Author: Nguyễn Kiều Vân

Sốt là phản ứng của cơ thể khi hệ miễn dịch hoạt động để chống lại các tác nhân gây bệnh xâm nhập như vi khuẩn, virus…Khi sốt, trẻ thường quấy khóc, ăn kém, mệt mỏi khiến ba mẹ lo lắng. Vậy cách hạ sốt cho trẻ là gì, mẹ đã biết chưa?

Mẹ đọc bài viết sau để biết thêm những cách hạ sốt cho trẻ ở các độ tuổi khác nhau.

1. Cách hạ sốt cho trẻ các độ tuổi nhanh chóng và hiệu quả

Đối với trẻ dưới 3 tháng tuổi bị sốt, tốt nhất mẹ nên đưa con tới bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và kê đơn thuốc. Với các bé này, mẹ TUYỆT ĐỐI KHÔNG tự dùng thuốc để điều trị tại nhà.

Với trẻ lớn tuổi hơn bị sốt, mẹ có thể áp dụng những cách hạ sốt nhanh cho trẻ tại nhà và theo dõi tình trạng sức khỏe của con. Có thể kể đến như uống nhiều nước; mặc quần áo thoáng mát, rộng rãi; lau mát cho bé;… Hướng dẫn chi tiết ở nội dung sau đây.

1.1 Cho trẻ uống nhiều nước hoặc tăng cường bú mẹ

Cho trẻ uống nhiều nước là cách hạ sốt cho trẻ vừa đơn giản vừa hiệu quả tại nhà. Vì khi bé bị sốt, cơ thể thường tiết ra nhiều mồ hôi dẫn đến tình trạng mất nước. Để tránh mất nước, mẹ nên bù nước cho con theo từng độ tuổi thích hợp.

Với trẻ dưới 6 tháng:

• Trường hợp nếu trẻ dưới 1 tuổi bị sốt và vẫn còn bú mẹ; cách hạ sốt cho trẻ sơ sinh nhanh nhất là mẹ tăng số lần cho bú để bù lại lượng nước bị mất. Theo đó, trẻ sơ sinh cần bú thêm khoảng 30ml sữa ở mỗi lần bú mẹ.
• Việc này không chỉ giúp bù lại nước lượng trẻ cần mà còn giúp bổ sung dinh dưỡng, tăng cường hệ miễn dịch để bé nhanh hồi phục hơn

Với trẻ trên 6 tháng: 

• Ở độ tuổi này, ngoài uống nước lọc thì nước hoa quả, sữa chua ướp lạnh, v.v. cũng là cách hạ sốt cho trẻ mẹ có thể áp dụng với liều lượng vừa đủ.
• Các loại nước hoa quả chứa nhiều vitamin C như nước cam, bưởi, quýt…cũng giúp con nâng cao sức đề kháng để chống lại các tác nhân gây bệnh nữa đó.

Với trẻ tập đi, trẻ đi học, trẻ lớn:

• Khi trẻ lớn hơn và nhận thức phát triển, mẹ có thể dỗ con bổ sung thêm điện giải cùng với nước uống cũng là cách hạ sốt hiệu quả giúp bù nước; thanh lọc độc tố và mau giảm sốt. Các nước bù điện giải tốt là oresol, nước dừa, v.v.

1.2 Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát

Quần áo thoáng mát là một trong những cách hạ sốt cho trẻ đơn giản và phù hợp cho nhiều độ tuổi.

Khi sốt, bé thường cảm thấy ớn lạnh. Nhiều ba mẹ thường lầm tưởng đắp thêm chăn mền là giữ ấm cho trẻ. Tuy nhiên, đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm vì sẽ làm thân nhiệt con tăng cao, khó kiểm soát.

Theo Stanford Children’s Health, để giúp trẻ hạ cơn sốt, ba mẹ cần cho bé mặc đồ rộng rãi, thoáng mát để con tỏa bớt nhiệt trong cơ thể. Nếu trẻ hợp tác; ba mẹ có thể dùng miếng dán hạ sốt cho trẻ, mục đích để trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.

1.3 Để trẻ nghỉ ngơi và thư giãn

Nếu trẻ bị sốt nhẹ (từ 37,5 độ C – 38 độ C), mẹ có thể áp dụng cách hạ sốt để cho trẻ nghỉ ngơi. Vì sốt là phản ứng tự vệ của cơ thể, trẻ bị sốt phần nào sẽ cảm thấy mệt trong người, đau nhức; do đó, bé có nhu cầu được nghỉ ngơi.

