Author: Huỳnh Quế Trân

Đau bụng từng cơn có thể gây khó chịu, đau đớn cho trẻ, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của trẻ. Do đó, cha mẹ cần lưu ý theo dõi sát sao tình trạng của trẻ, nếu trẻ có các triệu chứng bất thường hoặc đau bụng dữ dội, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

1. Trẻ đau bụng từng cơn là biểu hiện của bệnh gì?

Tình trạng đau bụng ở trẻ em có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như:

1.1 Viêm ruột thừa

Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ đau bụng từng cơn. Trẻ bị viêm ruột thừa thường đau bụng từng cơn ở vùng bụng dưới bên phải, có thể kèm theo sốt, buồn nôn, nôn, chán ăn.

1.2 Lồng ruột

Lồng ruột là tình trạng một phần của ruột bị mắc kẹt vào một phần ruột khác. Tình trạng này thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trẻ bị lồng ruột thường đau bụng đột ngột và dữ dội từng cơn ở vùng bụng trên hoặc bụng dưới, có thể kèm theo nôn, sốt, táo bón, nặng hơn có thể có máu tươi.

1.3 Ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm là tình trạng nhiễm trùng do ăn phải thức ăn bị nhiễm vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng. Trẻ bị ngộ độc thực phẩm thường đau bụng từng cơn, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, sốt.

>> Mẹ xem thêm: Khi trẻ bị trúng thực nên làm gì trước hết?

1.4 Táo bón

Táo bón là tình trạng đi ngoài phân cứng, khô, khó đi. Trẻ bị táo bón thường đau bụng từng cơn, có thể kèm theo đầy hơi, chướng bụng. Để chữa trị tình trạng táo bón, mẹ có thể học cách nấu cháo bắp cho bé tăng cân, ngừa táo bón, và cho bé ăn thêm nhiều rau quả, sữa chua…

1.5 Nhiễm trùng đường tiểu

Trẻ hay đau bụng từng cơn có thể là biểu hiện nhiễm trùng đường tiểu. Khi bị nhiễm trùng tiểu, trẻ hay đau bụng ở vùng trên xương mu kèm theo sốt, đi tiểu đau, tiểu lắt nhắt đa dạng lần, mỗi lần đi một ít hoặc bị đau ở vùng hông. Bé gái thường bị phổ biến hơn bé trai.

1.6 Rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa cũng là một nguyên nhân chính khiến trẻ liên tục đau bụng từng cơn. Nguyên nhân phổ biến của rối loạn tiêu hóa ở trẻ em là sử dụng kháng sinh. Việc sử dụng kháng sinh không đúng liều lượng hoặc sử dụng liên tiếp trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ tiêu chảy nặng ở trẻ em. Do đó, rất quan trọng để sử dụng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.

Ngoài ra, chế độ ăn uống không hợp vệ sinh và sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc cũng có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa ở trẻ em. Việc ăn uống thực phẩm không đảm bảo vệ sinh có thể gây nhiễm khuẩn đường ruột, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy và nhiễm khuẩn đường ruột.

1.7 Trẻ đau bụng từng cơn do giun sán

Bị giun sán cũng có thể khiến trẻ đau bụng từng cơn, dữ dội. Trẻ bị giun sán thường có các biểu hiện như lăn lộn, khóc lớn, ngứa mông và đổ nhiều mồ hôi. Lúc này, cha mẹ nên cho bé đi xét nghiệm để chữa trị kịp thời. Nếu trẻ bị giun kin, mẹ có thể áp dụng 9 cách bắt giun kim ở hậu môn cho trẻ tại nhà và cách phòng tránh.

1.8 Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây bỏng rát ở cổ họng và ngực. Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản thường đau bụng âm ỉ hoặc đau từng cơn ở vùng thượng vị, có thể kèm theo ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn. 

1.9 Sỏi thận

Sỏi thận là những khối rắn hình thành trong thận do sự lắng đọng của các chất khoáng. Sỏi thận có thể gây đau bụng dữ dội ở vùng thắt lưng và lan xuống vùng bụng dưới, kèm theo sốt, buồn nôn, nôn, tiểu buốt, tiểu ra máu. 

1.10 Viêm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày là tình trạng viêm của niêm mạc dạ dày, có thể do vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) hoặc các yếu tố khác như sử dụng thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs),… Trẻ bị viêm loét dạ dày thường đau bụng âm ỉ hoặc đau từng cơn ở vùng thượng vị, có thể kèm theo buồn nôn, nôn, ợ chua. 

