1kg – 765ml chất lỏng/ngày.
-8.5kg – 850ml chất lỏng/ngày.
-9 kg – 935ml chất lỏng/ngày.
-10,9kg – 992ml chất lỏng/ngày.
-11.8kg – 1,020ml chất lỏng/ngày.
-12.7kg – 1,077ml chất lỏng/ngày.
-13.6kg – 1,105ml chất lỏng/ngày.
Các mẹ lưu ý, với trẻ từ 6-12 tháng cần khoảng 200-300ml/ngày. Trẻ từ 1 tuổi trở lên uống nước theo nhu cầu.
5/ Nguyên tắc bổ sung nước cho trẻ
-Trước bữa ăn, mẹ không nên cho trẻ uống nước, bởi nó có thể làm loãng dịch vị, gây hại cho hệ tiêu hóa, đồng thời còn làm trẻ no ngang và biếng ăn.
-Cho bé uống ít nước trước khi đi ngủ. Tè dầm hoặc thức dậy đi tiểu có thể ảnh hưởng không tốt đến chất lượng giấc ngủ của bé.
-Ưu tiên ăn nhiều hơn uống, không uống trong bữa ăn, mà tốt nhất sau bữa ăn.
Ngay từ khi còn trong bụng mẹ, chiều cao của trẻ đã bắt đầu chịu ảnh hưởng từ chế độ dinh dưỡng mẹ áp dụng hằng ngày. Tiếp theo đó, bé sẽ tiếp tục phát triển chiều cao của mình sau khi ra đời đến năm 3 tuổi. Cột mốc quan trọng thứ 3 đó là vào tuổi dậy thì. Ở mỗi giai đoạn, chỉ số chiều cao của bé tăng chuẩn theo thông tin chi tiết sau:
-Cột mốc thai nhi: Trẻ sẽ đạt chiều cao trung bình khoảng 50cm lúc chào đời nếu mẹ áp dụng một chế độ ăn uống hợp lý và tăng khoảng 10-12 kg cân nặng trong thai kỳ.
-Cột mốc sơ sinh đến 3 tuổi: Mức tăng trường chiều cao trung bình của trẻ sơ sinh là 3-4cm/tháng trong vòng 3 tháng đầu. Con số này giảm dần sau đó, cụ thể 2.5cm/tháng khi bé 3-6 tháng tuổi, 1.5-2cm/tháng khi bé 6-9 tháng tuổi và 1-1.5cm/tháng khi bé được 9-12 tháng tuổi.
Như vậy, tổng cộng trẻ tăng 25cm chiều cao trong năm đầu đời. Lúc này, chiều cao của trẻ đạt mức 75-78cm, với bé trai là khoảng 75.7cm, bé gái khoảng 74cm. Sau đó, nếu mẹ biết cách cho bé ăn uống đúng chuẩn, bé có thể cao thêm 8-10cm/năm trong vòng 2 năm tiếp theo. Từ 3-10 tuổi ở bé gái, 3-13 tuổi ở bé trai, sự phát triển chiều cao của trẻ chậm dần, chỉ khoảng 6-7cm/năm.
-Cột mốc dậy thì: Giai đoạn dậy thì bắt đầu khi bé gái được 10-13 tuổi, bé trai là 13-17 tuổi. Bổ sung dinh dưỡng và hướng con sinh hoạt lành mạnh là cách để thúc đẩy sự phát triển chiều cao tốt nhất. Con số này có thể tăng vọt 8-12cm/năm.
2/ Yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ
Chiều cao nói chung, bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố, trong đó 32% là do dinh dưỡng, 23% do di truyền, 20% do luyện tập và 25% còn lại là do nhiều yếu tố khác. Các yếu tố khác này có thể kể đến như môi trường sống, bệnh tật, sinh hoạt,…
Chỉ 23% do di truyền, vì vậy mẹ không việc gì phải lo lắng nếu bản thân ba mẹ không được cao to. Mẹ vẫn có thể giúp con phát triển chiều cao tối ưu với 77% còn lại thông qua dinh dưỡng, luyện tập và sinh hoạt hợp lý.
3/ Dinh dưỡng vẫn là bậc nhất
Chiếm 32%, cao nhất trong những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao ở trẻ. Vì vậy, mẹ không nên lơ là khâu ăn uống quan trọng này. Trẻ cần được cung cấp đủ năng lượng từ 4 nhóm dưỡng chất: Chất đạm, tinh bột, chất béo và vitamin, khoáng chất. Trong đó, vitamin, khoáng chất quan trọng nhất là canxi, vitamin D, vitamin A, sắt và kẽm.
[inline_article id = 44303]
Bên cạnh chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, mẹ cũng nên khuyến khích và tạo điều kiện cho con tham gia thường xuyên vào các hoạt động thể dục, thể thao. Môn thể thao được nhiều chuyên gia khuyến cáo rất tốt cho chiều cao của trẻ: Bóng rổ, bóng chuyền, bơi lội.
Ăn và luyện tập, trẻ cũng cần ngủ đủ, nghỉ đúng. Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển chiều cao của trẻ. Cụ thể, một giấc ngủ sâu bắt đầu từ khoảng 21 giờ, vì khoảng 22-3 giờ sáng là lúc cơ thể tiết ra hormone tăng trưởng cao nhất.
Trẻ sơ sinh cần ngủ 20 tiếng/ngày, 15-18 tiếng/ngày khi được 2-6 tháng tuổi, 13-15 tiếng vào 6-18 tháng tuổi, 12-13 tiếng vào 18-36 tháng tuổi, giảm xuống 11-12 tiếng/ngày khi trẻ 3-7 tuổi.