1.4 Lau người cho trẻ bằng khăn ấm

Lau người bằng nước ấm là một cách hạ sốt cho trẻ đơn giản và hiệu quả mà mẹ có thể làm tại nhà.

Các bước lau mát hạ sốt cho bé bao gồm:

• Bước 1: Chuẩn bị một chậu nước ấm nước ấm có nhiệt độ thấp hơn 3°C so với thân nhiệt của trẻ và 1 hoặc 2 chiếc khăn mềm, sạch, thấm hút tốt.
• Bước 2: Nhúng khăn vào chậu nước ấm, vắt khô, lau toàn thân cho bé. Đồng thời, mẹ sử dụng thêm khăn để đắp ở các vị trí có mạch máu lớn như 2 bên nách, 2 bên bẹn để giúp bé hạ sốt nhanh hơn.
• Bước 3: Mẹ lau cho bé khoảng 1-2 phút, sau đó giặt lại khăn và tiếp tục lau. Khi thân nhiệt của bé trở về mức bình thường (37 độ C) thì dừng lại. Khi lau cho bé, mẹ nên để bé nằm trong phòng kín gió; thận trọng khi sử dụng quạt để tránh trường hợp bé bị cảm lạnh.

LƯU Ý: Mẹ tuyệt đối không lau mát cơ thể trẻ bằng rượu, cồn hay chanh, không được ủ kín trẻ, cũng như sử dụng các bài thuốc dân gian lưu truyền khác.

1.5 Bổ sung Vitamin C cho bé

Trái cây họ cam quýt, chẳng hạn như cam, chanh và bưởi, chứa hàm lượng cao flavonoid và vitamin C. Những chất này làm giảm viêm và tăng cường khả năng miễn dịch, có thể giúp hạ sốt.

>> Xem thêm: Hướng dẫn bổ sung Vitamin C cho bé

1.6 Cho trẻ ăn các thực phẩm giàu canxi

Nếu mẹ không biết làm thế nào để hạ sốt cho trẻ đúng cách thì hãy bổ sung cá tươi, rau củ và yến mạch… vào chế độ dinh dưỡng của bé.

Đối với trẻ ở độ tuổi ăn dặm, mẹ nên cho trẻ ăn các loại thức ăn mềm, dễ tiêu như cháo loãng hoặc các món canh,… để cung cấp thêm nước cho cơ thể. Nếu thấy trẻ đi tiểu màu vàng nhạt; đi tiểu 4 giờ/lần có nghĩa là trẻ đã được bù đủ lượng nước cần thiết.

Đối với trẻ lớn hơn, mẹ nên khuyến khích trẻ ăn nhiều trái cây, rau xanh để bổ sung vitamin. Khi bị sốt, trẻ không ăn được lượng nhiều; mẹ có thể cho trẻ ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để tránh cho trẻ bị mất năng lượng; và rơi vào trạng thái mệt mỏi, lờ đờ.

Bên cạnh đó, mẹ KHÔNG NÊN cho con ăn những thực phẩm cay, nóng, nhiều dầu mỡ. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa đang không ở trạng thái tốt nhất của con. 

>> Liên quan đến cách hạ sốt cho trẻ: Bé bị sốt nên được ăn gì, uống gì?

1.7 Dùng thuốc hạ sốt cho trẻ đúng cách

Theo Mayo Clinic, mẹ có thể dùng các loại thuốc hạ sốt không kê đơn có các hoạt chất như paracetamol, acetaminophen, ibuprofen.

• Parecetamol: Phù hợp cho bé từ 2 tháng tuổi trở lên. Không dùng quá 4 liều trong 24 giờ. Tùy theo độ tuổi của trẻ để có liều lượng phù hợp.
• Ibuprofen: Phù hợp cho bé từ 3 tháng tuổi trở lên. Không dùng quá 3 liều trong 24 giờ. Tùy theo độ tuổi của trẻ để có liều lượng phù hợp.

Uống thuốc hạ sốt dưới sự hướng dẫn của bác sĩ được coi là cách hạ sốt bảo đảm hiệu quả cho trẻ.