2. Phân biệt từng cơn đau bụng ở trẻ

Tùy vào vị trí cơn đau bụng ở trẻ có thể giúp xác định loại bệnh gây ra đau bụng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến của đau bụng ở trẻ theo vị trí đau:

2.1 Đau bụng quanh rốn hoặc toàn bộ vùng bụng

• Viêm ruột thừa: Trẻ đau bụng quanh rốn từng cơn là dấu hiệu điển hình của viêm ruột thừa. Cơn đau thường bắt đầu ở vùng thượng vị, sau đó lan dần xuống vùng bụng dưới bên phải.
• Ngộ độc thực phẩm: Đau bụng quanh rốn thường kèm theo buồn nôn, tiêu chảy, sốt.
• Táo bón: Đau bụng quanh rốn có thể kèm theo đầy hơi, chướng bụng.
• Hội chứng ruột kích thích: Đau bụng quanh rốn có thể kèm theo các triệu chứng khác như tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, chướng bụng.

2.2 Đau bụng bên trái

• Táo bón: Đau bụng bên trái có thể kèm theo đầy hơi, chướng bụng.
• Bệnh lý đường tiêu hóa: Đau bụng bên trái có thể kèm theo các triệu chứng khác như tiêu chảy, nôn, sốt,…
• Bệnh lý hệ tiết niệu: Đau bụng bên trái hoặc phải có thể kèm theo các triệu chứng khác như tiểu buốt, tiểu ra máu,…

2.3 Đau bụng bên phải

• Viêm ruột thừa: Đau bụng bên phải là dấu hiệu điển hình của viêm ruột thừa. Đau thường bắt đầu ở vùng thượng vị, sau đó lan dần xuống vùng bụng dưới bên phải.
• Sỏi thận: Đau bụng bên phải có thể kèm theo sốt, buồn nôn, nôn, tiểu buốt, tiểu ra máu.

2.4 Đau bụng vùng thượng vị

• Viêm loét dạ dày: Đau bụng vùng thượng vị thường kèm theo buồn nôn, nôn, ợ chua.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Đau bụng vùng thượng vị thường kèm theo ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn.
• Bệnh lý đường tiêu hóa: Đau bụng vùng thượng vị có thể kèm theo các triệu chứng khác như tiêu chảy, nôn, sốt,…
• Bệnh lý hệ hô hấp: Đau bụng vùng thượng vị có thể kèm theo các triệu chứng khác như ho, khó thở,…

3. Trẻ bị đau bụng từng cơn phải làm sao?

3.1 Cách chữa trị tình trạng đau bụng từng cơn ở trẻ em tại nhà

Trong hầu hết các trường hợp, khi trẻ bị đau bụng từng cơn, cha mẹ nên chăm sóc tại bé nhà gồm các bước như sau:

• Cho trẻ nghỉ ngơi thật nhiều.
• Đừng ép trẻ ăn nếu trẻ cảm thấy không khỏe.
• Cho trẻ uống nhiều nước ấm hoặc nước ép trái cây tươi.
• Đặt một chai nước ấm hoặc túi chườm ấm lên bụng trẻ để trẻ thoải mái hơn.
• Không nên cho trẻ ăn thức ăn quá đặc. Hãy cho trẻ ăn những thức ăn nhạt như cháo, cơm, chuối, táo…
• Không cho trẻ ăn các loại thực phẩm hoặc đồ uống gây kích ứng dạ dày như đồ uống có ga, cam quýt, các sản phẩm từ sữa, đồ chiên rán hoặc nhiều dầu mỡ, thực phẩm nhiều chất béo hoặc các sản phẩm từ cà chua.

>> Xem thêm: Trẻ em đau bụng đi ngoài nên uống gì? Cách điều trị tiêu chảy cho con

3.2 Cách chữa trị tình trạng đau bụng từng cơn ở trẻ em tùy nguyên nhân 

Dưới đây là cách chữa trị đau bụng từng cơn ở trẻ em theo từng loại bệnh:

• Viêm ruột thừa: Nếu trẻ bị đau bụng từng cơn ở vùng bụng dưới bên phải do viêm ruột thừa cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay. Viêm ruột thừa là một tình trạng cấp cứu y tế, cần được phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa càng sớm càng tốt.
• Ngộ độc thực phẩm: Nếu trẻ bị đau bụng từng cơn do ngộ độc thực phẩm, cha mẹ cần cho trẻ uống nhiều nước để bù nước và điện giải. Có thể cho trẻ uống thuốc giảm đau, thuốc chống nôn theo chỉ định từ bác sĩ. Nếu trẻ bị tiêu chảy nặng, cần cho trẻ uống oresol để bù nước và điện giải.
• Táo bón: Trẻ đau bụng từng cơn do táo bón cần cho trẻ uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây, tăng cường vận động. Có thể cho trẻ sử dụng thuốc nhuận tràng theo chỉ định từ bác sĩ.
• Hội chứng ruột kích thích: Nếu trẻ bị đau bụng từng cơn, có thể kèm theo tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, chướng bụng, cần thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt. Có thể sử dụng thuốc giảm đau, thuốc chống co thắt, thuốc nhuận tràng,… theo chỉ định từ bác sĩ.
• Viêm loét dạ dày: Trẻ bị viêm loét dạ dày thường đau bụng âm ỉ hoặc đau từng cơn ở vùng thượng vị. Cha mẹ cần cho trẻ uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây, tránh ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng. Có thể sử dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng axit, thuốc kháng sinh theo chỉ định từ bác sĩ.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Nếu trẻ bị đau bụng âm ỉ hoặc đau từng cơn ở vùng thượng vị, có thể kèm theo ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn, cần cho trẻ uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây, tránh ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng. Có thể sử dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng axit, thuốc giảm tiết axit theo chỉ định từ bác sĩ.
• Sỏi thận: Nếu phát hiện trẻ bị đau bụng dữ dội ở vùng thắt lưng và bụng dưới thì cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay vì đó có thể là do sỏi thận. 
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Nếu trẻ nhiễm trùng đường tiết niệu, cha mẹ cần cho trẻ uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây. Có thể sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định từ bác sĩ. 

4. Khi nào nên đưa trẻ đến bác sĩ?

Cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ khi trẻ có các dấu hiệu sau:

• Đau bụng dữ dội hoặc đau đột ngột: Đau bụng dữ dội có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm ruột thừa. Đau bụng đột ngột cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý cấp tính, chẳng hạn như sỏi thận.
• Đau bụng kéo dài hơn 24 giờ: Đau bụng kéo dài có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý mãn tính, như viêm loét dạ dày, hội chứng ruột kích thích.
• Đau bụng kèm theo các triệu chứng khác như sốt cao, nôn nhiều, tiêu chảy nặng,…: Các triệu chứng này có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng, như viêm ruột thừa, ngộ độc thực phẩm,…
• Đau bụng ở vị trí bất thường như vùng thắt lưng, vùng thượng vị,…: Đau bụng ở vị trí bất thường có thể là dấu hiệu của các bệnh lý ở các cơ quan khác như thận, gan,…
• Trẻ có tiền sử bệnh lý có thể gây đau bụng, như viêm ruột thừa, viêm loét dạ dày,…: Nếu trẻ có tiền sử bệnh lý gây đau bụng, nguy cơ trẻ bị đau bụng do bệnh lý đó tái phát là rất cao.

5. Cách phòng tránh đau bụng từng cơn ở trẻ

Để phòng tránh đau bụng từng cơn ở trẻ, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp sau:

• Cho trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt: Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt, ngăn ngừa táo bón, đầy hơi, chướng bụng.
• Cho trẻ ăn nhiều sữa chua: Sữa chua chứa các vi khuẩn có lợi giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, ngăn ngừa táo bón, tiêu chảy.
• Cho trẻ uống đủ nước: Nước giúp cơ thể hoạt động bình thường, bao gồm cả hệ tiêu hóa. Trẻ nên uống đủ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày.
• Hướng dẫn trẻ vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi đùa ở ngoài giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn, từ đó phòng ngừa đau bụng.
• Giữ nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát: Nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát sẽ giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc.
• Tiêm phòng đầy đủ: Tiêm phòng đầy đủ cho trẻ theo lịch tiêm chủng của Bộ Y tế giúp phòng ngừa các bệnh lý có thể gây đau bụng, chẳng hạn như viêm ruột thừa, viêm gan,…

Cha mẹ cần nhớ rằng, đau bụng từng cơn ở trẻ có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nghiêm trọng, cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Do đó, nếu trẻ có các triệu chứng bất thường hoặc đau bụng dữ dội, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay lập tức.

Hãy bấm đăng ký MarryBaby bên góc phải màn hình để nhận thông báo về những bài viết về cách chăm sóc mẹ bầu và cách nuôi dưỡng trẻ sớm nhất nhé!

[key-takeaways title=””]

[/key-takeaways]