Lưu ý khi dùng thuốc hạ sốt cho bé:

• KHÔNG cho trẻ em uống aspirin vì nó có thể gây ra chứng rối loạn hiếm gặp nhưng có khả năng gây tử vong được gọi là hội chứng Reye.
• Chỉ áp dụng khi trẻ sốt trên 38.5 độ C; hoặc khi trẻ sốt kèm theo triệu chứng lừ đừ, bé kém hoạt động.
• KHÔNG kết hợp nhiều loại thuốc hạ sốt; vì làm tăng nguy cơ dùng sai liều thuốc, có thể dẫn đến phát sinh biến chứng ngoài ý muốn.
• Hãy cẩn thận để tránh dùng thuốc hạ sốt quá nhiều. Dùng thuốc hạ sốt liều cao hoặc sử dụng acetaminophen hoặc ibuprofen trong thời gian dài có thể gây tổn thương gan hoặc thận; và quá liều cấp tính có thể gây tử vong.
• Nếu trẻ vẫn không hạ nhiệt độ sau 60 phút dùng thuốc, đừng cho uống thêm. Thay vào đó, mẹ hãy gọi cho bác sĩ để được tham vấn cụ thể và chính xác.

>> Mẹ nên đọc thêm: Trẻ bị viêm họng uống thuốc gì? Lưu ý khi sử dụng thuốc

1.8 Đảm bảo nơi ở cho con mát mẻ và thoải mái

Mẹ thường xuyên theo dõi nhiệt độ phòng khi con bị bệnh. Giữ nhiệt độ trong phòng khoảng từ 21,1 đến 23,3 °C, để phòng không quá nóng cũng không quá lạnh.

Mẹ có thể cho con nằm quạt hoặc điều hòa với nhiệt độ phù hợp. Tuy nhiên, mẹ không nên để con nhận trực tiếp luồng khí lạnh phát ra từ máy lạnh hay quạt.

>> Cùng chủ đề cách hạ sốt cho trẻ hiệu quả: Trẻ bị sốt có nên bật quạt?

1.9 Xông hơi cho trẻ

Nếu trẻ sốt kèm theo cơn rét run, kinh nghiệm hạ sốt cho bé được nhiều người chia sẻ là cho bé xông hơi. Đây là một trong những cách hạ sốt nhanh cho trẻ tại nhà khá đơn giản. Mẹ chỉ việc đổ nước nóng vào bồn tắm hoặc chậu lớn; sau đó cho một vài giọt dầu khuynh diệp vào.

Nếu trẻ nhỏ quá mẹ có thể ẵm con trên tay, riêng bé lớn hơn thì có thể cho bé ngồi dưới sàn. Trong khi xông, mẹ nên đảm bảo bé trùm kín, hơi nước không quá nóng để tránh bị bỏng.

Việc hít thở hơi nước nóng sẽ giúp loại bỏ bớt chất nhầy tích tụ trong đường hô hấp; do đó trẻ bị sốt do cảm, cúm sẽ thấy dễ chịu hơn.

2. Lưu ý khi hạ sốt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đúng cách

2.1 Trẻ dưới 3 tháng tuổi đến 1 tuổi

Từ 0 – 3 tháng tuổi:

Khi nhiệt độ trên 38 độ C (đo ở hậu môn); hãy đưa bé đi thăm khám bác sĩ tức thì; ngay cả khi bé không có triệu chứng hay thể hiện sự khó chịu.

Từ 3 – 6 tháng tuổi:

Khi nhiệt độ đo tại hậu môn từ 38 độ C đến dưới 38,9 độ C; hãy khuyến khích bé nghỉ ngơi và bú sữa. Thuốc không cần thiết trong trường hợp này. Nếu bé có vẻ cáu kỉnh, thờ ơ hoặc khó chịu bất thường; hãy gọi cho bác sĩ.

Khi nhiệt độ đo tại hậu môn trên 38,9 độ C; hãy đưa bé đi thăm khám bác sĩ để kiểm tra.

Từ 6 – 24 tháng tuổi:

Nếu nhiệt độ bé trên 38,9 độ C (đo tại hậu môn), mẹ có thể cho bé uống acetaminophen. Mẹ hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để biết liều lượng chính xác cho trẻ.

2.2 Trẻ từ 2 tuổi đến 17 tuổi

Khi nhiệt độ đo tại hậu môn từ 38 độ C đến dưới 38,9 độ C; hãy khuyến khích bé nghỉ ngơi và uống nhiều nước. Thuốc không cần thiết trong trường hợp này. Nếu bé có vẻ cáu kỉnh, thờ ơ hoặc khó chịu bất thường; hãy gọi cho bác sĩ.

Khi nhiệt độ đo tại hậu môn trên 38,9 độ C; mẹ có thể cho bé uống acetaminophen. Mẹ hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để biết liều lượng chính xác cho trẻ.

3. Sai lầm thường gặp khi tìm cách hạ sốt cho trẻ tại nhà

3.1 Chườm lạnh để hạ sốt

Chườm lạnh khi trẻ bị sốt có thể gây ra triệu chứng co giật ở trẻ. Mẹ chỉ nên sử dụng khăn ấm hoặc khăn mát, không nên dùng cách chườm khăn lạnh để hạ sốt cho trẻ.

3.2 Đắp chăn, ủ ấm cho bé khi sốt cao

Việc ủ bé quá kỹ có thể ngăn nhiệt cơ thể thoát ra ngoài và khiến nhiệt độ tăng cao hơn nữa. Do đó, đắp chăn hay ủ ấm không phải là cách hạ sốt cho trẻ hiệu quả. Nhưng điều này không có nghĩa là cha mẹ phải cởi bỏ hết quần áo của bé.

Như đã nêu ở trên, cha mẹ chỉ cần cho trẻ ăn mặc thoáng mát; nằm nghỉ ngơi ở nhiệt độ phòng khoảng từ 24 – 25 độ C.

3.3 Không kiểm tra nhiệt độ của bé bằng nhiệt kế

Tình trạng sốt cần được xác định cụ thể bằng nhiệt kế; không phải bằng cảm tính như sờ đầu bé thấy ấm ấm. Dùng nhiệt kế đo chính xác nhiệt độ sẽ giúp cha mẹ theo dõi sức khỏe của bé tốt hơn; biết được nên làm gì với mức độ sốt phụ thuộc vào độ tuổi cụ thể.

3.4 Hạ sốt nhanh bằng cách kết hợp nhiều loại thuốc hạ sốt cho trẻ

Kết hợp nhiều loại thuốc hạ sốt có thể dẫn đến việc quá liều. Và điều này cần tuyệt đối tránh; đặc biệt với các trẻ em nhỏ. Nói tóm lại, cha mẹ cần hiểu rõ trường hợp nào nên dùng thuốc hạ sốt cho trẻ, cách sử dụng và liều lượng thích hợp.

4. Lưu ý khi tìm cách hạ sốt cho trẻ nhanh chóng tại nhà

Sốt khiến cơ thể trẻ mệt mỏi, không giữ được sự năng động trong sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, cách hạ sốt cho trẻ tại nhà chỉ nên áp dụng cho trường hợp bé sốt nhẹ trung bình.

Khi thực hiện những cách hạ sốt nhanh cho trẻ, mẹ cũng nên lưu ý:

• Với các em bé mắc bệnh tim hay đái tháo đường, mẹ cũng không nên tự quyết định chữa trị bệnh cho con tại nhà
• Theo dõi thân nhiệt trẻ thường xuyên, nếu thấy trẻ sốt cao và có triệu chứng ho, ù tai, buồn nôn hay nặng hơn là co giật; mẹ phải nhanh chóng đưa trẻ tới các cơ sở y tế gần nhất.
• Nếu sốt có kèm co giật, mẹ không nên dùng vật cứng để cạy miệng bé hay cố dùng sức ghì bé lại. Hãy cho con nằm nghiêng và theo dõi con chặt chẽ, để ý xem thời gian mỗi cơn co giật kéo dài bao lâu để cung cấp thông tin cho bác sĩ khi cần thiết.

>> Mẹ có thể quan tâm: Khi trẻ bị sốt nên làm gì? Những nguyên tắc ba mẹ không nên bỏ qua!

Hy vọng rằng với những cách hạ sốt cho trẻ tại nhà trên đây đã giúp mẹ trả lời câu hỏi làm thế nào để hạ sốt cho trẻ khi con sốt nhẹ không rõ nguyên nhân. Từ đó, mẹ có thêm kinh nghiệm trong việc chăm sóc con tốt hơn.

Bài viết trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế chẩn đoán và điều trị y khoa. Mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để biết cách chăm sóc trẻ phù hợp với độ tuổi của con nhé.